|
2000
|
|
|
Frankismo beltzaren garaia da, non denazaila den, non euskal akademikoak eta linguistak harremanetan ematea ez den pariomakala. Hor dira egiten, aldiz, Txillardegik nahi izandako eta animatzen duen EuskalIdazkaritzan,
|
urte
batzuk geroago euskara batuari sorrera emango dioten lehenelkarretaratzeak. Txillardegi, zeinek aisetasunez hegaltatzen dituen ahozko etaidatzizko euskalkiak, idatziaren zibilizazioa eskuratzean inor baino hobeto ohartzen dabatua ez den hizkuntza baten iragankortasunaz.
|
|
|
Bai orduan, bai orain, errespetu osoz hartzen dut holako erabakia, ideiak, usteak, pentsamenduak eta jokaerak oro hagitz zilegiak baitzaizkit. Kasu honetan, ordea, azpimarratu nahiko nukeena da, ETAren historian gaindi, izandako bi lehen sozialista aitzindarietako bat, berbera izan zela
|
urte
batzuk geroago ETAko bertze sozialista, berantiarrak? –neu barne?
|
|
|
zelakoaren funtzio exekutiboak. Ministerio de la Gobernación, era pasatu ziren; honek. Sección de Instrucción Publika? izeneko saila sortu zuen;. Boletín Oficial de Instrucción Pública? 169 delakoa ere sortu zen (hain zuzen,
|
urte
batzuk geroago. Boletín Oficial del Ministerio de Comercio, Instrucción y Obras Públicas, izan zenaren aitzindaria), hots, Estatuko lurralde osoko erakundeak erabakiak hartzen zireneko zentroarekin, lotuko?
|
|
2002
|
|
|
Baina,
|
urte
batzuk geroago zinemak beste publiko mota bat bilatu zuen. Hasierako publiko kulturagabeak ez zuen zinema ahaztu; baina beste mailetakoek zinema deskubritu zutenean, zinemak perspektiba berriei zabaldu zizkien begiak.
|
|
2003
|
|
|
No falta quienachaque esto a que la Tierra se va enfriando; verdaderos achaques del planeta quese va haciendo viejo» dago idatzia 1894ko irailaren 15ean La Union Vascongadan, egunkari bereko aurreko aipamena baino bi urtetsu beranduago. La Gaceta delNorteko 1904ko albistea aipatu dugu lehen, Bilbo neguan udaberriaz janzten zenekoa;
|
urte
batzuk geroago, ordea, 1910eko urriaren 2an hain zuzen, hauxe zioenegunkari berak: «Es lo cierto que no rige ya el mundo como hace tiempo, en queno era el verano como el invierno.
|
|
|
1978ko Batzar Nagusian bildutakoen argazkia. Erdi erdian dagoena Kepa Altonaga,
|
urte
batzuk geroago zuzendaria izango zena. Egin, 1978
|
|
2005
|
|
|
Lehena Hondarribiko Alardeari dagokio eta bigarrenaIrungo Alardeari. Bi epaiak Madrilen egoitza duen Auzitegi Gorenak berretsi zituen
|
urte
batzuk geroago. Hondarribiko Alardea dela eta, 2002ko irailaren 13ankaleratutako epaiaren bitartez, eta Irungo Alardeari dagokionez, 2002ko irailaren19ko epaiaren bidez. Azken bi epai horiek behin betiko berresten dituzte 1998.urteko 15/ 98 eta 16/ 98 epaietan emakumeen parte hartzearen eskubidearen aldeBilboko bi abokatuek erabili zituzten argudio juridikoak.
|
|
|
Hess-en frogatu gabeko ideien baieztapena
|
urte
batzuk geroago heldu zen, paleomagnetismoaren eta hondo ozeanikoaren eremu magnetikoen neurketen bitartez.
|
|
2006
|
|
|
Duda muda horietan nagoela ETApolitiko militarrak nire osaba bat bahitu duela irakurtzen dut harrituta unibertsitatekoliburutegian nire ondoan eserita dagoen lagun baten egunkarian. Bahitzaileenartean nire haurtzaroko lagun minena zegoela jakingo nuen
|
urte
batzuk geroago, eta baita Arnaldo Otegi ere. Nire osaba hori Gasteizko Michelin fabrikako zuzendaria zen bahitu zuten garaian, eta greban zeuden langileei laguntzearren erabakizuen ETA politiko militarrak ekintza hura egitea.
|
|
|
TheBeatles Madrileko zezen plazara jotzera joan zirenean, NO DOan, hau da, zinemaaretoetan pelikula baino lehen nahitaez bota behar zen albistegi ofizialean, haiekikustera oso jende gutxi joan zela esan zuten, eta hura frogatzeko, kontzertua hasibaino ordubete lehenago harmailetan filmatutako irudiak ematen dituzte, eta noski, ordu horretan ez dago jende askorik. Hori dena
|
urte
batzuk geroago jakingo dut, Madrilen kantatu zutenean 6 bat urte bainituen. Film horrek kolorea jartzen du nirebizitza grisean, txuribeltzean egon arren.
|
|
|
Baina,
|
urte
batzuk geroago idatzitako Etika protestantean, Weber-ek ez zion inongo aipamenik egin Euskal Herriari. Zergatik?
|
|
2008
|
|
|
Hasiera batean, Batzar Orokorretan harturiko erabakiak gauzatzeko ez zenez erakunde edo pertsona berezirik izendatzen, korrejidorea arduratzen zen horretaz, herrialdeak beretzat zituen eskuduntzak bereganatuz. Beste gauza batzuen artean, hori saihesteko sortu zen Diputatu Nagusiaren figura XVI. mende aldera70, eta diputazioa bera,
|
urte
batzuk geroago.
|
|
|
Felipe Argiano alkateak argitu zuen gertatutakoa; hori bai,
|
urte
batzuk geroago: «La villa de Eibar que era una de las acreedoras a Beistegui por el importe de las raciones que subministro de pan y carne en veinte y seis dias por cuenta de los demas pueblos del distrito, como tambien el Batallon de Urbanos y la tropa del Provincial de Obiedo que guarnecia la plaza pidieron a la Junta oficialmente se les repartiese el dinero, sin entregarselo a Beistegui», BFA, Bilbao Sección Segunda, 0098/ 012 (1842), «Expediente tramitado por el Ayto. de Cenarruza?»,.
|
|
|
Gizarte adina: adin jakin batzuei lotutako rolekin eta gizarte itxaropenekin du zerikusia; itxaropen horien barruan dago 30 urterekin lanean ibiltzea, 40 urte aurretik seme alaben bat izatea, 65 urterekin erretiroa hartzea, baita
|
urte
batzuk geroago aitona edo amona izatea ere. Gizarteadinak garrantzia du, besteak beste, ohiko adin tarteetatik kanpo gertatzen diren esperientziak, bereziki haietatik asko urruntzen direnean?
|
|
2009
|
|
|
The Communist Conspiracy in the SpanishCivil War, anarkisten aldekoagoa eta Sobiet Batasunaren erabat kontrakoa. Ildohorretan,
|
urte
batzuk geroago, baina Franco hil aurretik, Manuel Tunon de Larakargitaratu zituen Historia y realidad delpoder. Elpoder y las, elites?
|
|
|
Gauza handirik ez, beraz. Haatik, Luistxok aipaturiko makinistaren txilibitua
|
urte
batzuk geroago entzun zen ozen antzean bazter hauetan, web 1.0tik web 2.0rako jauzia eman zenean. Joxe Aranzabalek emango dizkigu jauzi horri buruzko argibideak (2007:
|
|
|
Edozelan ere, atal honetan orain arte aipaturiko kazeta biak (bai Egan, bai Euzko Gogoa) kultura aldizkariak ziren, ez kazeta berriemaileak. Euskarazko kazeta berriemaileak
|
urte
batzuk geroago hasi ziren loratzen Hego Euskal Herrian, aurrez aipatu bezala, ordena erlijiosoen magalean betiere: frantziskotarrek, berbarako, sortu zituzten Anaitasuna(), Jakin (1956; hau ez da berriemailea, pentsamendu aldizkaria baizik) eta Goiz Argi(); karmeldarrek, Karmel (1956; kultura aldizkaria hau ere); kaputxinoek, azkenik, 1919an jaiotako Zeruko Argia berriz kaleratzeari ekin zioten 1954an.
|
|
|
Euren seinalea Euskal Herri guztian (edota, Radio Vitoriaren kasuan, herrialde bakarrean) zabaltzen duten hedabideak bazter utzita, pausa dezagun orain begirada EITB taldea sortu eta
|
urte
batzuk geroago izaniko beste eztanda txiki batean; izan ere, euretako bakoitzarena askoz eragin eremu mugatuagoa izan arren, mugimendu global modura hartuta tokiko hedabideek funtsezko zeregina betetzen baitute euskararen normalizazio prozesuan 1980ko hamarraldiaren amaieraz geroztik; hedabide horien sorrera prozesuari eta ondorengo bilakaerari erreparatzeko garaia dugu, honenbestez....
|
|
|
Bordelen ikusi zuen argia, 1545ean. Joanes Leizarragaren Biblia ere (Joana III.a Albretekoa buru zuten protestanteek sustaturiko Iesus Christ Gure Iaunaren Testamentu Berria) Arroxelan argitaratu zen lehen aldiz,
|
urte
batzuk geroago (1571n).
|
|
|
Aldizkari jeltzaleren batek ere jarraitu zion gerora ildo horri, baina horien kasuan euskara ideologia baten zerbitzura jarri zuten, kazetaritzaren zerbitzura beharrean. Azkuek Bilbon zabaldutako ildo horri Donostiako Argia astekariak jarraitu zion
|
urte
batzuk geroago, 1920ko hamarralditik 1936ko gerraurrera arte. Aurrerago jorratuko dugu gai hori.
|
|
|
Escualdun Gazetak iraupen laburra izan zuen, ordea. Edonola ere,
|
urte
batzuk geroago arrakasta handiagoa izango zuen Californiako Eskual Herria Ameriketako beste euskarazko astekariari bidea irekitzeko balio izan zuen16.
|
|
2010
|
|
|
Oro har, esan daiteke gerora planteatuko diren lurralde arazo nagusietakoasko presente daudela jada urte hauetako dokumentuetan, eta kasu batzuetan proposamenak ere egiten direla, nagusiki azpiegituren defizitaren arloan?,
|
urte
batzuk geroago gauzatuko direnak. Azpiegituren arloko proposamenez gain, etorkizunean gauzatuko diren hainbat kontu (kanpo portua egitea, unibertsitateaAsua haranean kokatzea, gainerako eskualdeek Bilbo Handiarekiko funtzio osagarria betetzea. Plentziak bizitegi funtzioa, Durangaldeak garapen industrialarenfuntzioa, itsasertzeko eskualdeek turismo funtzioa, eta abar?) diseinatutageratuko dira plan hauetan, zehaztasun handiago nahiz txikiagoarekin.
|
|
|
Horrela kontserben bidezko janarien kontserbazioa hasi zen. Appert ek ez zekien zergatik luzatzen zuen prozedura honek elikagaien bizitza baliagarria, baina
|
urte
batzuk geroago, 1860 urtean, Louis Pasteur rek demostratu zuen gertatzen zela mikroorganismoak inaktibatzen zirelako.
|
|
|
Horrela kontserben bidezko janarien kontserbazioa hasi zen. Appert ek ez zekien prozedura honek zergatik luzatzen zuen elikagaien bizitza baliagarria, baina
|
urte
batzuk geroago, 1860 urtean, Louis Pasteur rek demostratu zuen gertatzen zela mikroorganismoak inaktibatzen zirelako. Ondorengo asmakizunak (latorrizko ontzi hermetikoa eta autoklabea) 100 ºC baino tenperatura altuagoetan esterilizatzeko, gaur egungo kontserbagintzaren oinarria izan ziren.
|
|
2011
|
|
|
Gordailu 1968/ 69 ikasturtean sortu zuen ikastoletako irakasle talde batek, ikastolako umeentzat gai monografikoen gaineko liburuxkak prestatzeko. Saioka
|
urte
batzuk geroago sortu zen, eta publiko berdinera bideratuta egon arren, proiektua nahiko bestelakoa zen, alde batetik, klasean erabiltzeko testuliburuak edo ikasmaterialak zirelako, eta bestetik, oinarri didaktikoaren aldetik, berritzailea zelako, proiektuetan oinarrituta zegoelako, ez edukietan, ikaslearen parte hartze aktiboa eskatuz486.
|
|
2012
|
|
|
80ko hamarkada aurretik publikatuko zituen azken liburuak, hurrenez hurren, Arana Goiriren pentsamendu politikoa (Hordago Lur, 1979), Nazionalismo/ Internazionalismo Euskadin (Hordago Lur, 1979), eta PSOE eta euskalabertzaletasuna (Hordago Lur, 1979) izan ziren. Azkeneko liburu horietako batzuk70eko hamarkadaren hasieran idatzi ziren, nahiz eta
|
urte
batzuk geroago argitaratu.Haiek idazteko motiboa hauxe zen: «Militantziak behar omen zuen oinarrizkoliteratura apur bat eginez joateko euskaraz» (1979:
|
|
|
80ko hamarkada aurretik publikatuko zituen azken liburuak, hurrenez hurren, Arana Goiriren pentsamendu politikoa (Hordago Lur, 1979), Nazionalismo/ Internazionalismo Euskadin (Hordago Lur, 1979), eta PSOE eta euskalabertzaletasuna (Hordago Lur, 1979) izan ziren. Azkeneko liburu horietako batzuk70eko hamarkadaren hasieran idatzi ziren, nahiz eta
|
urte
batzuk geroago argitaratu.Haiek idazteko motiboa hauxe zen: «Militantziak behar omen zuen oinarrizkoliteratura apur bat eginez joateko euskaraz» (1979:
|
|
2013
|
|
|
Beste zinema proiektuen artean aipatzekoa da
|
urte
batzuk geroago, 1953an, Pablo Zabalok Fermin Calbeton kalean zegoen «Salón Teatroa» berreraikitzeko proiektua241 Gone with the Wind proiektatzen zeudela erretako saloiaren gainean, Donostiako arkitektoak 826 jesarlekurako tokia pentsatu zuen zinemara bakarrik dedikatuko zen altuera txikiko eta Escorialeko formei jarraitzen zien eraikin batean.
|
|
|
Antzeko proiektua egin zuen arkitekto berak
|
urte
batzuk geroago jada existitzen zen pabiloi industrial baten bulegoen gainean etxea eraikiz391, baita Arragueta kalean ere, baina kasu horretan bulegoen gunea eta etxearena gehiago ezberdinduz392 (112 ird.). Beheko bi solairuak enpresaren administraziorenak ziren eta gainerako bostak, balkoi jarraitu batekin ezberdinduak, auzo etxe bikoitz bat ziren. Kasu honetan pabiloiak eta etxeak antzeko tratamendu formala zuten, garaiko kultura tradizionalarekin bat egiten zuena, agian hirigunetik hurbilago egoteak baldintzatu zuena.
|
|
2014
|
|
|
Autoerretratu horren etereotasuna lodituz joan da ikusgarritasuna hartzeraino.Noraezean dabilen eskultura fantasmagoriko baten antza duen emakume gazte etereohori, bere buruarentzat ere oraindik misterio bat dena, bizitza etorkizun delako, beste era honetara aurkeztuko da
|
urte
batzuk geroago, 2010ean, ikusgarriago:
|
|
2015
|
|
|
Juan Jose Echezarretak ekarri zuen argia Legorretara. Herriko lehen elektrizitate sarea, 1902an haren paper eta kartoi fabrika elektrifikatu zuena izan zen eta
|
urte
batzuk geroago, 1923an, herrira zabaldu zuen argindar hornidura. Era berean, Ordizia eta Zaldibia (Legorretatik5 eta 8km tara daude hurrenez hurren) hark eraikitako zentralak hornitu zituen argindarrez (Aguirre, 2004).
|