|
2013
|
|
|
Alta Californiara heltzean, fraideek ez zuten aurkitu ez herririk, ez zurien inolako kokalekurik. Bost misio baino ez
|
zeuden
lurralde osoan, oholesi trakets lokatzez estaliak, gaina tulezkoa* zutenak. Misio bakoitzak soldadu banaka batzuk zituen, eta lurralde osoaren de* Nahuatl hizkuntzatik datorren hitza.
|
|
|
Presidioak, aitzitik, ohiko egoera txarrean aurkitu zituen Solak, inbasio bati aurre egiteko edo gerraontzi bakar baten aurrean defendatzeko ezgai. Berrogeita bi kanoi baino ez
|
zeuden
lurralde osoan, eta erdiek ez zuten ezertarako balio. San Franciscotik gora kokaleku finkorik ez zeukaten espainiarrek, eta arriskurik handiena handik etor zitekeela uste izan zuen Solak, batik bat errusiarrengandik, beren kokalekuak zabaltzen eta indartzen ari baitziren Bodegan eta Fort Rossen.
|
|
|
balirudike euskal mundua itsua izan dela lanaren errealitatearekin, industriarekin, fabrikekin, langileekin. Topikoaren arabera, euskal mundua itsua zen lanaren munduarekin, non?, eta Bizkaian, industrializazioa eta kapitalismoa ikaragarrikeria lazgarrienak burutzen hasita
|
zeuden
lurraldean.
|
|
2017
|
|
|
Ameriketako insurjentziaren garaipena izan zen Mendebaldeko iraultza burgesaren garaipena. Europako monarkietan eta haien menpe
|
zeuden
lurraldeetan XVIII. mendearen amaieran eta XIX.aren hasieran gertatu ziren aldaketa bortitzetan txertatu behar dugu Ameriketako herrien independentzia. Iraultza burgesari euskarri ideologikoa eman zioten aurreko mendeko filosofo eta pentsalariek (Locke, Montesquieu), eta euskarri ekonomikoa, burgesiaren banketxeek.
|
|
2018
|
|
|
Iraultza liberala estatuaren boterearen zabalkundean kokatu behar da, eta zabalkunde hori berdintasunez eman behar zen balizko nazioaren lurralde guztietan. Horrela, soberan
|
zeuden
lurralde ezberdinetako lege propioak, eta soberan egon behar ziren, agintari zentralisten arabera, euskal lurraldeetako foruak. Nafarroaren kasuan, Foruen deuseztapena behin betiko egin zen I. Gerrate Karlistaren ondoren, 1839ko eta 1841eko legeekin.
|
|
|
Hala ere, badago gertakari deigarri bat: 1640tik 1653ra, Espainiako monarkiaren menpe
|
zeuden
lurraldeetan altxamenduak izan ziren; Nafarroan ordea, ez zen horrelakorik gertatu. Bazirudien Nafarroak arrazoi asko zituela gustura ez egoteko eta protesta erreakzioren bat sortu behar zela, baina erreakzio horri buruz gertakari bat baino ez da ezagutzen:
|
|
2019
|
|
|
Batetik, ekoizpen prozesuari soilik erreparatu zitzaion, modu aprioristikoan zehaztuz aldaketaren fokua non jarri: langileriarengan (ekoizpen prozesuaren zutabe nagusia zenarengan) eta mendebalde industrializatuan, hain zuzen ere, ordurako ekoizpen indarrak gehien garatuak
|
zeuden
lurraldeetan. Bestetik, eta modernotasunaren programaren antzera, identitate zurrunak nagusitu ziren, nola eta alteritateak neutralizatuz edota ezkutatuz.
|