|
2002
|
|
|
Lehena, Deustuko Unibertsitateko Euskal Kultur Mintegia, 1968an sortua, bera izan zelako Barrutiarenaldeko kanpaina bultzatu zuena. 1977tik aurrera Deustuko Unibertsitateak berakantolatu
|
zituen
euskarazko klaseak. Leioako Zientzia Fakultateko Euskal KulturTaldea (ZEKT) izan zen bigarrena, 1974 ikasturtean sortua.
|
|
|
batetik, irakasle ororen lana gauzatu, kasu askotan ikasgai ugarirekin; eta, bestetik, laguntza gutxirekin euskarazkoprestakuntza burutu, maiz, instantzia ofizial eta irakasle erdaldunen nagusitasunarenbegiradapean39 Edozein kasutan, irakasle euskaldunen kopuruak gora egin du nabarmen mendearen amaierara hurbildu garen neurrian. Eta garai hartan, 1989an, argitaratu ziren Ekaia, Zientzia eta Teknologia oinarri
|
zituen
euskarazko aldizkariarenlehen bi zenbakiak eta Tantak, Euskal Herriko Unibertsitateko hezkuntza aldizkaria.
|
|
|
1982 urtean, errege dekretu baten bidez, euskararen legeak hizkuntza ereduak (A, B eta D) sortu
|
zituen
euskararen irakaskuntzan. Ondorioz IRALE programaezarri zen, EAEko Hezkuntza Saileko Euskara Zerbitzuak gidaturik.
|
|
|
Hari ere eskaini genion aurreko egunetan ekitaldian parte hartzea, baina ezzuen gura izan. Azkenean ere, behin ekitaldia burutu eta gero, bere ohiko ikuskizunaren zenbait zati antzeztu
|
zituen
euskaraz.
|
|
|
Madrilgo gobernuarekin gero eta arazo gehiago
|
zituen
euskaraz emititzeagatik, eta oso txarrak ziren emisorak erakunde ofizialekin zituen harremanak. Herritarren atxikimendua, ordez, gero eta beroagoa zen, eta horren froga da, zalantzarik gabe, garai berri horretan bost mila familia gipuzkoarrek eskaintzen zioten sostengu ekonomikoa, kuota finkoa ordainduz.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak bertan behera utzi
|
zituen
euskarazko emnaldiei zuzendutako diru-laguntza horiek guztiak Euskadi Irratia abian jarri bezain pronto. Gipuzkoako Aldundiak, berriz, oraindik eskaintzen ditu euskarazko komunikabideentzako subentzioak; irratientzakoak ere bai?. Subentzioen desagerpenarekin batera, oso denbora laburrez iraun zuten euskal emanaldiek hainbat irrati pribatutan, errentagarriak ez zirelako.
|
|
2003
|
|
|
55 UEUk ematen
|
zituen
euskara ikastaroetan oinarritu zen laguntza hau.
|
|
|
Bi ekitaldi nabarmendu ziren: lehenak, ekainaren 17an, San Mames eko futbol zelaian 40.000 lagun bildu
|
zituen
euskaren alde; bigarrenak, urte horretako udazkenean, Legaireko zelaietan, Arabaren eta Nafarroaren arteko mugan, milaka lagun bildu zituen euskaren ofizialtasuna eskatzeko. Urte horretan bertan, 1978an, hasi zuten bere bidea Ibilaldia k Bizkaian eta bi urte geroago, AEK k antolatutako Korrika k eta Araba Euskaraz ek.
|
|
|
Bi ekitaldi nabarmendu ziren: lehenak, ekainaren 17an, San Mames eko futbol zelaian 40.000 lagun bildu zituen euskaren alde; bigarrenak, urte horretako udazkenean, Legaireko zelaietan, Arabaren eta Nafarroaren arteko mugan, milaka lagun bildu
|
zituen
euskaren ofizialtasuna eskatzeko. Urte horretan bertan, 1978an, hasi zuten bere bidea Ibilaldia k Bizkaian eta bi urte geroago, AEK k antolatutako Korrika k eta Araba Euskaraz ek.
|
|
|
Lehena, Deustuko Unibertsitateko Euskal Kultur Mintegia, 1967an sortua, berak bultzatu baitzuen Euskal Barrutiaren aldeko kanpaina. 1977tik aurrera Deustuko Unibertsitateak berak antolatu
|
zituen
euskarazko klaseak. 1969 ikasturtean sortu zen Donostiako Goi Mailako Ingeniari Eskolako Euskal Kultura Taldea19 1972an bertako ikasle eta tituludun talde batek Elhuyar izenaz bataiatu zuen bere mintegia20 Horien lanak zerikusi txikia zuen beste EKTekin; larunbateroko mintegiez gain, Elhuyar aldizkaria kaleratu zuten (1974ko irailetik aurrera), teknika arloko testu-liburuak prestatu eta irakasleak gai teknikoetan euskaraz trebatzeko ikastaroak antolatu zituzten.
|
|
2009
|
|
|
Besteren artean, erosle kopuruaz ere egin zuten berba. Lizardiren arabera, 3.000 erosle behar
|
zituen
euskarazko egunkariak bideragarritasun ekonomikoa bermatzeko. Ondorengoa ere adierazi zuen 1929ko ekainaren 27an Eusko Ikaskuntzaren Deiaren orrietan:
|
|
2010
|
|
|
Jaurlaritzaren ekintzarekin lotura zuzenik gabe ReneLafonek antolatu zuen erbesteko bigarren euskara klasea unibertsitatean, kasu honetan Universite de Bordeaux en 1948an eta, 1955ean JaponiakoKeio unibertsitatean Laurent Labartek. Londreseko eusko etxean GotzonGondrak jarriko
|
zituen
euskara klaseak martxan 1945ean eta, adibidehauei jarraiki eta, oro har, XIX. mendetik hasitako ildoari jarraiki, euskoetxe gehienetan eskaini ziren euskara klaseak Ameriketan zein Europan.Izan ere, Montevideoko Laurac Bat eusko etxean 1883an eskainitakoeuskara klaseen berririk badugu. Era berean, eusko etxeetako haurrek euskaraz ikas zezaten eta 1925eko Montevideoko Instituto de EnseñanzaEuskal Erria ikastolaren ereduari eutsiz osatu zen Caracasko IkastolaEuzkadi 1962an.
|
|
2011
|
|
|
Araban, Arabako Unibertsitate Ikastetxeko Medikuntza ikasketetan, Filosofia eta Letren Fakultatean, eta Perito Eskolan; Bizkaian, Industri Ingeniaritzako Goi Eskolan, Peritoen Eskolan, Meatze Eskolan eta Merkataritza Eskolan (Elkano). Kasu honetan ere, irakasle eskoletan gertatu bezala, unibertsitateak irakasle bakar batzuk kontratatzen
|
zituen
euskara ikasteko eskolak koordinatzeko, eta beste hainbat monitoreren laguntzaz ematen ziren eskolak.
|
|
|
Mintegiko kide batzuk, esate baterako Rotaetxe, Deustuko Unibertsitateak ikasketa araututik kanpo eskaintzen
|
zituen
euskara eskoletako irakasleak izan ziren. Aipatutako eskolekin harreman estua zuten, eta, hein handiz, elkarteak antolatzen zituen.
|
|
|
Erabiltzen zuten liburua Xabier Peñak prestatu eta Coca Colak babestutako euskara ikasteko metodo bat zen. Euskerazaleak elkarteak bi ikasturtetan antolatu
|
zituen
euskara ikastaroak unibertsitatean, gero «ordutegi arazoengatik» (Kortabarria, 1998) bertan behera geratu ziren.
|
|
|
Hortaz, Euskera barrura begira orientatuta zegoen, euskal hiztun komunitateari begira, bereziki euskaltzaleei eta aditu euskaldunei. Horrek ez du esan nahi Euskera goi mailako aldizkari akademikoa ez zenik, aitzitik euskalarientzat, eta, oro har, hizkuntzalarientzat idazlan interesgarriak argitaratu
|
zituen
euskaraz, baita gaztelaniaz zein frantsesez ere. Beraz, alde horretatik esan liteke Euskerak euskara aitzinarazteko saioa egiten zuela, ASJUren urtekarian hain nabarmena ez zena.
|
|
|
Baina Lekuonak, aurrerago aipatzen dugunez, Arantzazun abiatutako batasun prozesua gidatzeko indarrik ez zuenez jarri, Euskaltzaindiaren 1970eko bozketetan euskaltzainburuaren postua galdu zuen. Barandiaran, berriz, euskaltzaina izan arren, ez zen Euskaltzaindiaren bileretara joaten, eta euskaraz oso gutxi idatzi zuen, eta idatzitako apur horretan ez
|
zituen
Euskara Batuaren arauak bete303 Horretan Barandiaran eta Lekuona antzera ibili ziren, eta Estornesek euskaraz oso lan gutxi argitaratu zuen eta gerraostean euskaraz ateratako apurra erronkarieraz idatzi zuen eta ez Euskara Batuan. Irigarairen aburuz, berriz, Euskara Batua arinegi egiten ari zen304.
|
|
2015
|
|
|
Hanhemenkako zenbait artikulutan esperientzia aitzindari hura aitortzen bazen ere, gehienetanaipamena ez zen esaldi pare batetik pasatzen, eta, kasu askotan, anekdota kutsua egoztenzitzaien France3ko euskarazko emankizunei. Alta, bai koalitatiboki (magazin kultural bat bainoez zen) bai koantitatiboki (hilabetean 30 minutu baino ez
|
zituen
euskarazko emisioak) osomugatua izan arren, 1971tik 1992ra 300 atal eta 75 emisio ordu inguru pilatu zituen EskualHerria orai eta gero saioa anekdota hutsa baino dezentez gehiago izan zen. Izan ere, PatricioGuzman zinegile txiletarraren esaldi famatua (un pais sin cine documental es como unafamilia sin album de fotos) ontzat ematen badugu, Maite Barnetche ren lana, euskal ondarekulturalaren album ahaztu bezain paregabea da.
|