|
2000
|
|
|
\ Soldadutza Galiziako Ferrolen egina (1956), bertan idatzi zuen" Leturiaren egunkari ezkutua" liburua, eta Euskaltzaindiaren Arantzazuko bilerara txosten bat bidali
|
zuen
euskara batua sortzearen alde.
|
|
2003
|
|
|
Euskaltzaindiaren saio bildumak ikuspegi baikorra erakusten bazuen euskara dela ta, Oskillaso arduratu zen haren segitu segituan, hizkuntzaren errealitate soziolinguistikoaren belztasunak agerian ipintzeko, matematikari bati zegozkion zehaztasun eta kalkuluekin on egiten zituela bere baieztapenak. Euskaltzaindiak erabaki
|
zuen
euskara batu eredua hedatzen eta indartzen zihoan aldi berean, euskalkiak endekatzen eta indargetzen zihoazela ikusten zuen idazleak bazterretako euskalkiak bereziki, eta bizkaiera modurik dramatikoenean. Euskararen ibilbideko alderdirik latzgarrien hori zuritzearen kontra zegoen; euskararen etorkizunak euskalkietatik igaro behar zuen berarentzat; edo beste era batera esanda, euskaldun natiboak direlakoak jagotean zegoen gehiago euskararen bizia, euskaldunberrien protagonismoan baino.
|
|
2008
|
|
|
Hori zela eta, Mitxelenak ardura handiz jokatu
|
zuen
euskara batua alde bateko eta besteko euskaldunen arteko batasunaren adierazle izan zedin, euskalkien arteko oreka, toki guztietako emaitza eta aberastasunen bilgune, proiektu nazional horretan euskaldun guztiok partaide eta eroso senti gintezen, guztion etxe amankomunean. Horrela uler daiteke, adibidez, aditzaren batasunean puntu askotan mendebaldeko eta ekialdeko euskalkien ezaugarri batzuk onartzeko agerturiko jarrera ona, erdialdeko adizkeren osagarri.
|
|
2009
|
|
|
Hacia la lengua literaria común (1970), La declinación del vasco literario común (1972), Palabras vascas compuestas y derivadas (1974), Sintaxis de la oración compuesta (1976), Estudios de sintaxis vasca (1978), Sintaxis de la oración simple (1980) eta La H en la ortografía vasca (1980). Hamarkada osoan iraun
|
zuen
euskara batuari buruzko eztabaidak, baina 1978an Bergaran egindako Biltzarrean ondorioa garbia izan zen: Arantzazuko irizpideek oro har harrera ona izan zuten euskara idatziaren erabiltzaileen artean, eta Akademiak berretsi egin zituen erabakiak.
|
|
2010
|
|
|
1968: Urrian, Euskaltzaindiak Arantzazun hasi
|
zuen
Euskara batuaren batzarra.
|
|
|
Seinalatzekoa da erabiltzen dituen pueril eta grandiosas izenlagunen arteko kontrastea. Erretorikaz aparte, Ramon Menendez Pidalek, Miguel de Unamunok bezala, ez
|
zuen
euskara batzeko ez emendatzeko eskubiderik onartzen. Ukitu ere ez zen egin behar euskara, material linguistikoaren balio arkeologikoa ez hondatzeko.
|
|
2011
|
|
|
batetik, Euskara Batuaren prozesua indartzea, eta, bestetik, haren inguruko eskaria asetzea, bereziki (ikastoletako) irakasle euskaldunen hizkuntza beharrak asetzea. Aldizkariak bat egin
|
zuen
Euskara Batuarekin, hau da, Euskaltzaindiak 1968tik aurrera hasitako hizkuntzaren batasun prozesuarekin. Gaur egun Elhuyarrek hartutako bidea «normala» edo «logikoa» iruditu arren, garaikoek auzia ez zuten hain argi, ezta Euskaltzaindiak ere.
|
|
|
Gure ustez, Villasantek alde batetik ekidin nahi
|
zuen
Euskara Batuaren aurka zegoen hainbat jelkide erdaldunen parte hartzea, mende hasierako Hondarribiko bileran gertatu zena ez errepikatzeko. Hain zuzen ere, garai honetako jelkideetako askok Euskara Batuaren aurka nagusiki erdaraz idazten zutelako.
|
|
2012
|
|
|
1961ean, aldiz, erbesteko bidea hartu zuen. Beste zeregin askoren artean, Euskaltzaindiarekin kolaboratu
|
zuen
euskara batuaren eratze prozesuan, prozesu honen eragile nagusienetakoa izan zelarik. 1967an ETA utzi zuen.
|
|
2013
|
|
|
Oinarrizkoa deritzanak (Adorez 15, 2013) bi bertsio izan ditu aurretik. Bigarrena (2005ekoa) Euskaltzaindiak argitaratu berri
|
zuen
euskara batuko zerrendaren arabera taxutua izan zen. Definizioak eta gainerakoak euskara batuan eskaini zituen.
|
|
2014
|
|
|
Beste muturreko posiziotik ere garrantzitsutzat jo izan dute Jakinen irmotasuna eta jarduna. Egia ala gezurra, Santi Onaindiak esan omen
|
zuen
euskara batuak ez zuela aurrera egingo Jakinek beste posizio bat hartu izan balu. Nemesio Etxanizen iritziak estimua ez baina garrantzia behintzat azaltzen du Santi Onaindiari Olerti ren kolaborazioa eskatzen dionean (Onaindia 1974, 263):
|
|
2015
|
|
|
Horretaz gain, esan
|
zuen
euskara batu honen aurka zegoela(" Olaetakoa da euskara politena") eta atzerritarrek zer azkar ikasten duten, gurekin alderatuta.
|
|
|
Zenbait hilabetez aritu zen zeregin horretan. Ez dago jakiterik liburuaren zein bertsio erabili zuen itzulpenerako; baina Elizabete Manterola liburuaren editoreak itzulpeneko hitzaurrean jakinarazi duenez, badirudi Oxford Unibertsitateak 1911n argitaraturiko The Complete Works of William Shakespeare with a General Introduction by Algernon Charles Swinburne izan zela.Euskara batuaren beharraAmetzagak argi
|
zuen
euskara batzeko beharra zegoela, eta egiteko horretan aritu zen urte luzez, itzulpenen bidez, batik bat. Euskara batuaren beharraz kontziente izatearekin batera, oso argi zuen euskara batuak gipuzkera izan behar zuela oinarri eta, era berean, beste euskalkietako hitzak erabili behar zituela.
|
|
|
Ez dago jakiterik liburuaren zein bertsio erabili zuen itzulpenerako; baina Elizabete Manterola liburuaren editoreak itzulpeneko hitzaurrean jakinarazi duenez, badirudi Oxford Unibertsitateak 1911n argitaraturiko The Complete Works of William Shakespeare with a General Introduction by Algernon Charles Swinburne izan zela.Euskara batuaren beharraAmetzagak argi zuen euskara batzeko beharra zegoela, eta egiteko horretan aritu zen urte luzez, itzulpenen bidez, batik bat. Euskara batuaren beharraz kontziente izatearekin batera, oso argi
|
zuen
euskara batuak gipuzkera izan behar zuela oinarri eta, era berean, beste euskalkietako hitzak erabili behar zituela. Horregatik, nahiz eta bera bizkaitar hiztuna izan, gipuzkerara itzuli zituen liburuak.
|
|
|
Bizkai aldeko apaiz jendeak, ostera, ez
|
zuen
euskara batuaren kezkarik, eta bizkaitar batua zuen helmuga. Mogel, ostera, ez zetorren horrekin bat.
|
|
|
Harritzekoa, Bilbo erdalduneko familia erdaldunean sortu, euskaraz ikasi, eta halako senez jokatu izana: euskara batua sortu baino bederatzi urte lehenago idatzi
|
zuen
euskara batuan. Halaxe aitortu zuen Mitxelenak (1978:
|
|
|
b. Gizon argia zen, helburuak ondo zehazten eta helburuetara iristeko bideak zuzen zedarritzen zekiena. Garbi ikusi
|
zuen
euskara batua arautzea zela une hartako zeregina eta, gauzak ganoraz eta lehenbailehen egiteko, batzordeak antolatu zituen. Goitik behera irauli zuen Euskaltzaindiaren egitura:
|
|
2017
|
|
|
Gaur egungo euskara batua izeneko hizkuntza ereduaren oinarriak finkatu eta idazteko arau batzuk gomendatu zituen Euskararen Akademiak. Garai hartan zegoen euskalkien aniztasunaren aurrean, Euskaltzaindiak erabaki
|
zuen
euskara batua beharrezkoa zela gure hizkuntzaren berreskurapenerako eta biziraupenerako, leku guztietako euskaldunok elkarri ondo ulertzeko hizkuntza eredu bat izateko. Beraz, hizkera desberdinetako hiztunen arteko ulergarritasuna bermatzea izan da kode estandarraren xede nagusia, euskal hiztunen kopurua handitzeko eta gure hizkuntza komunitatea trinkotzeko.
|
|
2018
|
|
|
Euskaltzaindiaren zuzendaritzak duela lau urte erabaki
|
zuen
Euskara Batuaren Eskuliburua egitea, Akademiak urte guzi hauetan eman
|
|
|
« ¿ Eztira gogoratuko olango euskaldunak eurak dagozala geiegi lotuak umetan ikasitako arauetara, eta ipinten dituela beren pensamentuak paperean Gastelako izkerarentzat egindako izkirakindean?». Agirrek ez
|
zuen
euskara batua planteatzen (goizegi zen, komentatzen ari garen gutuna 1891koa baita), baina maisuki diseinatu zizkigun euskararen batasunerantz joateko ezinbesteko oinarriak, gaurko egunean ere errespetatu liratekeenak. Ez da gutxi euskararen rocker zaharrengandik ikasi behar duguna:
|
|
|
Lantaldea osatu eta ia urtebetez aritu ziren lanean, Baiona Ttipian, Euskal Idazkaritza elkartearen babesean. Finean, lantalde horren emaitzak osatu
|
zuen
euskara batuaren lehen oinarria, eta 1964ko agorrilaren bukaeran aurkeztu zieten Euskal Idazkaritzan bildu ziren Euskal Herri osoko berrogei bat euskaltzaleri. Henri Grenet auzapez diputatuak eta gainerako hautetsiek ongietorria egin zieten herriko etxean.
|
|
|
Dirudienez, Buenos Aireseko euskaldunek euskara hibrido bat garatu zuten, euskara batu bat," elcualcorfundiay entremezclaba[...] terminos del vascuence alaves, guipuzcoano, navarro de ambas vertientes pirenaicas, suletino, vizcaino y labortano". Luis Jaizquibel delako horren arabera, printzeak Argentinatik bueltaturiko indiano aldudar baten ahoan entzun
|
zuen
euskara batu hori, eta, egileak azaltzen digunez, berak umetan zuen irakurri Baionako aldizkari elebidun batean printzearen artikulu bat euskara supradialektal horretaz, gerora berriro eskuratzea ezinezko suertatu zitzaiona. Nire kalkuluen arabera, gutxi gorabehera 1876 urtekoa izango zen artikulu hori, baina ezin izan dut aurkitu.
|
|
2019
|
|
|
Ardi galdua Azkuek nahi
|
zuen
euskara batuaren, proposamen gauzatua eta praktikoa, omen, zure iritziko.
|
|
|
Lantaldea osatu eta ia urtebetez aritu ziren lanean, Baiona Ttipian, Euskal Idazkaritza elkartearen babesean. Finean, lantalde horren emaitzak osatu
|
zuen
euskara batuaren lehen oinarria, eta 1964ko agorrilaren bukaeran aurkeztu zieten Euskal Idazkaritzan bildu ziren Euskal Herri osoko berrogei bat euskaltzaleri. Henri Grenet auzapez diputatuak eta gainerako hautetsiek ongietorria egin zieten herriko etxean.
|
|
|
Iazko Azokan harrera bikaina izan
|
zuen
Euskara Batuaren Eskuliburuaren 3 argitaraldia kaleratu du Euskaltzaindiak. Eguneratuta ageri da liburua, Akademiaren azken erabakiak jaso baitira bertan.
|
|
2021
|
|
|
Ez
|
zuen
euskara batuan idazten, baina Auspoako liburu batzuetako testuetan onartu zuen, eta euskaltzain osoa izan zen. Zer iritzi zuen euskara batuari buruz?
|
|
|
Ez zuen euskara batuan idazten, baina Auspoako liburu batzuetako testuetan onartu zuen, eta euskaltzain osoa izan zen. Zer iritzi
|
zuen
euskara batuari buruz?
|
|
2022
|
|
|
Martta Lakok hastapenetik erabaki
|
zuen
euskara batuaz irakasteaz gain, tokiko euskalkiaren ezaugarri bat den xuka moldean aritzea haurrekin. Hala atxiki dute orain arte, baita toka noka gehitu ere.
|
|
|
Erran behar da Allande mendizale sutsua zela eta mendiari buruzko jakitate handia zuen. Biziki ongi menperatzen
|
zuen
euskara batua baliatzen zuen hor, Euskaldunon Egunkariak hamahiru urte iraun zuen bitartean(). Euskara batua baino" komunikaziozko euskara" deitzen zuen Allandek, holaxe euskaldunen arteko harremanetarako hizkuntza tresna zela azpimarratzen zuen.
|