|
2001
|
|
|
Maripazi soberaxko iruditu zitzaion leihora agertze hura. Handiagorik ez zuen biztu, guregatik, baina osabari adierazi behar izan genion bakean utzi
|
zuela
emakume hura, gure etxean segitu nahi baldin bazuen. Berria agudo zabaldu zen Alkasoron barna, halere.
|
|
2009
|
|
|
–Ez
|
zuela
emakume hura maite. Ni maite ninduela, ni nintzela ona eta zintzoa eta ezbeharrean lagundu niona.
|
|
|
Murnane, agidanez, hilketaren egun hartan kokaina harturik zegoen. Erdi eroturik hil
|
zuela
emakumea, dirua harrapatzeko edo. Hori uste izan zuten hasieran.
|
|
|
Bitartean, beste espainiar kate batean, Ubrique-ko Josutxo, bere koadrilaz inguratuta, hainbat intimitateren artean, corrida bat egin
|
zuela
emakumez beteriko zezen plaza batean. Bukaeraren antitesia ote?
|
|
2010
|
|
|
Sekula ez nuen ikusi Peru hain serio eta hain transzendente. Irribarre lehorra eragin zidan ordea, zeren bihotzak esaten baitzidan Peruk gauza guztien gainetik desiratzen
|
zuela
emakume hura; Veronika sukarrak jota, errealitatea birrindu eta olatuen artetik emakumea sortzeko gai baitzen! Arraunean ziharduen bakoitzean Botticelliren" Venusen jaiotza" ri bizitza emango balio bezala.
|
|
2011
|
|
|
Gizonak ez zuen kasurik egin, hasiera batean, eta biktimak berriz esan zion laguntzeko. Une hartan, auzipetuak erantzun zuen berak ez
|
zuela
emakume batek emandako agindurik jasoko, heldu zion eta kotxera indarrez bultzatu zuen, lesiorik eragin gabe, baina ertzainaren aginpidea errespetatu gabe eta bera emakumea izateagatik iraintzeko asmoarekin. Gero, irainak botatzen jarraitu zuen.
|
|
|
Ikerketa horrek Estatu Batuetako Gobernuaren funtsak izan zituen, eta, lehen aldiz, hormona terapiaren segurtasunari buruzko kezka areagotu zuen. 2004an, WHIren datuek erakutsi zuten estrogenoak hartzeak berak bakarrik handitu egiten
|
zuela
emakumeek iktusa izateko arriskua, eta ez zuela murrizten bihotzeko eritasuna izateko arriskua. Azterketa horretan parte hartu zutenek histerektomiak izan zituzten WHIrekin bat egin aurretik, eta estrogenoak jaso zituen talde bati esleitu zitzaizkion.
|
|
2012
|
|
|
Lazaro Carreter linguistak oso ondo eta garbi esplikatzen zuen nondik datorren desbiderapen linguistiko hori eta eskerrak ematen zizkien idazle klasikoei idatzi zuten bezala idazteagatik. Berak esaten zuen, adibidez, seguru zegoela Miguel Hernandez poeta handiak ez
|
zuela
emakumeak baztertzeko inolako asmorik izan" Andaluces de Jaen" poema ezaguna idatzi zuenean, eta halaz ere ez zuela obra hura etorkizunerako modu honetan idatzita utzi (zorionez!): " Andaluces andaluzas de Jaen, aceituneros aceituneras altivos altivas, decidme vosotros vosotras.".
|
|
2013
|
|
|
Beste behin Etxeparek moldatutako Linguae Vasconum Primitiaeko kopletara hurreratu eta,. Emazten fabore? izenburua daramana aztertzen bada, erraz samar atzemango da gizonezkoaren zerbitzura aurkeztu
|
zuela
emakumea. Emakumeak gizakumeari emandako zerbitzu ugariak zerrendatzen zituen.
|
|
2014
|
|
|
–Oraingo emaztegaiak, horrek bai ematen
|
zuela
emakume ona.
|
|
|
Ez zuten aurkitu: nobelak ez zuen argitzen bahiketa izan zen, edo haurra itsasoan ito zen, baina kontua da horrek guztiak krisia eragin
|
zuela
emakumeak eta narratzaileak osatutako bikotean, eta une horretatik aurrera desintegrazio baten kronika garratza bihurtzen zen liburua, gertatutakoa narratzaileari leporatzen baitzion emazteak. Giroa obsesiboa zen; deskribapenak, gordinak.
|
|
2015
|
|
|
Aurpegiak ez zuen samurtasun traza handirik adierazten baina. Margolariak ez
|
zuela
emakume haren benetako itxura ezkutatu edo leuntzeko inolako asmorik izan pentsatu nuen. Hazpegi gogorrekoa zen.
|
|
2016
|
|
|
Azken aldian oso kezkatuta nauka gai honek. Emakumeek gero eta prestakuntza akademiko handiagoak, gero eta independentzia ekonomiko handiagoak, berdintasuna eta askatasuna ekarriko
|
zuela
emakumeen mundura sinestuta egon naiz urteetan. Baina hori ez ote den betetzen ari susmoa hartzen hasita nago.
|
|
|
Konturatu nintzen kotxeak ni bezain gutxi erakartzen
|
zuela
emakumea ere; beraz, Monsieur Desseinek eroan gintuen aurrez aurre zeuden kotxe pare bateraino, eta esan, kotxeak goraipatzen zituenarekin batera, Lord A.k eta Lord B.k erosi zituztela grand tourrera joatearren, baina Parisetik baino harago iritsi ez, eta beraz berri berriak zeudela. Ondoegi zeuden, bai; beraz, hirugarren batera igo nintzen, atzealdean baitzegoen, eta berehala hasi nintzen prezioarekin tratua egiten.
|
|
|
Egunkariak irainak aipatu zituen, muturrekoak, eskopetakadak. Kontatu zuen desfilatu nahi zuten emakumeen kapitain zen Ixabel Alkainek gutun bat eman nahi izan ziola Kostako kapitainari eta hark erantzun ziola berak ez
|
zuela
emakumeekin hitz egin beharrik.
|
|
|
Emakume ezkondu batekin jolasean ari zela konturatu zen Mario Crespo, haren etxean haren sukaldean haren aitari bizkar haren alaben aitzinean. Eta algara egin
|
zuela
emakumeak.
|
|
2017
|
|
|
Emakume izaera eta ondorioz borroka grina erraietatik dario. Hala, aspaldi erabaki zuen rap a ibiliko
|
zuela
emakumeen ahalduntzerako instrumentu gisa eta, jakina, barruak askatzeko ere. Ez hori bakarrik:
|
|
|
Eta gero, haren gainean esan zuen gure Salbatzaileak gehiago eman
|
zuela
emakume pobre hark aberats guztiek baino, zeren emakume hark beretzat behar zuenetik eman baitzuen, baina aberatsei, emanak emanik ere, franko gelditu baitzitzaien.
|
|
|
Porrotaren amildegiak erakartzen ditu, utzikerian erortzen dira, hasten dira beren burua zigortzen, edanaren bidez askotan, eta aldi berean beren buruaz barre egiten eta tristura sakon baten mende erortzen dira, edo ikusten dituzu edonorekin maitemintzen edo gutiziatzen edo, okerrago dena, edozein emakumeren balakuak eroapenez eramaten. Gau batzuetan pentsatzen nuen ez erortzeko behar
|
zuela
emakume horietakoren bat ondoan. Nik sufritu egiten nuen, baina batzuetan iruditzen zitzaidan ez ote zebilen berariaz gaur gutxietsita dagoen bertsolaritzaren iraganeko tradizio baten bila eta ez ote zuen bere burua sartu nahi bertsolari gauzale, alproja eta galtzaileen galerian, jakitun noski horiek direla denborarekin bertsozaleen bihotzean lekurik gehien hartzen dutenak.
|
|
|
Geure hipotesia hau zen: emakumeen arteko harremana lehenesten zela parkea hautatzeko orduan, eta harreman horrek sostengu sare funtsezkoa osatzen
|
zuela
emakume askorentzat.
|
|
2018
|
|
|
Mihiarekin lauskitu zizkion nekaezin hortzaginak eta ahogaina, gustuaren gustuaz zerura jaso
|
zuela
emakumea; ahosabaian mihi puntarekin eta hortzekin egiten zizkion kiliekin, gorputz osoa jarriz dardar. Samur eta gozo jardun zuen haragizko jolasean; laztan, ukiera eta igurdi, hitz berdeak eta milizka gozatsuak, behekosu hura garretan ipinaraziz, hotzikaraz eta plazerez jarriz andrea, beteturik osoz.
|
|
|
Ez naiz saiatuko ebazten ea arrazoibide hura inkoherenteagoa zen soldatapeko lanaz zeukan ikuspegia baino edo, zehazki, ezkontza kontratuaz zeukan ikusmoldea baino. Izan ere, Richardsek ez du aipatzen Kantek eskubide patriarkala babesten zuela eta, beraz, ezinbestean ukatzen
|
zuela
emakumeak pertsonak eta autonomoak zirela. Hona hemen Kanten kontraesana:
|
|
|
–Egunen batean entzungo duzu beharbada gizonezko doilorren batek asmatu zuela ispilua eta jarri
|
zuela
emakumearen eskuetan, bere buruaz haratago mundurik ikus ez zezan, bere edertasunaren mirabe bihur zedin, goizero bere xarmen kontaduria egiten denbora gal zezan, baina ez da egia, emakume bat izan daiteke ederra eta bere buruaren jabe. Uste dut zu horrelakoa izango zarela egunen batean.
|
|
2019
|
|
|
Eta Hondarribiko alkatea alarde ez baztertzailearen ordutegia aldatzea beharrezkoa zela argudiatzen saiatu zela. Eta Larresoroko jaietan bortxatu zutela salatu
|
zuela
emakume batek.
|
|
|
Kontrako eztarritik liburua argitaratu ostean izan zen erreakzio kate bat, benetan larria izan den kasu baten aurrean Bertsozale Elkarteak izan zuen indiferentzia salatuz. Ez naiz hasiko kasuaren inguruan, beste gauza askoren artean iritzira arituko nintzatekeelako, benetan Elkartearen jarrera zein izan zen ez baitakit —hori bera nahiko argigarri baden arren, akaso— Kristina Mardaras eta Txapelketako lehen bertsolari emakumezkoa aipatu nahi nituzke ordea nik ere, benetan pentsatzen dudalako artean Bertsolari Elkarte zenak benetako pauso bat eman
|
zuela
emakumeen plazaratzea bideratuz. Gizonezkoen egitura batetik atera zen emakumeen aldeko pausoa.
|
|
|
Gipuzkoa Basketentzat lanean aritu den denboraren laburpena egiten hasten denean, 2005eko pasarte bat etorri zaio burura Arzallusi: " Santosen deia jaso nuenean klubean lanean hasteko, berak esan zidan ez
|
zuela
emakume florerorik nahi. Nik erantzun nion ni ez nintzela emakume florero bat, eta GBCn sartzen banintzen lan egiteko zela.
|
|
|
–Emakumeak eta proletarioak ezin dira egile izan, eta ez dute egile izan behar; gainera, ez dute halakorik nahi?. Eta Comtek espero zuen gizartearen bilakaerak berekin ekarriko
|
zuela
emakumeak batere lanik ez egitea familiatik kanpo. Bere obraren bigarren zatian, Comtek, Clotilde de Vauxenganako sentitzen zuen maitasunaren eraginez, goretsi egiten du emakumea, ia jainkozko bihurtzeraino, izaki handiaren hats; Gizadiaren tenpluan, erlijio positibistak emakumea proposatuko du herriaren gurgarri, baina bere moraltasunagatik merezi du emakumeak, horregatik bakarrik, gurtua izatea; gizonak egin, eta emakumeak maitatu:
|
|
|
Izan ere, azkenean ezagutuko nuen hainbeste desiratutako zera ezezagun hura. Ideia xalo bat nuen, gizonak gernu egin behar
|
zuela
emakumearen baginan[...] Gure gelara iritsi, eta desilusio txiki bat izan nuen, senarrak galdetu baitzidan ea alde egin behar zuen. Hala egiteko eskatu nion, haren aurrean lotsatu egiten bainintzen zinez.
|
|
|
Askotan esan izan da XII. mendean hegoalde mediterraneoan gorte amodioa asmatu izanak hobetu egin
|
zuela
emakumearen patua. Elkarren aurkako tesiak daude amodio haren jatorriari buruz:
|
|
|
Alegia, emakumea beharrezkoa da Ideia bat izaten segitzen duen neurrian, gizonak bere transzendentzia proiektatzen duen Ideia bat, hain zuzen, baina ezin kaltegarriagoa da errealitate objektiboa den aldetik, bere buruarentzat existitu eta bere buruan mugatua den aldetik. Andregaiarekin ezkontzeari uko egin zionez, Kierkegaardek pentsatzen zuen balio duen harreman mota bakarra
|
zuela
emakumearekin. Eta arrazoi zuen alde batetik:
|
|
|
goiko irakasle eskolakoentzako liburu bat da!?. Bazirudien pentsatzen
|
zuela
emakumeek oposizio urardotu bat pasatuko zutela; mugatua sentitzen zenez hasieratik, bazirudien praktikan gizonen esku uzten zituela arrakasta biltzeko aukera guztiak.
|
|
|
emakumeak hasi zirela gobernatzen. Bakean utziko gintuztela uste izan zuten denek, basidien atzetik jarraituko
|
zuela
emakumeek gidatutako herri baketsuak, lurra lantzen hasiko zirela agian. Usteak erdi ustel, berriz, lehengo lepotik burua jarraitu zuen ibiltarien herriak.
|
|
|
Soroetan barrena ibiltzen omen zen emakume laborarien desleialtasuna zigortzen. Askok zioten infernuko mamu bat zela eta sufre usain sarkorra uzten
|
zuela
emakume desleialak edo neska gazte galduak zigortzeko. Hamaika bertsio, beraz, laburbildu zuen Iñigok burua ezezko keinuan mugituz?, baina denek dute lotura komun bat:
|
|
2020
|
|
|
Aranalderen Auspoa sail guztian gizonak baino ez zeuden. Nik pentsatzen nuen nonbaiten egon behar
|
zuela
emakumeren batek. Kontziente nintzen ezin zela XX. mendean sortutako fenomeno bat izan.
|
|
|
Epaiketan, akusazio gogorrak egin dituzte Salmonden aurka. Hain zuzen, Alex Prentice fiskalak hura «harrapakari sexual» bat zela salatu zuen, eta zuen boterea erabili
|
zuela
emakumeez aprobetxatzeko. «Hau ez da konplot edo konspirazio politiko bat.
|
|
|
Matildek ez du Dolores ikusi gerra egunez geroztik: gogoan du Gazteluko Plazan ikusi
|
zuela
emakume karlista talde bati argazki bat egiten; txapel gorriak buruan eta Gurutze Gorriaren bereizgarriak zituzten papar hegaletan. Angela zegoen haien artean, ospitalera joatekoak ziren, soldadu zaurituei tabakoa banatzera.
|
|
|
–Oso egun gutxiko aldea dago eta ezin da jakin, baina pentsatzekoa da Bakartiaren txartela buzoian ipini zuenak bidaliko
|
zuela
emakume horrena Anaidira.
|
|
|
Ez zuen negarrik egin nahi; indartsua izan behar zuen, baina malko lodiek ihes egin zioten, amorruz, ahoa zabaltzerako. Doña Nievesekin ez zuela asmatzen aitortu zion, berak egindako ezerk ez
|
zuela
emakumea asetzen.
|
|
2021
|
|
|
Absoluzioa lortu zuen, ez zela errudun, alegia. Une txar bateko berotasunean hil
|
zuela
emakumea. Esker onez, musikariak zamba eder hori eskaini zion abokatuari.
|
|
|
Eseri zen bezain azkar adierazi zidan banantzera zihoazela, Salvadorrek kerida zuela, urteetan aguantaturikoagatik enpo eginda zegoela eta kito esan zuela; eta Salvadorrek hasieran onartu bazuen ere, gerora esan omen zion ezetz, ez
|
zuela
emakume hura maitatzen, berarekin jarraitu nahi zuela," noizean behin keridarekin larrua jota".
|
|
|
Mikelek laborriturik begiratu zidan, deabrua aipatu banio bezala; iruditu zitzaidan ez
|
zuela
emakume hartan urteetan pentsatu eta, ondorioz, ez zitzaiola niri bezala agertu.
|
|
2022
|
|
|
Handik bi egunetara baserrian topatu nuenean kontatu zuen heldu nintzenean ikusi ninduela eta auzokide on bat bezala eskaini zuela bere burua. Gainera, kontatu zidan dibortziatu berria zela eta ez
|
zuela
emakumeekin ezer nahi. Hala ere, asteazkenean Marianek eta biok topatu genuenetik zenbaitetan egin dugu topo, kafeak hartu ditugu eta paseoren bat egin dugu.
|
|
|
Ikerketaren hipotesi nagusia da senarrak hil
|
zuela
emakumea; 41 urte ditu gizonak. Eskuko telefonoa etxean utzita alde egin zuen, eta hura ere ez zen agertu lanera astelehen goizean.
|
|
|
Hala adostu dute Poitierseko (Frantzia) epaitegiak eta Tuterako (Nafarroa) Instrukzioko 2 Aretoak, baina ez dute zehaztu noiz egingo duten entrega. Ikerketaren hipotesi nagusia da hark hil
|
zuela
emakumea.
|
|
|
Auzitegiak larrigarri gisa hartu du gizonaren eta emakumearen arteko familia lotura, baina bertze hainbat elementu aringarritzat jo ditu. Horien artean, auzitegiak ebatzi du, txosten psikiatrikoak oinarritzat hartuta, erasotzaileak molde psikotikoko antsietate eta depresio nahasmendua
|
zuela
emakumeari eraso egin zionean. Txostenaren arabera, horrek eragina izan zuen haren gaitasun kognitiboetan, eta portaeraren kontrolaren galera ekarri zion.
|
|
|
Boliviako Atzerri Ministerioak urratsak hasi ditu Rebeca Huayta Huacanen gorpua aberriratzeko. Asteazkenean hilotz agertu zen Bilboko San Frantzisko auzoko taberna batean, eta egun hartan bertan bikotekide zuen gizonak Poliziari aitortu zion berak hil
|
zuela
emakumea bezperan, labankadaz. Atzo arratsaldean, epailearen aurrera eraman zuten erasotzailea, eta hura espetxeratzea ebatzi zuen epaileak; iluntzean eraman zuten Basauriko kartzelara (Bizkaia).
|
|
|
T. Dunne k, maletazainak, adierazi zuen ezen, trena abiatzera zihoala, emakume bat trenbidea gurutzatzen hasi zela ikusi zuela. Emakumearengana lasterka joan eta oihu egin ziola, baina bera heltzerako, lokomotorraren kolpe babesgarriak jo eta lurrera bota
|
zuela
emakumea.
|
|
2023
|
|
|
1883ko abuztuaren 19an (314) Hagatik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion goiz horretan emakumeak berari esan ziola etxetik joan beharra bazuen, ez zuela behar adina irabaziko, haurren ostatua ordaindu zuelako; kasuren batean kalea egiten hasten bazen, behar zuelako izango zela, ez nahi zuelako; Sieni aginduarazi ziola ordenatuagoa izango zela, modelo moduan hobeto paratuko zela, amarenera ez zela joango; haur txikiak miresten zuela eta etxean beti bere ondoan zuela. Theori esaten zion, sentimenduen arabera jokatuz, hanka sar genezakeela, baina kalte handitik eta etsipenetik askatzen garela; Sien zoratu egingo zela, abandonatu izan balu; ikasi
|
zuela
emakumea lasaitzen; azken urtean Sienek ulertu zuela benetako lagun bat aurkitu zuela, ahulaldietan lagunduko ziona.
|
|
|
1882ko maiatzaren 3 (192) Hagatik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion Mauverekin solasaldi mingarri bat eduki zuela eta pixka baterako bereizi zirela; Mauvek esan ziola karakter biziosoa zuela; berak hori entzutean alde egin ziola; oso mindua gelditu zela Mauve hori esatera ausartu zelako. Azken neguan haurdun zegoen emakume bat ezagutu zuela, haurdun utzi zuen gizonak abandonatu zuena; neguan kalea egin behar izaten zuela, ogia irabazteko; modelotzat hartu
|
zuela
emakume hori eta negu osoan zehar harekin lan egin zuela; emakume hori eta haren haurra babesten jardun zela, ospitalera lagundu ziola, eta han forceps arekin erditu zuela; modelo moduan paratzen ikasi zuela eta hari esker marrazkian aurrerapenak egin zituela. Sien en berarekiko atxikimendua zuela eta uso mantso modukoa bihurtu zela; bera harekin ezkontzeko prest zegoela.
|
|
|
1882ko maiatzaren 4 (194) gutunean Vincentek Theori esaten zion Sienekin zuen harreman horren kontra jartzen bazen aita, adinak independente izateko aukera ematen ziola berari. Berak bizimodu sinplea eramango
|
zuela
emakumearekin. Sienek Keek baino hobeto ulertzen zuela; Sienek esan ziola bazekiela diru gutxi zuela, baina gutxiago edukita ere berarekin jarraituko zukeela; Sien gero eta argiagoa eta maitekorragoa zela eta emandako aholkuak jarraitzen zituela.
|
|
|
Garai horretako eskutitz anitzetan agertzen zuen interesa Vincentek Theoren laguna zen emakume gaixoaz. 1883ko otsailaren 15ean (267) Hagatik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion pozik egongo zela emakume gaixoaren osasuna hobetzean; Theorentzako modukoa ikusten
|
zuela
emakume hori, beti behe mailakoa izan ez zelako eta kultura maila bat bazuelako. Esaten zion Eliot en Middlemarch irakurtzen ari zela.
|
|
|
Gainera, berariaz neskei eskainitako sailak edo atalak zeuden. Kontsideratzen zen literaturan emakumezkoaz ematen zen irudiak bat etorri behar
|
zuela
emakume batez espero zen rolarekin: etxean egin behar zuen lan, abentura gutxiko testuak, andrazko pertsonaiek ahulak eman behar zuten, babestu behar zirenak».
|
|
|
Salaketa jarri zuen emakumeak, bestalde, adierazi zuen «iruzkin desegokiak» egin zizkiola ertzainak berari ere; besteak beste, urteetako harremanaren ondoren «normala» zela «harremana hondatzea» edo ea senarra maite al zuen. Segurtasun Sailak ebatzi zuen bere funtzioak «atzerapenez eta zabarkeriaz» bete zituela ertzainak, eta «enpatia falta» izan
|
zuela
emakumearekin. Hutsegite arin gisa hartu zuten jokabide hori, baina auzia hilabetera baino gehiagora ebatzi zutenez, ordurako iraungita zegoen hutsegitea, eta zigorrik gabe geratu zen polizia.
|
|
|
Hori baita hipotesi nagusia: basurde uxaldian parte hartzen ari zen ehiztari batek hil
|
zuela
emakumea. «Nahi gabe egindako tiro bat», gehitu du.
|
|
|
Mutikoak ez du ezer ulertzen, lokalaren jabeak zerbait azal diezaion saiatzen da, eta zaharrak bere emaztearen argazki bat erakusten dio. Kontatzen dio denbora luzez ibili zela haren bila eta, bost urteko bilaketaren ondoren, ez
|
zuela
emakumea aurkitu, baina azkenean bakea aurkitu zuela, maitasunaren zientzia ikasi zuelako. Esaten dio gizakiok zailenetik hasten garela maitatzen ikasten, beste pertsona bat maitatzetik, alegia.
|
|
|
Horregatik, hainbeste min ez sentitzearren, ia ia neure buruaren defentsan, behin eta berriz ohartarazi nion kontuz ibili behar
|
zuela
emakumeak maitasunagatik sufritzen duten biktima huts gisa agertzearekin. Kontuz ibiltzeko halakoak orokortzearekin.
|
|
|
Baina utzidazue berriz aipatzen funtsezko eginkizuna izan
|
zuela
emakumearen emanzipazioaren aldeko borrokan.
|