|
2000
|
|
|
Ondoren eta jarraipenez, Javier de Burgos-ek 1833an lurralde sailkapena egin zuenean (Euskal Herriarekin pentsatuaz, noski),. Probintzia Libreetan? (Provincias Exentas) barrendegi gisa
|
zeuden
lurraldeei ez zien eman jatorriz tokatzen zitzaien lekua. Horregatik, Treviño Burgosera eta Villaverde de Truzios Santanderrera lotu zituen.
|
|
|
Arazoaren dimentsioa hobeto ikusteko datu bat aipatuko dugu: 1936 eta 1937 urteetan Frantziako Gobernupean
|
zeuden
lurraldeetara 120.000 euskal errefuxiatu heldu zirela kalkulatu da. Jakina denez, horien artean militarrek begi onez ikusten ez zituzten intelektual eta artista asko zeuden, besteak beste, Pio Baroja, Rafael Picavea, Isidoro de Fagoaga edo Jose Miguel de Barandiaranen mailako pertsonalitateak.
|
|
2002
|
|
|
Espainia eta Frantziako koroen menpe
|
zeuden
lurralde desberdinen artekoakziren hitzarmen haiek, eta ez ziren euskal lurraldeetara murrizten. Besteak beste, Lapurdi, Baiona, Gipuzkoa, Bizkaia, Capbreton go baroiherria, Bordele, Bretainiaedo Kostaldeko Lau Hiriak (Santander, San Vicente de la Barquera, Santoña etaCastro Urdiales) hitzarmen horietako partaide izan ziren edo izan nahi izan zutennoiz edo noiz.
|
|
2004
|
|
|
Xedapen iragankorren helburua da arazo horiek konpontzea. Xedapenon bidez amaitu nahi da, berebat, askatze gerraren ondorioz sortutako arazo korapilatsuarekin; arazo hori gertatu zen, agintari legitimoen menpe ez
|
zeuden
lurraldeetan idazkunak egiteagatik, eta lehenagoko xedapenetan ere hori konpontzeko ahaleginak egin ziren. Hori dela eta, ahal den neurrian, idazkunen eragingarritasunari eusteko, aipatu lurraldeetan egindako idazkunetara hedatu da akatsei eta akatsok zuzentzeko prozedurei buruzko araubide arrunta.
|
|
2005
|
|
|
Wegener en orain dela 300 Mu ko kontinenteen kokapenerako proposamena. Berreraikitzea garai hartako glaziarretako sedimentuetan (poloetan
|
zeuden
lurraldeak adierazten dituzte), ikatzaren agerpenean (tropikoen inguruan), eta gatz, igeltsu eta dunen agerpenean (desertuen adierazle) oinarrituta dago.
|
|
|
Gero eta gutxiago ulertzen zituzten kapitainaren istorioak. Herrialde urrun desagertuetan kokatuak edo oraindik sortzeke
|
zeuden
lurralde eta zibilizazioei buruzkoak behar zuten ez hanka ez bururik ez zuten ameskeria haiek. Hitzak asmatzen zituen, gero eta kriptikoagoak ziren bere paragrafoak.
|
|
2006
|
|
|
Aurrekoari kalterik egin gabe, Konkurtso Legearen 84 artikuluko 2 paragrafoaren 7 zenbakian ezarritakoaren arabera, konkurtsoan masaren aurkakotsoa eskatu zenean jaulkita baina amortizatzeke
|
zeuden
lurralde zedulen kapi kreditu gisa ordainduko dira konkurtal nahiz korrituak, muga batekin: zedula horiek bermatutako maileguetan konkurtsopekoak jasotako sarreren zenbatekoa.»
|
|
|
deitu dena) edo Donejakue Bidea bultzatzeko (sarri jatorri frankoko populazioak ekarriz Pirinioez bestaldetik). Ondoren, arrazoi geo-estrategikoek bultzatuta sortu ziren, Gaztela eta Nafarroako koroen artean
|
zeuden
lurraldeak eskuratzeko nahiengatik mugetan edo lurralde batean errege boterea indartzeko. Kostaldera zihoazen bideetan merkataritza bultzatzeko, artileak iparraldeko lurraldeetara joateko Mesetatik Kantauri itsasora egin behar zuen bidean (ardatz ekonomiko berria osatuz).
|
|
2009
|
|
|
laiko, erlijioso erlijiosa eta apaiz ugari hil zuten; beste askok zigorrak eta konponbiderik gabeko galerak jasan zituzten. Hirurogeita hamar apaiz eta erlijioso baino gehiago hil zituzten Gasteizko elizbarrutian, alde baten zein bestearen kontrolpean
|
zeuden
lurraldeetan.
|
|
2010
|
|
|
Hilaren 27an, Baionatik eta Miarritzetik desfilatu ostean, Wehrmachteko soldaduek bat egin zuten Hendaiako mugan beren aliatu frankistekin. Armistizioak erabakitakoaren ondorioz, Vichyren eta Alemaniaren menpe
|
zeuden
lurraldeen arteko muga lerroak Ipar Euskal Herria ere goitik behera zatitzen zuen. Donapaleutik Arnegiraino zihoan marrak Lapurdi osoa eta Nafarroa Behereko puska bat nazien menpe utzi zuen.
|
|
|
Izan ere hilabete horretako 27an Baionatik etaMiarritzetik desfilatu ostean, Wehrmachteko soldaduek bat egiten zuten Hendaiako mugan beren aliatu frankistekin. Armistizioak erabakitakoaren ondorioz, Vichy eta Alemaniarren menpe
|
zeuden
lurraldeen arteko muga lerroak Ipar EuskalHerria ere goitik behera zatitzen zuen. Donapaleutik Arnegiraino zihoan marrakLapurdi osoa eta Nafarroa Behereko puska bat nazien menpe utziz.
|
|
|
Katalunian, gehienbat, pentsioren batkobratzeko eskubidea zutenak edo soldadu izateko adinean zeuden gazteak izanziren babesturiko euskaldunak. Lehenengoak, zegozkien kobrantzak egiteko lekubakarra Errepublikaren menpe
|
zeuden
lurraldeak zirelako, inondik inora ez erbestean, borrokan ziharduten askoren ustean desertzioaren pareko izenda zitekeenlurraldean. Mutil gazteen kasuan, berriz, Frantziak emandako kanporatze aginduaren aurrean nahiago izan zutelako Errepublikaren aldeko lurraldeetara joan eta eznazionalen menpe zeudenetara.
|
|
2011
|
|
|
Ekaitzak bultzatuta, hegazkina bere bidetik saihestu zen. Ez zen aztarnarik aurkitu; gizonak bakar bakarrik
|
zeuden
lurralde zabal, goibel eta mortu hartan. Ez zeukaten ezer, ez berotzeko eta ez jateko, eta Sert zauriturik zegoen.
|
|
|
Liburu berrian, Egunsentiaren esku izoztuak izeneko honetan, daude, laburbilduta, bizitza baten esperientzia nagusi gehienak: bizitza, heriotza, maitasuna, urradurak, iraganean
|
zeuden
lurraldeak, biziguneak, bidaiak, udak... hori dena. Azken liburu honetan dago galeraren zentzu bat.
|
|
2012
|
|
|
1.Estatu kontratugileek ezin izango diete zigor zehapenik ezarri estatu horien lurraldeetan legez kanpo sartu diren edo bertan dauden errefuxiatuei; halakoak zuzenean heldu direnean euren bizitza edo askatasuna mehatxatuta
|
zeuden
lurraldetik, 1 artikuluan aurreikusten den moduan, baldin eta estatu horien lurraldean baimenik gabe sartu badira edo bertan badaude; horretarako, atzerapenik gabe euren buruak agintarien aurrean aurkeztuko dituzte eta bidezko arrazoiren bat adierazi dute, legez kanpoko sarrera eta egonaldia zuritzeko.
|
|
2013
|
|
|
XIII. mendean zuzenbide zibil erromatarra, zuzenbide kanonikoa eta teologia kristau kultura erkidearen zati bihurtu ziren, eta agintezko lanpostuetan zeuden guztiek, sekularrek nahiz elizakoek, erabili ohi zuten kultura hori. Horrela, errazago zabaldu zen Rhin ibaiaren ekialdera, antzinako inperio erromatarretik at
|
zeuden
lurraldeetara, alegia. Anders Sunesen, kasurako, jatorri nobleko daniarra, Frantzia, Italia eta Ingalaterrara bidali zuten, teologia eta zuzenbidea ikasteko.
|
|
|
Alta Californiara heltzean, fraideek ez zuten aurkitu ez herririk, ez zurien inolako kokalekurik. Bost misio baino ez
|
zeuden
lurralde osoan, oholesi trakets lokatzez estaliak, gaina tulezkoa* zutenak. Misio bakoitzak soldadu banaka batzuk zituen, eta lurralde osoaren de* Nahuatl hizkuntzatik datorren hitza.
|
|
|
Presidioak, aitzitik, ohiko egoera txarrean aurkitu zituen Solak, inbasio bati aurre egiteko edo gerraontzi bakar baten aurrean defendatzeko ezgai. Berrogeita bi kanoi baino ez
|
zeuden
lurralde osoan, eta erdiek ez zuten ezertarako balio. San Franciscotik gora kokaleku finkorik ez zeukaten espainiarrek, eta arriskurik handiena handik etor zitekeela uste izan zuen Solak, batik bat errusiarrengandik, beren kokalekuak zabaltzen eta indartzen ari baitziren Bodegan eta Fort Rossen.
|
|
|
balirudike euskal mundua itsua izan dela lanaren errealitatearekin, industriarekin, fabrikekin, langileekin. Topikoaren arabera, euskal mundua itsua zen lanaren munduarekin, non?, eta Bizkaian, industrializazioa eta kapitalismoa ikaragarrikeria lazgarrienak burutzen hasita
|
zeuden
lurraldean.
|
|
2014
|
|
|
Logikoena Habsburgo etxearen kontrolpean
|
zeuden
lurraldeetara jotzea zen: Napoles, Flandria, Sardinia, Sizilia, Austria, Hungaria...
|
|
2016
|
|
|
Angelun bizi ziren orduan Fernand de Greef eta Elvire Berlemont senar emazteak (“Tante Go”, gerrako izenez anderea). Paraxutista britainiarrak babestu eta nazien mende
|
zeuden
lurraldeetatik ateratzeko sare bat atondua zuten: Comète.
|
|
2017
|
|
|
Ameriketako insurjentziaren garaipena izan zen Mendebaldeko iraultza burgesaren garaipena. Europako monarkietan eta haien menpe
|
zeuden
lurraldeetan XVIII. mendearen amaieran eta XIX.aren hasieran gertatu ziren aldaketa bortitzetan txertatu behar dugu Ameriketako herrien independentzia. Iraultza burgesari euskarri ideologikoa eman zioten aurreko mendeko filosofo eta pentsalariek (Locke, Montesquieu), eta euskarri ekonomikoa, burgesiaren banketxeek.
|
|
2018
|
|
|
4 Burdinbideen ondare arkitektonikoaren gainbeheraren zergatien artean, azpiegiturak erabilerarik gabe/ zerbitzutik kanpo daraman urte kopuruak izan dezakeen eragina bezain faktore garrantzitsuak dira elementu hauek eraikitzeko orduan erabilitako eraikuntza materialak zein teknikak, hala nola azpiegitura horiek kokatuta
|
zeuden
lurraldeko gizarteak eraikin horiekiko izan duen identifikazio eta sentsibilizazio maila, eta, horri loturik, eraikin horiek jaso dituzten ondorengo erabilerak edo giza baldintzapena deritzotenak.
|
|
|
Iraultza liberala estatuaren boterearen zabalkundean kokatu behar da, eta zabalkunde hori berdintasunez eman behar zen balizko nazioaren lurralde guztietan. Horrela, soberan
|
zeuden
lurralde ezberdinetako lege propioak, eta soberan egon behar ziren, agintari zentralisten arabera, euskal lurraldeetako foruak. Nafarroaren kasuan, Foruen deuseztapena behin betiko egin zen I. Gerrate Karlistaren ondoren, 1839ko eta 1841eko legeekin.
|
|
|
Hala ere, badago gertakari deigarri bat: 1640tik 1653ra, Espainiako monarkiaren menpe
|
zeuden
lurraldeetan altxamenduak izan ziren; Nafarroan ordea, ez zen horrelakorik gertatu. Bazirudien Nafarroak arrazoi asko zituela gustura ez egoteko eta protesta erreakzioren bat sortu behar zela, baina erreakzio horri buruz gertakari bat baino ez da ezagutzen:
|
|
2019
|
|
|
P. Sainz Rodríguez eta Manuel Machado. Militar matxinoen esku
|
zeuden
lurraldeetako akademikoak bildu eta erakundea berrezartzeko presa nabaria zen. Estatutu erregelei jaramonik egin gabe, gerra zibilean hildakoen hutsarteak bete eta behin behineko 42 zuzendaritza berria izendatu zuten:
|
|
|
Batetik, ekoizpen prozesuari soilik erreparatu zitzaion, modu aprioristikoan zehaztuz aldaketaren fokua non jarri: langileriarengan (ekoizpen prozesuaren zutabe nagusia zenarengan) eta mendebalde industrializatuan, hain zuzen ere, ordurako ekoizpen indarrak gehien garatuak
|
zeuden
lurraldeetan. Bestetik, eta modernotasunaren programaren antzera, identitate zurrunak nagusitu ziren, nola eta alteritateak neutralizatuz edota ezkutatuz.
|
|
2020
|
|
|
Andrew Langley arkeologo eta ikertzaileari jarraitzen badiogu, kolapso horrek utzi dizkigu zenbait oinarriko lezio. Batetik, konexio estuak ahalbidetu zuen leku bateko gorabehera politikoek eragin handia izatea milaka kilometrora
|
zeuden
lurraldeetan. Gaurko mundu hiperglobalizatuak ere erakutsi du bere hauskortasuna:
|
|
2021
|
|
|
Askok diote arazo nagusia dela gobernuak ez duela bere gain hartu FARCen kontrolpean
|
zeuden
lurraldeetako segurtasuna.
|
|
|
" Izan ere, bizirik zegoen inork ez zekien gerra zer zen; inork ezin zuen irudikatu, asmakizun berri haiekin guztiekin, nolako izugarrikeria ekar zezakeen gerrak. Uste dut jende gehienak buruan uniforme distiratsuak, kargatzeko oihuak, garaipenak, banderak eta bandak zeuzkala oraindik, noiz eta munduaren erdiak janaria milaka miliatara
|
zeuden
lurraldeetatik ekartzen zuen garai batean.
|
|
2022
|
|
|
Turkiako estatu kolpetik gutxira ekin zion lehen operazioari Ankarak, 2016ko abuztuan. Urte eta erdi zen kurduek Kobane askatu zutela; ordutik, Estatu Islamikoaren menpe
|
zeuden
lurralde gehiago askatuz joan ziren. Bide horretan, esangura berezia izan zuen kurduek Tell Abyad hiria hartzeak:
|
|
|
Kobanetik ekialdera
|
zeuden
lurraldeak lotu ostean iritsi zen SDF izena, haren ikurrak Siriako mapa ageri zuen, gainera. Hurrena, Kobaneren hego eta mendebaldeko lurraldeak askatzeari ekin zioten 2015aren amaieran.
|
|
|
arabiar herriez gain, baziren asiriar kristauak, armeniarrak, zirkasiarrak eta beste hainbat komunitate. Kurduen menpe ez
|
zeuden
lurraldeetan nagusi ziren indar matxinoak, berriz, Al Qaedaren Al Nusra frontearen esku zeuden, eta Irak eta Siriako Estatu Islamikoa izeneko erakundea ere gero eta ezagunago ari zen bihurtzen.
|
|
|
Kirkuki buruzko eta disputan ziren gainerako lurraldeekiko xextra politikoa ere berehala eta erarik pragmatikoenean amaitu zen: Irakeko armada ihesean zihoala, pexmergek aurrera egin eta haien kontrolpean geratu ziren Kirkuk, Makhmur, Sinjar eta ordura arteko mapetan Kurdistaneko Eskualdetik kanpo
|
zeuden
lurraldeak.
|
|
2023
|
|
|
Gipuzkoako artzaintza gune garrantzitsuena da. 2022an, 65 artzain
|
zeuden
lurralde osoan. Horietatik, 40 Aralarrera joan zirela jakinarazi du Aizpuruk.
|
|
|
Eta urte hartan bertan argitaratu zuen, El Alam egunkarian, bereganatu nahi zuen lurraldearen mapa bat: kristauen esku
|
zeuden
lurraldeak musulmanentzat nahi zituen. Hala, alderdia lurralde hauek aldarrikatzen hasi zen adar politikoaren bidez:
|
|
|
Riftarrak ere baziren tartean. Marokoko Askapen Nazionalerako Armadako kideak frig ez frig aritu ziren, gazteak errekrutatzen, elkarrekin metropolien esku
|
zeuden
lurraldeak askatzeko. Jihaderako deia zen.
|
|
|
Uztailaren 18ko estatu kolpea ematean, altxatuek Defentsa Nazionalerako Junta eratu zuten, haien menpean
|
zeuden
lurraldeak kontrolatzeko ardura zuena. Kolpisten menpean 472 burdinbide kilometro gelditu ziren, zeinak, 1936ko abuztuaren 19ko dekretuaren bidez, Burdinbideen Zerbitzu Militarraren Buruzagitzaren pean gelditu ziren, burdinbidea militarizatuz.
|