2000
|
|
Euskararentzat abegi hobea zuten, zeren Isastik Compendio historial haren 168 orrialdean zioenez, Karlos V.ak gogozko omen zuen euskara, eta nafar mandazainarekin izan zuen elkarrizketa jaso zuen (Mitxelenak, aipaturiko Textos arcaicos en 154 or. dakarrena, eta horrez gainera beste zerbait gehiago 106 orr.). Felipe IV.ak, bere aldetik, Juan de Isasi eibartarra hautatu
|
zuen
bere semeen, ayo? (irakasle gisa), eta Elgoibarren 1635eko apirilean egin ziren Gipuzkoako Batzar Nagusietan irakurri zen bere gutun bat, non zioen Baltasar Printzeari gogozko zitzaiola euskara:
|
2006
|
|
kondea mendekatia zen. Noski ez zuen etsiko, bilatuko
|
zuen
bere seme Filibertoren zauria ordainarazteko manera. Arrangura hori nirekin batean partitu zen bidaian, baina berehala ahantzarazi zidan Normandoaren jarioak.
|
2007
|
|
Halere, Igorrek hala nahiko zukeela sinetsita, errautsak bertan haizatzeko asmoa semearen lagunei jakinarazi zienean, harritu egin zen ikusirik den denek bazekitela toki haren berri. Orduan konturatu zen zein gutxi ezagutzen
|
zuen
bere semea, eta, batik bat, zein arrotz egiten zitzaion haren mundua. Aitzitik, lagun haietako askok, egun hartan, aurretik ezagutu balute bezala agurtu zuten, maitekiro?" Iepa, Eli.
|
2009
|
|
28 urterekin Madrila joan zen gaztelania ikastera, eta hiru urtez bizi izan zen bertan. Ondoren ezagutu
|
zuen
bere semearen aita, Juan Luis Agirre euskalduna, eta Frantziako hegoaldean bizi izan zen harekin. 1996an atxilotu zituzten, 18 hilabeteko semearekin batera:
|
|
Europan egin zen publizitate filme lehenetarikoa izan zen. Aldazabalek gogorarazten duenez, zintan agertzen den Bazar de la Villa de Paris dendako jabeari esker ez da galdu, izan ere, Koldo San Gregoriok kopia bat gorde
|
zuen
bere semea dendaren ondoan agertzen zelako.
|
|
garbia, inondik ere, garbiegia ere bai, agian? horregatik ematen baitzituen ematekoak, eta horregatik hartzen hartzekoak; Reginak, batzuetan, ume galdu bat bezala sentitu behar
|
zuen
bere seme hura, are gehiago haren jaioteguneko pasadizo hura oroitzen zuenean, txoriak leihotik sartu ondoren hormaren kontra jo zuenekoa, bertan seko geldituz, kointzidentzia hura, amari amatasun eta babes sentimenduen areagotzea ekarri behar zizkiona, premonitorioa eta adur txarrekoa zitekeelakoan; horregatik, Domingorekin noiznahi ama ama sentitzen zelako, bi aldiz ama, alegia?, baita auzi har... Domingok. Gabinok?
|
|
Reginak garbi
|
zuen
bere seme alabak handi nahi zituela eta halaxe hazi eta hezi zituen, Nazarioren adostasunarekin, handikien hizkuntzan: gaztelania hutsean, alegia?
|
|
nahiz eta haienganako hurbilpena ere egin zuen, haien barne borroka areagotzeko, komuniokideen alde eta aberrianoen aurka. Nazario Orbe, beraz, mamia azaletik ongi bereizten zuèn gizona zen, eta hartan leziatu
|
zuen
bere seme Teofilo Maria, hura Frantziatik itzultzean. Hartarako aukera ezin hobea izan zuen, gainera, zeren eta, egun batean, Teofilo Mariak hiriko batzokira sartzen ikusi baitzuen bere anaia Gabino, udako egun batean.
|
|
Nazariok zuen, beraz, hitza, eta ama eta anai arrebak hari begira jarri ziren, Domingo salbu, begiak lurretik altxatzen ez zituena; Nazario, ordea, hari begira zegoen, Domingori; Regina hizketan egon zenean ere, egia esan, semeari begira egon zen, emazteari baino gehiago; esan nahi baita ondorio garbi bat ateratzeko moduan zegoela Nazario: gutxitan ikusi izan
|
zuen
bere seme hura hain estu eta larri; mutilak, ordea, beti aurkitzen zuen ihesbideren bat ataka gaizto batean jartzen zuten bakoitzean, orain jauzi eta orain zilipurdi, eta egokiera hartan ere aterako zen nonbaitetik; baina ez zen ateratzen; eta Nazario, aurreko urteetan semea mila bider zigortu izan zuena, garai hartan ez bezala, mutilak Beñardorekin izan zezakeèn antzekotasuna ere ez zitzaion Nazariori hainbestekoa iruditu, ausaz, une hartan, seguru ezetz?, errukitzen hasi zen; eta, halere, itxaron zuen segundo bat, bi segundo, hiru, lau, bost, aita semeei begira zeuden mahaikide guztiak, hain zen nabarmena aitak Domingori so egiten ziòn modua?, sei, zazpi?
|
|
Erregina amak ez zion etorri berriari kargu hartu hainbertze berantestegatik. Negar egin
|
zuen
bere seme bihotzekoa begi parean ikusita. Margaritak ere orobat, baina harendako beldurra zen, eta ez bozkarioa, negarraren eragilea:
|
|
Nazario Orbe, izan ere, karlista izan zen hasiera batean; gero, canovaszalea; nazionalisten aurkakoa beti –" Euzkadi" hitz debekatua izan zen Regina enean denbora batean! –.. nahiz eta haienganako hurbilpena ere egin zuen, haien barne borroka areagotzeko, komuniokideen alde eta aberrianoen aurka. Nazario Orbe, beraz, mamia azaletik ongi bereizten zuèn gizona zen, eta hartan leziatu
|
zuen
bere seme Teofilo Maria, hura Frantziatik itzultzean. Hartarako aukera ezin hobea izan zuen, gainera, zeren eta, egun batean, Teofilo Mariak hiriko batzokira sartzen ikusi baitzuen bere anaia Gabino, udako egun batean.
|
|
etxeko poza zen –beti mugimenduan eta beti planak egiten–, baina baita etxeko negar malkoa ere, guztiak mareatzen zituena, bai etxean bai ikastetxean, ez baitziren bakanak gurasoei handik ere igortzen zizkietèn oharrak, tinta gorriz idatziak, portaera txarragatik; Domingo, beraz, ume problematikoa zen, bera zegoèn tokian ezkutatzen baitzen haize zurrunbiloa; ume bihurria zen arren, baina, bihurgunerik gabekoa zen: garbia, inondik ere, garbiegia ere bai, agian... horregatik ematen baitzituen ematekoak, eta horregatik hartzen hartzekoak; Reginak, batzuetan, ume galdu bat bezala sentitu behar
|
zuen
bere seme hura, are gehiago haren jaioteguneko pasadizo hura oroitzen zuenean, txoriak leihotik sartu ondoren hormaren kontra jo zuenekoa, bertan seko geldituz, kointzidentzia hura, amari amatasun eta babes sentimenduen areagotzea ekarri behar zizkiona, premonitorioa eta adur txarrekoa zitekeelakoan; horregatik, Domingorekin noiznahi ama ama sentitzen zelako –bi aldiz ama, alegia–, bait...
|
|
Nazariok zuen, beraz, hitza, eta ama eta anai arrebak hari begira jarri ziren, Domingo salbu, begiak lurretik altxatzen ez zituena; Nazario, ordea, hari begira zegoen, Domingori; Regina hizketan egon zenean ere, egia esan, semeari begira egon zen, emazteari baino gehiago; esan nahi baita ondorio garbi bat ateratzeko moduan zegoela Nazario: gutxitan ikusi izan
|
zuen
bere seme hura hain estu eta larri; mutilak, ordea, beti aurkitzen zuen ihesbideren bat ataka gaizto batean jartzen zuten bakoitzean, orain jauzi eta orain zilipurdi... eta egokiera hartan ere aterako zen nonbaitetik; baina ez zen ateratzen; eta Nazario, aurreko urteetan semea mila bider zigortu izan zuena, garai hartan ez bezala –mutilak Beñardorekin izan zezakeèn antzekotasuna ere ez zit...
|
|
Reginak garbi
|
zuen
bere seme alabak handi nahi zituela eta halaxe hazi eta hezi zituen, Nazarioren adostasunarekin, handikien hizkuntzan: gaztelania hutsean, alegia... nahiz eta bere bide hartan amona Ursula izan zuen oztopo, amona Ursula beti mintzatzen baitzen euskaraz –atera ere, halaxe ateratzen zitzaion, barru barrutik–, baita, denborarekin, gaztelaniaz ulertzera iritsi zenean ere:
|
2010
|
|
Mende erdi geroago, 1986ko maiatzaren 17 eta 18an, Senpere herriak handikiro omendu
|
zuen
bere seme Matxin. Ospakizunen artean, bertso saio bat ere egon zen, eta bertan Iparraldeko bertsolariekin batera (Ezponda, Mihura eta Xanpun), Hegoaldekoek ere abestu zuten (Argiñarena, Eguzkitze eta Gorrotxategi).
|
|
Baina itxura zen. Teresak esaten zuen bezala, izugarri maite
|
zuen
bere semea.
|
2011
|
|
Hori zela eta, aspalditik zebiltzan aita semeak haserre, elkar ikusi ezinik. Saiatu ziren aitaren ingurukoak adiskidetzea bilatzen, baina aitak temati ez zuen amore ematen eta mesfidati jarraitzen
|
zuen
bere semearekiko. Hala ere, gaixoaldi mingarri honek bere gogoa apaltzea lortu bide zuen, semea deitzera bidali baitzuen zerbitzari bat, ikusi nahi zuela eta.
|
|
Munio Mansoren gorpua Meakaurreko dorrearen ondoan lurperatu
|
zuen
bere seme Iñigo Ezkerrak.
|
|
72 hizkuntza izan omen ziren Babiloniako biztanleen nahaste hartatik sortutakoak, eta tribu edo leinu bakoitzak berea zeramala, munduan zehar zabaldu ziren. Noeren semeetan zaharrenak, Cam ek, Asia aldera jo zuen bere leinukoekin; Set ek Afrikara eta Japhet ek Europarako bidea hartu
|
zuen
bere semeekin batera. Seme hauetako batek, Tubal izenekoak, Espainia hartu zuen bizilekutzat, zehatzago esateko, Euskal Herria.
|
2013
|
|
«Martin arotzak, birraitonak? sehaska bat egin
|
zuen
bere seme alabak jaio zirenean, eta ordutik etxeko ume denak hor egon dira», dio Mendizabalek. Duela bost urte, ETBko Postdata saioan erreportaje bat egin zieten, etxe berean lau belaunaldi bizi zirelako.
|
|
Badira arkitekturarekin harremanetan landutako bi proiektu mural ere, 2000 urtean Xabier Unzurrunzaga arkitektoarekin lankidetzan Benta Berriko elizako absideko murala margotu
|
zuen
bere seme Juan Chillidarekin, 2005ean beste proiektu baterako muralak egin zituen, Igeldo Pabiloia zuen izena, Alicia Chillidaren proiektua zen Luis Enguita arkitektoarekin lankidetzan egina, pabiloiaren orma bakoitzarentzat koadro bat margotu zuen, itsasoari begiratzen zion orma hutsik geratzen zelarik, Gonzako Chillidaren ametsa zen bere estudioa Igeldo Pabiloian jartzea, baina inoiz ez zen pro...
|
|
Eta Arrik ortu bat landatzen
|
zuen
bere barrenean semearen bakantasun hauekin. Inkontzienteki eta kontzienteki.
|
|
aritmetika, geometria, geografia, gramatika? baita kanta koranikoa ere tartean, noski, eta Ibrahim Musallemek haietarik batean matrikulatu
|
zuen
bere seme Abdel Haqq.
|
|
Eskola koraniko tradizionalekin batera, bazeuden hiriburuan bertze eskola batzuk, pribatuak gehienak, non, mendebaldeko ikastetxeen antzera, mota orotako gaiak ematen baitziren: aritmetika, geometria, geografia, gramatika... baita kanta koranikoa ere tartean, noski, eta Ibrahim Musallemek haietarik batean matrikulatu
|
zuen
bere seme Abdel Haqq.
|
2014
|
|
" Gu, hemen, munduko onenak, eta estudianteak futbolean!". Atano III.ak Lekarozen sartu nahi
|
zuen
bere semea, baina giro hura ikusi zuenean, Oronozen sartu zuen.
|
|
«Hau nire semea da, gaur goizean jaio da». Eta agurea ongi estaliko zen mantarekin, eta aurrera jarraituko zuten poliki, jendez lepo zeuden saltokien eta esklabo merkatuaren aurretik, une ilun batez Button jaunak biziki desiratu
|
zuen
bere semea beltza izatea?, bizitegi auzoko luxuzko etxeen aurretik, zaharren egoitzaren aurretik?
|
|
Freudek bere pazienteekin egindako kasu azterlanek, hain zuzen, bere teoria psikologikoa eta terapia teknikak hobetzen lagundu zioten. Piagetek, bestalde, garapen kognitiboaren teoria zabal bat garatu
|
zuen
bere seme alaben haurtzaroko azterketa sistematikoan oinarrituta.
|
2015
|
|
–Nik ez nuen semea munduratu beragandik urrun egoteko?. Ez zuen Anatolieri telefonoak igorriko zion ahots bilakatu nahi, ez
|
zuen
bere semearentzat ezezagun bat izan nahi. –Seme alabentzat etorkizun bat ordaintzeko ametsarekin emigratu dute gurasoek, eta seme alabek ez ezagutu, ez errespetatu eta ez maitatzen dituzte orain euren gurasoak?.
|
2016
|
|
Nahikoa geratzen zitzaion iluntasunaren eskakizun ttipientzat. Baina bi ume zeuzkan, zeinek berarengana jotzen baitzuten argi bila; markesak pentsatu
|
zuen
bere semeek argitasun pixka bat merezi zutela. Ezpatarekin saiatu izan zen, baina ezpatak ezin izan zion bidea ireki:
|
|
Ez da harritzekoa emakumeak burua galdu izana: kontatzen dutenez, leherketa entzun orduko susmatu
|
zuen
bere semea izan zitekeela, eta, gertakariaren lekura korrika iritsi zelarik, bere begiz ikusi zuen triskantza, eta lurrean aurkitu zuen oinetakoagatik jakin zuen hildakoa zein zen. Geroztik, bere semearen heriotza hori ikertzen eman zituen urteak, burua erabat galdu zuen arte, oso zaila baitzen errudunak aurkitzea, baina berak aurkitu egin zituen, eta asko gainera.
|
|
Henry Bibben nagusiak neska esklabo bat derrigortu
|
zuen
bere semearen ohaidea izan zedin; M.F. Jamisonen esklabozainak neska esklabo polit bat bortxatu zuen, eta Solomon Northrupen jabeak. Patsy, esklaboa behartu zuen bere sexu laguna izatera.
|
|
Lambda fabrika handiko langile arrunt bat zen, baina bere urguilua zeukan, eta ez zion grazia izpirik egiten Xabierren familiak hainbestetan gonbidatzeak eta dena ordaintzeak. Askotan esaten
|
zuen
bere semea lagun dirudunaren kapritxo bat besterik ez zela eta Xabierren familiak bahituta zeukala. Hala ere, ez zion inoiz debekatu joatea, Maribi arrebak aholkatuta.
|
2017
|
|
Korrika txikia antolatzen bihotza jartzen zuen Deliak, eta Korrika Karrantzatik atera zen edizioan ere buru belarri lan egin zuen. Eskolan, andereño eta ama izan zen aldi berean, eta oso argi izan
|
zuen
bere seme alabentzat nahi zuena… Saria eman digute, baina uste dut egin beharrekoa egin genuela, gure gurasoek nirekin egin zutena. Ekitaldia, berriz, oso hunkigarria izan zen, askok negar egin genuen Delia gogoratuz.
|
|
Herrian nahitaez, edonon bezala, bazeuden mailak, boterea eta diruaren arabera gauzatuak, eta proiektu honen berri izan bezain laster, Nikolas jaunak, abeltzain aski indartsuak, Ximenorengana jo
|
zuen
bere semea koadrila horretan sartzeko asmoz, baina Ximenok bi irizpide erabili zituen koadrila osatzerakoan: jende prestua lanerako eta behartsua, familiak aurrera ateratzeko lan berri baten beharra zeukana.
|
|
Katilina Erromako gizon gaizto hark ez zuen seme bat baizik, eta hura ere ja adinetara heldua, obedientea, bere agindupekoa eta aski prestua; eta guztiarekin ere, bere desira desordenatuak Aurelia zeritzan andre batekin konplitzeagatik, hilarazi
|
zuen
bere seme hura, zeren hura bizi zeno, haren beldurrez, ez baitzion Aureliak behatu nahi (Salustio, De Catilinae conjuratione, 15 k.).
|
|
Gure amak emana zien onespena jada, ezin baitzion ezetz esan haien proposamenari: hezkuntza bat jaso
|
zuen
bere semeak urte batzuk seminarioan ematearen truke. Eta edozein kasutan, hamabi urte izango nituen aurretik fraide izan nahi nuen ala ez erabakitzeko.
|
2018
|
|
Maitek denetarik ikusi zuen ordurako Drogaren Aurkako Elkartean. Sumatzen
|
zuen
bere semea bazebilela zeozer ezkutatzen, aldarte onegian irensten zuela medikazioa, eta hori ez zela ohikoa heroinomanoen artean. Pastilla irenstearen protokoloa bete bai, baina, kexa gutxiegi gauza onerako.
|
2019
|
|
Bergwallek aitortu zuen Johan-ek marka bat zeukala, sabelean ebaki bat. Johan-en aitak esan
|
zuen
bere semeak zuen marka berezia ipurmasaileko orin bat zela. Terapeutekin eta poliziarekin egon ondoren, Bergwall ek iritzia aldatu zuen.
|
|
Eta hantxe aurkitu
|
zuen
bere semearen gorpua,
|
|
Aitaren diru iturri bakarra suntsitu berri zuen; izan ere, lanpostu murrizketa baten ondorioz Luzuriaga metalurgia enpresan zuen lanpostua galdu zuenetik, aitak txipiroiketariari esker lortzen zuen familia mantentzeko behar zuen diru apurra. Nahiz eta Trikik ez zuen inolako asmorik aitari ezer kontatzeko, itsasgizon zaharrak aise susmatuko
|
zuen
bere seme jonkia zegoela haren guztiaren atzean.
|
|
Ez zuen arrazoi falta atso hark! Berak beste inork baino lehenago aurreikusi zinan nolako atarramenturik izango
|
zuen
bere seme gizajoak. Brastakoan, une hartaraxe arte neure baitan arimaren sostengarri altxatutako armazoia, kolpetik eraitsi zitzaidanan.
|
|
Dei horren aurrean, Haidarrek esan
|
zuen
bere semeak ama barik ere bizi zitezkeela, beraien kargu egingo lituzketen senide eta lagun asko baitzituzten, beraz, ondo zainduak egongo liratekeela; baina ez berak ez bere semeek ere ezin zutela duintasunik, eskubiderik gabe bizi, eta amaiera arte jarraituko zuela.32 Une horretan, Aminatu Haidarrek irakaspen feminista bikaina eman zion munduari, ekintza politikoa emakumeen eta maitasunaren bet... Gizakien duintasuna eta (giza, herri edo gizarte) eskubideak maitasunaren aurretik jartzean maitasuna lekualdatuz, birkokatuz.
|
|
Onartu egin
|
zuen
bere semea gurutzean hiltzea.
|
2020
|
|
Familia batek joan behar zuen hara bizitzera? Nork nahi
|
zuen
bere seme alabak bertan haztea, hiriko trafiko, zarata eta kutsaduraz inguratuta. Eta, batez ere, inguruko etxe orratzen itzalpean?
|
|
Gaizka Aranguren kazetariak sare sozialen bidez adierazi
|
zuen
bere semea dela horietako bat: «Gaur, espainiar polizia gure etxera etorri da.
|
|
Tarte horretan «Gurutze Gorriak eta Karitasek lagundu zidaten». Bartzelonatik Iruñera ailegatu zen eta han ezagutu
|
zuen
bere semearen aita. Geroztik Lesakan ez ezik, Donamarian eta Donostian ere bizi izan da, harrera etxe batean ere bai, azkenean Lesakara itzuli eta bertan finkatzea erabaki zuen arte.
|
2021
|
|
Nola preseski? Ez dugu sekula segurtamenik ukanen, baina segurki, nahigabeko jestu batekin (baina emaitza bera zen), aitak
|
zuen
bere semea hil. Ez da tragedia handiagorik.
|
|
Horrela, bada, Arandako kondesa Aragoi eta Nafarroaren arteko mugetan zeukan laketetxe batera erretiratua zen; eta oso pozik jarri zen Amadour itzuli zela ikusirik, ordurako ia hiru urte baitziren kanpoan zebilela. Jende orok abegi ona egin zion, eta kondesak manatu
|
zuen
bere semea balitz bezala trata zezaten. Berarekin egon zen bitartean, bere etxeko afera guzien berri eman zion andereak, eta gehienak haren irizpidearen arabera bideratu zituen; horrela, halako fidagarritasuna lortu zuen, non nahi zuen leku guzietako ateak zabalik kausitzen baitzituen, eta haren zuhurtzia hain zen estimatua, non saindu bat edo aingeru bat bailitzan fidatzen baitziren berarekin.
|
|
Behin Zeusek eraman omen
|
zuen
bere seme Herakles Herarengana (jainkosa lo zegoenean), hark titia emanez gero umea hilezkor bilakatuko zela jakin baitzekien, baina Hera esnatu eta, iruzurra ezagutuz, baztertu egin omen zuen Herakles umea, eta titi hartatik ihes egindako esneak sortu omen zuen Esne Bidea. Euskaldunok (ere) mito hori hartzen dugu kontuan Esne Bidea aipatzen dugun bakoitzean, baina munduan badira hainbat mito, beste era batera argitu nahi dutenak galaxia horren sorrera.
|
|
Begiez arakatu
|
zuen
bere semea, zorioneko ezuste antzeko batez. Arraroa zen hori ere:
|
|
Nire irakurgaietan behin baino gehiagotan egin izan dut topo pozoiz bustitako liburuarekin, izu bibliofiloaren klasiko bihurtzen hasiko balitz bezala. Gogoan dut aztoreekiko ehizari buruzko tratatu ederrago ezina —Katalina Medici erregina zitalak harekin hil
|
zuen
bere seme Karlos, beste norbait hil nahian, Alexandre Dumasen Margot erregina izeneko nobelan—, baita irriari buruzko tratatua ere, Aristotelesena, lehenago ere aipatu dudana, Larrosaren izena nobelako abadia ilunean odol erreka bat isurarazten duena. Bereziki atsegin dut sekretuaren berri emateko eszena:
|
2022
|
|
Andereño bat kontratatzea pentsatu zuen, bere semeei euskara irakatsiko ziena eta, sei urteak bete arte, bederen, euskaraz eskolaratuko zituena. Eskolarik ezean, bere etxeko egongela bihurtu
|
zuen
bere semeen eskola. Lehenbiziko ikastola.
|
|
Jose zaharrak, ezuste eta apustu guztien aurka, etxean onartu
|
zuen
bere semea. Nortoni nabari zitzaion ez zegoela unerik gozoenean.
|
|
Zure aitonak kutxa hori zer demontre zen jakin nahi zuen. Konbentzituta zegoen, martxan jartzea lortuz gero, mundua aldatuko zuen zerbait izango zela, eta ez
|
zuen
bere semea misio horren erantzule izateko gaitasunarekin ikusten. Zu jaiotzean, ohi genuen bezala, logiako kide izateko errituala burutu zuen zurekin, eta beste edozein kidek baino Lehen Bisitarien odol gehiago zenuela ikusi zuen.
|
2023
|
|
Hiru hilabete horietan, besta, oturuntzak iragan ziren. Margaritak eta Henrike Albretekoak horretan aukera ikusten zuten nego ziazioak berriz abiatzeko, zuzenean eta Karlos V.ak berak aipatu
|
zuen
bere semea Filipe eta Joana Albretekoaren arteko ezkontza bideratzeko.
|
|
kondeen, beste ustiatzaileen, meatzarien eta kapitalisten interesak. Interes horiek legearekin uztartzeko lege kontuetan aditua izan behar zen; hori dela eta, Hans-ek nahi
|
zuen
bere seme Martinek zuzenbidea ikastea. Hans gizon arduratsua zen eta Mansfeld eko kuadrunbiro izendatu zuten; udal administrazioaz arduratzen ziren lau kuadrunbiroak.
|
|
Solimanek ez zuen besterik nahi eta berak tronua bereganatu nahi
|
zuen
bere seme bakarrarentzat,
|