|
2001
|
|
|
Neguan oso ohiko izaten dira infekzio birikoak; belarriari edo nerbio bestikularrari eragin diezaiokete eta bertigoak ere
|
sor
ditzakete, arnas aparatuko gaitzari lotuak.
|
|
|
Umea eradoskitzeak ez dio amari inolako eragozpenik sortzen baina, inoiz edo behin, honelako arazoak
|
sor
diezazkioke:
|
|
|
Jatorrizko ozpinez bestelakoetan Xerezko Ozpin J.I.aren babespean daudenekin nahas mahasa
|
sor
dezaketen adierazpenak edo ikurrak erabiltzea zehazki debekatzen du indarreko legeriak.
|
|
|
aminoazido hau kontsumitzea ez dugu ezinbestekoa, gure organismoak erraz
|
sor
dezake eta.
|
|
|
Fruta lehortuei, berriz, diabetikoek saihets egin behar diete eta, areago, kontsumitzen dituenarengan alergiarik ere
|
sor
dezakete, zenbaitetan.
|
|
|
Musikaren konpasean ordenagailuak
|
sor
ditzakeen irudi aleatorioetan bada osagai hipnotikorik.
|
|
|
Elikagaiak aldarazi (lizunak, legamiak) edo toxikazioa
|
sor
dezaketen mikroorganismo kaltegarrien (bakterioen) erasoetatik babesten dute janaria.
|
|
|
Ingurunea ezagun ez duen neurrian, haurrak sekulako ezbeharrak
|
sor
ditzakeenez, ahalegina egin dugu beti pertsona heldu edo arduradun baten zaintzapean egon daitezen, oinarri oinarrizko segurantzi neurriak hartzeaz ahantzi gabe.
|
|
|
Pertsiana handien bat bateko jaitsiera latzek lesioak
|
sor
ditzakete erabiltzailearen eskuetan.
|
|
|
Ingurunea ezagun ez duen neurrian, haurrak sekulako ezbeharrak
|
sor
ditzakeenez, ahalegina egin dugu beti pertsona heldu edo arduradun baten zaintzapean egon daitezen, oinarri oinarrizko segurantzi neurriak hartzeaz ahantzi gabe..
|
|
|
Ura xurgatu egiten dute eta eguzkiaren indarrez lurruntzean, freskatu egiten da lorontzia; baina prozesu horretan gatz mineralak ere galtzen dira, landarearen elikagaia hain zuzen eta horrek hainbat gaixotasunen germenak
|
sor
ditzake.
|
|
|
Osasun arazoak
|
sor
ditzaketen elikagaietako mikroorganismoek nola diharduten jakitea, kontsumitzaile garen heinean, lagungarri izango dugu horiek aurreikusteko unean, kasurik gehienetan horrelako arriskuak zeharo ezabatzeko aski izaten baita higiene eta maneiatze neurri soil soilak hartzea.
|
|
|
Gaixotasunak beste anomalia arriskutsu batzuk
|
sor
ditzake
|
|
|
Ikerketa horren arabera, bitaminak gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskua murrizten du. Gainera, kolpeetako orbaintzea eta sendabiderik azkarrena lortzen laguntzen du, hezurrak sendotzen eta minbizia
|
sor
dezaketen garuneko kalteetatik babesten. Datu horien arabera —19.496 pazienteren behaketatik lortuak—, ondorio hau ateratzen dute:
|
|
|
Hori dela eta, gomendagarria da urtebetetik beherako haurrei eztirik ez ematea txupetak gozatzeko erabiltzen da. Gainera, hain adin goiztiarretan, alergiak
|
sor
ditzake, bai erlearen guruinetatik datozen proteinengatik, bai barruan duen polen pikorrengatik.
|
|
|
Jatorri tropikala du, eta oso ondo jasaten ditu hezetasuna eta tenperatura baxuak, familia bereko beste batzuk bezala, hala nola irokoa. Kolore hori iluna du eta euriarekiko duen erresistentziak hezetasunaren etsai okerrenetako bat bihurtzen du, nahiz eta urak orbanak
|
sor
ditzakeen. Metala.
|
|
|
Laboreak eta haziak lisina eta lekaleak, tuberkuluak, fruitu lehorrak, metioninazkoak dira. Hala ere, ondo konbinatutako proteina osatugabeek haragiaren, arrainaren eta arrautzaren antzeko balioa duten beste proteina batzuk
|
sor
ditzakete. Konbinazio onak dira:
|
|
|
Gozoki horren osaeran azukre ugari dago. Horrelako produktuak kontrolik gabe kontsumitzeak koadro patologikoak
|
sor
ditzake. Horien artean, gizentasuna.
|
|
|
Gazteen kirol lesioei buruzko sinposio batean parte hartu dutenek “izar haurrak” sortzeko presioaren aurka ohartarazi dute. Izan ere, haurren gehiegizko entrenamenduak “kirol karrera ona laburtzea” ekar dezake, eta hazkunde arazoak
|
sor
ditzake lokomozio aparatuko patologiekin. Angeles Prada Sevillako Kirol Institutuko Zerbitzu Medikoetako zuzendariak azaldu zuenez, “guraso batzuk semearen manager bihurtzen dira”, eta haurra gehiegizko intentsitatera edo kirol jarduera areagotzera behartzen dute, etorkizuneko garapen fisikorako arazoak kontuan hartu gabe.
|
|
|
Mikroorganismo hori oso ondo egokitzen zaie animaliei eta pertsonei. Hesteak koloniza dezake, hau da, infekzio bat
|
sor
dezake; edo, bestela, oreka bat lor dezake hesteetako beste mikroorganismo batzuekin, non bizirik iraun eta ugaldu egingo baita digestio hoditik pasako diren elikagaien hondarretan. Kontrola Salmonellaren kontrolean kutsaduraren prebentzioa, norberaren higienea eta elikagaien manipulazioa sartzen dira.
|
|
|
Kontsumo Zuzendaritzak kontsumitzaileei gogorarazi die flotagailuak edo uretako jostailuak erostean kontuan hartu behar direla segurtasun baldintzak. Hala, itzuleraren aurkako balbula bat izan behar dute, “ez hautsi ez banandu behar”, eta, gainera, “ez du izango irensteko arriskua
|
sor
dezakeen pieza txikirik”. Bestalde, produktu horiek Europako Erkidegoaren siglekin etiketatuta egon behar dute, Europako segurtasun markari dagokiona, eta produktuak kalitatea bermatzen duen eta kalterik egiten ez duela berresten duen kontroletik igaro dela bermatzen du.
|
|
|
Sistema hori nahitaezkoa da elaborazio establezimenduetan, banaketan eta ostalaritzako industrietan, eta izozkiak egiten dituztenetan. Hau da, behartuta daude laginak hartzera, laginak aztertzera, egindako kontrolen idatzizko kontrola izatera eta giza osasunerako berehalako arriskua
|
sor
dezaketen loteak merkatutik kentzera. Beste betebehar bat instalazioetan lan egiten duten langileak etengabe prestatzea da, elikagaiak manipulatuz.
|
|
|
Bigarren ezaugarria da agerraldi epidemiko garrantzitsuak eragiten dituztela. Andui horiek bi verotoxina mota
|
sor
ditzakete: VT1 eta VT2, eta azken horrek hainbat aldaera zituen.
|
|
|
Printzipioz, ez da beste prozesu pneumonikoetatik bereizten, baina erraz diagnostika daiteke gernu analisi batean. Transmisio mekanismo nagusia aerosolak izan arren (hozte prozesuan sortzen dira), gaur egun badakigu bakterioa gainazaletara itsats daitekeela eta biofilmak
|
sor
ditzakeela, barreiadura gune bihurtuz. Hala, ur hoditeriak ez ezik, ura kondena daitekeen eremuak ere aurki daitezke.
|
|
|
Kanpoan egiten diren erosketen aurrerapen horretan, kontsumo ondasunek (horien inportazioak %13 hazi ziren), automobilek, jantzigintzak eta beste manufaktura batzuek lagundu dute. Gure lurraldetik kanpoko automobilen erosketak hiru puntu egin zuen gora urteko lehen sei hilabeteetan, Espainiako inportazio osoaren% 8,8ko igoera nominalaren gainetik(% 11,8); kontsumo manufakturek, berriz,% 13 egin zuten gora (jantzien% 20,9); altzarien inportazioak, berriz,% 18,1 Baina kopuru horiek engainagarriak izan daitezke benetako terminoetan aztertuz gero, eta are alde handiagoa
|
sor
dezakete; izan ere, prezioen eragina deskontatzean, inportazioen igoera tasa orokorra %6, 6ra murrizten da, eta kontsumo erosketek, berriz, %13ra, ia bikoitza. Aldiz, epe horretan behera egin zuena inbertsio ondasunen inportazioak izan ziren, %2, 5 jaitsi baitziren.
|
|
|
Aurrez prestatutako platerak prestatzean elikagaien infekzioak eta intoxikazioak
|
sor
ditzaketen eta arriskutsutzat jotzen diren elikagaiak manipulatzeko praktikak saihestea edo murriztea zen helburua. Berehalako intoxikazioaren aurrekaria, gizartean benetako alarma eragin zuena, “E. coli” (Escherichia coli O 157 H 7) joan den urteko urrian agertu zen Bartzelonako hainbat ikastetxetako menuetan.
|
|
|
Elikagai horiek burdina, B12 bitamina eta folatoak dira, batez ere. B12 bitaminaren kasuan, bitamina hori ez dago landare jatorriko elikagaietan, eta, ondorioz, egoera defizitario espezifikoak
|
sor
ditzake erregimen begetariano zorrotzen jarraitzen duten pertsonengan. Itsas algek eta soja hartzituarekin egindako elikagaiek B12 bitaminaren aztarnak dituzte, eta horiek ezin dira animalia jatorriko elikagai baten ordez erabili.
|
|
|
Mikrooganismo gehienek pH batean jarduten dute (azidotasun neurria), 7 inguruan, eta ozpinarekin, oso azidotasun handia baitu (pH 3 inguruan), bakterioa ez da aktibo egongo, dio Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Animalien Osasunaren Behatokiko José Juan Rodríguezek. Prozesu hori barazkietarako baino ez da erabiltzen, adituak azaldu duenez, animalia produktuak badira, adibidez, atuna, arazoren bat
|
sor
baitezake. Eskabetxea, kasu horietarako erabiltzen den olio ozpin mota bat, latetan doan produktua da eta esterilizazio prozesu egokia behar du.
|
|
|
Beraz, prozesu kantzerigenoen oinarria DNAren narriadura dela kontuan hartuta, uhin horien izaera ez ionizatzailea dela eta, badirudi ez direla patologia horien eragileak. Hala ere, txostenak dio ezen, lankidetzak ondorio biokimikoak izan baditzake, erradiazioak batera alterazioak
|
sor
ditzaketen substantziak edo fenomenoak sor ditzakeela, banaka sortu ez direnak. Ondorio biokimikoez gain, uhin elektromagnetikoek alderdi biofisiko argiak dituzte, bai eta eragin termikoa zein maiztasunetan inportatzen den ere, eragin ukaezina baitute osasunean.
|
|
|
Beraz, prozesu kantzerigenoen oinarria DNAren narriadura dela kontuan hartuta, uhin horien izaera ez ionizatzailea dela eta, badirudi ez direla patologia horien eragileak. Hala ere, txostenak dio ezen, lankidetzak ondorio biokimikoak izan baditzake, erradiazioak batera alterazioak sor ditzaketen substantziak edo fenomenoak
|
sor
ditzakeela, banaka sortu ez direnak. Ondorio biokimikoez gain, uhin elektromagnetikoek alderdi biofisiko argiak dituzte, bai eta eragin termikoa zein maiztasunetan inportatzen den ere, eragin ukaezina baitute osasunean.
|
|
|
Oro har, Aspergillus generoko espezie batzuk dira aflatoxina ekoizle bakarrak. Beraz, mikotoxinak eta, zehazki, aflatoxinak
|
sor
ditzaketen lizunak soilik izango dira interesgarriak esne industriarako. Mikotoxinak esnera irits daitezke, animaliaren elikaduragatik edo jeztean.
|
|
|
Mikroorganismo horiek esnera iritsi ahal izango dira, eta, ondoren, kontsumitzaileengana. Horrek arazoak
|
sor
ditzake aurrez kutsatutako eta maiz gaizki hoztutako esne gordina kontsumitu ondoren. Esne gordin hoztua.
|
|
2002
|
|
|
Kulpa sentitzera mugatzea iraganean gertatu zer zerbaitetara bizi guztirako kateaturik geratzearen pareko da eta horrek antsietate egoerak
|
sor
ditzake, depresio ere bihur daitezkeenak.
|
|
|
Askotan oharkabean pasatzen da mononukleosia, baina beste zenbaitetan konplikatu egin ohi da eta arazoak
|
sor
ditzake, larriak gutxitan izaten diren arren.
|
|
|
Matrimonioa galarazten duena ez da orientazio sexuala, izaera sexuala baizik: sexu bereko bi pertsonek ezin
|
sor
dezakete matrimonioa.
|
|
|
Instalazioak era desegokian eraikita egoteak ere
|
sor
ditzake arazoak.
|
|
|
Argi geratzen da, beraz, takoi altua eta punta zorrotzeko oinetakoa erabiltzea eraso latza dela oin eta zangoentzat eta hainbat patologia
|
sor
dezakeela, oso gogaikarri eta mingarriak gainera.
|
|
|
Horrek argi erakusten du arazoek badutela konponbidea, arintzeko aukera behintzat; baina onartuko diguzu mundu garatuari ezin zaiola eskatu mila aita Vicente Ferrer
|
sor
ditzala munduko herrialde pobreenetako azpigarapena konpontzeko.
|
|
|
Elikagai transgenikoek eta hauen ekoizpenak ingurumenean
|
sor
ditzaketen kalteari goazkiola hauek omen dira errealitatean zein entsegu zientifikoetan funts sendoena daukatenak GEO kontrolik gabe hedatzea egozten zaie: landarezko konbentzionalek ez bezalako geneak izaki, horien aurrean abantailak izan eta lehia desorekatuan aritzeko aukera omen dute:
|
|
|
Zaratak, usainak, keak, beroak eta abarrek molestiak
|
sor
ditzakete pertsonengan eta osasun fisiko eta psikikoarengan kalteak eragiten dituzte.
|
|
|
“Oso interesgarria da animalia transgenikoak erabiltzea botikak sortzeko. Funtzionatzen badu, ahuntz talde batek proteinak
|
sor
ditzake Afrika osorako”, erantsi du zientzialariak. Iraganean gene aldatuak sartu ziren animalia batzuetan, medikuntzan erabiltzeko proteinak sortzeko.
|
|
|
Argi ez dauden elikagai funtzionalen etiketetan terminoak edo esamoldeak erabiltzeak nahasmena
|
sor
dezake kontsumitzaileen artean, eta, beraz, gero eta beharrezkoagoa da egiazko informazioa bermatuko duen kontrolen bat ezartzea. Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundearen (OCU) iritziz, bere aldizkarian berriki argitaratu den artikulu batean, Espainiako merkatuan gaur egun eskura daitezkeen kategoria horretako produktu askok edozein arautegiri ihes egiteko formulak erabiltzen dituzte.
|
|
|
Oro har, arotz lan askotan zurezko piezak zerratzen dira. Printzipioz, eragiketa sinplea da, baina eragozpen ugari
|
sor
ditzake oinarrizko printzipio batzuk errespetatzen ez badira. Erabiltzen den tresna mota edozein dela ere, eskuzkoa edo elektrikoa, funtsezkoa da lan eremua egokitzea, egonkorra izan behar baitu.
|
|
|
Erabiltzen den erreminta motaren arabera aldatzen da prozesua. Eskuzko zerrote bat erabiliz gero, piezaren aurpegi ikusgarriak (paramentuak) goiko aldean egon behar du, zerratze lerroak ezpalak
|
sor
baititzake. Horiek behealdean sortzen badira, errazago disimulatzen dira.
|
|
|
Horiek ohiko bideari jarraituko diote eta indarrean dagoen araudiaren arabera zigorrak ezartzearekin amaituko dira. Gasolio profesionala Senatuko Nekazaritza Batzordeak ezetsi egin zuen Ezker Batuko Talde Mistoak aurkeztutako mozio bat, non Gobernuari eskatzen baitzion gasolio profesional bat
|
sor
zezala hidrokarburoen gaineko zerga berezitik salbuetsitako nekazaritza sektorerako.
|
|
|
Laboreak eta haziak lisina eta lekaleak, tuberkuluak, fruitu lehorrak, metioninazkoak dira. Hala ere, ondo konbinatutako proteina osatugabeek haragiaren, arrainaren eta arrautzaren antzeko balioa duten beste proteina batzuk
|
sor
ditzakete. Konbinazio onak dira:
|
|
|
“erosketak egitera joan beharra dauka ondo sentitzeko; behar ez dituen produktu asko erosten ditu, eta, batzuetan, mota bereko zenbait artikulu ere bai; oso gutxitan erabiltzen du ikasitakoa, eta, batzuek itzultzen dituzten bitartean, beste batzuek pilatu egiten ditu, eta beste batzuek, berriz, ez ditu kentzen edo ezkutatzen, senideek ikus ez ditzaten”. Horren guztiaren ondorioz, Otero irakasleak zorpetze eta engainu egoera sortu du bere inguruan, eta horrek arazo ekonomikoak eta gizarte eta familia harremanak
|
sor
ditzake. Santiagoko Unibertsitatearen azterlanetik ondorioztatzen denez, erosleak bere oreka pertsonala berrezartzea du helburu, “ekitaldian zehar, betetasuna eta gogobetetasuna nabaritzen ditu.
|
|
|
Gaixo batengan gehiegizko dedikazioak bi paziente
|
sor
ditzake, beraz, norberaren osotasuna eta osasun fisiko eta psikikoa mantentzea komeni da.
|
|
|
Ez da, beraz, gaixo nagusiarentzat inolako traiziorik, laguntzaren zati bat beste norbaiten esku uzten duten profesionalengana jotzea, ez eta denbora oparitzeko, bizimodu normalizatua izateko, egoera hotzagoei aurre egiteko eta mendekotasunak irensten ez uzteko espazio pertsonala bilatzea ere. Gaixo bati denbora gehiegi emateak bi gaixo
|
sor
ditzake.
|
|
|
Pauly irakasleak adierazi zuenez, “proba horiek Estatu Batuetatik kanpoko laborategi sekretuetan egin ziren, Alemanian, zalantzarik gabe”. Zuntz horien arriskuei buruzko ikerketa gutxi dago munduan, baina laborategiko animaliekin egindako esperientziek adierazten dute minbizia
|
sor
dezaketela zeharka, zientzialariaren ustez. “Mundu osoan saltzen den produktu baten aurrean gaude, zuntzei eta partikulei ihes egiten uzten diena, zeinetatik arriskutsuak direla pentsa baitaiteke, eta munduko talde handienak (sektorean) ez du ezer esaten”.
|
|
|
Telefoniako erreklamazioetan izandako “hazkunde handia” (altak, bajak, okerreko kobrantzak eta gehiegizko fakturak) kontratazio motari zor zaiola gehitu zuten, beti telefonoz. UCEk ohartarazi zuen kontsumitzaileen elkarteek adi egon dutela Internetek eta telebista digitalak
|
sor
dezaketen eraginari, eta, bereziki, merkataritza elektronikoari, salmenta kanal berri gisa. Alde horretatik, Espainiako kontsumitzaileek produktu bat erostean edo zerbitzu bat kontratatzean zuzeneko harremanaren alde egiten dutela nabarmendu zuten.
|
|
|
ICRAren sailkapena ez da leku berean egiten, jatorrizko kodearen barruan baizik (programa idazteko erabili zen jatorrizko hizkuntza), eta horrek erraztu egiten dio iragazki softwareari helduen guneak detektatzeko edo blokeatzeko. Iragazkiak aukera ematen die erabiltzaileei zibergune “seguruen” zerrenda edo leku desegokien zerrenda “bahitua” biltzeko, eta, horrez gain, “on line” giro segurua
|
sor
dezakete adingabeentzat. Gaur egun, sareko guneak iragazten dituzten software pakete ugari daude merkatuan:
|
|
|
Hala ere, erraz bizi da maiz ureztatzen bada. Barruan, hortensia ahalik eta leku fresko eta ongi aireztatuan kokatzea komeni da, berogailuak
|
sor
ditzakeen tenperatura altuak jasaten ez dituelako. Halakorik badago, inguruko hezetasuna handitzea komeni da.
|
|
|
Azken horien gainean, elikadurak garrantzi berezia du, aldaketa horiei aurre egiteko elikagai eskakizunak oso handiak baitira eta beharrezkoa baita energia eta mantenugai ekarpen egokia ziurtatzea. Gainera, garrantzitsua da osasun arazoak edo asaldurak
|
sor
ditzaketen nutrizio gabeziak saihestea. Nutrizio defizit adierazgarriagoak Elikatze eta desorekatze premia handien ondorioz sortzen dira:
|
|
|
Konpontzeko, komeni da fabrikatzailearen jarraibideei jarraitzea eta erabili aurretik produktua behar bezala mugitzea. Era berean, disolbatzaile astunak erabiltzeak edo pinturazko esku lodiegiak erabiltzeak —arrabola erabiltzea eta erretiluko dosifikatzailearekin gehiegizko produktua kentzea komeni da— kalteak
|
sor
ditzakete. Horiek konpontzeko, kaltetutako eremua lixatu eta berriz pintatu da.
|
|
|
Medikaziorik gabeko terapiak ere sartzen dira OMEn, hala nola akupuntura, eskuzko terapiak (kiropraktika, adibidez) eta terapia espiritualak. Estrategia egin duten adituek sendagai horiek erregulatzeak duen garrantzia azpimarratzen dute, horrelako tratamenduak erabiltzeak arazoak
|
sor
baititzake.
|
|
|
EZ nahaste egintzei Debekaturik daude kontsumitzailearen aukera askeari kalte egiten dioten edo modu larrian kalte egiten dioten era askotako produktuak argitaratu, aurkeztu edo sustatzeko egintzak. Desleialtzat hartzen dira, besteak beste, nahastea sortzen dutenak edo
|
sor
dezaketenak. Arautegiak debekatu egiten du kontsumitzailea produktu, jarduera edo establezimenduen hautaketan nahasi edo nahasi dezaketen egintza guztiak, markak, izen komertzialak edo errotuluak erabiliz, hurrenez hurren.
|
|
|
Bestalde, Kantabriako Gobernuko Ingurumen Saileko adituek likido horren ihesak ingurumenean izan dezakeen eragina aztertzen ari dira. Akrilonitriloa koloregabea edo horia da, usain pixka bat mina du, sukoia eta toxikoa, eta, ondorioz, nahaste lehergarriak
|
sor
ditzake, eta giza organismoarentzat pozoia, neke sakona, zefaleak eta digestio asaldurak bezalako sintomekin batera.
|
|
|
Dieta desintoxikatzailea, salbia siropea, pomeloarena, barau total partziala, 1.000 kaloriako dieta, Hauser en dieta, zelulitisaren kontrako dieta, pastarena, patataren dieta, begetariano zorrotza, etab. Elikagai jakin batean hartzen diren dietak: Aspergarriak dira eta ez dira batere erakargarriak, nutrizioaren aldetik desorekatuak eta oinarri zientifikorik gabeak izateaz gain, digestio eta adimen arazoak
|
sor
ditzakete, elikadura erritmo normala hausten baitute. Adibidez:
|
|
|
Auzitegi Gorenaren jurisprudentziaren bilakaerak eta araua gizarte errealitatera egokitzeak eskatzen dute arrisku egoera bat sortzen duen pertsona orok, erantzukizunetik salbuesteko, erakutsi behar duela eskatzen zaion arretaz jokatu duela, lekuaren eta denboraren inguruabarrak eta sortutako arriskua kontuan hartuta. Zalantzarik gabe, ikasle guztientzat edo horietako batzuentzat tortilla ogitartekoak eduki behar dira, ziur asko ez zeudenean horrelako ogitartekoak, eta gerta zitekeenean ikasleak probatzen bazuen ondorio larriak
|
sor
zitzakeela, ekintza axolagabetzat har liteke. Segur aski, irakasleak edo txangoko arduradunak alergiaren arriskua “kontrolatuta” zutela uste zuen ikasleak, eta horrek segurtasun handiagoa ekarri zion haurrari; izan ere, ez zuen pentsatu jateko eskaintzen zitzaiona “tortilla ogitartekoa” zenik.
|
|
|
Horrez gain, nerabeak berezko dituen gorputz aldaketak ez onartzearekin, pisua azkar handitzearekin (adibidez, kirol jarduera bat uztean), bizitzan aldaketa garrantzitsuak egitearekin, fisikari buruzko konplexuekin, maite dugun pertsona baten harreman, gaixotasun edo heriotza arazoekin, gurasoekin izandako gatazkekin eta abarrekin ere lotzen da. ...uten faktoreei dagokienez, beharrezkoa da dieta etengabeak egitea, itxuraz kalterik egiten ez duen eta kontrol profesionalik ez duen argaltzeko; denbora asko ematea loditasunari edo ladelgadeziari buruz hitz egiten, anarkia ordutegietan eta janarietan (txandaka, presaka, desordenatuta), elikaduraren inguruko gatazka emozionalak (batzuetan, jatordu nagusiak kanpai bataila bihurtzen dira, eta horrek
|
sor
dezake). Faktore horiek ez dute zehazten EJN bat eragingo denik, baina arrisku handiagoarekin lotzen dira.
|
|
|
– Aktiboki parte hartzen du gibelean gertatzen diren desintoxikazio prozesuetan. – Zenbait edari eta elikagaitan dauden nitratoetatik urdailean nitrosaminak (minbizia
|
sor
dezaketen substantziak) sortzea eragozten du. – –Elikagaietako burdinaren xurgapen organikoa handitzen du.
|
|
|
Gainera, ukitu likatsuak ez dira oso gomendagarriak, hortz osasun ona eduki nahi bada. Patata frijituak, berriz, karga kaloriko handiko aperitibo multzo horren zati dira, ez baitute laguntzen dieta orekatua izaten; izan ere, poltsa handi batek kaloria ekarpen berezia ematen du luzera, eta, maiz jaten bada, elikadura ohitura txarrak
|
sor
ditzake. Carlos Pago de Málaga Ospitaleko Endokrinologiako zerbitzuburuak, Federico Soriguerrek, nutrizioari buruzko planotik haratago egin du, eta gogoeta egin du:
|
|
|
Artikulu horren arabera, bioteknologiaren onena eta txarrena biltzen dituen ikerketa da: gizateriarentzat onura handiak ekar litzake, auziren bat
|
sor
lezake, ahaleginak bikoiztu eta sekretismoa nagusi den egoera batean lan egiten da, eta enpresa bakoitzak merkatura iristen lehena izan nahi du. Urrezko aukera Ikerketa horietan lan egiten duten konpainia pribatuek ez dituzte emaitzak ematen norgehiagokaren alde.
|
|
|
Hori dela eta, jakin behar da ea familia bakarreko familien eta guraso bakarreko familien tasa, ohiko kanonak jarraitzen zituzten familia klanei aurre egiteko prest dauden. Bakardadea eta tristura Argi dago maite duen pertsona baten heriotzak edo urruntzeak bakardade eta tristura sentsazioa
|
sor
dezakeela haurrengan, eta hori ezkontideen banantzearen edo zaintzeaz arduratzen den pertsonaren galeraren ondorio dela. «Behin, bost urteko neskatila bat kontsultara joan zen – Del Barrio doktoreak kontatzen du.
|
|
|
Elikagai ugari: Beta karotenoa A bitaminaren aitzindaria da (organismoak bitamina bihurtzen du behar duenean) eta azenarioetan ugaria da batez ere, baita kalabazan, tomatean, mangoan, melokotoian, abrikotean, meloian, gerezietan eta laranjan ere. 100 g azenario, pieza ertain bat, nahikoa lortzen da gure organismoak egunero behar duen A bitaminaren ia hirukoitza
|
sor
dezan. Horren guztiaren ondoren, itxuraz, iluntasunean hobeto ikusteko azenarioak ugari jateko ohiko aholkua funtsezkoa zen.
|
|
|
Onena kotoizko braga batekin kontaktuan egotea da, bulban arazorik ez izateko», azaldu du. Konpresek ere alergiak
|
sor
ditzakete; horregatik, ginekologo askok merkeenak gomendatzen dituzte, edo, gutxienez, perfumeak, plastikozko zerrendak edo azkura edo min larriagoak eragin ditzaketen desodoranteak baztertzen dituztenak. «Nik ez dut irizpiderik merkeenak gomendatzeko, baina egia da onenak direla errazenak, zelulosa guztiak direnak.
|
|
|
Funtzionatzen badute, bananak izango dira, eta, nutrizio arloko elikagaiez gain, txertoarena ere izango dute. Horrek, etorkizunean, igurikimen zabala
|
sor
lezake frutaren arloko nekazarientzat.
|
|
|
Bulego Meteorologikoaren bozeramaileak esan zuen britainiar zientzialariek iragarri zutela, poluzio mailaren arabera, datozen 100 urteetan tenperatura globalak 1,4 gradu eta 5,9 gradu zentigradu igo daitezkeela. Hortonen esanean, «hazkunde horrek arazo handiak
|
sor
ditzake mundu osoan, eta, ondorioz, izotz masa izugarriak sortuko lirateke, uholde izugarriak eragingo lituzketenak».
|
|
|
Orain arte ez dago frogarik haurdunaldian ematen diren dieta hipokalorikoak amarentzat edo haurrarentzat onuragarriak direla ziurtatzeko. Aitzitik, kaloria gutxiago hartzeak funtsezko mantenugai gutxiegi hartzea dakar, eta horrek arazoak
|
sor
ditzake amaren sabelean haurra hazteko. Beraz, gomendagarria da haurdun dagoen emakume orori kaloria murrizketa ez egitea, baizik eta haurdun ez dagoen emakume lodikote baten nutrizio irizpide berari jarraikiz.
|
|
|
arrain gordinetan, ketuetan, gazietan, ozpinetan, marinatuetan edo mikrouhin labean eta plantxan prestaturiko prestakinetan. Arraina kutsatuta jatea ez da beti ondorio berak izaten; parasitoa muki mukosari itsasten bazaio, sintoma gabeko koadro bat
|
sor
dezake, eta larbak gorozkietan edo gonbitoan detektatzen dira. Baina parasitoak urdaileko sintomak ere sor ditzake, hala nola mina estomakala, goragale sentsazioa, okadak noizbehinka eta urtikaria arraina hartu eta 24 eta 48 ordu bitartean; eta hestearen paretan krokatzen bada, gerta daiteke kirofanotik pasatzea.
|
|
|
Arraina kutsatuta jatea ez da beti ondorio berak izaten; parasitoa muki mukosari itsasten bazaio, sintoma gabeko koadro bat sor dezake, eta larbak gorozkietan edo gonbitoan detektatzen dira. Baina parasitoak urdaileko sintomak ere
|
sor
ditzake, hala nola mina estomakala, goragale sentsazioa, okadak noizbehinka eta urtikaria arraina hartu eta 24 eta 48 ordu bitartean; eta hestearen paretan krokatzen bada, gerta daiteke kirofanotik pasatzea. La Paz Ospitaleko alergia zerbitzuko buruak azaldu zuenez, Miguel Blancak, Madril bezalako eremuetan, «tamaina kontua» da, eta behar ez bezala tratatzen ari da.
|
|
|
Esne gordina erabiltzeak, ordea, ñabardura eta kalitate bikaineko azken gaztak eragiten ditu, baina horrek nabarmen handituko ditu elikagaien arriskuak. Barietate guztietatik, arreta berezia merezi du gazta freskoak; izan ere, baldintza desegokietan jateak hainbat prozesu
|
sor
ditzake, horietako batzuk larriak. Gazta freskoaren arriskuak Hotz katea mantendu egin behar da, hotz katea hausteak bakterio arriskutsuak ugaritzera eragingo baitu.
|
|
|
Hala ere, jarrera aldaketa hori gorabehera, FAOren dokumentuak arroz transgenikoaren protokoloetan aurreikusitako hainbat zuhurtasun jasotzen ditu. Hala, bioteknologiak oro har eta bereziki manipulazio genetikoek ingurumenean
|
sor
ditzaketen arriskuak ebaluatu behar direla azpimarratzen du, eta, aldi berean, azpimarratzen du elikagai horiek giza osasunerako kaltegarriak ez direla egiaztatu behar dela. Bestalde, NBEko agentziak gosearen aurkako borrokak sortuko dituen ingurumen kontraesanak aipatzen ditu.
|
|
|
Stigson ek esan zuenez, lehia desleiala da ondorio nagusietako bat; izan ere, enpresa batzuk neurriak hartzen ari dira berotegi efektuko gasen emisioak murrizteko; beste batzuk, aldiz, ez dira horretara behartuta sentitzen. Lehendakariak ziurtatu zuen Goi bilerako emaitzei buruzko “itxaropen handirik” ez zuela, eta uste du balio izango duela “Rion, Dohan edo Monterreyn hartutako konpromisoak berrsinatzeko”, baina gehitu zuen “une garrantzitsu bat
|
sor
dezakeela horrelako erabakietarako”.
|
|
|
Horretarako, ez da komeni fosfororik, tresna elektrikorik, argirik edo linternarik piztea gas usaina atzematen den eremuan. Artikulu horiek guztiek txinpartak
|
sor
ditzakete, eta horiek gasari su eman eta leherketa eragin dezakete. 4 Ihes eremutik ere ez da telefono deirik egin behar.
|
|
|
Kuita hauek normalak eta logikoak dira. Arroparekin oso harreman estua dugu; izan ere, gure azala zuzenean ukitzen du, eta bistan da haren kalitateaz eta
|
sor
ditzakeen kalteez dugun kezka justifikatuta dagoela. Zalantzak gainditzeko errezeta bakarra informazioa da.
|
|
|
Kreditu Ofizialeko Institutuak (ICO) mikrokreditu lerro bat jarri du abian, 18 milioi eurokoa, gizarteko sektore behartsuenei zuzendua, hala nola, langabeei edo etorkinei, beren lanpostua
|
sor
dezaten. Kreditu horien helburua, KOIren arabera, autookupazioa erraztuko duten enpresa proiektuak finantzatzea da, mikroenpresak sortuz, hau da, 10 langile baino gutxiago eta milioi bat eurotik beherako negozio bolumena.
|
|
|
Atsekabeak gogoratzeak bihotzeko arazoak
|
sor
ditzake
|
|
|
Eztabaidatzea maratoia egitea baino okerragoa da bihotzarentzat, baina are okerragoa da eztabaida hori igarotakoan gogoratzea. Kaliforniako Unibertsitateko San Diegoko ikertzaileek egindako ikerketa baten arabera, nahigabe bat pentsatzeak odol presioa areagotzen du, eta arazo kardiobaskularrak
|
sor
ditzake gero. Ikertzaileek ikusi dute pertsona bati une emozional batzuk gogoratzeko eskatzen zaionean nabarmen handitzen dela odol presioa, eta, gainera, altu dagoela.
|
|
|
Aurkikuntza horrek azal lezake zergatik bizi diren “epe luzeko progresiboak ez diren” pertsona seropositibo gutxi batzuk hiesa eta gaixotasun horrek dakartzan patologiak garatu gabe. Zientzialariek bazekiten 1986az geroztik immunitate sistemako globulu zuri batzuek, CD8 linfozitoek, GIBaren erreplikazioa inhibitzeko eta, beraz, hiesa gerarazteko gai diren substantzia kimikoak
|
sor
ditzaketela. Kanadako mediku batek, Francis Plummet doktoreak, Kenyako (Afrika) prostituta seropositiboekin egindako azterketa baten arabera, haien %5ek, substantzia horien kontzentrazio handiak metatzen zituztenek, GIBaren eta HIESaren aurkako immunitate natural halako bat zeukatela jakin zen.
|
|
|
Bi ikerketa taldek, bat britainiarra eta bestea suitzarra, tenperatura altuetan patatak, zerealak edo beste elikagai batzuk frijitu edo egosten direnean akrilamida nola sortzen den aurkitu dute. Aurkikuntza hori lagungarria izan daiteke minbizia
|
sor
dezakeen substantzia horren presentzia murrizteko elikagaiak prestatzeko moduak aurkitzeko, Nature aldizkariak jakinarazpen batean adierazi zuenez. Urtearen erdialdean, zientzialari suediarrek akrilamida maila handiak hauteman zituzten aurrez prestatutako jangarri batzuetan:
|
|
|
Gaur egun, bi ikertzaile talde daude, bata Estatu Batuetan eta bestea Holandan, eta entzimak ordezteko terapia deitzen zaio. Alfa glusidasa entzima bioteknologikoki gertatzen ari da animalia zeluletatik abiatuta, kasu honetan hamster txinatarren obarioetatik, eta horiei alfa glukosidasaren genea injektatzen zaie, gero sintetizatzen den entzima
|
sor
dezaten. Genzyme enpresak jakinarazi du 2003ko lehen hiruhilekoan saiakuntzaren hirugarren fasea hasiko dela, merkaturatu aurretik, eta bi bioerreaktore erosi dituela, entzima eskala handian ekoitzi ahal izateko.
|
|
|
Elikagai transgenikoek izan ditzaketen arriskuen artean, Erakundeak hiru aipatzen ditu: alergiak
|
sor
ditzaketenak; horregatik, saihestu egiten da alergia izan dezaketen elikagaien geneen transferentzia; transferentzia genetikoak, hau da, sartutako genea pertsonaren zeluletara edo digestio traktuan dauden bakterioetara jauzi egiteak; horregatik, OMEk eta FAOk antibiotikoei aurre egiten dieten geneak ez transferitzea sustatu dute. Eta hirugarrena, eta arrisku handiena, geneak laborantza konbentzionaletara edo labore tradizionalak eta genetikoki eraldatuak nahastera bideratzea da.
|
|
|
Hala ere, elkarteek beren itxaropenak berritu dituzte joan den martxoan Senatuan mozioak aurrera egin zuenetik. Mozioak Gobernuari eskatzen zion Gaixotasun Arraroen Ikerketa Kliniko eta Oinarrizko Institutua
|
sor
zezala. Baina haien parte hartzea eskatzen dute “besteak beste, metatuta dugun informazioagatik; gaixoa edo familia aditu bihurtzen dira, etengabe bide berriak bilatzen ari direlako”, dio Abascalek.
|
|
|
Gaiaren konplexutasuna, administrazioek aurre egin behar diotena, honako hau da: produktuaren ezaugarriak kontuan hartuta, eta kontsumitzaile kontzeptu zabal baten ikuspegitik haurrak bereziki aintzat hartzen dituena, produktuak bere izaerari dagokionez nahasketa egiazkoa eta aurreikus daitekeena
|
sor
dezakeen zehaztea, eta, nahasketa horren ondoren, kontsumitzaileentzako arrisku gutxi asko hurbila sortzea, segurtasunari eta osasunari begira. Alde horretatik, produktuaren ezaugarriei eta izaerari dagokienez, kontuan hartu behar dira kontsumitzaileak produktuaren aurrean izan ditzakeen jokaerak.
|
|
|
Zehazki, 2000ko uztailaren 27an, Osasun Ministerioak protesi horiek kentzeko agindua eman zuen, izan zitzaketen ondorio toxikoengatik. “Demanda hau Toxikologiako Institutu Nazionalak txosten bat egin ondoren jarri da; txosten horretan, ugatz protesi horiek minbizia
|
sor
dezaketela ohartarazten da”, adierazi du kolektibo horrek jakinarazpen batean. Elkarte horrek uste du eskaera kolektiboa dela emakumeek “egoera horrek eragin, eragin eta eragingo dizkien kalte eta galeretatik” ordaina jasotzeko bide bakarra, tumore bat ager daitekeenean.
|
|
|
Segur aski, enpresek ez dituzte helburuak adierazi behar, erakundeek edo herrialdeek baizik; izan ere, ez dirudi logikoa denik neurri egokiak aplikatzeko helburu argirik ez egotea. Hala, egokia dirudi legeriek patogenorik gabeko deskribapena ez sartzea, eta horrek nahasmena eragin dezake eta lortu ezin den helburua
|
sor
dezake. Era berean, ezinbestekoa da balorazio estatistikoak dituzten kutsadura mailak ezagutzea, bestela ezin baita jakin zenbat lagin analizatu behar diren patogeno bat aurkitu ahal izateko eta hori normala den ala ez.
|
|
|
Lorategian argiak jartzea zaila izaten da batzuetan. Argiztapen sarea izateko behar diren konexioak egiteak arazoak
|
sor
ditzake kanpoko espazioetan. Horregatik, eguzki lanparak erabiltzea da irtenbidea.
|
|
|
Horretarako, eskemak aldaera txiki bat izango du. Ondoren, panel fotovoltaikoa (monokristalinoa, polikristalinoa edo amorfoa) eta
|
sor
dezakeen potentzia aukeratu behar dira. Panelak korronte zuzen bat sortuko du, eta haren intentsitatea argiaren arabera aldatuko da, panel ereduak zehaztutako tentsio batera (12 V edo 24 V).
|
|
|
Arratoietan injektatutako zelula horiek animalia horien tamainako giltzurrun bihurtu arte garatu ziren, adituek azaltzen dutenez. Giltzurrun “gehigarria” adarkatzen dute, odol irrigazioa jasotzen du, eta, horri esker, normal funtziona dezake, eta zelula horiek errefusatzea saihesten du, eta gernua
|
sor
dezake. Esperimenturako erabilitako zelulak zazpi eta zortzi aste bitarteko giza fetuen ehunetatik hartu ziren, eta lau astekoak zerrien kasuan.
|
|
2003
|
|
|
Sabai baxua daukan espazio batek estuasuna
|
sor
dezake, baina sabaia bizi argiztatuz gero, sentipen hori leundu egingo da.
|
|
|
Egunero heziketa estrategia egokia aplikatzeak liskarrak
|
sor
ditzake gurasoen eta seme alaben artean, eta horiek bideratzen jakin behar da.
|
|
|
Gorputzaren pisua modu orekatuan banatu behar da, eta takoi altuegik galarazi egiten dute hori eta Akilesen tendoian lesio
|
sor
dezakete, alde horrek jasaten baitu pisurik handiena.
|
|
|
Hori nozitzen dutenek gainditzen ahalegindu behar dute, beraien oreka psikologikoan ez ezik, azterketa medikoa egitera joatea galarazten dien heinean, osasun orokorrean ere sekulako hondamen sendaezinezkoak ere
|
sor
ditzakeelako.
|
|
|
Pisu ertaineko eta zola zurrunekoak direnez, deserosotasuna
|
sor
dezakete erabiltzailearengan.
|
|
|
Bartzelonako August Pi i Sunyer Ikerketa Biomedikoen Institutuko zientzialari eta klinikoek, Jorge Blanch doktoreak koordinatuta, erabaki dute lipodistrofiak (gorputzaren forma aldaketak) eragindako paziente seropositiboen bizi kalitatean duen eragina zenbait ezaugarri pertsonalen araberakoa dela, disfuntzio horren beraren araberakoa baino gehiago. Gorputzeko gantza metatzeak bularrean, sabelean eta hotzean, batik bat eragiten duen asaldura metaboliko horrek eragindako gorputz asaldurek gaixo horiek estigmatizatu eta beren buruaren irudia higatu dezakete, eta antsietatea, depresioa eta gizarte harremanetan arazoak
|
sor
ditzakete. “Journal of Acquired Immune Defizency Syndromes” aldizkariaren azken zenbakian argitaratutako lan honen ondorioen arabera, eragozpen horiek tratamendu terapeutikoa alboratzera edo bertan behera uztera eraman ditzakete.
|
|
|
Karbohidrato konplexuetan aberatsak diren elikagaiak (almidoia), xumeak baino mantsoagoak eta pixkanakakoagoak. * Oro har, ez da gomendatzen karbohidrato totalak eguneko dietako energiaren %60 baino gehiago kontsumitzea; izan ere, digestio arazoak
|
sor
ditzake (meteorismoa, sabeleko mina eta kolikoak), dieta globalaren nutrizio balioa urria izango litzateke, beste elikagai batzuen ekarpena murriztu egingo bailitzateke karbohidratoen mesedetan. Zer gertatzen da glukogeno erreserbak agortu edo nahikoa ez direnean?
|
|
|
Bostongo (Massachussets) Harvardeko Osasun Publikoko Eskolako ikertzaileek, Suediako Karolinska Institutuarekin lankidetzan, minbizia duten 987 pazienteren eta beste 538 pertsona osasuntsuren eguneroko dieta aztertu dute bost urterako. Beste parametro batzuez gain, ikertzaileek joan den apirilean Suediako institutuak ezarri zituen akrilamida mailak sartu dituzte ordenagailuan, eta kontsumo arrunteko 188 produkturi aplikatu zaizkie; produktu horietarako, minbizia
|
sor
dezakeen substantziaren kontzentrazio ertain edo handiak (30 mikrogramo kiloko) edo handiak (300etik 1200era) egiaztatu dira. Suediako Elikagai Agentziak iaz argitaratu zituen produktu bakoitzerako kontzentrazioak.
|
|
|
1969az geroztik, oposizio publiko bat gaindituz, Sustapen Ministerioak emandako titulazio ofiziala lortu zuen. API batek bere negozioa
|
sor
dezake, adibidez, higiezinen agentzia bat irekiz. Hala ere, komeni da agente bat eta beste edozein bitartekari bereiztea.
|