|
2018
|
|
|
Ulertzekoa denez, estreinako poemak gazteleraz idatzi zituen, baita gerora etorri ziren gainerakoak ere. Baina De la Cruzek esaten duenez, bizitza osoan presente eduki
|
zuen
euskara. Galdutako ondarea.
|
|
|
Southbank zentroak mundu osoko poetak bildu zituen aurreko astean Londresen, Poetry Parnassus jaialdian. Eli Tolaretxipik parte hartu
|
zuen
euskaraz.
|
|
|
Ez batak, ez besteak, ez zuten uste Azpeitian beharrezko izango zutenik euskara bizitzeko. Brasildarrak ez
|
zuen
euskararen berririk; espainiarrak, aldiz, entzuna zuen zerbait hizkuntzaren inguruan, baina ez zuen pentsatzen horrenbeste erabiliko zenik kalean. " Iritsi nintzenean harrituta gelditu nintzen, zera pentsatu nuen:
|
|
|
Javiri maitearen nahia beharrizan bihurtu zitzaion eta buru belarri jarri zen euskara ikasteko ahaleginean. Gau eskolan eman zuen izena eta berebiziko eginahala eginda lortu
|
zuen
euskara kolkoratzeko zeukan behar hari erantzutea. Edurnek eta Javik ez zuten luzaroan iraun elkarrekin baina Javik euskara bereganatu zuen betiko.
|
|
|
Euskaltzaindiak 2016ko otsailaren 12an antolatu
|
zuen
Euskara Biziberritzen Jarraitzeko Erronkak jardunaldian, euskara indarberritzeko paradigma berria proposatu nuen, Gurdiaren Paradigma (Saez, 2016).
|
|
|
Txepetxek esaten
|
zuen
euskara normalizatzen hasiko dela belaunaldi berriak eskolako transmisio kulturalean eta komunitateko transmisio naturalean sozializatzen direnean. Ni ere iritzi berekoa naiz:
|
|
|
Ondoren, euskarazko irakaskuntza antolatzea etorri zen. Euskara batuaren sorrerak eskolaren lana ikaragarri erraztu
|
zuen
euskara bat eta bakarra irakastea ahalbidetu zuelako. Gure hizkuntzan ardaztutako irakaskuntza hutsetik abiatu zen, euskararen irakaskuntza debekatuta baitzegoen XVIII. mendetik.
|
|
2019
|
|
|
Aita euskalduna omen zuen, baina beti etxetik kanpo lanean zebilena, eta ama erdalduna. Hori dela eta, umetan ez
|
zuen
euskaraz ikasi. Gazte zelarik eta bere burua euskaldundu nahian, metodo ttiki bat egin zuen, eta horren bidez euskaldun bilakatu zen.
|
|
2020
|
|
|
Pasio hutsa, Lekua eta Gertakizuna, hirurak ere Igela argitaletxean eta Joseba Urteagak itzuliak. Annie Ernaux idazleak loraldi labur baina intentsu hori izan
|
zuen
euskaraz, 2002, gerora, eta tamalez, jarraipenik izan ez zuena. Artean usaindu gabeko urrina ekarri baitzuen eta egun oraino gaurkotasuna baitute liburu horietan egiten diren planteamendu literarioek.
|
|
|
euskal literatura, oro har, ahula iruditzen zitzaion Koldori, irakurle fina zena eta literatura orokorraz mintzo zirenean intuizio ederrak eskaini ohi zizkiona bere emazteri. Baina ezin
|
zuen
euskarazkoarekin, ez zitzaion lehiakorra iruditzen, gaztelaniaz eta, azken aldian, geroz eta gehiago, ingelesez irakurtzen zuenarekin konparatuta. Eta Elenak kontu handiz aukeratzen zizkion aholkatzen zizkion liburuak, urtean zehar argitaratutako onenen artean hautatzen zituen, baina hark" meh, es tramoya pura, mucho fuego de artificio y poca chicha"," no es más que un pobre intento de imitación de Sebald" edo" ¿ por qué se empeña en explicar las cosas dos, tres, cuatro veces?
|
|
|
Errege eta enperadore Filipe II.aren morroi morroi lehenik, Espainiaren eta Gaztelaren miresle bigarrenik, eta azken azkenean, euskaldun foruzale. Eta gaztelaniaren lantzaile, eta euskarazko errefrau biltzaile haren izena daraman fundazioko kideek baino gehiago egin
|
zuen
euskararen alde, gutxi eginagatik.
|
|
|
Ibinagabeitiak ongi idazten
|
zuen
euskaraz. Han eta hemen idatzitako artikulu jakingarriei (P.
|
|
|
Rubial eta Lopez erdaldunak; Garaikoetxea eta Ibarretxe euskaldun berriak, nik uste, euskaraz lehendakari bati dagokion bezala idazteko gauza ez direnak, eta Ardantza ere hortxe nonbait, euskaldun erdaraz alfabetatua. Leizaolak, berriz, idatzi
|
zuen
euskaraz, baina gaztelaniaz edo frantsesez idatzitakoaren aldean oso gutxi. Agirrek ere gaztelaniaz itzuli egiten zioten; eta Urkulluk?
|
|
|
Iraganari begira jarrita, euskararen iraupena da mirarizkoa ez bere sorrera misteriotsua duela hamar mila urte inguru edo. Horretarako egun baino zabalduago, herri eta hiri handi samarretan hegemoniko izan beharra
|
zuen
euskarak populu xumearen baitan, eta elite ekonomiko politiko zibil eta erlijiosoak elebidunak izan behar zuten hein handi batean, elebakar morroi eta neskameekin harremanak izateko.
|
|
|
Bertako nagusiek aunitz estimatzen zuten, Pierre mutil zintzo eta langilea baitzen. Beraiekin eta Mirentxurekin ikasi
|
zuen
euskaraz. Agorrilaren azken aste kondarrean, Mirentxuk Donapaleura eraman zuen mutila, bere baserria eta bere familia ezagutu zitzan.
|
|
|
Emakume hura ez zen bereziki abertzalea, baina modu naturalean eusten zion antzinako euskaldunen hizkuntz komunitatearen kontzeptuari: argi
|
zuen
euskararik gabe ez zela vasca. Haren ustez, vasco izatea euskalduna izatea zen, hizkuntzaren jabe izatea.
|
|
2021
|
|
|
Hark aldean neska bat zuen, ostera. Neskak hitz parea esan
|
zuen
euskaraz eskerrik asko, horrexegatik dut gogoan. Mutilak orduan txalo egin zion.
|
|
2022
|
|
|
Niretako da herri batean, zeinaren izenaz ez baitut orhoitu nahi... buruz ongi hartua dut, nahiz ene oroimenak batzuetan huts egin, puska hori mila bider errana eta berritua dut. Pairres ontzigileak. Duvoisin kapitainak
|
zuen
eskararat bihurtu...
|
|
|
Ba, hori hala da... Piarresek. Biblia ere eman
|
zuen
eskararat Leizarragak...
|
|
|
Gainera, lagunkoia eta erdi euskalduna zen. Txikia zenean amarengandik eta aitona amonarekin harremanetan egiten
|
zuen
euskaraz, eta orduan Azenarirekin berriz gogoratzen ari zen. Azkenean, bi mila ardi ez, hiru mila izateko proposatu zion Joanesi.
|
|
|
Hurbiltzean aurreko eguneko adineko gizona eta neska beltzarana beren zerbitzariekin zirela konturatu zen Azenari. Gizonak agurtu zuen gaztea eta bere buruaren aurkezpena egin
|
zuen
euskaraz.
|
|
|
Berdin egin zuen Mirianekin, Gorlizen bizi zen lagunarekin. Aspaldian ez
|
zuen
euskaraz egiten eta hasieran kostatu zitzaion.
|
|
|
Errektoreorde izateko ez zuen debeku izan euskaraz ez jakitea barakaldoarrak. Orduan sentitu
|
zuen
euskaraz ikasteko premia. Baina denbora falta.
|