|
2000
|
|
|
Hemen zuria, han beltza. Baina
|
zer
zegoen, zer dago zuriaren eta beltzaren aitzinetik. Zeren batetik sortzen baita bia eta, beraz, anai arrebak dira zuria eta beltza, sorburuan bat dira.
|
|
|
Hemen zuria, han beltza. Baina zer zegoen,
|
zer
dago zuriaren eta beltzaren aitzinetik. Zeren batetik sortzen baita bia eta, beraz, anai arrebak dira zuria eta beltza, sorburuan bat dira.
|
|
2001
|
|
|
Gaizkienik, aldiz, Rajasthan: liburu batean
|
zer
dagoen jakiteko %6 lagun bakarrik dira gai.
|
|
2002
|
|
|
–erantzun zion Amesgaitzek erdi haserre?. Ezin al dut nik zuk bezain ondo ikusi
|
zer
dagoen sastraka horien atzean. Zurea bezain nirea da begia, eta zuk bezain ongi erabil dezakedala uste dut, zuk baino hobeto ere bai agian.
|
|
|
heuk ikusi. Badakik
|
zer
dagoen eta zer jartzen duan jokoan. Gehiago eskatzen badiok, hori ere galtzeko arriskua daukak...
|
|
2003
|
|
|
Intimotasuna literaturaren genero bat gehiago da, beraz, eta, ondorioz, fikzioa itxura egiteko, gezurra esateko modu bat", dio narratzaileak eta orrialde batzuk aurrerago nobelan egiak gehiago nabarmentzen direla dio eguneroko intimoetan baino, eta Teresaren egunerokoetara jotzen du hori frogatze aldera. ...en bezala edo nobelarena fikzioa, intimotasuna izan daiteke egunerokoen oinarria, baina zer da intimotasuna?", galdetzen du narratzaileak eta" Kanporatuz gero, besteekiko gure harremanak kolokan jar ditzaketen gure baitako egiek osa lezakete gure intimotasuna, baina eskandaluak, indiskrezioa eta exhibizionismoa, intimotasunaren alderdi zaratatsuenak hain indarrean dauden gizarte honetan,
|
zer
dago intimoagorik isiltasuna baino?", jarraitzen du galdera batekin berriro ere.
|
|
|
Eskuman baldak, apalak eta kaxoiak, dozenaka kaxoi, zientoka bitxikeria gordetzen zituzten kutxatilak. Amona Sarak ondo baino hobeto zekien
|
zer
zegoen haietako bakoitzaren barruan. Puntapaxak, hariak, botoiak edo zeloa.
|
|
2004
|
|
|
Hori horrela baldin bada oro har, zer esango dugu aipuaren etorkian autore aipatuaren testu zatia hartu ordez, bere adierazpenak kazetariaren eskutik jasoak direnean? Orduan, bistan denez, kimatu ez ezik jatorrizko mezuaren esanahi zehatza erabat aldrebestu ere egin dezakegu, ez baitakigu ziur gurera aldatu dugun aipuaren iturburuan zehatz mehatz
|
zer
zegoen, bitarteko baten bidez eskuratu dugunez gero. Bego, honetarako eta bestetarako, gure prozedura honek dituen arriskuen aitorpen hau.
|
|
|
Esker oneko erakustaldi hori eginda, galdera bat datorkit tximista baten ziztuan: hizkuntza etnikoa, balio sozialik ez duen mintzaira diglosikoa, seme alabei irakastea deliberatu duten jokabide horretan,
|
zer
dago zinez azken azkenean. Euskal Herriaren nazio nortasunari zor zaion aitorpena, edo bizitzaren ardatza bera duten nazio identitate espainiarraren eranskin folklorikoa?
|
|
|
Zauriok apika ez baitira gain axaleko fenomenoak. Azala harrotu eta goazen, besterik gabe, barne muinean
|
zer
dagoen so egitera Benjamín Tejerina gidari hartuta: –Si nos atenemos a la dimensión objetiva, podemos decir que un conflicto lingüístico se produce en aquella situación en la que una lengua o variedad lingüística va suplantando el lugar que ocupa otra.
|
|
|
Hizkuntzaren estatus kontzeptuaren baitan
|
zer
dagoen jakiteko, aztarrika dezagun bere barrunbean. Soziolinguistikaren garapenak ezer jakingarririk aditzera eman badigu, nik uste, honako hau da ezer hori:
|
|
|
Min egiten diote masailezurrek, hain estu du itxita ahoa. Bazkaltzeko
|
zer
dagoen galdetu dio karabanara sartzean. Zopa eta oilaskoa, erantzun dio Nadiak ezpain gogortuen artetik ireki zaion arrakala estu batetik.
|
|
|
bere jatorriko nekazari jende xumearen hizkuntzari eta bizikizunei, lanari, naturaren bizipenari. Atzera begira, eskola eta ahalegin poetiko literario guztiak baino barrenago, zinez bere barruan
|
zer
dagoen, ohartzen du orain: " Arantzazuko baserriak, artzain etxabola, bide zaharrak, harrobiak, izan dira niretzat, nik sekula estudiatu dudan guztian ikas-libururik aberatsena".
|
|
2005
|
|
|
Bada, tira, ados. Ez dakit
|
zer
nagoen instalatzen baina. Mp3 entzuteko programa?
|
|
|
Alu hauek hemen gorde dute Ametsen buruak gordetzen zuena, ala? Ez dut instalaziorako gunean
|
zer
dagoen ikusi nahi, hobe ez. Orri nagusira.
|
|
|
Aireportu barruko jatetxea bilatu eta mahai batera jesarri da. Ingelesez bilatu du
|
zer
dagoen jateko, alemaniar jaki tipikoak. Garagardo ona edukiko dute, zalantzarik ez.
|
|
|
Ez dakit zergatik. Ez dakit
|
zer
egongo zen hor. Hasi ziren ingelesak esaten egongo zela Europan ebanista hoberik.
|
|
|
Izeko Martinak esan dit. Madagaskarren ez dakit lehoiak edo panterak edo gepardoak edo
|
zer
egongo den. Iñesi galdetuko diot igual.
|
|
|
Aitonak, mahats ale guztiak aldi berean irentsi ondoren, alfonbra gainera bota zituen, eta orduantxe hasi zen amona bereak jaten. Aitak telebistako aldagailua hartu eta programak ziztuan aldatzeari ekin zion, kanal bakoitzean
|
zer
zegoen ere ikusi gabe.
|
|
2006
|
|
|
Ados, dena ez da negatiboa – historian ezer ez da izaten dena negatiboa (ezta faxismoa ere). Baina aski duzu inguruan so egitea, ikusteko garai bateko Euskal Herria
|
zer
dagoen bilakatua. Historialari eta soziologoak behingoz utzi eta, poetak esango dizu, berak nola bizi duen.
|
|
|
–Ez zizuten erran
|
zer
zegoen kutxa haietan?
|
|
|
Legoa laurdena haratago, zakutoa kausitu du bide erdian. Barnean
|
zer
dagoen begiratu gabe lotu dio bere zelari.
|
|
2007
|
|
|
Txixa egin beste asmorik ez neukan baina, han barruan eta atea itxita nengoela, ikus-min itsu batek hartu ninduen. Kaxoiak irekitzen hasi nintzen, barruan
|
zer
zegoen miatzen. Gure etxean bezalakoak ziren hangoak:
|
|
|
Urte hauetan bidalitako zundei esker jakin dugu hodei geruza lodiaz behera
|
zer
dagoen.
|
|
|
Zientziak errealitatea zer den, ez zer behar lukeen, ikertu eta atzematen du. Balioespen moralak ez dira zientziaren (filosofiaren) arazoa; horrek faktoak ikertu egiten du soilik; egon
|
zer
dagoen eta zergatik dagoen, kito. Zientzia objektiboa da.
|
|
|
arrazoimenak, historia ibili nola dabilen, ez du diktatzen, baina bai nola ibili behar lukeen. Giza arrazoimen aldaezinaren printzipio (moral) eternalek, historian zer den gizatiarra eta zer ez ebazteko, argi zuzena ematen dute (ematen dutela uste da); beraz,
|
zer
dagoen, emantzipatu, beharra eta, zuzenbide natural?
|
|
|
Konklusio hau Ilustrazioarentzat katastrofala da eta burugalgarria: izan ere, irizpiderik gabe uzten gaitu,
|
zer
dagoen ongi eta zer gaizki, ebazteko. Arrazoimen puskatu honen lekuan aurreneko historizismoak tradizioa inbokatuko du.
|
|
|
esan zuen. . Baina
|
zer
dago barruan?, galdetu zion gorpuaren ondoan tente zegoen polizia buruak.
|
|
|
Hainbat urteren ondoren, ezinegonez altxatu zuen burua aitonak, baina ez clochardaren poltsen barruan
|
zer
zegoen asmatu ezinik zebilelako bakarrik: egun hartan gurutzegramako azken hitza ohi baino lan handiagoa ari zitzaion ematen.
|
|
2008
|
|
|
Ez da berba luzekoa, turismo negozioa eroateko, eta hitz jario eta harrotasun hori barik ere bazterrotako gauza asko kontrolatzen dituen inpresioa daukagu. Ezin ukatu, tipo atsegina da, adeitasunez mila proposamen egin dizkigu Mali eta ibai inguru honi buruz, nora joan aipatu digu,
|
zer
dagoen erraz eta zer ezinezko, baita galderak Euskal Herriari buruz. Gaur arrastian Bani eta Niger ibaien ingurumarian pinassez ibiltzeko gelditu gara, eta bihar dogon herrietan trekkinga egiteko.
|
|
|
PANTAILANbegiratu dut ea
|
zer
dagoen ikusgai. Musika atalera joan naiz lehenik.
|
|
|
–BARKATUatrebentzia, baina
|
zer
egon zara irakurtzen? –galdetu dit ezustean nire alboko emakumeak.
|
|
2009
|
|
|
Baina
|
zer
egon daiteke, pentsa daiteke, gizakiarentzat, hitzak baino gehiago dena, heriotzaren aurrean?
|
|
|
Ederki, neu mintzatuko nauk orduan: bihar mundu guztiak jakinen dik
|
zer
zegoen hire urbanizazio alu honen azpian. Eta ez hire diru zikinak ez hire politikari ustelek ezinen ditek eskandalua amatatu.
|
|
|
–Ez dut ezer ulertzen. Begira, Armentia, nik ez dakit nork eman dizun gutun azal hau, ezta
|
zer
dagoen barnean, baina gezurretan ari zaizu. Ana ez zen ezer gertatzeko beldur.
|
|
|
Voilà! Ikus dezagun benetan
|
zer
dagoen disko gogor honetan.
|
|
|
Grabagailu digital bat da. Ikus dezagun
|
zer
dagoen traste honetan, entzungailu ñimiño bat belarrian jarri eta aparailua piztu zuen. Segundo batzuen ostean, bekozkoa ilundu eta botoitxo batzuk sakatu zituen?.
|
|
|
Inoiz entzun dion hitz egiteko modurik ez profesionalena jarri zaio, bat batean, perfumez betea?. Bakoitzaren atzean
|
zer
dagoen ezagutzeko gogoa ematen dute.
|
|
|
Baina hobe zenuen ez begiratu, arriskua baitzegoen ispiluak harrapatzeko eta beste munduetara eramateko. Oraindik begiak itxita joaten naiz gauean komunera, ispiluetan
|
zer
dagoen jakin nahian baina izututa.
|
|
|
Ekarrisua deitzen diote. Han bizi zen ume bat, zure oso antzekoa eta behin eskolarekin joan zen, Mamisantua izeneko kobazulora eta galdetu zuen honen beste aldean
|
zer
dago, eta esan zioten deus ez, umea baina apur bat koxkortu zenean, gizon izateko beste koxkortu zenean, berak deskubritu nahi izan zuen.
|
|
|
Galderak arrosarioa bukatu ondoren etorri zitzaizkion, anai arreba guztiek jakin nahi baitzuten
|
zer
zegoen edo zer aurkitu zuen zeru hartan:
|
|
|
Neska mutilak, baina, izeba Ernestina biziki estimatzen zutenak, erantzunak dezepzionatuta geratzen ziren, halako moldez, non berriro ekiten baitzioten:
|
zer
dago, izeba?, loreak eta txoriak izango dira, gutxienez, baina izebak berdin erantzuten zien, ez, ezer ez dago, ez lorerik eta ez txoririk, eta nola haiek hirugarren aldiz ekiten baitzioten, izebak eransten zuen:
|
|
|
baina zertan zebilen Domingo lehia itsu hartan sartuta?; Domingok garbi ikusten baitzuen, ikusteko moduan zegoen bederen?
|
zer
zegoen jokoan joko hartan, zeinak baitzuen oilarren arteko borrokatik asko: esan nahi baita Domingok nekez ikus zezakeela garbiago, zeren, kanpora begira, Teofilo Mariak protagonizatutako eszena osoa izan baitzuen Domingok ikusgai, esanahiz betetako estreinako esaldiak laburbiltzen zuena eta Teofilo Mariaren begirada kementsuak azpimarratzen?. Nik ere zerbait berezia egin nahi dut Gabinoren alde??:
|
|
|
–Non zaude, Txaro??; Ada, beraz, Txarok inoiz irudikatu zuen bezala irudikatzen ari zen bere burua, ile motzagoarekin, apur bat mutilen estiloan, Frantziatik etorritako modan; hala, bada, tarteka izaten zituèn ametsetako Txaro hura oroitzen al zuen une hartan, arrenka esaten ziona: . Ez dizut maita nazazun eskatzen, nik zu maitatzen uztea baizik??;
|
zer
zegoen gaizki, baina, Txaroren jarrera hartan?; berak, baina. Adak?, beti ematen zion ezezko biribila; zergatik?; ez al zion behin gutxienez baietz esan behar?;. Non zaude, Txaro?, esan zuen berriro, bigarren aldi hartan begiak itxi eta ispiluaren gainaldea ferekatzen zuela, eskuaren bizpahiru joan etorri ezin gozoagotan; gero, baina, bat bateko arranpa batek gorputza hartu balio bezala, begiak zabaldu eta burua eta ilea astindu zituen, bi mugimenduak batera, indartsu eta kementsu; eta, ahotsa zakartzen zuela, esan zuen:
|
|
|
–Zer? Esango dizut
|
zer
dagoen egiteko.
|
|
|
Miru baten begiak zituen, larruazala zulatzen duten horietarik gibelean
|
zer
dagoen ikusi beharrez. Gondik egiazki nor nintzen ote zekien galdegin nion neure buruari.
|
|
|
" Non zaude, Txaro?"; Ada, beraz, Txarok inoiz irudikatu zuen bezala irudikatzen ari zen bere burua, ile motzagoarekin, apur bat mutilen estiloan, Frantziatik etorritako modan; hala, bada, tarteka izaten zituèn ametsetako Txaro hura oroitzen al zuen une hartan, arrenka esaten ziona: " Ez dizut maita nazazun eskatzen, nik zu maitatzen uztea baizik"?;
|
zer
zegoen gaizki, baina, Txaroren jarrera hartan?; berak, baina –Adak–, beti ematen zion ezezko biribila; zergatik?; ez al zion behin gutxienez baietz esan behar?;" Non zaude, Txaro?" esan zuen berriro, bigarren aldi hartan begiak itxi eta ispiluaren gainaldea ferekatzen zuela, eskuaren bizpahiru joan etorri ezin gozoagotan; gero, baina, bat bateko arranpa batek gorputza hartu ba... " Non zaude, Domingo?
|
|
|
saguzar haiek, baina, aterki beltzak zabaldu... eta kobazulotik irten orduko ekin zioten, antza, borrokari, hain ziren kontrajarriak Domingok barneratzen zituèn sentipenak, bata bestearen ondotik: Teofilo Mariaren eskuak pena ematen zion, adibidez, baina poza haren aurpegi zurbilak; anaiaren ekintzak harekiko mirespena eragiten zion, baina, aldi berean, inbidia sorrarazten; Teofilo Mariak baztertua eta zentrotik egotzia sentitzen zen, baina... baina zertan zebilen Domingo lehia itsu hartan sartuta?; Domingok garbi ikusten baitzuen –ikusteko moduan zegoen bederen–
|
zer
zegoen jokoan joko hartan, zeinak baitzuen oilarren arteko borrokatik asko: esan nahi baita Domingok nekez ikus zezakeela garbiago, zeren, kanpora begira, Teofilo Mariak protagonizatutako eszena osoa izan baitzuen Domingok ikusgai, esanahiz betetako estreinako esaldiak laburbiltzen zuena eta Teofilo Mariaren begirada kementsuak azpimarratzen –" Nik ere zerbait berezia egin nahi dut Gabinoren alde" –:
|
|
|
Galderak arrosarioa bukatu ondoren etorri zitzaizkion, anai arreba guztiek jakin nahi baitzuten
|
zer
zegoen edo zer aurkitu zuen zeru hartan:
|
|
|
Neska mutilak, baina, izeba Ernestina biziki estimatzen zutenak, erantzunak dezepzionatuta geratzen ziren, halako moldez, non berriro ekiten baitzioten:
|
zer
dago, izeba?, loreak eta txoriak izango dira, gutxienez... baina izebak berdin erantzuten zien, ez, ezer ez dago, ez lorerik eta ez txoririk, eta nola haiek hirugarren aldiz ekiten baitzioten, izebak eransten zuen: baina lore eta txori guztiak han baleude bezala da; eta haiek:
|
|
2010
|
|
|
Gu, baina, hain dezepzionaturik geratu ginen izebaren erantzunarekin, non berriro ekin baikenion:
|
zer
dago, izeba?, loreak eta txoriak izango dira, gutxienez, zilarrezko errekak eta alegiazko basoak, baina izebak berdin erantzun zigun:
|
|
|
ez zeundeten eroso, nik uste; haiek gure paretik pasatuta gero, baina, zuk zeure iruzkina egin zenuen, Damaso: . Sabaitik zintzilikatzea bakarrik falta zaio, haizagailu bat izateko?; ni estu nengoen, estuegi ere bai, eta hargatik beharbada, nire estutasunak ihesbide bat behar zuelako, barrez eta barrez ikusi nuen bat batean neure burua; banekien ez nuela barrerik egin behar, baina hargatik egiten nuen, hain zuzen, gero eta gogo handiagoarekin egin ere?
|
zer
zegoen sentimendu haren azpian: gizalegezko lege sakratuenen eta debeku ororen aurkako matxinada, agian, piztiaren askatasun egarri erabatekoari lotua??:
|
|
|
Hasieran, larriminak eragiten zidàn ezinegonari lasaibidea emateko, negar eta negar egin nuen, izebari neure arrazoiak erakusten nizkiola: . Jesusek pobreak maitatzeko agindu zigun, eta
|
zer
dago gaizki, bat neskame batekin maitemintzen bada??;. Ezer ez, erantzun zidan eztiro;. Orduan???, bota nion; eta izebak halaxe esan zidan, bere hizkera berezi hartan, isilune baten ondotik:
|
|
|
Baina ez genien informazio zehatzegia ere ematen, ez guk eta ez Madrilek, ez genuelako nahi Nafarroan inolako polemikarik piztea. Gero, dena martxan zegoenean, Madrilek esango zien
|
zer
zegoen eta zer egin behar zen?.
|
|
|
Berak erabili ohi zituen gelak, hain zuzen ere, ezin erabili. Pasillo nagusitik joan nahiz jantokitik sartzen saiatu, panel banak pasaera ixten zioten, eta bestaldean
|
zer
zegoen ikustea eragotzi ere bai. Eta abisua, paneletan zintzilik:
|
|
|
–Batasunekoek une jakin batean esan zuten: . Hauxe dago eta, onartzen ez baduzue, badakizue
|
zer
dagoen?. Esanez bezala:
|
|
|
¿ Cuánto es? , eta dirua eskuratu zionean betaurreko ketuen atzean
|
zer
zegoen ikusten saiatu zen?. Hauek beste arraza batekoak dituk; berdexkak dituk ala nire irudipena duk?
|
|
|
Baina misterio puntu bat ere badauka monasterioaren barrualdeak, batez ere gauez, turista guztiek alde egin eta monjeak nahiz apopiloak oheratutakoan. Sabai altuko korridore luze eta isiletatik paseatzea, egurrezko ate astunen atzean
|
zer
dagoen deskubritzea, klaustro bakartiak ilargipean begiztatzea, kapiteletako harpia eta denomioei erreparatzea, altzifre zaharrari begira egotea... oso esperientzia ernagarriak izan daitezke gaueko bakardadean. Giro horretan eta munduko beste erlijioez eta erlijio guneez dauzkadan ezagupenetan bilatu nuen inspirazioa narrazio hau sortzeko.
|
|
|
Eta ohea ere ez, ozta ozta sartzen baitzen nire gorputz handia koltxoi estuan. Ohearen albo bietan, atzealdean eta goialdean banekien
|
zer
zegoen edo zer ez zegoen. Azpiko alderdia falta zitzaidan probatzeko eta eskuin eskua jaitsi nuen koltxoiaren ertzetik lurrerantz, tentuz.
|
|
|
Zigarroa esku batean eta yogurra bestean abiatu zen: ohiturari jarraituz, deitu gabe zabaldu zuen atea; astero legez, ohean zain zeukan Kepa, maindirepean belaunek mendi bat osatzen zutela, haren pean
|
zer
zegoen ikusi ez baina sumatzeko moduan; aurreko igandeetako moduan, iduri zuen maindire hura altxatuko ziola Nereak, belaunen artekoari begiratu labur eta mutu bat eman, irria ezpainetan, eta yogurra ohe ondoko mahaitxoan utzita alde egin. Egun hartan, ordea, zigarroaren estreinaldiak bestelako berrikuntzak bururarazi balizkio bezala, maindirea altxatu eta gero luzaroago geratu zen begira:
|
|
|
Beste batzuetan ez bezala, ni nengoen orain hitz murritz eta H berritsu, laneko gauzez eleketan:
|
zer
zegoen egiteko, hau eta beste hobetzeko berak zeuzkan ideiak...
|
|
|
Gu, baina, hain dezepzionaturik geratu ginen izebaren erantzunarekin, non berriro ekin baikenion:
|
zer
dago, izeba?, loreak eta txoriak izango dira, gutxienez, zilarrezko errekak eta alegiazko basoak... baina izebak berdin erantzun zigun: ez, ezer ez dago, ez lorerik, ez txoririk, ez errekarik eta ez basorik, ezer ez; eta nola guk hirugarren aldiz ekin baikenion, izebak erantsi zuen:
|
|
|
Hasieran, larriminak eragiten zidàn ezinegonari lasaibidea emateko, negar eta negar egin nuen, izebari neure arrazoiak erakusten nizkiola: " Jesusek pobreak maitatzeko agindu zigun, eta
|
zer
dago gaizki, bat neskame batekin maitemintzen bada?";" Ezer ez" erantzun zidan eztiro;" Orduan...?", bota nion; eta izebak halaxe esan zidan, bere hizkera berezi hartan, isilune baten ondotik: " Gizonak, bere buruaren berri jakiteko, hitzak asmatzen ditu, baina hitz bakoitzak du bere marra, beste hitzetatik bereizten duena, gizona beste gizonengandik ere bai.
|
|
2011
|
|
|
Kasernako umeek ere ez dute euskaraz egiten patioan, jolasean dihardutelarik, eta jakizu Kaserna munduaren amaiera dela kasik, Santa Graziko Sentatik ez baita hain aparte, eta jendeak oro dira ados hemen hura munduaren akaberatzat definitzeko orduan (Elizalt ostatuaren parez pare, Miterrandi esker zaharberritu omen zen eliza erromaniko ederra, bitxi eder bat leku magiko halakoan:
|
zer
dago, baina, haratago. Deus ez:
|
|
|
Etxeko giroa zeharo kutsatzen zuen bere erresuminak halakoetan. Biok bakarrik ginenean soilik itzaliko zuen amak osabaren gaineko nire jakin mina, baina, hala ere, ez zidan garai hartan argitu bi anaien artean
|
zer
egon zen, zerk banatu ote zituen horren bortizki; eta beste familiarteetan ere arruntak ziren ezinikusietako bat izango zela egiten nuen neure baitan.
|
|
|
Biharamunagotik hasi nintzen egunero egunero konektatzen,
|
zer
egongo. Hasieran ez zegoen deus ere, eta lasai hartu nuen.
|
|
|
eta edan ezazu. Ea
|
zer
dagoen armairuan, zer nahi duzu...
|
|
|
–Ziur,
|
zer
dago erabat ziur? –dio Jean Beaulunek?.
|
|
|
Politikoki, jarrera hori kapitalismoak ondo aprobetxatu zuen; askatasunaren izenean kapitalismoak lortu zuen bere behin betiko garaipena komunismo sobietarraren aurrean 1989an. Ezkerrekoek ere ez zuten ahalmenik izan horren atzean
|
zer
zegoen ikusteko. Askatasunaren aitzakiaz politikoki komunismoaren aurkako borroka gainditu bazen ere, gizarteak sozialki galdu zuen, kapitalismo basatia, mafiak, herrien zapalkuntza inposatu zelako.
|
|
|
Erreflexioari
|
zer
dagokio une honetan. ETArengandik zer ikasi garbi ikustea dagokigu.
|
|
|
salbu bere erantzukizun moral guztia, gizakideekiko arduran gabe, printzipio abstraktuekiko atxikimenduan itsu itsu jarrita daukana. Horrek beti a priori daki, mekanikoki,
|
zer
dagoen ongi edo gaizki; ez dauka berak hautatu eta erabaki beharrik. Politikak, haatik, moralean adina efikazian sinesten du.
|
|
|
Columba Palumbus en aurretik, egunkarian irakurri zuen gizon batek emaztea eta seme alabak tiroz akabatu zituela, eta pentsatu zuen horrekin filma egitea, gizonezko protagonistaren bizitzaren azken bost minutuak, pertsonaia defendatu gabe, baina iruzurrik gabe, aurretik esan gabe zeintzuk diren onak eta zeintzuk gaiztoak, ikuslea nahikoa zentzuduna delako hori bereizteko. . Ez zait gustatzen zuzendari Jainko moduko horrek esaten digunean
|
zer
dagoen ongi eta zer gaizki, Michael Moore-ren diskurtsoen antzera. Ez da posible Fernando León de Aranoak bere pelikula guztietan halako planteamendu sozial tendentziosoak jorratzea eta gero bizitza errealean kontrakoa egitea, berekin lan egin duen jendeak esan didalako despota hutsa dela?.
|
|
|
Izan ere, Oskorrik zioen bezala: . Bihar ikusiko da
|
zer
dagoen berri; jakintsuenak ere ezin du igerri.?
|
|
|
«Zergatik jarraitzen duk irribarrez?», esan zion irmoki. «Baheki
|
zer
nengoen pentsatzen, ez huke egingo».
|
|
|
esnatu eta, gosaldu, k bakarrik ez du funtzionatzen, eta niri epe luzeak amaitu egin zitzaizkidan helburuak galdu nituenean, baina orain, besteen araberako egunek ohean mantentzen baninduten, ez naute gehiago motibatzen inoren araberakoak ez diruditenek, egunak bakarrik, denbora, denbora ezertarako ez, ezta gogoratzeko ere, zertarako, min baizik egiten ez badit? Epe motzeko gauzak egunero errepikatu behar dizkiozu zeure buruari,, liburutegira joan?,, filmotekan
|
zer
dagoen begiratu?,. Internetez pelikula jaitsi?, ordu bat, eta bi; erdi lo segundo gutxitara ahazten zitzaizkidan zenbat proposamen egingo nion neure buruari!
|
|
|
Bestalde, hizkuntzak mehatxupean daudenean, galzorian,
|
zer
dago benetan arrisku bizian. Hizkuntzak bere hartan, sistema komunikatibo abstraktuan, gizatasasunik gabeko kode sistemak direlako, ala hiztunak eta hiztun herriak daude mehatxupe gogorrean?
|
|
|
–Alde horretan
|
zer
dagoen begiratzera noa, esan du Martinak.
|
|
|
Ikusi bazenute, kontrolean zipaioei aurre nola egin dien. Gainera, igual ondo etorriko zaigu, ze, hemengo kazetariekin badakigu
|
zer
dagoen, baina kanpokoekin beharbada...
|
|
|
–Ni ere guztiz bat nator lagunak esan duenarekin, baina pixka bat harago eraman nahi nuke gogoeta. Hau da,
|
zer
dago terrorismoaren atzean, hondoan, azpian. Herriaren kontzepzio esentzialista bat, etniaren goraipamen itsu bat, tribuaren atabismo guztien itzulera.
|
|
2012
|
|
|
Badaude emakume pairakorrak, kexan gotortuak, minak erredimituak, hala uste dute, bederen?, sakrifiziotik aldentzen ez direnak, ez dakitelako harago
|
zer
dagoen, gure ama bezala. Beste emakume batzuek ezbeharra saihestu egiten dute; ez zaie axola trabak inguratzea, urak errekako harriak nola.
|
|
|
Ilargia
|
zer
dago, kanpoan. Beste gauza bat al da?
|
|
|
Beste gauza bat al da? Eguzkiaren galaxia, eta beste galaxiak,
|
zer
daude, aparte. Posible al litzateke eguzkiaren galaxia beste galaxiarik gabe?
|
|
|
Sineskeriak berarekin daraman kastrazioak egiten du gizakia sentibera ez izatea, ez ikustea oroa, ez argitasunik edukitzea orotasun horretan
|
zer
dagoen bere alde eta bere kontra.
|
|
|
Han zaudenean, jakinen duzu
|
zer
dagoen han. Orain hemen zaude, eta zaude erne, hori da eta daukazun ondare bakarra.
|
|
|
Tira, orain behintzat badakizu
|
zer
dagoen honen guztiaren atzean.
|
|
|
Hamaika eta erdiak ziren eta, altxatu nintzenerako, Ama lanera joana zen. Ohar bat utzi zidan sukaldean, gosaltzeko
|
zer
zegoen esanez; laranja zukua, gailetak, atzoko ogia, marmelada eta gurina. Ama detailezalea zen egun argiz, apika, iluntzean nekatuegi egoten zelako halako txikikerietan erreparatzeko.
|
|
|
esan zidan behin, kafea esku artean zuela. . Banekien
|
zer
nengoen egiten, baina ezin izan nuen gelditu. Pare bat egun geroago, neska lagunarekin moztu nuen.
|
|
|
Aldaketa horien arrastoak fosiletan nabaritzen dira, fosilak aztertuz antzematen zaie; hildako animalien harri bihurtutako zati gogorrek (hezurrak, hortzak?) erakusten digute eboluzioaren bidea. Baina hezurrak eta hortzak garatu zituen kordatuaren aurretik
|
zer
zegoen. Kordatuen aitzindariak izaki bigunak ziren, fosilizatzen ez diren edo fosilizatzen oso zailak diren gorputz bigunekoak.
|
|
|
Boterea ematen zizun. Besteen buruan
|
zer
zegoen nolabait ikusteko gaitasuna. Eta hori mirariak egitea bestekoa zen.
|
|
|
salbu bere erantzukizun moral guztia, gizakideekiko arduran gabe, printzipio abstraktuekiko atxikimenduan itsu itsu jarrita daukana. Horrek beti a priori daki, mekanikoki,
|
zer
dagoen ongi edo gaizki; ez dauka berak hautatu eta erabaki beharrik. Politikak, haatik, moralean adina efikazian sinesten du.
|
|
|
Arrisku handiak bizi izan nituen, eta oso ongi ezagutzen nuen egoera lehengo bide beretik berriro saiatzea pentsatzeko. Ez nekien, gainera,
|
zer
egon zitekeen beste aldean, mendebalekoan esan nahi dut?, eta ez nuen arrisku gehiagotan ibiltzeko asmorik. Beraz, erabaki nuen goizean itsasbazterretik urrundu gabe mendebalerantz bidea egitea, eta errekaren bat aurkitzen ote nuen ikustea, nire ontzi arina ezkutuan uzteko eta behar nuenean berriro hartzeko.
|
|
|
Horrenbestez, biharamunean neuk egindako sei kandela handi hartuta itzuli nintzen, ahuntz bilgorraz kandela bikainak egiten bainituen. Eta leku apal horretan sartu, eta, esan bezala, lauoinka ibili beharra izan nuen ia hamar iarda; eta bide batez esango dut abentura arriskutsu samarra zela, kontuan hartzen badugu ez nekiela bidea noraino iritsiko zen edo harantzago
|
zer
zegoen. Mehargune horren amaierara iritsi nintzenean, ikusi nuen sabaiak gora egiten zuela, hogei oin inguru edo.
|
|
|
Baina esango nuke ez nuela inoiz uhartean ikuskizun miragarriagorik begien aurrean izan, zulo edo gela horretako alboetara eta sabaira begiratzean izan nuena baino, hormek nire bi kandeletako argitik ehun mila argi islatzen zituztela ikusi bainuen. Harkaitzetan
|
zer
zegoen, diamanteak, beste harri bitxiren batzuk edo urrea, ez nekien, hala uste banuen ere.
|
|
|
Eta
|
zer
dago otoitzean, zer, ez bada indar bikoitz hori,
|
|
|
Eta ondoren,
|
zer
zegoen. Binet, merkatari batzuk, bizpahiru tabernari, apaiza, eta azkenik monsieur Tuvache, alkatea, bere bi semeekin, jende diruduna, zakarra, kamutsa, beren lurrak beraiek landuz, familian orritsak eginez, elizkoiak gainera, eta lagunartean zeharo jasanezinak.
|
|
|
Arriskutsua! Eta badakik barruan
|
zer
zegoen. Artsenikoa!
|
|
|
Mesedez, ez ipini trabarik, hori bakarrik eskatzen dizut. Beldurra sartu behar diogu,
|
zer
dago txarrik horretan. Eta, gainera, salbatzeko aukera izanik, zergatik jarri zeure burua arriskuan?».
|
|
2013
|
|
|
Zerbait jateko goserik banu, denbora pasatzen lagunduko lidake behintzat. Telebistan
|
zer
dagoen begiratu dut. Amish komunitateari buruzko dokumentala ematen ari dira.
|
|
|
Ondoko herriko jaietara joateko egin nizun proposamenak, auto stopean zeuden zure lagunak eta ahizpa ez hartu izanak, telefonora iritsi zitzaidan mezuak, sirena hotsak eta zure ahotik entzun nuen azken galderak martirizatzen naute:
|
zer
dago idatzita atzeko eserlekuko Moleskine koadernoan?
|
|
|
Rodaseko Androniko eta lagun haiek guztiak. Zer dagoen naturaz harago, ontologia, teologia, Aristoteles, Platon, zer den izakia,
|
zer
dagoen, zergatik dagoen zerbait eta ez, aldiz, ezer gutti... Orain, dagoeneko, ez zaio metafisika deus interesatzen.
|