|
2000
|
|
|
1950etik aurrera, legez, programazioaren %30 jatorri estatubatuarrekoa izan zitekeenarren, Aramaion proiektatutako filmei begirada bat emanez gero, berehala atzematenda proportzio hori guztiz gainditurik geratu zela praktikan. Alabaina, ikusitakoenartean ez ziren gutxi izan gaztelaniaren lurraldeetako marka
|
zeramatenak
: espainolak, mexikarrak eta argentinarrak batez ere.
|
|
2001
|
|
|
" Ziklismoa zaharra da" esaten zuen Lucasek," atletismoa bera baino zaharragoa, askoz zaharragoa". Ziklista guztiak maite zituen Lucasek, bizikleta negarrez
|
zeramatenak
ere bai; bereziki. Kontroletik kanpo heltzen zirenak, errepide ertzean txiza baino egiten ez zutenak, ehun eta hogeita bostetik hirurogeita zazpigarren iristen zirenak, Tourmalet-a tête de la course n jaisten burua apurtu eta zuzendariaren kotxean sartzen zirenak, telebistako kamerei burla egiten zietenak.
|
|
2004
|
|
|
Zutitu eta maletaren edukia aztertu nuen. Dotore inprimaturiko katalogo batzuk ikusi nituen, Deutsche Grammophon en ikur klasikoa
|
zeramatenak
. Haien ondoan, nire ustezko bezeroen helbide zerrenda bat, faktura eta agiri pilatxo bat eta denden eskakizunak idazteko kaiera batzuk.
|
|
2005
|
|
|
Manifestazioa aldapa behera abiatu zen, bidea zabaletara hartuz, beheko auzo aldera. Luzanga sesiozalea ez zihoan konforme aurreko pankarta
|
zeramatenak
ikusita.
|
|
|
Adela hain iraultzaile, hain borrokalari izanda... koherenteagoa zatekeen kontua zabaltzea, salatzea, emakumearen zapalkuntzaren kontrako aldarria egitea; gainera, halako protestak zabaldurik zeuden gizartean, emakumearen egoerak gero eta gehiago kezkatzen baitzuen jendea. Baina kontu hartan baziren beste zenbait alde, Adela hura guztia isilik eta bakarka nozitzera
|
zeramatenak
.
|
|
|
Amsterdam dago Eustakio nirekin orainokoan muku egonaren oinarrian. Urketaria gurean dutxatzen ari zela takillan hartu nuen oharraren agindura bildu nintzen berarekin, ez dakit zer afera genuen esku artean, zamaketari kuadriletan urtebete
|
zeramatenak
fijo egiteko eskaera, halakoren bat egun haietan. Urketariaz solastu ginela bai, oroitzen naiz, Amsterdam aipatu niola, portu hori, Manterolak erantsi zidan jakin mina, urketariak berak egin zidan adioa, Amsterdam nolakoa zen, ba al zekien, zer ote zeukan portu hark, hura galdetzea bururatu bagonen baskula hartan.
|
|
2008
|
|
|
atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur jauzi edo ur zurrunbilo: ...n zituztèn nerbio zirkuituak eta bestelako azpiegiturak. Beñardoren neuronak elebakarrak ziren ezinbestean, halakorik esaterik bada?, hamar urtetan garatu eta osatutakoak mila estimuluren eraginpean, gelditzen ez den makina baita garuna, baita lotan dagoenean ere; Beñardok, ondorioz, euskararenak eta euskararenak bakarrik zituen burmuinetako bide sare haiek, begiz ikusten zuèn mundua ulertzera
|
zeramatenak
, baita bere egitera ere, mundua bere eginez egiten zuen munduak, aldi berean, bere?, ahoan artikulatutako hotsen bidez, esaldi kate distiratsu edo ateraldi zorrotz bat bitarteko, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri bat, oztopo handirik gabe. Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri, bazekien bazegoela gutxienez?, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
|
|
Azkeneko hitzak entzun bezain laster, Nataliari eztanda egin zion bihotzak, zer bestela!?, eta eztandaren odol uhinak, beldurraren eta izu ikaren zaldia arrapaladan
|
zeramatenak
–istantean iritsi ziren gorputzaren bazter guztietara:
|
|
|
Aurkikuntza honek hipotesi berri batera garamatza: karlisten artean disoziazio argia zegoela arlo politikoaren eta militarraren artean, eta liberalen alderdian fusila
|
zeramatenak
eta udalean hitz egiten zutenak pertsona berak zirela776 1842ko zergaren azterketak ere alderdi karlistaren heterogeneotasun horri buruz hitz egiten digu, 14 udalkideren artean sei lur jabeak zirelako eta bi maizterrak, batez beste 353,1 errealeko errentarekin. Udalkide karlisten erdiak baino gehiagok 1842ko zerga ordaindu zutela jakiteak asko kontrastatzen du alderdi bereko boluntarioekin, 25en artean bakar bat topatu dugu-eta.
|
|
|
Jose Meirelles brasildarrak isolatutako indigenei buruzko larrialdi bilera batean egin zituen adierazpenak. Hegazkinean zihoan Meirelles, eta, handik, duela hilabete batzuk, kontaktatu gabeko indigenen argazki ezagunak atera zituzten, gorputza margotuta
|
zeramatenak
eta arrotzei geziak botatzekoak. Peruko gobernuaren bozeramaile batek aitortu zuenez, legez kanpoko 12 kanpamenturen berri bazeukala jakinarazi zuen legez kanpoko talatzaileek.
|
|
|
Beñardo, izan ere, euskaraz bizi zen eta euskarak bizi zuen... atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur jauzi edo ur zurrunbilo: ...n nerbio zirkuituak eta bestelako azpiegiturak –Beñardoren neuronak elebakarrak ziren ezinbestean, halakorik esaterik bada–, hamar urtetan garatu eta osatutakoak mila estimuluren eraginpean, gelditzen ez den makina baita garuna, baita lotan dagoenean ere; Beñardok, ondorioz, euskararenak eta euskararenak bakarrik zituen burmuinetako bide sare haiek, begiz ikusten zuèn mundua ulertzera
|
zeramatenak
, baita bere egitera ere –mundua bere eginez egiten zuen munduak, aldi berean, bere–, ahoan artikulatutako hotsen bidez, esaldi kate distiratsu edo ateraldi zorrotz bat bitarteko, birao lotsagabe edo bertso hunkigarri bat, oztopo handirik gabe. Gaztelaniarenak, aldiz, bide itsuak ziren Beñardorentzat, ulerkaiztasunaren horman bukatzen zirenak; Beñardok bazekien, bai, mundu haren berri –bazekien bazegoela gutxienez–, baina harresi batek inguratua zuen, eta ez zuen harresi hura baizik ikusten; gaztelaniaren jabe ez zèn heinean mundu itxi bat zen honek eskaintzen ziona:
|
|
2009
|
|
|
eta susmoa zuen ezen ez zegoela itzalik gabeko hitz handirik, zeren hitzik handienak ere. Jainkoa?, bere itzal izugarriak baitzituen, Jainkoaren izenean mila gerra izan ez ziren, bada, historian! Hargatik oroitzen zituen izeba Ernestinak maiz frai Millanek komentuan irakatsiak, Jainkoaren kontzeptuari buruzko eztabaidan isilik egotera
|
zeramatenak
, eta huraxe zen, ausaz, kontua, gizakirik gabe ez dagoela ez egiarik ez gezurrik ulertzerik, egia eta gezurra, kategorizazio guztien gainetik, gizakiaren baitan haragitzen baitira, azken batean, eta argi itzalen eremua baita, definizioz, gizakiaren haragia, ez argi hutsarena eta ez itzal hutsarena; izeba Ernestina, beraz, bizitzatik mila gauza eta beste hainbat apaingarri jaso ondoren, hitz handi... bizitzaren memento hartan, egia esan, hitz handi gehienak bazter utziak zituen, eta geratzen zitzaizkionak letra txikiz idazten saiatzen zen; etika eta estetika bezalako hitzak ez ziren, beharbada, seguru ezetz?
|
|
|
Reginak bere asmoak zituen, eten puntu batzuetan isildu zituenak?. Horregatik???, Gabinoren aurkako lehian beste pauso bat ematera bultzatzen zutenak; aurrez aurre zituen, baina, Reginak, aldi berean, Gabinoren begi gardenak, ez hain gardenak, beharbada, amari arestian gezurra esan ez zioten, bada!?, pauso hura ez ematera
|
zeramatenak
, bere betebeharren eta bere sentimenduen artean betebeharren aldeko aukera egin zuen arte.
|
|
|
Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi baitzuen Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso? iparra galtzera eta herratzera
|
zeramatenak
maiz, bide batetik bestera, bidezko bidetik urrun; eta, hala eta guztiz ere, oherakoan, Maria Bibiana ahizpari kontatzekotan egon zen, galdetu ere, galdetu zion Adak, halako batean: –Zergatik begiratzen didazu horrela:
|
|
|
bezalako kontzeptuak ere ulergaitzak egiten zitzaizkion, ausaz?; argi eta garbi ulertu zuen, baina, anaiatxoa aingerutxo bihurtu zela bat batean, berari sinestea izugarri kostatzen zitzaion arren, amak ahoskatutako hitzen argiak garaitu ezin balu bezala berak ikusi zuèn izugarrikeriaren itzala; gero, ordea, zeruko musika hura iritsi zen, eta musikak irabazi zuen Ada lehen notatik beretik, begiak itxi eta izarrak eta izarrak ikusi baitzituen?. Musika izar euri bat da niretzat? aitortuko zuen aurrerago, musikaren definizio aski partikularrean?, zeruko musika
|
zeramatenak
, izar bat nota bakoitzeko. Guztiek esaten zuten Adak musikarako dohain berezia zuela, kantatu ere primeran kantatzen zuen, bere ahots zuri ezin garbiagoarekin, halako eran, non askotan eskatzen baitzioten, urtemugetan edo etxean gonbidatuak zituztenetan?
|
|
|
Gabinoren keinuei erreparatzen ari zitzaièn balizko ikusle bat berehala ohartuko zen minutu haien tentsioaz, arkatzari eusten ziòn eskuak mugimendu azkarrak egiten zituen, egin orduko desegiten zituenak, lehen marra egin nahi eta ezinean balebil bezala, arkatza orrira hurbildu ahala urruntzen baitzuen?, zalantzek Gabino erdibituta zuten seinale; Gabinok, izan ere, bere joera hura zuen, alde batetik, marrazkiak, marrazkitxoak? egitera bultzatzen zuena eta bere istorioak kontatzera, berari ateratzen zitzaizkion bezala, aitarengandik bereiz; bestetik, baina, gogoan behar zuen aitaren jarrera gogorra?. Lehen egiten zenituèn marrazkiak gehiago gustatzen zitzaizkidan??, Gabino bere burua ukatzera
|
zeramatenak
; Gabino, beraz, bere buruarekin borrokan zebilen, antza; joko eremu hartan, gainera, bi parametro adierazle zeuden, borrokaren nondik norakoen berri eman zezaketenak: Gabinoren betartea eta arkatzari eusten ziòn eskuaren mugimenduen maiztasuna; lehenengoari dagokionez, nabaria izan zen nola Gabinoren betartea pasatu zen, pixkaka, kemena adieraztetik, ez al zen, bada, aita gorrotatzeko gai zena bere bide propioari ekiteko gai izango??
|
|
|
(?) Gorputzarekin zituèn desadostasunek zen bezalakoa izatera bultzatzen zuten Damaso, koldarra eta beldurtia, pauso bat atzera emateko beti prest, baina muga horiek bultzatzen zuten, halaber, erreakzio hutsez, beharbada? ez besteenak baino gogoeta benetakoagoak egitera, benetakotasuna kontzeptu subjektiboa da?, baina bai gogoetarik zorrotzenak eta ausartenak egitera, anai arrebak baino pauso bat edo bi haratago
|
zeramatenak
ia beti, gorputz arimen arteko galdu irabazien kontua orekatzea ezinbesteko baldintza baitzuen, antza, bere nortasuna irabazteko; bere trebetasun hura, bestalde, are handiagotu zitzaion batxilerrean eskolastika eta silogismoen teoria ikasten hasi zenean?
|
|
|
Memento hartan, baina, iturri ondora baserritarrez jantzitako lau mutil iritsi ziren, hamaika hamabi urtekoak, jaiotza andetan
|
zeramatenak
eta lurrean utzi zutenak, trago bat jotzeko; hala, bada, heldu zen haietako bat iturrira lehendabizi, ilehori urduri bat zen, bihurri itxurakoa?, jarri ziren beste hirurak atzetik ilaran, edan zuen ilehoriak, baina, edan orduko, jauzi bizi batean iturriko plateraren beste aldera pasatu, hatza zuloan pausatu, eta lagunak zipriztindu zituen, haiek hara eta hona sakabanatuz, harik eta hirurek elkar hartu, ilehoria harrapatu eta haren burua platerean sartzea lortu zuten arte, ilea blai blai utziz; bitartean, baina, bikietako batek. Anibalek?, jaiotzarekin liluratuta zirudienak, lau mutilak borrokan hasi zirenean ere, gehiago erreparatzen zion jaiotzari mutilen jardunari baino?, laurak berenean ari zirela profitatuz, Jesus haurraren irudia ostu eta zuhaitz baten atzean ezkutatu zuen?
|
|
|
Gisa bereko aldarriak idatzi zituzten martxan zehar hainbat lagunek zeramatzaten pankartetan. Zubieta bizirik, errausketari ez, zioen batean; Zaborra atez ate bildu, osasuna eskuz esku zabaldu, beste batean; Emandako hitza errespetatu, atez atekoa orain, aldarrikatzen zuen Lasarte Oriako herritarrek
|
zeramatenak
; eta Jada ez da beharrezkoa, errausketarik ez, berriz, Usurbil Bizirik taldeko kideek zeramatenak. Erdiguneko kaleetan zebiltzan herritarren begiradak erakarri zituzten martxa koloretsuak berak eta batukada baten erritmoek.
|
|
|
Gisa bereko aldarriak idatzi zituzten martxan zehar hainbat lagunek zeramatzaten pankartetan. Zubieta bizirik, errausketari ez, zioen batean; Zaborra atez ate bildu, osasuna eskuz esku zabaldu, beste batean; Emandako hitza errespetatu, atez atekoa orain, aldarrikatzen zuen Lasarte Oriako herritarrek zeramatenak; eta Jada ez da beharrezkoa, errausketarik ez, berriz, Usurbil Bizirik taldeko kideek
|
zeramatenak
. Erdiguneko kaleetan zebiltzan herritarren begiradak erakarri zituzten martxa koloretsuak berak eta batukada baten erritmoek.
|
|
|
Barrua hustuta eta itzala suminaren argitan urtuta, lasaiago geratu zen; esan nahi baita arestian harrituta egon zena, aurkikuntzaren ondorioz harrituta egon ere, ez zela jada harritzen, Domingok bakarrik egin baitzezakeen hura –etxeko ume bihurriak–, inork egitekotan; ororen buruan, baina, datu berri bat zuen, edo egoeraren aldagai berri bat, eta aldagaiak egoeraren nondik norakoak aldatzen zituen; zerbait egin behar zuen, beraz; ezikusiarena ere egin zezakeen, bai, Maria Bibianak, baina nola egin ezikusiarena, baldin eta, Domingo gela debekatura sartu zenetik, irudi hura besterik ez bazuen ikusten buru barruko pantailan? Hala ere, nola artean nora ezean baitzegoen, ez zuen pausorik eman, nora ezak zuhurtziara eraman ohi baitzuen Maria Bibiana, Ada ez bezala, zeinak, zenbat eta nora ezago egon, orduan eta pauso gehiago ematen baitzituen, hamar pauso, ehun pauso, mila pauso... iparra galtzera eta herratzera
|
zeramatenak
maiz, bide batetik bestera, bidezko bidetik urrun; eta, hala eta guztiz ere, oherakoan, Maria Bibiana ahizpari kontatzekotan egon zen –galdetu ere, galdetu zion Adak, halako batean: " Zergatik begiratzen didazu horrela:
|
|
|
Memento hartan, baina, iturri ondora baserritarrez jantzitako lau mutil iritsi ziren, hamaika hamabi urtekoak, jaiotza andetan
|
zeramatenak
eta lurrean utzi zutenak, trago bat jotzeko; hala, bada, heldu zen haietako bat iturrira lehendabizi –ilehori urduri bat zen, bihurri itxurakoa–, jarri ziren beste hirurak atzetik ilaran, edan zuen ilehoriak... baina, edan orduko, jauzi bizi batean iturriko plateraren beste aldera pasatu, hatza zuloan pausatu, eta lagunak zipriztindu zituen, haiek hara eta hona sakabanatuz, harik eta hi...
|
|
|
...unek zen bezalakoa izatera bultzatzen zuten Damaso, koldarra eta beldurtia, pauso bat atzera emateko beti prest, baina muga horiek bultzatzen zuten, halaber –erreakzio hutsez, beharbada– ez besteenak baino gogoeta benetakoagoak egitera –benetakotasuna kontzeptu subjektiboa da–, baina bai gogoetarik zorrotzenak eta ausartenak egitera, anai arrebak baino pauso bat edo bi haratago
|
zeramatenak
ia beti, gorputz arimen arteko galdu irabazien kontua orekatzea ezinbesteko baldintza baitzuen, antza, bere nortasuna irabazteko; bere trebetasun hura, bestalde, are handiagotu zitzaion batxilerrean eskolastika eta silogismoen teoria ikasten hasi zenean...
|
|
|
...zaion arren, amak ahoskatutako hitzen argiak garaitu ezin balu bezala berak ikusi zuèn izugarrikeriaren itzala; gero, ordea, zeruko musika hura iritsi zen, eta musikak irabazi zuen Ada lehen notatik beretik, begiak itxi eta izarrak eta izarrak ikusi baitzituen –" Musika izar euri bat da niretzat" aitortuko zuen aurrerago, musikaren definizio aski partikularrean–, zeruko musika
|
zeramatenak
, izar bat nota bakoitzeko. Guztiek esaten zuten Adak musikarako dohain berezia zuela, kantatu ere primeran kantatzen zuen, bere ahots zuri ezin garbiagoarekin, halako eran, non askotan eskatzen baitzioten –urtemugetan edo etxean gonbidatuak zituztenetan– kanta zezala, baina berari ez zitzaion behartuta kantatzea gustatzen, barru barrutik sortzen zitzaionean baizik, txori abeslari apetatsu bat iduri; orduan itxuraldatu egiten zen, eta entzuleak itxuraldatzen zituen, bai baitzirudien ezen berari hezur muinetatik irten zitzaiona entzuleei ere hezur muinetaraino iristen zitzaiela, Adaren ahots zuriaren bibrazioek entzuleen sentiberatasunaren hariak bibraraziko balituzte bezala, tonu eta frekuentzia berean; une hartan, baina, amak gramofonoan Haendelen Aleluia jarri zuenean, alderantziz gertatu zitzaion, bera baitzen orduan hartzailea eta beste batzuk –diskoa grabatu zutèn koruko partaideak– emaileak; berdin zitzaion, musika gizakiaren espirituan halako zirrara hil edo bizikoa eragiteko gai denean, inportanteena ez baita, apika, nor den emailea eta nor hartzailea, musika bera baizik:
|
|
|
esan nahi baita hantxe konta ziezaiokeela izebak egia –itzalik gabeko egia, maiuskulaz idatzia– Domingori, huraxe izan baitzitekeen abagunea, baina ez zuen ezertxo ere egin; izeba Ernestina, izan ere, bizitzaren joaneko bidean baino gehiago, itzulikoan zegoen... eta susmoa zuen ezen ez zegoela itzalik gabeko hitz handirik, zeren hitzik handienak ere –Jainkoa–, bere itzal izugarriak baitzituen, Jainkoaren izenean mila gerra izan ez ziren, bada, historian! Hargatik oroitzen zituen izeba Ernestinak maiz frai Millanek komentuan irakatsiak, Jainkoaren kontzeptuari buruzko eztabaidan isilik egotera
|
zeramatenak
, eta huraxe zen, ausaz, kontua, gizakirik gabe ez dagoela ez egiarik ez gezurrik ulertzerik, egia eta gezurra, kategorizazio guztien gainetik, gizakiaren baitan haragitzen baitira, azken batean, eta argi itzalen eremua baita, definizioz, gizakiaren haragia, ez argi hutsarena eta ez itzal hutsarena; izeba Ernestina, beraz, bizitzatik mila gauza eta beste hainbat apaingarri jaso ondoren –hitz ... bizitzaren memento hartan, egia esan, hitz handi gehienak bazter utziak zituen, eta geratzen zitzaizkionak letra txikiz idazten saiatzen zen; etika eta estetika bezalako hitzak ez ziren, beharbada –seguru ezetz– izeba Ernestinak egunero erabiltzen zituèn hitzak, haren etika eta estetika guztiak bi arautan laburbil bazitezkeen ere:
|
|
|
Reginak bere asmoak zituen, eten puntu batzuetan isildu zituenak –" Horregatik..." –, Gabinoren aurkako lehian beste pauso bat ematera bultzatzen zutenak; aurrez aurre zituen, baina, Reginak, aldi berean, Gabinoren begi gardenak –ez hain gardenak, beharbada, amari arestian gezurra esan ez zioten, bada! –, pauso hura ez ematera
|
zeramatenak
, bere betebeharren eta bere sentimenduen artean betebeharren aldeko aukera egin zuen arte.
|
|
|
Bazirudien, beraz, marrazkirik ezean, zibaren dantzaldiek ezabatzen zituztela Gabinoren pentsamendu eta sentimendu negatiboak, Gabinoren eta zibaren artean indentifikazio prozesu bat izango balitz bezala, zeinaren bidez Gabinok zibari pasatzen baitzizkion bere kezkak eta estualdiak, zibak, gero, dantzaldiaren jirabirek eragindako indar zentrifugoaren bidez kanporatzen zituenak, Gabinoren barrura halako lasaitasun bat ekarriz... harik eta, hilabete pare bat igarota gero, Gabinok arkatza eskuan hartu eta orri zuri baten aurrean jarri zen arte; egin zituen hamar minutu jarrera hartan, hogei minutu, ordubetea... ...zuten seinale; Gabinok, izan ere, bere joera hura zuen, alde batetik, marrazkiak –marrazkitxoak– egitera bultzatzen zuena eta bere istorioak kontatzera, berari ateratzen zitzaizkion bezala, aitarengandik bereiz; bestetik, baina, gogoan behar zuen aitaren jarrera gogorra –" Lehen egiten zenituèn marrazkiak gehiago gustatzen zitzaizkidan" –, Gabino bere burua ukatzera
|
zeramatenak
; Gabino, beraz, bere buruarekin borrokan zebilen, antza; joko eremu hartan, gainera, bi parametro adierazle zeuden, borrokaren nondik norakoen berri eman zezaketenak: Gabinoren betartea eta arkatzari eusten ziòn eskuaren mugimenduen maiztasuna; lehenengoari dagokionez, nabaria izan zen nola Gabinoren betartea pasatu zen, pixkaka, kemena adieraztetik –ez al zen, bada, aita gorrotatzeko gai zena bere bide propioari ekiteko gai izango? – kemen arrastorik ez adieraztera; esku mugimenduei dagokienez, berriz, gero eta urriagoak egin ziren, Gabinok arkatza alde batera utzi eta eskua orri gainean pausatu zuen arte... baita, jarraian, orria eskuan hartu eta lau zati egin ere, hirak eta suminak hartutako hiruzpalau segundoko erreakzioan.
|
|
2010
|
|
|
Euskarazko hainbat ostrakatan agertzen den artikuluari dagokionez, Elexpuruk erabilitako argudioak errepikatu zituen Iglesiasek, alegia Donemiliagako Errejan bazirela toponimo ugari ustez a hori
|
zeramatenak
, esaterako Larrea, Hazpurua, Hurigurrenna, Ermua... eta aspaldiko dokumentazioan Ibarra edo Larchederra agertzen zirela. –Beraz, II. edo III. mendean Ibarra bezalako izen paleopiriniarra baldin badago, eta beste aldetik 828 urtean Aranna bezalako izen bat topatzen baldin badugu, erraza da Veleian Sua edo Lur (r) a bezalako idazkunak aurkitzea?.
|
|
|
Egun batean, leinuak wadi* batean bere ardi ahuntzak barreiatuak zituenean, kanpamendua inguratzen zuten dunen gainetik zaldizko eta gameluzain batzuk ageri ziren, beltzez jantziak, eta lantza puntetan buru bedera landaturik
|
zeramatenak
. Buruza* wadi:
|
|
2011
|
|
|
Ez zen ordea hau 1934ko gertakarien bilaketara bultzatu zuen puntu bakarra izan. Aniztasun politikotik haraindi, Tolosak beste bi elementu zituen bere baitan Urriko iraultzan zer edo zer behinik behin gertatu behar izan zuela pentsatzera
|
zeramatenak
. Batetik, kontuan hartzekoa zen Tolosaren industrializazioa, probintziako lehenetarikoa hain zuzen eta Euskal Herri mailan kokaturik ere nahiko goiztiarra.
|
|
|
Etxe ondoko loredian, ilunabarreko orduetan gandu bat, diozu, isiltasun bat oroigarriek iharrausia, edo han lurralde lauetako oilariteetan kobaltozko ortzelerroak hunkitzen gintuenean zeure buruari galdetuz nola atxeki eta gelaraz halabeharrez galtzera zihoana, gari usaiez blaitutako ordu hain geldiak edertasunaren zauria muinean
|
zeramatenak
, argiaren epifania haiek zintuzten blaitzen ezteiak zeudelarik izpiritua eta zentzuen artean, baina gero, egun agortuaren azken arnasan eguzkia sartaldera amiltzen zenean sentitzen zinen hain umezurtz, hain herabe non lurrean ahuspeztuz gurtzen baitzenituen bizia, argia, usaiak, lurra, ortzia eta dohainak, gero gaua zen eta gauarekin zu gizakume soil, mugagabe antsiatuetatik deserriratua gogoeta ...
|
|
2012
|
|
|
Xabier semea izaten zen orduko kamiseta hornitzailea; Estatu Batuetara joan zenetik, urtebetetzearen edo Erregeen edo dena delako arrazoiaren karietara aitari opariren bat egin beharra zeukan ia aldioro, kamisetak bidali edo ekartzen zizkion. Garai hartan hemen aurki ezin zitezkeen irudidunak ziren (aitaren zaletasuna ezaguturik jazz munduko iruditeria
|
zeramatenak
bilatzen saiatzen zen Xabier, baina bestelakorik ere igortzen zion tarteka: batzuk ziur aitaren gustukoak izango zirelakoan, Marx anaien argazkia edo The Maltese Falcon filmaren fotogramaren bat zeukatenak esate baterako, eta beste batzuk, berriz, zirikatzeko mezuren bat jasotzen zutenak, graffiti estiloan edo dena delako eran idatzirik), eta, jakina, deigarriak gertatzen zitzaizkien ikasleei.
|
|
|
Aitaginarreba semeentzat hasi zen pilotak egiten, eta gero, eskatzen zioten herriko ia guztiei egiten zien, goizago edo beranduagorako, lanak uzten zion tartearen arabera. Gaztetxoentzat goxoagoak eta txikiagoak egiten zituen eta nagusiagoentzat, gunean pago zurezko bolatxoa
|
zeramatenak
. Jakina, larrua bere bildotsena zen," inork ez bezain samur ondua".
|
|
|
" Utzi genuen ontzia eta muinoan gora abiatu ginen denok —idatzi zuen kronikari ekinez— Aurrena, bidea zabalduz, gastadoreak zihoazen, eta jarraian Richardson beteranoa eta Force Publiqueko beste kide batzuk. Haien orpotik, askari talde bat beren kapelu gorriekin; gero, gotzaina, apaiz laguntzaileak, Lalande Biran kapitaina, eta ni neu, kazetaria; segizioaren bukaeran, Samangako meza hartan bataiatuko zituzten afrikarrak, Ama Birjinaren irudia
|
zeramatenak
, eta bigarren askari taldea. Azken azkenean, berriz, denok zainduz bezala, Afrikako tiratzailerik onena, Chrysostome Liege ofiziala."
|
|
2013
|
|
|
Entzute handikoak izan ziren Juan Kruzen beste zenbait bertso, esaterako" azkeneko gaba" izenburua
|
zeramatenak
. Emaztea, Mikaela, hil zitzaion gripearen ondorioz 1918an, azken semea jaio ondorengo egunetan.
|
|
|
Anormaltasun hura normaltzat balute bezala. Halako moldez, non, autobusak matxuraren bat zuenean ere, bizpahiru egunetan aitzina egitea eragozten ziona, bertan gelditzen baitziren bidaiariak, zama astun bat
|
zeramatenak
bereziki, autobusaren jarlekuak ohetzat harturik. Beren egunerokotasun beti berdin hartan, abentura bat ere izan zitekeen hura desbenturaren erdian...
|
|
|
Beren arteko konponezinek beti zuten abiapuntu bertsua, eskema bertsuaren arabera garatzen zena, guztiak aitzinetik erabakitako gidoi bati erantzunen balio bezala: haragiaren errebolta bere baitaren baitan nabariturik, Raissak hitzen marra igarotzen zuen, senarrak entzun nahi ez zituèn hitzak ahoskatzen zituela; honek, gero, hitz burutsuak erraten zizkion hari, emaztea bere buruaz jabetzera
|
zeramatenak
: arrazoi duzu, barkatu?
|
|
|
Bazekien jatorriz izen irlandarra zela, eta han bertan, Irlandan zeudela gaur egun ere O. Connell gehienak. Baina alboko irlan ere, Britainia Handian, ugari ziren O. Connell izena
|
zeramatenak
. O. Connellez beteriko herrialde batean lurreratuko zirela pentsatze hutsak gorputza astindu zion.
|
|
|
Anormaltasun hura normaltzat balute bezala. Halako moldez, non, autobusak matxuraren bat zuenean ere, bizpahiru egunetan aitzina egitea eragozten ziona, bertan gelditzen baitziren bidaiariak, zama astun bat
|
zeramatenak
bereziki, autobusaren jarlekuak ohetzat harturik. Beren egunerokotasun beti berdin hartan, abentura bat ere izan zitekeen hura desbenturaren erdian...
|
|
|
Beren arteko konponezinek beti zuten abiapuntu bertsua, eskema bertsuaren arabera garatzen zena, guztiak aitzinetik erabakitako gidoi bati erantzunen balio bezala: haragiaren errebolta bere baitaren baitan nabariturik, Raissak hitzen marra igarotzen zuen, senarrak entzun nahi ez zituèn hitzak ahoskatzen zituela; honek, gero, hitz burutsuak erraten zizkion hari, emaztea bere buruaz jabetzera
|
zeramatenak
: arrazoi duzu, barkatu...
|
|
|
Alboan Idane doa, fardela sorbaldan eta zorroa eta aterkia eskuan. Kokoherriko tragediaren adibide garratza da Zutolako etxearena, pixka bat lehenago abiatuak baitira etxekoandrearen hilotza esku ohean
|
zeramatenak
. Petrikiloaren atarian, halere, guzti guztiak so eta adi daude bere erantzunaren zain, bakoitzari bere oinazea, bere kezka eta bere adia dariola.
|
|
2014
|
|
|
Baziren kirgizak, begitartea laua zutenak, kalmukak bezala, sare kotaz estalirik, batzuek lantza, arkua eta gezi asiarrak aldean, eta beste batzuek sablea, metxako fusila eta txakana, gider laburreko aizkora txikia, zauri hilgarriak baino egiten ez dituena. Baziren mongoliarrak, ez txiki ez handi, ile beltza mototsean bildu eta bizkarrean zintzilik
|
zeramatenak
. Aurpegia biribila zuten, larruazala beltzarana, begiak zuloan sartuak eta bizi biziak, bizarra bakana.
|
|
|
Sukaldea eta egongela bateratzen zituen gela zabal batek hartzen zuen ia etxola osoa. Bi ate zeuden, komunera eta logelara
|
zeramatenak
. Ander haietako batetik atera eta, anaia ikusi orduko, harengana jo zuen.
|
|
|
Letra xelebre samarrak inoiz, irri eragiteko intentzioz eginak. Bestetan, serioak, tango bati zegokion drama barru barruan
|
zeramatenak
.
|
|
|
Nafarroan bezalaxe. Aurreragotik ere baziren zerga aditzaile lanetako" Oidores" gure egunetako auditore ekonomikoaketa" Maestros de Comptos" deituak, noizbehinka erret finantzen kontrola
|
zeramatenak
. Maria Puy Huicik dioenez, lehen Compto liburua 1258 urtekoa da.
|
|
2015
|
|
|
56 Zaragozar egutegiaren formatuko bi egutegi (1985ekoa eta 1987koa) argitaratu zituzten, eguneko literatur testu bat
|
zeramatenak
.
|
|
|
Zenbateko erraza ematen du orain esateko, neure gelako lurrean eta mahai gainean liburu metak pilatzen zaizkidan garaian, baina orduan kopuru ikaragarria zen ehun liburukoa, sinetsi ezinezkoa ia. Nire etxea ez zen tradizio kultural handikoa, hasieran adierazi dudan moduan, eta liburu bakarrak aitak bolada batean irakurri ohi zituen western nobelak ziren, azalean beti bakero batzuen marrazkia eta egilearen izena
|
zeramatenak
: Marcial Lafuente Estefanía.
|
|
|
Jokinek aspaldiko partez ireki zuen ahoa, bide batez Arozenarena, nire aurka prestatua zuen komentario ironiko eta guzti, kolpetik itxiz. Eztabaida hasieratik albo batean adi baina mutu iraun bazuten ere, argi zegoen Marta eta Jokin zirela kontu haietan batelaren lema
|
zeramatenak
. Eurak ziren hango benetako militante bakarrak, izan ere.
|
|
|
Kontserbatzen den pintura ezagunikzaharrena 1758 urtekoa da eta ama birjinaren irudia du. Mende bat lehenago bazirenenbor hustuzko erlauntz batzuk, gainean gurutzearen marka
|
zeramatenak
, jabetasunaseinalatzeko edota haietatik sorginkeriak, begizkoak eta antzeko beste zoritxarrak uxatzeko.
|
|
|
Kristobal Díazen bi alabak, etxean bertan bildurik moja balira bezala deboziozko bizitza
|
zeramatenak
.
|
|
2016
|
|
|
Jangela afaltiarrez betetzen ari zen bitartean, Appleton jaunaren oharra eman behar zion neska identifikatzen saiatu zen. Neska gazte mordoa zegoen soineko beltzez jantzita, baina ilea alde batera orraztuta
|
zeramatenak
lau baino ez ziren. Zorioneko sentitu zen zerbitzatzea tokatu zitzaion Kellytarren mahaira hurbildu eta lau neska horietako bat hantxe eserita ikusi zuenean, perladun belarritako txuri beltza agerian zeukala.
|
|
|
–Susmatuko duzuenez, gaiztoek ez zuten beren helbidea idazteko adeitasuna izan. Oroitzen dituzue erregela haiek, letrak egiteko txantiloi bat
|
zeramatenak
–Bahitzaileek halako batekin idatzi zuten Artundoren helbidea.
|
|
|
Iruñeko udaletxe plazan milaka lagun batu ziren, bai, baina aldaketa ospatzeko eta alkate berriari ongietorria festa giroan emateko. Yo no vote a Bildu pankarta
|
zeramatenak
, ordea, autobus bakarrean sar zitezkeen denak, Espainiako bandera eta guzti. Guztira, berrogeita hamar bat lagun izan ziren Sarasate pasealekuko mutur batean aldaketaren kontra garrasi egiteko eta biraoak botatzeko elkartu zirenak.
|
|
2017
|
|
|
Eta Gernika oso plaza garrantzitsua da, Ordiziaren atzetik, garrantzitsuenetakoa. 60 inguru aurkeztuko ginen, batzuk bizitza osoa
|
zeramatenak
gazta egiten, eta gu laugarren. Emozioaren emozioz, negar batean deitu nion aitari.
|
|
|
aurreko edozein gobernuk halako bi deportatu zituen. Herrialdean denbora bat
|
zeramatenak
, aldiz, hau da, lana, familia eta bizimodu produktiboa zutenak?, bakean utzi zituzten.
|
|
2018
|
|
|
106. Behin behineko migrazioen garrantzia azpibaloraturik ez gelditzeko kalkulua egiteko etorkin heldu berriak isolatu dira, hau da, hirian bi urte baino gutxiago
|
zeramatenak
.
|
|
2019
|
|
|
Halako batean, baina, udaltzainen patruila bat heldu zen, automobil batean; handik, berehala jaitsi ziren bi gizon, sarjentua zen bata eta udaltzain xehea bestea?, eskuan borra
|
zeramatenak
. Hirugarren bat ere bazihoan, gidaria?, barruan geratu zena, leihoko kristala jaitsita.
|
|
|
Dendan edo animalien botikan, une hartan, ez zegoen bezerorik, baina bai gizon eta emakume bat salmahaian? baita beste gizon bat ere, atzeko gelan, hirurok ere bata zuri bana
|
zeramatenak
. Eta, nola Telmok ordurako gauzak garbi baitzituen, halaxe adierazi zion salmahaian zegoèn gizonari, zehatz mehatz:
|
|
|
Gorroto nuen. Urdina zen ia erabat, bularraldean eta bizkarrean zeuzkan borobil gorri haiengatik salbu, zeinek eskola pribatu ingeles bateko armarri faltsu itsusiak ziruditen, koroadun herensuge baten irudia eta King of Kings leloa
|
zeramatenak
. Leloa.
|
|
|
Atxilotu ez, harrapatu egin zutela zuzendu dio bere buruari, inork ez baitzion jakinarazi atxilotua izaten ari zenik, ez bere eskubideak irakurri, ez eta isilik egoteko aukera zuela gaztigatu ere, telesail amerikarretan poliziek egin ohi duten gisan. Ez, soilik manifara azaldu eta pankarta eskuetan
|
zeramatenak
identifikatzeko exijitu eta indarrez hartu eta kolpatu eta erdi bultzaka erdi arrastaka furgona barrura sartu zituzten bera eta beste batzuk.
|
|
|
Hartu zuen lo, eta segituan zakur zaunkak entzun zituen, gero eta zakarrago, ehun zakur eta gehiago zaunkaka, soldaduak bezala hedatzen terrenoan. Multzo bat, hogeita hamar zakur nahastu, bulldog, mastin eta doberman odola
|
zeramatenak
, denak elkarren ondoan, formazioan, terrenoaren ezkerreko aldetik; haiekin paraleloan, baina eskuineko aldetik, beste multzo bat, beste hogeita hamar zakur buruhandi; hirugarren multzoa, berriz, ugariena, berrogeita hamar zakur beharbada, erditik, eta haien gidari, sarjentuak bailiran, perreroak oihuka. Bera zakur haiekin zihoan, eta oso desatsegina zitzaion haien arnasa, haien hatsa aurpegian, haien lerdea lepoan, haien kiratsa, ez inola ere Valdesalceko ardiek zuten usain goxoa, eta haien uhuriak, haien zaunkak, zakur buruhandi zikin haiek guztiak bere inguruan, eta perreroak isildu gabe.
|
|
|
Larunbatean, abuztuak 5, tenperatura 20 gradukoa, lainoak eta ostarteak zeruan, Beau Frene bidaiariz betetzen hasi zen goizeko hamarrak aldera, haietarik gehienak Lourdeserako bidean deskantsu hartzera gelditutako erromesak, Ama Birjinaren irudia lepotik zintzilik
|
zeramatenak
. Parketik buelta bat eman ondoren, Eliasek liburutegira erretiratzea erabaki zuen, eta koruko zuzendariak bezperan eskatutako itzulpen lanari ekitea.
|
|
2021
|
|
|
Jarrera horrek ez zuen luze iraungo, eta 1795eko ‘2 Thermidor’ dekretuak frantsesa ez beste hizkuntza guztiak debekatuko ditu bizitza publiko nahiz pribaturako. Tartean Grégoirek eta Barrerék bigarren konbentzioan aurkeztutako txostenak leudeke, aurreko mendeetan estatuak frantsesa lehenesteko eraikitako ideologia muturrera
|
zeramatenak
:
|
|
|
Fhas al Suradiq en gurdiak eta animalia gehienak utzi zituzten eta Musallan antolatu zuten ikuskizuna. Frankoen lurraldeetatik bi errege edo dukeren enbaxada ziren agertutakoak, Borgoñakoa bat eta Aquitaniakoa bestea, bata bestearenetik aparte hogeina pertsonaia bitxiak osatzen zituztenak, kolore iluneko jantziak eta zilarra kiloka
|
zeramatenak
. Beste enbaxada Bizantziotik zetorren.
|
|
|
Goizean jende gutxi ibili zen Areatzan eta Zazpikaleetan, eta Athleticen elastikoa, tapauka, kapela edo bestelako ezaugarriren bat
|
zeramatenak
duela bi aste baino askoz gutxiago ziren. «Jendea apur bat zapuztuta dago koronabirusaren aferarekin», zioen Mila Melgosak.
|
|
|
Bi talde bereizten ziren: auzoan denbora luzea
|
zeramatenak
eta auzoan errolda egin aurreko bi hiru urteetan finkatu zirenak. Auzokideetako bat beste etxola baten jabea zen eta auzokide bati alokatzen zion, hileroko errenta baten truke.
|
|
|
Ordu erdi batez jendeak hala ikusteko moduan egon eta gero, kleroa agertu omen zen, eta segituan abiatu segizioa. Kutxa lepo gainean
|
zeramatenak
Goia, Otero eta Pertica jaunak eta haren loba Juan Larrea ziren; hiru arreba politikoak kutxaren atzean zihoazen. Badirudi andari horiek beste batzuekin txandakatuz joan zirela, beste iturri batzuek Salvador Etxeita eta Francisco Ulacia aipatu baitzituzten.
|
|
|
Lanerako adore bizia ekarri zuen berekin. Eskola txundituta zegoen, ordu arteko maistra guztiak neskazahar urtetsuak izan baitziren, aurpegian oin etengabe nekatuen isla
|
zeramatenak
, itxura batera. Miss Morgani gustatu egiten zitzaion irakastea, eta eskola gauza ezohikoak gertatzen ziren toki kilikagarria izatea lortzen zuen.
|
|
|
" Gu KASen ginen, eta barnean baziren sindikatuak, gazte erakundeak, auzo elkarteak ASKren bidez... Jende ezberdina bazen. Erdian, KAS teknikoa, eta horren barnean beren sakrifizioaz eta erabateko arduraz mugimenduaren aitzindaritza
|
zeramatenak
, ETAko militanteak. KASen barnean, beto eskubidea zeukan bakarra ETA zen, beste erakundeek ez zuten horrelakorik.
|
|
2022
|
|
|
Ez nuen pentsatu nahi, baina gogoak bide kezkagarriak hartzen zituen. Bide ilunak, lurralde lanbrotsuetara
|
zeramatenak
.
|
|
|
Orduan kontatu zion dena Kairi, bere fobiaren ertz guztiak azaleratu. Eta hasi zitzaion gizona terapia konduktualaren bidezidorretan sarrarazten –senideek ez lukete terapia bat gidatu, baina Kaik ez zion garrantzi handirik eman eta laster konpondu zuela pentsatu zuen–, eta ordutik Paulak zioen baietz, askoz hobeto zegoela, eta agian egia zen, izan ere bederatzi pisu horiek, duplexeraino
|
zeramatenak
, askotan egiten zituen igogailuan, sarri heriotzan pentsatu gabe gainera, arnasaldietan guztiz kontzentratua.
|
|
2023
|
|
|
Denetariko herritarrek eskatu dute «genozidioa» amaitzeko. Adin, genero, jatorri eta ideologia askotarikoak dira Palestinari elkartasuna adierazi diotenak; palestinar ugari ere egon dira, baita Realeko kamiseta
|
zeramatenak
ere —Anoeta estadioa Palestinako banderez bete zuten manifestazioa hasi baino lehen—.
|
|
|
Parisko HEC komertzio eskolan enpresaritza ikasten hasi aitzin ere bazekien, beraz, neska izateagatik besteek baino gogorrago borrokatu zuela bere lekua atzemateko. Ikaskide gehienak bere aitaren eskolakoak ziren, hots, botere harremanaren ikuspegi matxista odolean
|
zeramatenak
. Ez zuten aise onartzen Laetitiak nota hobeak lor zitzan, eta bat baino gehiago ahalegindu zitzaion eskua gona azpitik sartzen.
|
|
|
Ba omen ziren batzuk kontalari motelak, ahotsean
|
zeramatenak
asperra; ba omen ziren amaiera azkarregi kontatzen zuten kalanbreak eta alfer bueltaka ibiltzen ziren txaplatak, baita gaizki esajeratzen zuten kirtenak ere... Baina bazen bat, Xalegi..., artista!
|
|
|
Orduan ohartu zen gaixo malapartatua ez zirela erregeordearen gizonak,
|
zeramatenak
. Deabruak ziren.
|