|
2000
|
|
|
Isabel bidali genuen Zapelen baserrira zertan zen ikus zezan. Siestara joana zela, eta Migelek baloi bat hartu
|
zuen
etxetik. Siestara joanak ziren Ama eta Edurne ere, bazkariaren ondorenak lasaitzera.
|
|
|
Zu ezagutzen zaitudan honetan, beste egoera batean ezagutu ez izana damu dut, baina beldur naiz beranduegi ez ote den. Imajinatzen duzu,
|
zuen
etxean edo Montpellier-en, afari goxo baten inguruan. Baina egoera aldrebestu egin zaizue, eta zaigu, eta ezegiteko bat baino gehiago egitera behartuta sentitu naiz...
|
|
2002
|
|
|
Zeren, neskatxa hari gertatu zitzaiona gerta bailekiguke guri ere: buruan zeraman pegarreko esnea saldu eta txitak erosi gogo zituen; hartutako diruarekin azeriak nahi edo ez nahi urdetxo bat eramango
|
zuen
etxera, eta ongi artatu ondoren honen salmentak eman diruarekin behi baten jabe egingo zen; azkenean, buelta batzuen inguruan Boeing konpainia osoa erosteko asmoa zuen. Baina, horretan, irristatu eta pegarra hautsi zitzaion lurra jo ondoren.
|
|
2003
|
|
|
Joxeren etxean, ordea, ez zen giro. Joxeren anaiak pasa den asteburuan mendira zihoala esanez alde egin
|
zuen
etxetik, eta ez da oraindik bueltatu. Auzoko laguna ere, aurrekoan Irungo haiekin batera azaldu zen hura, desagertu egin da.
|
|
|
Segitzailerik bazuenez ikusteko noizbehinka, laburki itzulikatzen zen. Baina nehork ez
|
zuen
Etxea agentziaren inguruetan sumatu. Irriz lehertu zen goraki, balentria bikainaz espantuka.
|
|
2005
|
|
|
taberna batean afaldu eta gero, denak ere muturra berotuta, etxeorde batetik gurdi bat atera, Remigio organista esku-soinu eta guzti gainean eseri, lagun taldekoa baitzuten, eta auzoan aurrera eta atzera ibili zuten, zarata batean, taberna guztietan sartu ateraka, kalearen erdian dantzan...; haietako batek, besteak baino edanagoa edo, bidean harrapatzen zituen etxe guztietako ateak jotzen zituen, auzo guztia esnatu beharrean. Hain zuzen ere, atea jo
|
zuen
etxe haietako batean bizi zen alkatea; haserre, leihora irten zen, kamiseta hutsean, ea nor zebilen ikustera, udaltzainari abisatzeko asmoz gaizki hezi haiek udal ziegan sar zitzala gau osorako eta hurrengo egunean isun bat jar ziezaiela. Alkatearen burua leihoan ikusirik, lagun taldeko batek oihu egin zion:
|
|
|
Haren jokabideak Ebanjelioko pasarte bat ekartzen zidan gogora, elizan behin baino gehiagotan entzuna; Jesus, parabola batean, gizon zuhur batez mintzo da: gizon zuhurrak harkaitz gainean eraiki
|
zuen
etxea; etorri ziren ibaiak, jo zuten haizeek, eta astindu zuten etxe hura, eta ez zen erori, harkaitz gainean oinarriturik zegoen eta; aldiz, beste gizon burugabe batek hondar gainean eraiki zuen etxea; etorri ziren ibaiak, jo zuten haizeek, eta astindu zuten etxe hura, eta baita bota ere, eta hondamendi handia gertatu zen. Adela harkaitz gainean eraikia zegoen, behin baino gehiagotan ikusi ahal izan nuenez; haatik, etxearen alde bat hondar gainean oinarritua ote zeukan susmoa nuen, eta alde hark batzuetan kolokan ipintzen zidan Adelaz nuen irudia.
|
|
|
Haren jokabideak Ebanjelioko pasarte bat ekartzen zidan gogora, elizan behin baino gehiagotan entzuna; Jesus, parabola batean, gizon zuhur batez mintzo da: gizon zuhurrak harkaitz gainean eraiki zuen etxea; etorri ziren ibaiak, jo zuten haizeek, eta astindu zuten etxe hura, eta ez zen erori, harkaitz gainean oinarriturik zegoen eta; aldiz, beste gizon burugabe batek hondar gainean eraiki
|
zuen
etxea; etorri ziren ibaiak, jo zuten haizeek, eta astindu zuten etxe hura, eta baita bota ere, eta hondamendi handia gertatu zen. Adela harkaitz gainean eraikia zegoen, behin baino gehiagotan ikusi ahal izan nuenez; haatik, etxearen alde bat hondar gainean oinarritua ote zeukan susmoa nuen, eta alde hark batzuetan kolokan ipintzen zidan Adelaz nuen irudia.
|
|
|
Apaiza maiz etortzen zitzaion bisitan amari, adore ematera, eta azkenean lortu
|
zuen
etxetik irtenaraztea eta berekin bikario etxeko sotora eramatea. Hilabete haietan, begitan hartu nuen morroi hura; likatsua iruditzen zitzaidan, melenga, ia ia lizuna, ez sexuari zegokionez zuzen zuzenean, baina bai halako sexualitate" sublimatu" tik zetorkion zerbaiten kariaz.
|
|
|
Jendeak udaleko ur hodia erantsi zuen, eta suteari ura botaka hasi ginen. Su-hiltzaileei ere deitu zien norbaitek, baina, iritsi zirenerako, suak jana
|
zuen
etxea. Kanpoko hormak besterik ez ziren geratu zutik; barrua hondakin multzo bat baino ez zen.
|
|
2006
|
|
|
Leihotik begiratzen ari da[...]. Aitak ez
|
zuen
etxera sartu nahi.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, amak ez
|
zuen
etxez aldatu nahi. Bere laguna ere alboko kalean bizi zen; bizi zen eta bizi da.
|
|
|
Sendo zetorren. Enara batek hegaldi laburra egin
|
zuen
etxearen teilatupeko habia ezkututik eltxoren baten bila, gero berriro habiara itzultzeko.
|
|
|
Albert desiratzen dago zuen familia ezagutzeko. Ez diot alferrik hainbestetan aipatu
|
zuen
etxean egindako egonaldia. Eta nigatik aurten joango ginen.
|
|
|
Beste bazkalordu batean alaitu zitzaidan arima. Zuen aitak hirugarreneko gizon beldurgarri hura gonbidatu zuen bazkaltzera eta harekintxe ari zen
|
zuen
etxeko ohituraz: bizilagun guztien giltzak kutxa batean gordetzeko hartaz.
|
|
2007
|
|
|
Bere burua aztertu zuen. Azkar arraio atera behar izan
|
zuen
etxetik, agurearen egoerak hartaratuta, eta ez zion apenas erreparatu jantzi zuen arropari. Ez zen, hala ere, janzten ohi zuenetik sobera aldentzen:
|
|
|
Hura egiteko behar izan zuten guztia berta bertatik. Candiren etxetik, alegia?, atera zuten: Mahai sendo bat erdian, zeinaren gainean terratenientearen diru zikin ustela gordetzen zuen kutxa ageri baitzen, aulki dotore bat, bertan eserita hartuko
|
zuen
etxeko jabe gaiztoak jornalero hasieran kikildua?, eta atzean, eszenategia alderik alde hartuz, liburutegi handi bat.
|
|
|
Haren jarrera zela-eta eskolatik deitzen ziotenean, joan egiten zen, baina erruki bila gehiago, konponbide bila baino. Denborak aurrera egin arau, ordea, aldartea zeharo mikaztu zitzaion, akaso lanean zeuzkan arazoengatik, edo tabernan lagunekin erretzen zituen orduengatik, eta amorrazioz hartzen
|
zuen
etxean aurretik abisatu gabe gau osoa auskalo non, norekin eta zertan pasatzen zuen alaba kalamidade hura. " Segi amaren bidetik, puta tzar halakoak!", esan zion atea bere bizkarretik itxi baino lehen.
|
|
|
Zabor metaren ondoko atea zen irekita zegoen bakarra. Alde hark gordetzen
|
zuen
etxe hartan suma zitekeen bizitza apurra, denboraren erasanak bere lana egina baitzuen gainerako alde guztietan, hormetako adreiluak arrakalatuz eta, goiko solairuan batik bat, leihoetako markoak eta kristalak apurtuz. Hamaika enara habiak josten zuten teilatu azpia alderik alde, eta haren gainean, oreka makurrean, teila askeak ageri ziren, behera erori ez erori.
|
|
|
Gizarte Zerbitzuetan lan egiten zuen kontaktu bat baliatu zuen Gigik agure horrena lortzeko. Inork nahi ez
|
zuen
etxe bat zen hura, nonbait, baina Gigik apaindu zion egitekoa:
|
|
|
Ez zuen nahi izan. Aurreneko egunetako atzera aurrerak igarotakoan, aste oso bat eman
|
zuen
etxetik irten gabe, diskoak eta kanutoak lagun, poliziak etxe miaketan utzitako kuxidadearen erdian?, bere burua pixka bat txukundu eta lanera abiatu zen, Parte Zaharreko atso hura artatzera. Bueltan salako sofan etzaten zen berriz, lagunen errukitik ihesi, eta berriz kolokatu egiten zen, loak sikiera ordu batzuez menderatzen zuen arte.
|
|
|
Ez zuen bertan askorik iraun. Kalean utzi zuten ordu gutxi geroago, esku hutsik," azken aldia izan dadila" esanez libre uzten den jonki bat bailitzan, eta oinez egin behar izan
|
zuen
etxerainoko bidea, txankletak arrastaka.
|
|
|
Gauean hots egin zionean, Lisak ez
|
zuen
etxean aurkitzerik espero. Telefonoa jo eta jo aritu zen, eta berriz katigatu orduko ahots lakartu bat iritsi zitzaion beste aldetik:
|
|
2008
|
|
|
Ametsetako lekua zen. Barruan zuhaitz bat
|
zuen
etxe horretara heldu ginen, eta bertan egin genuen gaua. Balkoian egin genuen lo.
|
|
|
Cesar gurera etorri zen afaltzera; goizeko ordu txikiak arte egon ginen ardoa edaten, eta taxi bat hartu behar izan
|
zuen
etxera bueltatzeko, hiriaren beste muturrean. Elkarrekin joan ginen kamera modelo berri bat begiratzera.
|
|
|
Euskal kultura espainolaren ezaugarri bat baino ez da, eta zuek satelite kaskar baino ez zaituztete bihurtu. Hartu pankarta eta zoazte
|
zuen
etxe aurreetara manifestatzera. Ergelak alen ergelak.
|
|
|
Ez
|
zuen
etxera itzuli nahi. Ez naiz gauza, ez naiz gauza!, esaten zuen Rosak behin eta berriro.
|
|
2009
|
|
|
Oinez itzuli zen ospitaletik etxeraino. Etxeko atearen aurrean, emakume bat ikusi
|
zuen
etxearen zenbakia irakurri nahian zebilela, ez baitzen ondo ikusten gas kriseilu baten sugar ahularekin. Ez zuen burukorik; xal bat zeraman sorbalden gainetik.
|
|
|
Familia aurrera atera behar bazuen, bere kabuz aterako zuen, inoren laguntzarik gabe. Are, Robertok xahutzaile buruarinaren fama
|
zuen
etxean, baina Irenek asko maite zuen osaba, bizipoza ematen baitzien igandeetako txangoei. Eta beti pentsatu izan zuen bikote zoragarria egiten zuela zerbitzariarekin.
|
|
|
Hamar bat urte izango zituen artean, eta idazle uruguaiarrak orduantxe argitaratu berria zuen El astillero eleberria. Dendako nagusiak lehen edizioaren ale sinatu bat
|
zuen
etxeko liburutegian, leku berezi batean gordeta. Bazituen hainbat egileren lehenbiziko edizio gehiago, baina Claudiorentzat, ez zegoen hura baino altxor preziatuagorik munduan.
|
|
|
Edonola ere, aldea zegoen lehengo eta oraingo baitaratzeen artean. Zinematik ateratzean, Salvador parkea zeharkatu eta paseo luzea eman
|
zuen
etxeraino.
|
|
|
Breitnerrek aurrera jarraitu zuen, eta kale gurutze batean galdu zen. Irenek pausoa bizkortu
|
zuen
etxera lasterrago iristeko. Ahoan hauts zaporea zuen, eta, hortzetan, hondar karraska moduko bat.
|
|
|
San Jose jai-egunaren goiz erdian, Mariok telefono deia jaso
|
zuen
etxean. Pello zen.
|
|
|
Bukatu baino lehen, Pellok aholku bat eman zion: hobe
|
zuen
etxera joan eta ama lasaitzea. Tuve que regresar.
|
|
|
Udazken hartan hamazazpi urte bete zituen Anandak, eta negu amaierako egun hotz batez aita hilik topatu
|
zuen
etxe gaineko terrazan, bihotzekoak jota, zurrun, loto jarreran, filmetako indiar agureak bezala, zeinak herritik urrundurik esertzen baitira heriotzari itxarotera.
|
|
|
Segurtasuna ematen zidan gauza askogatik eta etxera ekartzen zuen diruagatik; bai, zergatik ezkutatu, diruagatik ere bai. Peskako patroi moduan joan zenean, gauzek beste tamaina bat hartu zuten; lehenago baino askoz diru gehiago ekartzen
|
zuen
etxera, eta, aldi berean, gizona galtzeko nire beldurra eta bakardadea ere are handiagoak bihurtu ziren, aitak hilabeteak ematen zituelako itsasoan. Etxe berria erosteko erabakia, esate baterako, neuk hartu nuen; eskaintza ona iruditu zitzaidan eta ez zegoen aitari itsasotik itzuli artean itxaroteko denborarik.
|
|
|
Baina bera konturatu egiten zela uste dut ezin zuela nire barruan neukan zuloa bete. Egun batean, ihes egin
|
zuen
etxetik. Zure bila irten zela iruditu zitzaidan.
|
|
|
Agindu zidan, doña Mercedesek zeozer galdetu izango balit, tabako bila bidali ninduela erantzuteko; horretarako, etxeranzkoan estanko dendatik pasatzeko eskatu zidan bide batez, estanko denda egun osoan egoten baitzen zabalik. Busturiatik eman zituen hurrengo egunetan ez
|
zuen
etxean bazkaldu; Gernikan egun gutxi batzuetan negozio garrantzitsu bat bideratzeko asmoarekin irteten zen goizerdi aldera etxetik. Ezagutzen zuen, eta ez dut uste amak ere sinetsiko zionik.
|
|
|
Laino artetik iragazten zen eguzki argi doiak. Llamazaresek Lluvia amarilla deitu zionak? iraganaren kolore horixka halako bat ematen zion auzoari, eta zeru hurbilak beregana erakartzen
|
zuen
etxe multzo erdi eroria; argiak erakartzen zuen; nostalgiak erakartzen zuen. Ezkerte zurien maindirepean zeuden inguruko arbolak; halaxe zeuden, ezkerteak hartuta, herri erdi eroriaren bihotz bihotzetik, etxeen hondakinetatik?
|
|
|
–Amak galtza bete lan izaten
|
zuen
etxeko guztien prakak josten.
|
|
2010
|
|
|
Ikasle guztiak hunkituta egongo zirela pentsatu nuen, eta gehienak hala zeuden, baina ikasle abertzale batzuei mespretxuzko hitzak entzun nizkien hoztasun handiz. Telebistan elkarrizketatu zuten gure irakasle batek telefono dei anonimo bat jaso
|
zuen
etxean: " Eusko gudariak" izan zen aurikularretik entzun zuen gauza bakarra.
|
|
|
Oso goiz zen. Elgoibarrera bueltatzeko autobus estaziorantz abiatu nintzenean jende guztiak lo jarraitzen
|
zuen
etxe hartan. Inbidia pixka bat eman zidaten.
|
|
|
Zaldia taberna barruraino sartu ondoren, urrezko ferra hartu zuen eta edateari ekin zion, barraren gainean etzan zen arte. Nola hala, zaldi gainera pasatu zuen gorputza, eta, patata zakurik astunena bailitzan, zaldiak eraman
|
zuen
etxeraino.
|
|
|
Han behean zegoen Platako itsasoa, leihotik bere jaiotetxea ere antzematen
|
zuen
etxe sail amaigabean, bai eta Nicolasekin bizi izandako Dorrego plaza koxkorra ere eta aireportuko teilatuaren azpian Ameliaren zantzuak ere nabari zitzakeen. Ez zekien gurasoak bila etorriko zitzaizkion, hobe hala balitz, baina azken aldiko harreman hotzak igual etxean utziko zituen edo akaso Ameliak berak ez zien ezer esan, Danielaren itzuliak ustekabean harrapa zitzan.
|
|
|
Zenonek zuzentzen zuen eskola, Parmenides maisu handiaren beste jarraitzaile batzuekin batera. Eztabaidetara irekia
|
zuen
etxea. Abagune ezin egokiagoa izango zuen bere teoria finkatu eta adosteko, egun haietan bere begiekin hondartzan ikusi zuenaren argitan.
|
|
|
Katalogoan azaltzen den nire laguna bizi ote zen ala ez jakin nahi izan nuen. Telefono zerrendan bilatu ondoren, bere deitura
|
zuen
etxe batera deitu nuen. Haren arrebak erantzun zidan.
|
|
|
Segur aski ere Lorentxa aspalditik ibiliko baitzen ezkutuko amorantearekin, gero ezkondu zen Juan Martinez de Ercaztirekin, alegia. Eta harexek ekarriko
|
zuen
etxeko seme oinordeko Juan Ferminen gainbehera eta ihesaldia. Ikusi besterik ez nola zabiltzan ezkondu eta bigarren urtera, Jazinta Alorburu etxekandre zaharra, eta Maria Lorentxa Matxikote errain gaztea.
|
|
|
Madrileko jakitun kapitaleroek idatzi" Manifestu" aienezko bezain aieruzkoa delakoari, Tele5 kate telebixteroak bere baietza eta babesa eman ez dizkio ba? Ni ez naiz inor
|
zuen
etxean sartzeko eta zein kate ikusi gomendatzeko, baina, agian, telebixta batzuk itzali eta musika pixka bat entzuteko sasoi txarra ere ez dela elkarri gogoratzea ez legoke gaizki.
|
|
|
Zeruko izarrak eta eguzki handia ere opari, argiz dena ikusiz eta mundua ongitzat denentzat jasoz bizi zaitezten. Bizipoza ere torizue, Biziaren bizipoz nagusitik
|
zuen
etxea eta herria alai ditzazuen. Torizue nire begirada garbia ere, zuen pausoen argi dakizuen.
|
|
2011
|
|
|
Etxera iritsi zenerako gaueko hamabiak ziren. Bere buruari kontrakoa agindu bazion ere, erosketak egin gabe jarraitzen zuen Janek, eta goiz hartan ostera ere gosaldu barik atera behar izan
|
zuen
etxetik. Komisarian edandako kafeak alde batera utzita, mahai baten gainean topatu zituen mendazko hiru gozoki izan ziren egun osoko mokadu bakarrak; hala eta guztiz ere, ez zen gose.
|
|
|
–Aitak ni baino urte batzuk lehenago alde egin
|
zuen
etxetik, ama eta biok bakarrik utzita. Denbora honetan guztian ez dut haren berririk izan.
|
|
|
Kafea eta aspirinak zituen elikagai bakarrak, eta eskuen dardakada agerikoagoa zen egunetik egunera. Eginahalak egin zituen Eli¨kak Janekin mintzatzeko; sarritan gonbidatzen
|
zuen
etxera eta ondoratzen zitzaion lanean, gizonaren oskol hori zarrakatu nahian; baina Janek bizkarra ematen zion saio horietan guztietan.
|
|
|
Bazkaltzen amaitu eta gero, ez batak ez besteak
|
zuen
etxeko bakardadera itzultzeko gogorik; beraz, kafetegi batera joatea erabaki zuten. Aldapa baten erdian kokatuta zegoen, egurrezko mahai txiki batzuk zituen, eta pareta guztiak Pragako argazki zaharrez josita.
|
|
|
Gau hartan, bederatzietan, kontzertu bat eman behar zuten Ungelt en, eta hara joan behar zuen. Annak ez
|
zuen
etxean bakarrik geratu nahi; azkenaldian, hegan minez bizi den txoriaren antzera sentitzen zen kaiola zulo hartan, eta ileordearekin inork ez zuela ezagutuko arrazoituz, Frani laguntzera deliberatu zen. Franen hasperena baiezko erantzun gisa hartu, eta hantxe zegoen, egurrezko aulki batean eserita eta garagardo bat eskuan, eszenatokiari begira.
|
|
|
Etxera zetorren, gaua Pragako kaleetan eman ondoren; ezkerreko eskuan poltsa bat zeraman, eta barruan auto baten bolantea edo antzeko zerbait. Umeentzako janariaren partez, zerbait sendoagoa aukeratu
|
zuen
etxeko jabeak, egunari ekiteko: natxoak, saltsa mexikarrarekin.
|
|
|
–Urtebete edo zeneramaten ezkonduta, uste dut. Ni
|
zuen
etxean nintzen, Parisen, bisitan joanda. Ordura arte nire aurrean zuek ez zineten sekula elkarrekin haserretu eta nik ezin nuen senar emazteen artean imajinatu ere egin, etxean aita eta amaren artean ezagutu genuena ez bezalako intimitaterik:
|
|
|
Tabakoaren usaina korridorean. Aspaldi egurastu gabeko aireak moteldu egiten
|
zuen
etxearen berezko argitasuna.
|
|
|
Hala ere, Hermengoak liskar eta ezinikusi handiak izan zituen inguruko zenbaitekin, batik bat Goardia eta Goardiola etxeekin. Borroka latza izan zen azkenean alde bien artean, eta Hermengoak irabazi bazuen ere, gudua izan zen lekuan eraiki
|
zuen
etxeari Matanza jarri zion izena, borrokan hildakoen oroigarri.
|
|
|
Lelorik izan zezakeen erreakzioaren beldur, Totak eta Sarak Lelori akabatzera deliberatu ziren. Horrela, bada, Lelori etxera itzuli zen gauean bertan Totak Sara ezkutatu
|
zuen
etxe barruan, eta, Lelori bere ohean lasai zetzanean bere emaztearekin, Sarak akabatu egin zuen, bere gordelekutik aterata. Gertaera honen berri bazter guztietara hedatu zen azkar, eta hilketa zital horren oroimena sekula gal ez zedin, ordura arte ez baitzen inoiz horrelakorik gertatu, zahar eta jakintsuek agindu zuten kantu guztien hasieran traizio horren gogoeta egin zezatela kantariek.
|
|
|
Ezkontza honetatik neskak baino ez ziren jaio, eta alaba nagusia, Unzueta etxeko oinordekoa, Nafarroako erregearen iloba batekin ezkonarazi zuen, Zelinos infantearekin alegia. Zelinos jauna Nafarroatik egotzia izan zen, kronistek ezkutuan gordetzen duten arrazoiren batengatik, eta Unzueta etxera ezkondu zenean, erabat desegina aurkitu
|
zuen
etxea, Olaso etxearen aurkako borrokan errea eta suntsitua. Madalbo Lopez, etxeko jaun zaharra, bere jaiotetxea hondatua ikustea eraman ezinik, hil egin zen.
|
|
|
Zaldun gazteak hantxe bertan bizitzea erabaki zuen. Bukatu
|
zuen
etxea, gaztelu sendoa amaieran, eta Etxaburu jarri zion izena. Erromatarren garai haietatik aurrera etxe menderaezina izan zen mendez mende, inguruko etxe eta bideak ongi zainduak zituena.
|
|
|
Elkarren artean borrokaldi batzuk izan ondoren, anaia zaharrak etxea erre zion gazteari eta atzetik joan zitzaion jarraika akabatzeko asmoz. Baina Lopek ihes egitea lortu zuen eta, Gipuzkoan sartuta, Azpeitian eraiki omen
|
zuen
etxea, Oñez izenari eutsiz. Eta horrela eratu omen ziren sekula adiskidetuko ez ziren bi bando hauek.
|
|
|
Handik gutxira, mendeku bila, desafioa izan zuen Bonifaziorekin eta kideekin. Denak garbitu zituzten Abendañotarrek eta borroka hura gertatu zen tokian bertan eraiki
|
zuen
etxe berri eta ederra, karez eta harriz, eta bere izenaz deitu zuen, Abe Endano, gero denborarekin Abendaño bilakatuko zena.
|
|
|
Bertan ziurtatzen da nafar merkatariek Hondarribiko portua erabiltzeko segurantza. Aldi berean, Nafarroako errege Karlos II.ak hitza eman
|
zuen
etxe bat eraikiko zuela Andara portuan merkatari nafarrek beren salgaiak lehorreratu zitzaten. Toki horretan zubi sendo bat eraikiko zuela dio erregeak, bertatik merkatariak beren animaliekin eta salgaiekin igaro ahal izateko eta bideak konponduko dituela.
|
|
|
Hilabete batzuk neramatzan lanean eta Angelun zortziehun metroko lursaila
|
zuen
etxe bat nuen gustuko. Axunek esaten zuen konponketa asko egin behar zirela eta nahiago zuela ikusi zuen apartamentu berri bat.
|
|
|
Gaztelaniaz da" morir es la costumbre". Zuek ikasi zenuten, esaten die hildakoei, bizi nahi zenuten, zineten herri hauetakoak, bazenuten zuen sorlekua,
|
zuen
etxea, zuen lana, zuen familia, zuen maitasunak, zuen ametsak, zuen desirak... baina gerra batera eraman zintuzteten eta hil zineten, eta ziurrenik, hil baino lehentxeago jakin zenuten denok dakiguna baina aitortzen ez duguna, heriotza edo hiltzea usadio bat dela. " Morir es la costumbre".
|
|
2012
|
|
|
Une bat iragan ostean, bururatu zitzaion leiho bat marraztu zezakeela. Bukatutakoan, ez zitzaiola horren gaizki atera iritzi zion, eta pentsatu
|
zuen
etxeko logelako leihoa zela marraztu zuen hura; leihoaz bestalde, lizarra margotu zuen, edo, zehatzago esanda, lizar haren enbor zati bat eta hostotza, ohean etzanda leihoaz bestalde ikusten zituen lizarraren atalak, hain zuzen. Lehenbiziko egunetik bilakatu zitzaion ohitura bazkalostean leihotik begira jartzea, batez ere bakarrik egon nahi izaten zuen egunetan.
|
|
|
Noizbehinka sardina zaharren bat eta ur epel hotza txikoriarekin ere ematen zieten, baina oso noizbehinka. Ogi zati txiki haiek miazkatuz baretu behar izaten
|
zuen
etxean jaten zituen zartaginekoaz eta talo eta esneaz oroitzeak sortzen zion samina.
|
|
|
Airean hartu zuen erdi ingurutik eskuineko eskuaz, aurreneko pausotik heldu nahi baitzion abiada azkarrari. Ordu eta erdi eskasean egin ohi
|
zuen
etxetik Bermeora, pausoa gehiegi behartu gabe; beraz, pixka bat saiatuz gero, ordu eta laurdenean egingo zuen itxaropena zeukan, erronka hori jarri zion, behintzat, bere buruari. Eragozpen bat izango zuen, nolanahi ere:
|
|
|
Margarita aztoratu egiten
|
zuen
etxetik alde egin beharrak; egoera berria zen berarentzat eta ez zekien zerekin egingo zuen topo. Bestalde, nazka sorrarazten zion etxe hartan segundo bakar bat gehiago emateak.
|
|
|
Ongi bidean, Bermeon egongo zen eguerdirako. Hala zukeen autobusa matxuratu ez bazen horman Múgica jartzen
|
zuen
etxe baten ondoan. Gauza bategatik edo besteagatik, eta batik bat matxurarengatik, arratsaldeko hirurak joak ziren Bermeora heldu zenean.
|
|
|
Nigandik bi pausora zegoela, itzuli zen eta bi eskuekin elur pilatxo bat hartuta pilota bat egin ondoren, haien aurka jaurti zuen barrez. Gero, eskalapoietako bat elurrez beteta zeukanez, hura erantzi eta hustu bitartean, txingoka jardun
|
zuen
etxeko atalasean, bere ile xerlo beltzek aurpegia estaltzen ziotela. Egongela izoztu hartan, jende goibel harekin jardun ondoren, ezin duzue imajinatu ere zeinen alaia eta xarmagarria iruditu zitzaidan neskato hura.
|
|
|
Kalean behera, gero eta sapagoa zen beroa. Ematen
|
zuen
etxe zaharrak hondoratuta zeudela beroaren zamapean. Airean, gatz zaharraren, pixen eta arrain ustelduaren kiratsa arian arian geldia.
|
|
|
Gerra zibila gora eta gerra zibila behera entzuten
|
zuen
etxean, eskolan, unibertsitatean. Familia liskar bateko enfrentamenduaren tamaina ematen zitzaion gerrari.
|
|
|
Kioskoko gizonak, bai baitzekien zer gertatzen ari zen, nagusiaren gustuko periodikoa jartzen zuen txakurraren ahoan, baina alferrik: nagusiak begien bistan ere ikusi nahi ez zuena hartzen zuen txakurrak hortz artean eta huraxe eramaten
|
zuen
etxera.
|
|
|
Gudutik ihes, erro finkorik ez zuen inon, sufrimenduzko bizi ezin horren etsenplu zen Extebe Urkidi. Ez
|
zuen
etxerik, ez zuen dirurik, ez zuen etorkizunik, ez zuen eskurik estutuko zion ez seniderik ez hurkorik. Ihesle lehen, etorkin gero, Stockholmen egon zen sei urtez.
|
|
|
Parisera joan eta bertan Juan Nepomuceno Orbe Mariacaren adiskide egin zen. Bigarren karlistadan, karlisten agindupean zeuden soldaduek, Bilbo setiatuta zegoela, Campo Volantinen J.E. Delmasek
|
zuen
etxe ederrari su eman zioten. Sutean hainbat agiri, pintura, liburu, egunkari eta abar betirako galdu ziren.
|
|
2018
|
|
|
Urrutiago Olivierrentzat. Manuk emaztea bederen zain edukiko
|
zuen
etxean. Eta bi ume goseti, emaztearen bularretan zintzilik, Gerra Handia sortzen zenerako soldadutzarako adina izango zutenak eta guda oinean hilko zizkiotenak.
|
|
|
Handik gertu, bi gizon ari ziren upelak jaisten biltegi bateko lehen solairutik txirrika baten laguntzaz; behin espaloian, beste bik biraka eramaten zituzten barrikada bateraino, parapeto gisa. Aldameneko orube batean, suhiltzaile talde bat zegoen, kaskoak dirdaitsu, zutik doi doi irauten
|
zuen
etxe baten hondakinen artean miaketan. Etxeak eztanda egin zuen bezperan, barruan gordetako bolbora ontzi batzuk lehertu zirelako.
|
|
|
Idientzako abestiek gehiago balio dute zuen salmo guztiek baino. Arrosarioaren ordez, eskegi odolkiak
|
zuen
etxeetan. Ahaztu itzazue sakristiako amodio kontuak.
|
|
|
Hortzik gabeko irriño bat egin
|
zuen
etxeko jabeak.
|
|
|
Denak gogorarazten du babesleku bat, heriotzaren besarkadatik gordeko gaituen gotorlekua. Zerbaitek izutzen
|
zuen
etxe hau jaso zuen hargina. Ez deritzozu hala?
|
|
|
Hargatik, erraza zitzaidan asmatzen gertatutakoa: arrotzak ezagutzen zuen, bost axola zait noiztik eta nola, beirateko marrazkia; arrotzak ezagutzen
|
zuen
etxearen eraikuntzari buruzko xehetasun zenbait ere, eta hartaz baliatu nahi zuen, liburuaren iruzur baldar hura medio, liburua airean astinduz: hik adina eskubide diat jauregiaren jabetzan!
|
|
2019
|
|
|
Baina bazekiten jendea ez zela haietatik itzultzen. Eta, hala eta guztiz ere, jende gutxik alde egin
|
zuen
etxetik eta ondoko herrialderen batera jo, babes seguru bila. Gitari bistakoa iruditu zitzaion Goldstein andreak ez zuela esparruan luze iraungo, lanera behartzen bazuten.
|
|
|
Goizean goiz lanera joan, eta arratsalde beranduan etxera heltzen zirenerako itxita egoten baitziren arrandegiak, okindegiak eta harategiak. Erretiroa hartu zuenetik, Bittorrek hartua
|
zuen
etxeko martxaren ardura. Eguneko erosketak egin, bazkaria prestatu, arropen zeregina, hautsak kendu...
|
|
|
Joder. Estitxuk bere armairua nahi
|
zuen
etxe berrian. Baina ez, J rekin alokatu zuen mini etxe hartan armairu bakarra zegoen, ez oso handia, eta bien arropak hantxe sartu zituzten.
|
|
|
Anak, mutilzahar ez izatekoa Rosendori. Rosendok dirua eramaten
|
zuen
etxera. Zati bat beretzat jasotzen zuen.
|
|
|
Barrua arintzeko saioak ez zion haserrea baretu. Automata baten gisan gidatu
|
zuen
etxera bueltan. Amorrazioak jotako automata.
|
|
|
Bere apartamendua aterpetzen
|
zuen
etxe gorakoaren traka neurtu zezakeen: zazpi solairu baziren, lanetan orain  dik, hauts eta errauts, ez zen bukatua arras.
|
|
|
Emakumeak oinez egin
|
zuen
etxerainokoa, auzuneko supermerkatu baten gibeleko lur huts batean, Arnegin ohosturiko 4La ezkutatu ondoren. Fantxoa eta Jesika gosal  tzen zeuden.
|
|
|
Dagoeneko kontatua dit Cook kapitainaren epopeia. Horregatik nahi omen
|
zuen
etxe bat itsasertzean. Berriz esan dit ezin izan duela bizi nahi zukeen bizitza etxeko txokolategiaren kulpagatik.
|
|
|
Zoriontsu izan zen harekin, esan ezin beste zoriontsu. Hain ekonomia trebez gobernatu
|
zuen
etxea, ezen luxuan bizi zirela baitzirudien. Eta arretarik ez zen, ez begirunerik eta ez balakurik, senarrarekiko izango ez zuenik; elkartu zirenetik sei urtera, senarrak lehendabiziko egunean baino ere gehiago maite zuen, hainbesterainokoxea zen-eta pertsona haren liluramendua.
|
|
|
Gerra piztu zenean, Sauvage semeak, hogeita hamahiru zituela, armadan sartu eta ama bakar bakarrik utzi
|
zuen
etxean. Errukirik apenas inork izan zion atsoari, diruduna baitzen, gauza jakina zen hori.
|
|
2020
|
|
|
Hilekoa izatearen ohoreak akordatzerako, sesioa ere ekarri
|
zuen
etxera. Handik egun gutxitara izan zen, Mikela eskolatik etorri berritan.
|
|
|
Amari ez zitzaion gustatzen Lucasekin ibil zedin, ez omen zen-eta mutil garbia, baina Santik gogotik egiten zuen barre lagunarekin, eta arratsalde asko pasatzen zituen haiekin. Mikelak ez
|
zuen
etxean demandarik nahi, ordea, eta lagunekin joan aurretik ama Angelesekin baratzean ari zela ziurtatu zuen. Ahizpak porruak pasatzen zizkion, eta amak errenkada zuzenetan aldatzen zituen.
|
|
|
Bake pixka bat eman zion Mikelak lagunari kontu harekin, batez ere bera Reparazeneko zereginekin jo eta su ibili zelako. Gero eta gertuago ikusten
|
zuen
etxera itzul  tzeko eguna: esku bakarrez konta zitezkeen falta ziren hilabeteak.
|
|
|
Bazkalostean joan ziren Muinoara etxeko emakume guztiak arratsalde pasa, Rosario izan ezik, hark bertara lagunduko zien, baina zereginak zeuzkan arratsaldean, eta gainera ezin
|
zuen
etxea hutsik utzi. Mikelak ez zekien haserretu egingo ote zen, berak ez zuelako han geratu behar, edo gustura hartuko zuen Potrosarekin egon beharrik ez izatea.
|
|
|
Gerturatzen zihoan heinean, nerbioak airean sentitzen hasi zen, harik eta bere Iruinbarrena maitea, hantxe, begien aurrean ikusi zuen arte. Baratzean letxugak, porruak eta tipulak zeuden, eta huntzak hartua
|
zuen
etxe ordeko pareta. Haizeak sarrerako haritzari erauzi zion adarraz gain, ez zuten aldaketarik topatu bere begiek.
|
|
|
Gaueko afarian Inesita ezer jan nahi ez zuela zegoen; Elvira larritzen sumatu zuen Rosariok, eta zer gertatu zen kontatu behar izan zion. Mikela sukaldean zebilen, bien  tzako mahaia prestatzen, eta ezin
|
zuen
etxekoen aurpegirik ikusi, baina Rosariok geroago kontatu zionez, zur eta lur geratu omen ziren denak. " Esta chica vale para todo" esan omen zuen Severianok," menos mal que andaba cerca" gehitu zuen Elvirak.
|
|
|
Aho zabalik jarraitu
|
zuen
etxeko bisita, Vicente Reparazen ostatuak ez baitzuen xarmarik galdu itxi zutenean. Hala ere, ahozabalik geratu zen jangelara iristean.
|