|
2000
|
|
|
Zuri beltzezko argazki bat. 18 urteko lau mutil gazte —gorputzak mehe, ileak handi eta pikorrak ugari—, adinean halako hiru izanen
|
zituen
emakume baten inguruan, portreta egin zen garaian ere desgaraiko gertatuko zen egongela jantziegi batean. Mutilak fardel ageri ziren, keinu eta espantuka.
|
|
|
Hurrengo segundoak isilik egin
|
zituen
emakumeak, eta hausnarrean nik, buruan zer ote zebilkion. Duda sortu berria baitzitzaidan:
|
|
|
Ez zuen, geroztik, haren paraderoaren berri gehiago jakin. Bost kontinenteak ibili omen
|
zituen
emakumeak, lau haizeak hegaldatu, ozeanoak oro iragan. Ez zuen inon aurkitu.
|
|
|
Tren geltokian bertan eman genuen gaua. Egunkariak, aldizkariak eta horrelakoak saltzen
|
zituen
emakumeak utzi zigun txoko bat lo egiteko, mostradore moduko baten abaroan. Hurrengo egunean hartu genuen trena Bartzelonan, etxerantz.
|
|
|
" Ni?", esan zuen Xanek," no... moi...". Xanek ere ez zuen bere izenik esan nahi. Hala ere, arazorik handiena berak frantsesez ez jakitea zuen, hartara ez
|
zituen
emakumeak esan zituen beste zenbait hitz ulertu. Laster ageri zen solasak irtenbide gutxitxo zeukala.
|
|
2001
|
|
|
Erizainek ere agur esan zioten, zuriz. Gutxienez ehun eta hirurogeita zazpi urte izan behar
|
zituen
emakume batek aditu ez zuen aholku bat eman zion eta Lucasek, ezer ulertu ez bazuen ere, esan zion" zeu ere irtengo zara egunen batean".
|
|
|
edo izozkiak saltzen
|
zituen
emakumea
|
|
|
Ez zuen batere damurik egindakoaz. Bere ahulean printzipioak
|
zituen
emakumea zen eta horrek are erakargarriago bihurtzen zuen.
|
|
2002
|
|
|
Amaren disgustua! Baina Pantxike ez zen disgustuak isilik irensten
|
zituen
emakumea. Eta bere iritzia eman zion:
|
|
|
Dolores Ibarruri, Federica Montseny eta Victoria Kent-ek joan etorri ugari egiten zuten fronteetara. Miretsi egiten
|
zituen
emakumeak. Navacerrada Buitrago Guadalajara.
|
|
2003
|
|
|
" Chicas de oro" etako bati jarri diot ahotsa, baina beste serie baterako. Blanch piztia beroari, alegia, gizonak jaten
|
zituen
emakume horri. Dokumentaletan beti Margaret Thatcher eman didate bikoizteko.
|
|
|
Nolanahi ere, pentsatzekoa da arazo frankori egin ziola aurre Champourcin eko Ernestinak bere bizitza luzean, eta ez bakarrik 1936ko gerran galtzaile izatea egokitu zitzaiolako eta ondorioz hogeita hamahiru urte erbestean pasa beharrean izan zelako: Emakumea zen Espainiako gizartean misoginia jaun eta jabe zen garaian; batxilergoa ikasi zuen neska dirudunek ere apenas ikasten zutenean; poesia liburuak argitaratu
|
zituen
emakume oso gutxik idatzi eta ia inork argitaratzen ez zuen denboran; eta horietan guztietan gurasoen eta gerora Nobel Saria eskuratuko zuen Juan Ramon Jimenez idazlea bezalako adiskideen laguntza izan bazuen ere, Ernestina harantzago joatera ausartu zen, Errepublikaren aldeko agertuz etxekoek erregezale amorratu zituenean, eta zibilez ezkonduz bere familiakoentzat hutsaren hurrengo eta etsai pol... Bere senarra, Juan Jose Domenchina, Izquierda Republicana alderdiko partaide eta Manuel Azañaren idazkaria zen, Azaña Espainiako presidente izatera iritsi baino lehen.
|
|
|
–atera zitzaidan. Agerikoa izanik ere, arraroa egiten zitzaidan gaztetasun distira hain nabariak
|
zituen
emakume horrek hain literatura lan helduak idatzi izana. Belaunburu biluzietan azalak nola tira egiten zion zehar begiz erreparatzen ari nintzaion galdera atera zitzaidanean.
|
|
|
Itxarongelan elkarrekin hitz eginez zain zeuden lekukoak isildu egin ziren eta bekaizgo pitin batekin begiratu zioten Monikari altxatu zenean, lehena deitu ziotelako beharbada edo desberdina zelako, nik al dakit, aurpegian negarraren arrastoak zituen bakarra baitzen, edo oraindik gaztea zelako ere bai, gehienak emakume edadetuak izaki. Han zeuden idazlea lurrera abaildu zenean haurrak dindanean bakarrik utzi eta bertaratu ziren bi umezainak; han zegoen hilketaren lekuan zer egin jakin gabe begira geratu zen etxekoandre taldea, ertzaintzari abisu eman zion bulegaria, forentseak gorpua altxatu zuenean xehetasun morbidoak erantsi
|
zituen
emakumea, bikotearen gorabeherez argibide jakingarriak eman zituen auzoko dendaria, ondoko etxebizitzan bakarrik edo zakurrarekin bizi zen atsoa eta besteren bat. Mundu guztiak ikusi ditu galdeketak telebistan edo filmetan, eta bazekiten, noski, zeinen zorrotzak diren poliziak krimen bat aztertzen hasten direnean, baina hilketa honetan dena begi bistakoa iruditzen zitzaien:
|
|
2004
|
|
|
Izan zitekeen: uniforme ikusgarri hark txoratu eginen
|
zituen
emakumeak. Del Vallek espero zuen Weber oheratu ez izana etxeratu bezain laster.
|
|
2005
|
|
|
Langilea zen arren, eta oso gainera, bere eskubideak defendatzen
|
zituen
emakumea zen amona Kontxi, giltzapean bi urte egin zituena, Francoren garai ilun hartan, zergatik eta, greba bat bultzatu zuelako, automobilen motorreko piezak ekoizten zituèn fabrika automatizatu batean. Greba gogorra izan zen hura, bestalde:
|
|
|
Diktadura frankistak bi eredu bultzatu
|
zituen
emakumeentzat: alde batetik, Gaztelako Isabel, emazte eta ama eredugarria izan zenez gero; eta beste aldetik, Teresa de Jesus, obedientzia eta lanerako gogoaren eredu bezala.
|
|
|
Aldizkari horien bidez erregimenak nahi
|
zituen
emakume rola eta gizon rola defendatu eta zabaldu egiten ziren. Argitalpen horiek klase ertaineko emakumeengan zuten, batez ere, eragina eta gai ugari lantzen zituzten, hala nola, moda, edertasuna, etxerako aholkuak, seme alaben heziketa, aholkularitza sentimentalak, emakumeen portaera zuzena, maitasun kontakizunak, emakume famatu eta aberatsei buruzko artikuluak, testak, horoskopoa, etab.
|
|
|
Etxearenak konponketa behar zuela eta, Nekaneri, jatetxean platerak garbitzen
|
zituen
emakumeari deitzea erabaki nuen. 200 euro eskaini nizkion beste lagun batekin etorri eta nire etxea garbi garbi uzten bazuten.
|
|
2006
|
|
|
Eta, aurreko egunetan bezala, ama non demontre dabilen etorri zaio burura. Non geratu den Izagirre jatetxean janaria zerbitzatzen zuen neskato haren lotsa, non geratu den gauez bere kopeta laztantzen zuen amaren samurtasuna, non geratu den ahizparen kontuak entzuten
|
zituen
emakume haren barrea. Non dauden horiek denak orain.
|
|
|
Ezpainak bitsez beteta. Pubean ezagutu
|
zituen
emakume atzerritar haien edateko moduak guztiz harritu zuen Lewis. Aitortu zien lehen aldia zela halakorik ikusten zuena:
|
|
|
1903 urtean, Felixek hamasei urte zituela, Nikolai anaia zaharrenak amodio kontuak izan
|
zituen
emakume gazte ezkondu batekin. Ez zen harritzeko gauza, Nikolai gazteak ondo irabazia baitzuen gonazale ospea...
|
|
|
Norikok begiak batu
|
zituen
emakume ilehoriaren aldera, eta orduan ikusi zuen lehenengo aldiz Jamesonen soslaia.
|
|
|
Zergatik sartu zen gure konpartimenduan? Zer bilatzen zion berak baino hogei bat urte gehiago izango
|
zituen
emakume bati?
|
|
2007
|
|
|
Aitonak ezinegonez altxatzen zituen begiak gurutzegramatik, izan ere, bete daitekeena erraz betetzera ohituta zegoen agurea, eta urduri jartzen zuten clochardaren plastikozko poltsek, nahita ere ez baitzitzaion bururatzen zerekin bete ahal
|
zituen
emakume zarpailak horrenbeste poltsa. –Nire gauza guztiak aise sartuko lirateke poltsa horiek baino gutxiagotan?, pentsatzen zuen, eta ezin zuen asmatu zer arraio sartzen zuen clochardak haietan, gurutzegramatik begiak harentzat bakarrik altxatu arren ez baitzuen inoiz ikusi emakumea plastikozko poltsa bakar bat ere irekitzen.
|
|
|
Asier eta emakume bat. Martínez de Albéniz Ruiz de Arriluzea abizenak
|
zituen
emakume bat. Ez zen posible.
|
|
|
Jarduera debekatuak Ondasun higiezin baten jabeari ezar lekiokeen zehapenaren larritasuna dela eta, “gogaikarri” (etxebizitza erabiltzeko eskubidea kentzea) gisa sailkatutako jarduera bat egiteari utzi gabe, jurisprudentziak baldintza batzuk ezarri ditu jarduera hori debekatutzat jo ahal izateko: Jarduera bat izatea, eta horrek esan nahi du ekintza bereziak egiten jarraitzea edo egiten jarraitzea; adibidez, janaria edo zaborra patiora botaz gero, ez dadila zerbait isolatua izan, baizik eta egunero egiten bada, adibidez, usoak egunero, egunean behin baino gehiagotan, ogi barra zatiekin elikatzen
|
zituen
emakume bat. Jarduera deserosoa izatea, hau da, eraikineko tokiren batean bizi diren edo egon behar duten hirugarrenei traba egitea.
|
|
2008
|
|
|
Datorren martxotik aurrera, hego hemisferioan uda bukatzen denean, ikasturte politiko berriari ekin dio Cristina Fernandez de Kirchner aurreko presidentearen emazte eta gobernuburu hautatu berriak. Kanpaina politikoan pobrezia, langabezia eta hezkuntza lehen tokian jarri
|
zituen
emakumeak komunikabideek" Evita berria" izendatu zutenak aldaketa gutxi ekarriko dituela uste dute solaskideek. Gai sozialen inguruko politika itxurakerian geratuko dela eta senarraren arrastoa jarraituko duela diote denek aho batez, itxaropen handiegirik gabe.
|
|
|
Jaitsiera hura, baina, kolpetik egingo ote zuen, esaldi ezin zorrotzago bat erabiliz, edo mailaz maila, esaldi bat baino gehiagotan, esaldi bat hurrengoaren abiapuntutzat harturik? Hiruzpalau segundotan, begiak batera eta bestera mugitzen
|
zituen
emakumeak?, esaldi ezin zorrotzagoaren bila ibili zen: alferrik.
|
|
|
Ezusteak harrapatuta, begiak zeruraino zabaldu
|
zituen
emakumeak; harrituta baino gehiago, dena dela, lotsatuta zegoen Regina, jarraian bere lotsatik mintzatu zen behinik behin:
|
|
|
Imajinatu zuen auzokideari txirrina bi aldiz jo eta honek atea irekitzean, azukrearen ordez, musurik azukreztatuena ostutzen ziola. Irudikatu eta idatzi zuen Naiak (partitura baten pentagramen arteko hutsuneetan), egunero egunero, igogailuan zortzigarren pisutik zerora jaisteko behar zituen hogeitamazazpi segundoak Maialenen alboan igarotzen
|
zituen
emakumeak, marrubizko musu batez erantzuten ziola. Izan ere, suzko iledun emakume hark, Maialeni maite zuela esaten ez bazion ere, bere ezpainak mutu geratzen baziren ere, mila eta bat (edo bi) poema idazten zizkion gauero, zortzigarrenetik zerorako bide eternalean airetik hartutako hitzak lapurtu ostean;(... love is in the air...). Beraz, zirriborratu zuen paperean Naiak (Vivaldiren lau Urtaroen udaberriaren magalean), ile gorridun emakume hark eskutik heltzen ziola Maialeni eta bere logelara gidatzen.
|
|
|
Lekukoak zur eta lur geratu ziren; inork ez zuen ezer esaten. Hiltzaileak bere hatzekin laztandu
|
zituen
emakumearen ezpainak urrea balira bezala, eta bat batean, inork espero gabe, bere buruaz beste egin zuen pistola berberarekin. Bere gorpua dantzariarenaren gainean erori zen, besarkatuta egongo balira bezala.
|
|
|
Anna Schmidt Waging Peace gobernuz kanpoko erakundeko ikertzailea errefuxiatu guneetan izan zen, dagoeneko bost urte iraun duen gatazka horren lekukotasunak jasotzen, eta elkarrizketatu
|
zituen
emakumeen umeei euren ametsak marrazteko eskatu zien. Koloreetako marrazki horiek dokumentu baliotsuak dira orain argazkirik ez duen gerra baten tamaina neurtzeko, genozidio baten kronika izateko, benetakoa den amesgaizto bat islatzeko.
|
|
|
Izan ere, senarrak aurpegian jo zuela salatu, eta lesioen berri ematen zuen mediku agiria foruzainen esku jarri zuen biktimak. Erasoaren ondorioz, begi batean zauriak jasan
|
zituen
emakumeak, eta ospitalera eraman behar izan zuten artatzera.
|
|
|
Ezusteak harrapatuta, begiak zeruraino zabaldu
|
zituen
emakumeak; harrituta baino gehiago, dena dela, lotsatuta zegoen Regina... jarraian bere lotsatik mintzatu zen behinik behin:
|
|
|
Ez da ulertzen zaila: ezagutzen
|
zituen
emakume gehienen itxura burgestua lortu nahi zuen Rosak ere, eta horrek emakumearen portaeran zuen eragina ezagutu gabe, ez dago Rosa ulertzerik. Jendeak ikus zezala emazte, etxekoandre, senarraren maitale leial.
|
|
2009
|
|
|
Poliziak ikerketa bat jarri du martxan; horretan, polizia zientifikoak eta judizialak hartuko dute parte. Bitartean, auzitegiko medikuak arma zuriz egindako hainbat zauri
|
zituen
emakumearen gorpuari autopsia egingo dio.
|
|
|
Herritarren segurtasuna bermatzeko patruila bat bertaratu da adierazitako etxebizitzan eta gizon gazte bat topatu du hatz koskorrak odolduta. Etxe barruan, aurpegia odoleztatuta eta hainbat kolpe
|
zituen
emakume bat aurkitu dute. Gizona bere bikotekide ohia zela adierazi du neskak eta urruntzeko agindua zuela.
|
|
|
Idoia Mendia Eusko Jaurlaritzako bozeramaileak hitzak izan
|
zituen
emakumea salbatzen saiatu zen gizonarentzat, eta laster osatzea espero duela esan zuen.
|
|
|
Beraz, Calviako bonba zartarazi zutenek gaurkoak ezkutatu eta ondoren ihes egin zezaketen. Hala eta guztiz ere, bonba txiki horiek ustez jarri
|
zituen
emakumeak kontu handiz aukeratu zituen komunak sabaiaren tartean ezkutatu ahal izateko eta eztanda egin aurretik inork ikus ez zitzan.
|
|
|
Bestalde, atzoko istripuan zauri larriak izan
|
zituen
emakumea Gurutzetako ospitalean jarraitzen du.
|
|
|
Leonek irabaziko zituen moto karrerez. Olak konkistatuko
|
zituen
emakume ederrez. Etxeren ikasketa arrakastatsuez.
|
|
|
Psikiatra baten ustez, ama hilaren oroipena atzera ekartzen ziotelako erailtzen
|
zituen
emakumeak.
|
|
|
Orduak lapurtzen
|
zituen
emakumea
|
|
|
Izaeraz mutil irekia zen arren, isil samar egon zen bazkalondoan Chaplin, bere barruan bilduta, Adaren ahotsak. Adak behin eta berriro kantatu zuen bazkalondoan, Txominek eta Rebecak hala eskatuta? malenkoniaren erresumara eraman balu bezala, erbestera, alegia, bere desio konplituen lurrak ez zirèn beste lur guztiak baitziren, bere kasuan, erbeste?, erremediorik gabe; Chaplinek gurtu egiten
|
zituen
emakumeak, maitatu ere maitatu zituen batzuk, baina bazirudien Adaren kasua bestelakoa zela, aurrekoekin zerikusirik ez zuena: Ada ez zela beste emakume bat, beraz, zerrendari eranstekoa, ororen arteko bata baizik, lehena, sentimendu erabateko bezain esklusiboan; harekin batera, buruan zituen berak idealizatutako gaiak. Parisko komuna; hierarkiarik, jabego pribaturik eta jelosiarik gabeko gizartea eta abar?, kontraesan bortitz bat sorrarazten ziotenak, ausaz?
|
|
|
Aurelia zen Higinia Luzen senide hurbilena. Ahizparen bizitzak hartu zuen bidea ezagututa, zalantza nuen 90 urte bete behar
|
zituen
emakume hark berriro dena gogoratu nahiko ote zuen.
|
|
|
Emakumeentzat beste sexu erantzun mota bat bilatu behar delako ahaleginhonetan, beste hainbat autorek ere beren ekarpena egin zuten. Izan ere, GaixotasunUrologikorako Ameriketako Fundazioak diziplina ezberdinetako adituak bildu
|
zituen
emakumeen datuak errebisatzeko eta emakumeen sexu erantzunaren inguruanzeuden usteak birkontzeptualizatzeko (Walton eta Thorton, 2003). Eskainitakopentsaera lerro horietan eta proposatutako birkontzeptualizazio berrietan, nolabaiteko bilakaera ikusten da, sexualitatearen ikuspegi ginozentrikoa, emakumearengan zentratua?
|
|
|
Modalitate hau izan zen emakumeentzat diseinaturikobakarra, eta holakoetan ibili ziren ehunka emakume estatuko hainbat espetxetan.Zalantzarik gabe, kasu ezagunena Las Ventas espetxekoa dugu, Madrilen, Fernando Hernandez Holgadoren lanari esker (2003), baina horretaz aparte EuskalHerrian ere antolatu ziren holako tailerrak emakumeentzako espetxeetan, hau da, Zornotzan eta Saturraranen. Azken kasu horretan, Mutrikuko Casa Egaña enpresak hartzen
|
zituen
emakume presoek egindako oihalak, horiekin etekina ateratzeko (Acosta et al., 2004: 45).
|
|
|
2007an, Espainiako heriotzen %36ren erantzuleak izan ziren, eta 124.126 pertsonaren bizitza amaitu zuten. Uste ez bezala, gaixotasun talde horrek heriotza gehiago eragin
|
zituen
emakumeen artean (67.128) gizonen artean baino (56.998). Beste paradoxa bat da iparraldeko komunitateek (Murtzia, Andaluzia edo Kanariak) heriotza tasa handiagoa dutela.
|
|
|
Indarkeria ikuskizun bilakatu da, eta negozioa egiteko era bat. Hala, duela gutxi, Espainiako telebista kate batean, tratu txarrak jaso
|
zituen
emakume bat bikotekidea defendatuz atera zen telebistan. Horrek, gutxi laguntzen du arazoa konpontzen.
|
|
|
Cindy Sherman argazkilariak manikiak hartu eta jarrera erotikoetan erretratatzen zituen. Krugerrek publizitate leloak jartzen
|
zituen
emakume gorputzen gainean. Eta zuk nola adierazten duzu hori dantzan?
|
|
|
Sherezadek hegal magikoak
|
zituen
emakumearen historia kontatu zigun. Jartzen zituen bakoitzean, hegan egiten zuen izarretaraino.
|
|
|
...irekia zen arren, isil samar egon zen bazkalondoan Chaplin, bere barruan bilduta, Adaren ahotsak –Adak behin eta berriro kantatu zuen bazkalondoan, Txominek eta Rebecak hala eskatuta– malenkoniaren erresumara eraman balu bezala –erbestera, alegia, bere desio konplituen lurrak ez zirèn beste lur guztiak baitziren, bere kasuan, erbeste–, erremediorik gabe; Chaplinek gurtu egiten
|
zituen
emakumeak, maitatu ere maitatu zituen batzuk, baina bazirudien Adaren kasua bestelakoa zela, aurrekoekin zerikusirik ez zuena: Ada ez zela beste emakume bat, beraz, zerrendari eranstekoa, ororen arteko bata baizik, lehena, sentimendu erabateko bezain esklusiboan; harekin batera, buruan zituen berak idealizatutako gaiak –Parisko komuna; hierarkiarik, jabego pribaturik eta jelosiarik gabeko gizartea eta abar–, kontraesan bortitz bat sorrarazten ziotenak, ausaz... edo agian ez, zeren, A las barricadas kantatu zuèn hartan, Adaren gorputza esku eta bandera bihurturik ikusi baitzuen Chaplinek, beharbada –barrikadako protagonista emakumezko hura bezala, Délacroixen" Libertatea, herriaren gidari" koadro entzutetsuan azaltzen dena eta Chaplinek ederki ezagutzen zuena, maisutza ikasi zuèn garaian behin baino gehiagotan ikusi baitzuen koadroaren kopia bat, lagun egin zuèn irakasle bakuninzale batek bere etxeko langelan zuena–, iraultza bera ere Adaren baitan haragiturik balego bezala; Libertatearen irudi hark, baina, ezusteko erantzuna eman zion libertate gose baizik ez zenari –" Sentitzen dut" –:
|
|
|
Tarteka, entzuten zuen eta ikusten. Sumatzen
|
zituen
emakumearen oihuak. Etxera sartzen ikusi zuen hoteleko zuzendaria, baita, geroxeago, Dario ere, Ange Martinelliren gomendioz deitu baitzioten.
|
|
|
Kultuak, gozoak, finak imajinatzen zituen, forman eta lengoaian nola gorputzean eta jantzian. Egunero tratatzen eta zaintzen
|
zituen
emakumeek, berriz, arima arrunta zuten; haien ondoan, Clara umilak ere erregina bat ematen zuen. Emakume eder eta aberats bat gerturatzen zitzaion bakoitzean, ordea, ezinbestean itxaropentsu egiten zion taupa bihotzak.
|
|
|
Breitnerren begiak, kale bueltako itzala, gaueko dei misteriotsua... Hala ere, Kronskyk irribarre gozo batez aienatu
|
zituen
emakumearen susmoak, haize kolpe batek eramanda bezala. Irenek ezin zuen ukatu, sinpatia zion agureari, eta ez zuen kezkarako motiborik ikusten.
|
|
|
Geure mahai berean zegoen erantzuna, jesarleku batzuk ezkerrerago: intxaurrak esku kolpe bakarraz apurtzen
|
zituen
emakume sendo eta indartsua. Intxaur bat bestearen atzetik, dinbi danba, inongo erruki barik.
|
|
|
Aitzaki jaunak gero eta gutxiago errespetatzen zituen asteazkenetako gure mezak. Bizargabeak ere nahiago
|
zituen
emakumeen azpiko brodatuak. Bizpahiru astez neroni bakarrik izan nintzen Oinazearen Federazio Txakarra.
|
|
2010
|
|
|
Gizon magrebtar batek bere bikotekidea, 39 urteko emakume espainiar bat, ustez erail du eta ihes egin du. Lehenago ere gizonezkoaren erasoak jasan
|
zituen
emakumeak.
|
|
|
Lehenago ere gizonezkoaren erasoak jasan
|
zituen
emakumeak, kontsultatutako iturrien arabera. Gainera, ustezko hiltzailearen aurka kautelazko neurriak ezarrita zituzten Europako Erkidegoan.
|
|
|
Aldiz, ez da emango negozio ikusezinak birfinantzatzeko. Berdintasun Ministerioak akordioak eta enpresa plana sinatu
|
zituen
emakumeen elkarteek eta gizarte ekintzako GKEek emandako baliozkotze ziurtagiria aurkeztu zaio finantza erakundeari. Enpresa Txiki eta Ertainen Zuzendaritza Nagusiak aldeko iritzia eman badu emanen da.
|
|
|
Hala ere Vatikanoak bere arazoak izan zituen Kairon gosetearen aurkako batzar gailurrean, orduan abortua populazioa kontrolatu edo murrizteko bitarteko bezala erabiliko ote zen eztabaidatu zenean. Pekinen ere, korapiloak izan
|
zituen
emakumeei buruzko arazo batzuk eztabaidatu zituztenean. Baina, esan beharra dago Joan Paulo Bigarrena, gehienek, lehengo mendean izan diren lider handienetako bat bezala txalotu dutela, bakea eta justiziaren alde hainbat ahalegin egin dituelako batez ere.
|
|
|
Senarraren axolagabezia jasatea ote da nire eginbeharra?", galdetzen zion bere buruari. Aitaren gortean ikusi izan
|
zituen
emakumeak hartu zituen gogoan; orain bertan Spliten ikusten zituenak. Zenbat holako, bera bezala sufritzen ari zirenak?
|
|
|
Zahar itxura ote dauka? Lehen zerbait piztu ohi zuen gurutzatzen
|
zituen
emakume askorengan. Agian ileak lehen aldiz tindatuko ditu, aspaldi, artean Maitanerekin zegoenean, egindako promesaren aurka.
|
|
|
Eskulaneko postuan beirazko belarritakoak probatu eta erosi
|
zituen
emakume batek. Asko dira azokan urtero bueltatxoa egiten dutenak, eta hala zebilen Aizpea; aurten bitxi gehiago ote dauden irudipena zuen.
|
|
2011
|
|
|
bakarrik ibil zitezkeen, gizonezkoen laguntzarik eta baimenik gabe; eta, bestetik, ezkontzaren lehengo egunetan emaztearen familiarekin egoten ziren. Horrek asko babesten
|
zituen
emakumeek. Eta oraindik ere Saharan ez dago ia tratu txarrik, eta emakumeekiko tratu ona balio handitan dute, tratu txarrak oso gaizki ikusiak daude.
|
|
|
Saltokitik atera eta autora bidean jarraitzen nien, eta astia ematen zidan zehaztapen horietakoren bat pentsatzeko, baina errezeloz begira geratzen zitzaizkidan. Askok barre algara bat egiten zuten, algara urduria batzuetan, eta autoan sartu ohi ziren babes bila, nahiz eta bazekiten ez zutela inongo arriskurik nirekin, mutil gazte inozo bat nintzela, poeta gizajo bat seguruenik, jendez betetako aparkaleku batean oharkabean harrapatzen
|
zituen
emakumeei lausenguak esaten zizkiena. Bakanen batek autoaren kristala jaitsi eta, adarra jotze aldera, gordinkeriaren bat esan ziezadakeen, ea horrela izutzen nintzen edo uxatzen ninduen, eta ni burumakur itzultzen nintzen etxera, nire ereduak, Bertrand Moranek, emakumeak konkistatzeko zer egingo ote zuen pentsatuz, eta haren eleberrian murgiltzen nintzen beste behin.
|
|
|
Orain, beste biak irten ziren. Arrats apaleko eguzkiak erdiz erdi jotzen
|
zituen
emakumeak, kotoizko soinekoekin jantziak, eta umeak, eguzkiarekin erreta ortutsik. Eguzkiak galda bizian argitu zuen hosto zakarreko lore horixka zetatsu bat, haitzezko gain batean hedatua.
|
|
|
Mikelek hasperen egin zuen. Sekula ez
|
zituen
emakumeak ulertuko. Pentsatu zuen, atzera egiterik ez zegoenez, hobe zuela gauzak etorri bezala onartu.
|
|
|
Prozesu horrek arrakasta izan du, eta pazientea haurdun dago, eta datorren udarako haur baten zain dago. Sant Joan de Déuko Ginekologiako buruak, Justo Callejok, adierazi zuenez, lehenengo aldia da obario ehunaren autotransplante baten bidez bi obulutegiak galdu
|
zituen
emakume batekin haurdunaldia lortzen dela. Gainerako kasuetan, pazienteek beren obulutegietako bat osorik edo zati batean gordetzen zuten, baina kimioterapia edo erradioterapia tratamenduak eragindako eginkizunekin.
|
|
|
Bai, ordea, bide horretatik desbideratzen den bidezidor batek. Izan ere, egun batean neurologoaren itxarongelan nengoela, antzeko arazoak eta beste batzuk
|
zituen
emakume batekin mintzatu ninduan. Eta honek yogaren berri eman zidaan.
|
|
|
San Marcial kaleko soto batean zegoen Luis Agirre Sesma abokatuaren bulegoa, leku xumea, inondik ere, hogeitaka urte lehenago politikan aritu eta bitartekaritza lanen garratz mikatzak ezagututako norbaitentzat. Konponketak egiten
|
zituen
emakume batek hartua zuen eskailerapeko bi eskuetako bat eta berea zen bestea. Adela Retoucherie, gaztigatzen zuen ondoko ateko afixak, beheraxeago eta parentesi artean Arreglos zehazten zuela, kontua ez baitzen distintzio aldarriaren pentzura frankofiloa ez zen bezeria galtzea.
|
|
2012
|
|
|
Homais gozatzen ari zen. Okela onez baino are gehiago luxuz txerbeldu zen arren, Pomardeko ardoak horratio kitzikatzen zizkion apur bat kemenak, eta ron tortila agertu zenean, teoria inmoralak azaldu
|
zituen
emakumeei buruz. Bera ororen gainetik erakartzen zuena, «chic» a zen.
|
|
|
Behin, Madrilen ikasle zela, sartzear egon zen, erakusleihoan ikusi zuen ilerako begizta gorri bat erostera limurtu nahi zuen neska beltzaran harentzat, une honetan ahaztuta dauka zein zen haren izena?. Arrosak saltzen
|
zituen
emakume bat igaro zitzaion ondotik, eta dozena erdiko sorta hartu zion, gurditxoan zeraman distiratsuena. Haiek eman zizkion neska beltzaranari, ilerako begiztaren ordez.
|
|
|
–eskatu nion barraren atzean aurkitu nuen tabernari hanpatuari. Ehun kilotik gora izango
|
zituen
emakumeak, dena bular, dena izter, baina tenk zituen haragiak bere handian. Arin mugitzen zen barraren atzealdean, doi kabitzen bazen ere.
|
|
2013
|
|
|
Hobeto sentitzen zenean, barre egiten zuen. Egiten zuen lanaren seriotasuna eta bere buruari barre egitea uztartzen
|
zituen
emakumeak. Beraz, geure buruaz barre egitea ona da autoestimurako.
|
|
|
Semaforoa berde jarri zen eta Micra gidatzen zuen emakumeak, berrogeita hamar urteak hortxe bueltan izango
|
zituen
emakume dotore, moderno eta guapa bat, oihu egin zion:
|
|
|
XVI. mendeak, erlijioan oinarrituriko gorrotoa ez ezik, lehen lerrora ekarri
|
zituen
emakume guti batzuk. Ez Espainian; bai Frantzian, Ingalaterran, Eskozian edo Nafarroan.
|
|
|
Amaiari begira geratu zen Leona, eta ez zuela erantzungo iruditu zitzaion neskari. Zoro baten begiak
|
zituen
emakume horrek.
|
|
|
Horregatik sortu zuen 1929an emakumeentzako hegazkin lasterketa. Maiz animatzen
|
zituen
emakumeak gizonek egindako balentriak egitera. Parean nahi zituen gizon emakumeak.
|
|
|
‘La Nueva España’ k Natiko (Asturias) neskatila baten kasua argitaratu du; gaixotasun arraro bat du. Aitonak, ustez dirua biltzeko, Kontzejuak paperak saltzen
|
zituen
emakume bat apuntatzen zuen. Neskatoaren senideek tapoiak bakarrik eskatzen dituzte.
|
|
|
Berdura plazaren erdian bortxatu zuten Teresa. Ubelduren arrastorik gabeko bortxaketa izan zen arren, kontzeptua ohiko konnotazio sexualetatik biluztuz, halere antzeko sentsazioak eragin
|
zituen
emakumearen sakonean. Izan ere, bortxaketa kontsidera daiteke emakume bati ilea soiltzea.
|
|
|
– Egun on, andrea –esan zion ezpain moreak
|
zituen
emakume gazte batek– Ezertan lagun diezazuket?
|
|
|
Berak ez zuen holakorik, errefuxiatu bat baino ez zen. Lehen itxura fisikoaz erakartzen
|
zituen
emakumeak, baina jadanik ez hainbeste, behin baino gehiagotan bidali zuten popatik hartzera eta. Errefuxiatu izateak anbienteko neskak erakarri egiten zituen oraindik, nahiz eta ospe ona desitxuratuta zegoen, baina bertoko giroan zebiltzan neska batzuek hori baino gehiago nahi zuten, hierarkian gora zeuden gizonei begiratzen zieten soilik.
|
|
2014
|
|
|
Kamainan etzanda, finko begiratzen zuen leihatila zabaldutik. Zurrunbilo bat gertatu zen giza gorputzen nahaspilan, eta orrazkera kasko erara eta matrail beltzaranak
|
zituen
emakumea ur ertzeraino oldartu zen. Eskuak hedatu zituen, zerbait oihukatu, eta gizabar basatiak koru burrunbatsuan jarraitu zion oihuari, lengoaia artikulatu, arin eta arnasestuko batez.
|
|
|
–Cherchez la femme. Sotillos, Aginaga eta Gisasola ezagutzen
|
zituen
emakume bat bilatu behar dugu.
|
|
|
1945eko nobel sariduna hautatu
|
zituen
emakume bakarrak, ia galduta baina ez hutsaren hurrengo karta sortako gainerako ho geita hamazortzien artean: Poe, Kafka, rilke, shaw, Mirande eta abar aberats bat.
|
|
|
Emakumeenganako juzgu iraingarria ez zen ahobatezkoa izan. Jendarte haieneztabaida bereizgarri bat auzi klasiko deitutakoa izan zen, zeinak aurrez aurreipini
|
zituen
emakumeen nagusitasuna eta bikaintasuna defendatzen zituztenaketa emakumeen gutxiagotasuna eta bertute gabezia azpimarratzen zituztenak.Nazioartean, Ilustrazioak berekin ekarri zuen haustura epistemologikoak hitz egitekomodu horrekin bukatu zuen. Izan ere, lehen ilustratuentzat, querelle des femmesaeztabaida antzua bihurtu zen (Boluger, 1998:
|
|
|
Eskema manikeo eta dikotomiko horrekin bat zetorren sexu ezberdintasuneanoinarrituta, gorputzei eman zitzaizkien maskulinitate eta feminitate esanahieketa betekizun eredugarriek frankismoak definitutako esanahi abertzalea hartuzuten. Ama izateko gaitasunak definitu
|
zituen
emakumeak eta, horrekin lotuta, aberriarekiko zituzten funtzioak familia/ aberria bera handitu eta ohiturak mantendueta transmititzea izango ziren. Horien guztien babes fisikoa bermatzea izango litzatekegizonezkoen aberriarekiko zeregina, hau da, aberria eta familia indarrez defendatzea.Garaiko pelikula historiko kolonialek eta «gurutzadakoek» ondo erantzuten zietendiktaduraren asmoei, biztanleria erregimenaren abertzaletasunean gizarteratzekozentzuan (Donapetry, 2006:
|
|
|
Sorgina ala bere garaiko arau sozial eta erlijiosoak jarraitzen ez
|
zituen
emakume arrunta?
|
|
|
Atzo hil zen Albako dukesa. Atzo jakin nuen' Guinnes' errekor liburuaren arabera bera zela titulu aristokratiko gehien
|
zituen
emakumea. Atzo jakin nuen hil ez bazen eta Ingalaterrako erreginarekin gurutzatuko balitz, Isabel II.ak egin ziola erreberentzia Maria del Rosario Cayetana Fitz James Stuart y Silvari.
|
|
|
Amari begiratzen dio noizean behin, zeina Isabellerekin baitago, behinola izeba Mirurenetik Hendaiara autoz eraman
|
zituen
emakumearekin. Eta haiek irri egiten diote, harrotasunez.
|
|
|
Emakumea ez hiltzeko agindu zien zerbitzariei ordea, jaten eta edaten emateko, bizirik eusteko ahalik eta luzaroen. Putreak bere besoei haginka ikusi
|
zituen
emakumeak.
|
|
|
Amy Miresgarria izeneko haurrentzako liburuak inspiratu
|
zituen
emakume ederra da.
|
|
2015
|
|
|
urtekotik: orduan 2,8 haur izan
|
zituen
emakume bakoitzak.
|
|
|
urteko jaiotza kopurua izan zen ordezkatze tasara iritsi zen azkena (urte hartan, batez beste 2,2 haur izan
|
zituen
emakume bakoitzak).
|
|
|
Natalia zen lantegiko beste langile bat: berrogei urte pasatxo
|
zituen
emakume lodia. Izter zabalak, ile horia, bular handiak, odolkiak bezalako besoak?
|
|
|
Berrogei urteak beteak izango
|
zituen
emakume mehe hauskor itxurako bat zen, irribarre oker batez bere harridura keinua aztertzen zuena. Goitik behera larru ilunez jantzia zegoen.
|
|
|
Katxinbea? Oliba olioaren koloreko begiak
|
zituen
emakume hura adarra jotzen ariko zitzaion noski, pentsatu zuen Errek, nahiz eta Egiptoko esfinge batena bezain aurpegi serioz begiratzen zion, bere hautuaren zain. Kafe hutsa mesedez, erantzun zion azkenean ahots apalez, azukrerik gabe.
|
|
|
Bost tipula, baratxuri buru erdi bat eta porru sorta osoa bota
|
zituen
emakume gizenak sutan zegoen pertzara. Gero, patatak zuritzeari ekin zion laban izugarri luze batez.
|