|
2002
|
|
|
Hainbat azalpen egon daitezke euskararekiko atxikimendu falta horretarako, soziologikoak eta, baina, unibertsitatea ez da ikastola, edo ez luke izan behintzat. Unibertsitateko ikasleak
|
pertsona
helduak dira, argiak dira, eta kontsekuenteak ere. Eta horietako askok erdaraz egiten dute euskal taldeetan.
|
|
2003
|
|
|
Euskararen ikaste prozesuak nola baita eskaintza birdefinitu/ egokitu eta euskararen erabilera ahalbidetuko duten egitasmoekin uztartu behar ditugu. Era berean, euskara ikastera hurbiltzen diren
|
pertsona
helduen konpromisoa eta ahalegina saritzeko (ezagutzeko) mekanismoak ere ezarri behar ditugu (lo rtutako mailaren eta asistentziaren arabera beka sistemak, ikasten segitzeko erraztasunak, zertifikazio sistema homologatuak —sarean lortutako mailak titulu bat eskuratzeko aukera ez ezik titulu hori administrazioek onartzeko bidea ere eginez, hartarako, kontrol mekanismoak ezarriz—, e.a.), ...
|
|
2017
|
|
|
Ez dezagun pentsa gizateriaren gorenean gaudenik, ezta Amerika deskubritu dugunik, eta are gutxiago gazteok ‘natibo digitalak’ garenik. Natiboak lur horretan zeuden pertsonak dira, kasu honetan,
|
pertsona
helduak: ordenagailu eta telefono mugikorren tamainak txikitzen ikusi dituztenak, edo foroetatik txatetara eta handik on line ko sare sozialetara igaro direnak.
|
|
2019
|
|
|
Gurpildun aulkiak norbanakoek ordaintzen dituzte, eta oraingoz ez dute inor kontratatu (erizainak, sendagileak, irakasleak)
|
pertsona
heldu edo gazteak zaintzeko; denon artean kudeatzen den zerbitzua da. Oro har, gazteen zaintza kudeaketak eta erabakiak espazio formalagoetan hartzen dira, pertsona zaharren beharrizanekin alderatuta.
|
|
|
egon daitezkeen oztopoen artean, familia inguruneak ditugu mugarri handienetako bat. Izan ere, egungo jendartean nagusiki bilobak dituzten
|
pertsona
helduek horien heziketan eta beren seme alaben ekonomiaren sostenguan paper aktiboa dutela ikusi dugu. Beraz, ez da harritzekoa pertsona heldu batek bere etxebizitza saldu eta halako proiektuetara joango dela dioenean hizka mizka galanta sortzea horren inguruan:
|
|
|
Izan ere, egungo jendartean nagusiki bilobak dituzten pertsona helduek horien heziketan eta beren seme alaben ekonomiaren sostenguan paper aktiboa dutela ikusi dugu. Beraz, ez da harritzekoa
|
pertsona
heldu batek bere etxebizitza saldu eta halako proiektuetara joango dela dioenean hizka mizka galanta sortzea horren inguruan: " Eta gugan ez al duzu pentsatuko?"," Etxe hori gure herentzia da!"," Nork lagunduko nau txikiekin?" bezalako erretorikak nagusitzea kasu askotan.
|
|
|
Adinkeriak azal ilun ugari ditu bere baitan, ez baita soilik jendarteak zahar izateagatik zama sozial gisara atzematen duela gizabanakoa, baizik eta norberak bere zahartze prozesuarekiko bazterkeria eta errefusa biziko dituela, nazka, beldur eta lotsa egoeretan hezurmamituz hura. Adinkeria horren adibiderik argiena
|
pertsona
heldu askok mantra gisara errepikatu ohi duten" ni gazte sentitzen naiz oraindik" leloa dugu. Txantxa eta erreklamo artean nabigatzen duen diskurtsoa da, bere baitan" gazte gisara trata nazazu" eskatzen duena, hots, ez nazazu infantilizatu edota ni ez naiz zama bat esaldiak ezkutatzen dituena bere muinean.
|
|
|
zaharrek ekonomian duten paperaren ezaugarria, hain zuzen ere. Maiz, ekonomia zaharkituaz hitz egiten denean, alarmek eztanda egin ohi dute; zahartzaroa pentsioetarako dagoen diru gabeziarekin, ogasunean suposatzen duen eragin negatiboarekin edota gizarte segurantzan dakartzan koste erraldoiekin lotzen da,
|
pertsona
helduak momentu oro ekonomian kostu gisara irudikatuz.
|
|
|
Badira hainbat eta hainbat ahots, ordea, irudi horren deseraikuntzan lanean dihardutenak, besteak beste eta akaso gure testuinguruan esanguratsuena, Maria Angeles Duran ikerlari eta ekonomista feminista. Bere lan erreferenteetako batean (Duran 2014),
|
pertsona
helduek familia ereduetan duten paper ekonomiko aktiboa azaleratu zuen. Adibide bat ipintze aldera, soilik parametro monetarioetan, pentsio kontributiboetatik eta ez kontributiboetatik bizi diren familia unitateak nagusiki jubilaziotik, baina baita ere alarguntza, menpekotasun egoerak eta bestelako kasuak aintzat hartuzEspainiako Estatuan 2012an %32, 68 zirela azaleratu zen.
|
|
|
Askok, halako datuen aurrean,
|
pertsona
helduek duten" lan boluntario eta maitekorraz" hitz egiten dute, baita lan ordu horiek pertsona helduen osasunari eta poztasunari egiten dioten ekarpena ere goraipatuz. Errealitatea, ordea, bestelakoa da; izan ere, astean sei orduko lan jardunaldi derrigorrezko horrek elkartasunez estali ohi ditu maiz zaintza lan jardunaldi intentsibo eta erregulatu gabeak diren dinamikak.
|
|
|
Askok, halako datuen aurrean, pertsona helduek duten" lan boluntario eta maitekorraz" hitz egiten dute, baita lan ordu horiek
|
pertsona
helduen osasunari eta poztasunari egiten dioten ekarpena ere goraipatuz. Errealitatea, ordea, bestelakoa da; izan ere, astean sei orduko lan jardunaldi derrigorrezko horrek elkartasunez estali ohi ditu maiz zaintza lan jardunaldi intentsibo eta erregulatu gabeak diren dinamikak.
|
|
|
Erregulazio ezak eta maitasunaren izenean egiten diren jardueren argudioek desbideratu egiten dituzte bi eztabaida gako: lehenik, bizitza eta enpleguaren arteko kontziliazio ardura kolektibo horien pribatizazioaren eztabaida dugu,
|
pertsona
helduen bizkar gainean ipiniz kontziliazioaren ustezko erresoluzioa, Zahartzaroak berez emakumezko gorputza du, horiek baitira zaharren populazioetan genero tasa altuenak osatzen dituztenak; emakumezko zaharrek bere baitan ezaugarri propio nabarmen bat dute taupaka: zaintzailearen rola eta ez, aldiz, administrazio publikoen, enpresen eta gurasoen arteko akordioen gain.
|
|
|
Pobreza y vulnerabilidad ikerketan aipatzen denez, populazio zaharraren %60ek zailtasun ugari dituzte hilabete amaierara heldu ahal izateko, eta %40ek soilik dute Lanbide Arteko Gutxieneko Soldata jubilazio prestazioan. Era berean, ikerketak azaleratzen du lau
|
pertsona
heldutik hiruk beren seme alabak ekonomikoki laguntzen dituztela, zaharren egoera ekonomikoaren prekarizazio maila areagotuz.
|
|
2020
|
|
|
Komunean den subjektu edo pertsona hori du, hain zuzen, jomuga: "
|
pertsona
heldua, burujabea, librea, komunitatearen zerbitzaria (ez jopua)" (ibid.: 132).
|
|
|
Komunean den subjektu edo pertsona hori du, hain zuzen, jomuga: "
|
pertsona
heldua, burujabea, librea, komunitatearen zerbitzaria (ez jopua)" (ibid.: 132).
|
|
2021
|
|
|
Hori dela eta, ez dute parte hartzen formula berritzaileetan edo aktibismoan, beste ekintzaile gazte batzuek egiten duten bezala; aitzitik, jarduteko modu zuhurragoak aukeratzen dituzte, bizitzako fase bakoitzean eragiten dieten eguneroko kezketan oinarrituta. Azken batean,
|
pertsona
heldu askok bezala, lotura ahulak dituzte instituzionalizatutako sistema politikoarekin; alderdi nahiz elite politikoei buruz gazteok duten atxikitze ezaren maila desberdinetan eta hauteskunde aldakortasun handian islatzen da lokarri motel horren nolakotasuna. Baina, aldi berean, erakundeen aldetik araututa dauden jardunbide zibikoak, nagusiki tokikoak, etenez beteak eta konpromiso ahulekoak diren praktika politikoak ere burutzen dituzte, intentsitate txikiko herritartasun mota bat osatuz.
|
|
|
Jakina, alderdi politikoetan eta sindikatuetan integratu diren gazteek bat egiten dute erakunde horien ildo ideologikoarekin eta jardunarekin. Onartzen dute horrelako instituzioek organizazio bertikal eta burokratikoa izan ohi dutela, eta gazteen eta aldez aurretik egitura horietan dauden
|
pertsona
helduen arteko harremanetan tentsioak izaten direla batzuetan. Gazteek aldaketak egiteko joera handiagoa izaten dute, eta egitura horietan aldaketen aurreko erresistentziak egoten dira, behin baino gehiagotan.
|
|
2023
|
|
|
Beste aldetik, sare sozialen existentzia dago. David Navarretek eta bestek (2017) azaltzen dutenez, sare sozialen erabilera desegokiak gazteen zein
|
pertsona
helduen osasuna kaltetzen du aspektu desberdinetan. Horren adibide dira osasungarriak ez diren elikadura ohiturak, jazarpen zibernetikoa, sexu sozializazioa, sare sozialen taldekatzea eta teknologia berriekiko mendekotasuna, besteak beste.
|