|
2000
|
|
|
besteari, niri egitea gustatuko litzaidakeenaegitea, hain zuzen. Adibidez, beste
|
pertsona
baten jazkera lausengatzea, honelanireari arreta jar diezaion eta balora dezan edo giro ezezagun eta segurtasun gabekobatean, maitagarri jokatzea, berdin tratatua izateko asmoz, e.a.
|
|
|
Gehiago deskribatuz, irudimenezko pertsonaiek ez dute
|
pertsona
bat edo pertsona baten bizitzaren alderdi bat derrigorrez errepresentatzen; gainera, beti ez datozbat ageriko eszenako pertsonaiekin; bertan izan daitezke edota baita honela azalduere: pertsonaiarik ez egotea, pertsonaiaren zatia, pertsonaia zatiez osatua izatea... Batzuetan subjektuaren irudimenezko pertsonaiak daudela ikusten dataldekideengan;, eszena dramatikora bidea irekitzeko modu desegokia?
|
|
|
Gehiago deskribatuz, irudimenezko pertsonaiek ez dute pertsona bat edo
|
pertsona
baten bizitzaren alderdi bat derrigorrez errepresentatzen; gainera, beti ez datozbat ageriko eszenako pertsonaiekin; bertan izan daitezke edota baita honela azalduere: pertsonaiarik ez egotea, pertsonaiaren zatia, pertsonaia zatiez osatua izatea... Batzuetan subjektuaren irudimenezko pertsonaiak daudela ikusten dataldekideengan;, eszena dramatikora bidea irekitzeko modu desegokia?
|
|
|
Bestemodura esanda, bere barne munduan barne objektuekiko biktima lekuan kokatutadago, eta hori kanpo mundura proiektatzen du. Batzuetan kanpokoak borrero paperean kokatuta senti ditzake halako
|
pertsona
batek, eta honek eragindakohaserrea adierazte rakoan, subjektuari bere usteen egiaztatzea datorkio, bere barne fantasia berrindartuz eta besteen erasoen biktima errugabea dela egiaztatuz.
|
|
|
Hau da, subjektuak bi pauso nagusi eman behar dituberekiko ideiaren eraikuntzan. Batetik, beste
|
pertsona
batekiko objektu izanezhasiko da (Kohut, 1971). Beste batentzako gara lehenik objektu.
|
|
|
–Liburu berria benetan gure elertian?, komentatuko du Andimak. . Orrelakorik eztugu irakurri euskeraz lenago?, aitortuko duZaitegi k14 Hemen, azkenean,
|
pertsona
bat bere (herri batena zen bere) angustiatikmintzo zen. Gizaki erreal bat, garai erreal bat mintzo zen obra honetan.
|
|
|
Kolokioa: entzuleek eta hizketatzaileak galderak egiten dizkiote
|
pertsona
bati; entzuleak dei telefonikoez baliatzen dira.
|
|
|
Stephen Hearst ek (BBCko 3 programako zuzendaria) zioenez, hauxe da irratiaren zioa:
|
pertsona
bat, bi edo hiru, mikrofono baten aurrean, irrati aparatuaren ondoan dagoen bati, biri edo hiru pertsonari zuzentzea.
|
|
|
Mapan zenbait puntu interesgarri markatzen dira, maiztasun handiagoz albiste bilakatzeko toki geografikoei dagozkien telefonoak jarriz, etorkizunean baliatzeko. Esaterako, auto istripuak gertatzeko arriskua dagoen bihurgune edo eskualdea markatuko genuke harremanetarako mapan, eta bertan, eskualde horretan edo hortik hurbil bizi den
|
pertsona
baten telefono zenbakia eta izena. Beste adibide bat, alderdi politikoen egoitzarena izan daiteke; gure mapan markatutakoan, erraz lor genezake lekuko baten informazioa zuzenean, atentatu bat balego adibidez.
|
|
|
Komillak ezin erabil daitezke, zeren bestela, ahotsa aldatzen ondo jakiteko, sabel hiztunak izan baikinateke, beste
|
pertsona
baten esaldi bat esan nahi dugunean. Irratian letra mota ezin alda daiteke, ezta era kurtsiban edo beltxean ipini ere.
|
|
|
Beste
|
pertsona
baten zerbait aipatzen denean, aipuaren hasiera eta amaiera argiro uzten dituzten hitzezko errekurtsoak erabili behar ditugu. Esaterako:
|
|
|
Kontua hauxe zen: ez zekiten zertarako izan zitekeen baliagarria itsasuntzian horrelako
|
pertsona
bat edukitzea. Hamar urte iraganak ziren jada Washington eta Baltimore hirien artean lurpeko kablea luzatu zenetik, Morse kodeaz harremanetan egon ahal izateko; beste hiri batzuek ere burutu zuten horrelako ekimena eta, egia esan, asmakaria benetan eraginkorra zen premiazko mezuak lehorrez elkarri pasatzeko; baina, zer demontre egingo zuten itsasuntzian telegrafoaz?
|
|
2001
|
|
|
Arazo nabarmenak planteatzen ditu irizpide honek zerrendaketa estandarizatubatez ari garenean. Oso irizpide aldakorra da, nazio batetik bestera aldatzen dena, talde batetik bestera eta
|
pertsona
batetik bestera ere aldatzen dena. Hau dela eta, ikasle estandarraren behar komunikatiboak izan dira abiapuntua.
|
|
|
6.5 Aholkularia/ sortzailea/ kudeatzailea/ harrerakoa: figura desberdinak dira, nahiz eta zenbaitetan (hasieran batez ere)
|
pertsona
batek lan bat bainogehiago har ditzakeen. Aholkularia saioez aritzen da, eta saioetan.
|
|
|
Biibilgailuak irauli egin ziren gero. Autoan zihoan
|
pertsona
bat berehala hil zen, anbulantzianzihoazen lau gaixorekin batera. Beste gaixo bat ospitalean hil zen.
|
|
|
Lehen erabili dugun definizioa aplikatuta, begien aurrean dugun hori testuada. Gainera, gure ikasleek testutzat hartuko lukete3; azken batean leku ezezagunbatean dagoen
|
pertsona
batek bertako bati behar duen zerbait nola aurkitu galdetzendio eta hori ekintza komunikatiboa da; baina, benetan jasotzen ote ditu testu horrekjatorrizko bi hiztunek egoera berean martxan jarriko lituzketen gaitasun guztiak?
|
|
|
Nekez egiten zaigu, ikas prozesu osoa auto-ikaskuntza bidez egindaitekeenik sinestea. Kasu horretan
|
pertsona
bat edo beste egon daiteke, noski, baina salbuespenak direla uste dugu. Are gehiago, beste hizkuntzetan egindako esperientziek ere horrela adierazten dute.
|
|
|
Kondairak ez dira bat batean sortzen eta, halaber, ez dira anonimoak. Irudikatzen eta sortzen dituen
|
pertsona
bat dago atzetik. Hala ere, kondaira izaera ahozko transmisioak ematen dio6 Kristau komunitatean monje eta apaizenesku garatzeagatik, literatura hagiografikoa jakintsua eta egile ezezagunekoa da.Herriak, berriz, mirarizko sendaketekin zerikusia duten santuen kondairen sorreranparte hartu du7.
|
|
|
Azpimarratu berri dugun muga hori truismo baten adierazpena da: baldin eta gaurko egunean zorpeko
|
pertsona
batek merkataritza ondasunak bere merkataritza salmentaren kopuru osoaren mailaraino erosten baditu, berak ez du inolako aurrezki netorik gauzatuko; eta berez, formalki, ez da gai izango bere hartzekodunen onurarako inolako finantza transferrik gauzatzeko. Bistako egia hori edozein gizabanakori zein naziori aplikatzen zaio.
|
|
|
Zorpeko
|
pertsona
batek merkataritza soberakina duenean, bere zorra salgaien bidez ordaintzen du. Ez litzateke justua izanen beraren zorraren gutxitzeari dagokion irabazia berari ukatzea, bere zorra oraingoz dirutan pagatuz ordaindu lukeela argudiatuz.
|
|
|
Oinarrizko ezer gehitu gabe, zuzena da esatea ezen herrialde baten erreserba ofizialek
|
pertsona
bat balitz bezala kontsideratuta gainerako mundutik (eta munduari) maileguz eskatzen (eta ematen) dizkiotela bere inportazioetan (eta esportazioetan) transmitituriko atzerriko moneten kopuruak.
|
|
2002
|
|
|
Gure helburua ez da telefonoz ematen diren elkarrizketak garatzea soilik, baizik hizkuntza orokorrean; beraz, gure elkarrizketak ez dira oso arruntak izatentelefonoz ari garenean. Noizbait, hirugarren
|
pertsona
bat erdian sartu bada, harrituta geldituko da: hizkuntza premiei buruzko hamar minutuko bakarrizketak edoetxearen deskripzio zehatz mehatz batek ez daukate inongo harremanik egunerotelefonoz egiten ditugun hitz aspertuekin.
|
|
|
Horien artean, hauek aipatzea merezi du: herri lurrakpribatizatzea; baserrien jabetza
|
pertsona
baten eskuetan gelditzea; larretan bordakaltxatzea; erabilera komuna ukatzea, eremu pribatua zela argudiatuz; udal osoarenaldekoak ziren ohitura, usadioak eta erakundeak bertan behera gelditzea; jabegopribatuak hedatzea; liberalismoa...
|
|
|
Oinarrizko errentaren laguntza ekonomikoetarako 96.841.080 euro; gizarte larrialdietarako laguntzetarako 15.476.062 euro (ez dira laguntza periodikoak, norbanakoen ohiko edo ez ohiko gastu jakinetarako baizik); Joseba Azkarragaren hitzetan, zera bermatu nahi da baldintzak betetzen dituztenentzat: hamabi hilabetetan lanbide arteko gutxieneko soldataren %79ko diru sarrerak
|
pertsona
batentzat; %25 gehiago bigarren pertsonarentzat; eta, %10 gehiago hirugarren pertsonatik aurrera. Helburutzat daukate, berriz, 2006rako %79tik %86ra urratsa ematea lanbide arteko gutxieneko soldatari dagokionez.
|
|
|
Egin berri diren baieztapenak ukatzeak edo bestelako portaerarik erakusteak, muturreko ondorio bikoitz baten arriskua dakar (Melucci, 2001): gaur egun norbanakoari eskaintzen zaizkion aukera kopuruak
|
pertsona
batek aukeratzeko duen gaitasuna baino handiagoa direnez, ez gaitasun horrek eta aukerak galtzen diren sentsazioak sindrome patologikoak sor ditzake (depresio endogenoa). Beste muturreko egoera bat, aukera guztiei aurre egiteko portaeratik eratortzen da, nartzisismoa kasu.
|
|
|
Emisora handiak eta kate publikoak horretan dabiltza, soinuak bilatzen, eta horretarako deialdia egiten diete entzuleei, entzuleak baitira seguru asko noizik behin irratsaioren bat edo beste grabatzeko tentazioa izan dutenak. Nik neuk La Pirenaica delakoaren irratsaioak grabatuta zituen
|
pertsona
bat ezagutu nuen, baina berandu heldu nintzen, garbiketa batean zaramara bota baitzituen guztiak. Beste batzuetan, grabazioak dokumentu historiko bihurtzen dira ia nahi gabe, hori gertatu zitzaidan Egin Irratiaren irratsaio batzuekin.
|
|
|
Horretarako aukera desberdinak jorratzen dira: hala nola, herri bakoitzean bertako
|
pertsona
bat izatea berriemale gisa, herri bakoitzeko taldeek eta elkarteek arratsaldeko programazioan parte hartzea, langileen lekukoa hartuta.
|
|
|
bezeroek kirol emankizuna babestu ahal zuten. Horrez gain, entzuleek ordaintzen zuten, disko bat eskaintzearen edota
|
pertsona
bat zoriontzearen truke. Publierreportajeak ziren dirua lortzeko beste bide bat (Ibidem:
|
|
|
Argazkiak, aurreiritzien oinarri. Argazki batzuek
|
pertsona
batenganako erakarpena pitz dezakete, beste batzuek destainarik biribilena. Eragin bera izan dezake argazkia laguntzeko idatzitako oin testuak ere.
|
|
|
Normalean, eskandaluak badu bere, haurdunaldia? edo gestazioa, non politikari batzuek nahiz kazetari batzuek ikerketa batzuk egiten baitituzte gai edo
|
pertsona
baten inguruan. –Haurdunaldi?
|
|
|
erakusten du; baina, era berean, ezkutatu egiten digu. Telebistak eskaintzen duen erreportaje batean, esate baterako,
|
pertsona
bat ikusten dugu lehergailu bat soinean daramala polizia dotazio baten kontra abiatzen, eta bere autoinmolazioaz akabatu egiten ditu. Hori hor dago, ikusi egiten dugu, ezin esan egon ez denik.
|
|
|
Jakobson-en paradigmak balizko egoera bat azaltzen du; egoera hipotetiko horretan
|
pertsona
batek berba egiten du eta besteak entzun; lanak, eginkizunak, ez dira trukatzen.
|
|
2003
|
|
|
Hirurak, gainera, atzerrian ikasitakoak ziren. UEU unibertsitate esparrura zuzentzen zenaren beste adibidea honako hau dugu, Donostiako Santo Tomas Lizeoan egindako batzarrean norbaitek seigarren
|
pertsona
bat integratzea proposatu zuela, irakaskuntzako munduarekin harremanak mantentzeko, baina ez zen adostasunik lortu beharrezkoa ote zen ala ez erabakitzerakoan. Are gehiago, Jesus Mari Larrazabalek Donostiako Filosofia fakultateko kide bat proposatu zuen Filosofia sailburu moduan, bertako ikasleak UEUren dinamikan integratzeko bide moduan153 Beraz, aldaketak, belaunaldi berri baten agerpena erakusten digu UEUren zuzendaritzan.
|
|
|
idazkaritzako lana berotasunez egitea, unibertsitatearekin lotura izatea eta koordinazio ahalmena erakustea. 1983ko maiatzean egindako sailburuen batzarrean, bazirudien bazegoela
|
pertsona
bat baldintza horiek betetzen zituena, baina azken momentuan atzera egin zuen, eta UEU idazkari liberaturik gabe geratu zen. Horren ordez, Larraonako Batzar Nagusian egitura berria proposatu zen:
|
|
|
Agiriaren beste bost puntuetan beste hainbeste gai plazaratu ziren. Lehenengoan UEUren idazkaritza iraunkorraren osaketa iragarri zen, «guttienez
|
pertsona
batez zuzendua» eta sailburu batzuk erdi liberatu moduan aritzea ezinbestekotzat jo zen. Bigarren puntuan «euskal kultur erakunde orokor eta koordinatzaile bat» sortu beharra adierazi zuten Uztaritzen bildutakoek.
|
|
|
Gaubela istilutsua izan zen. Lehenik eta behin, hasi aurretik
|
pertsona
batek minutu bateko isiltasuna eskatu zuen Lekeition hil berriak ziren ETAko militanteen omenez. Saioa bukatu ondoren, entzule batzuk Arestik azaldutako zenbait iritziren aurka agertu ziren eta berarekin eztabaidatu nahi zutela adierazi zuten.
|
|
2004
|
|
|
Edozein kasutan ere, gizarte kapitalaren metaketa helburu duen oinarri koherente eta mugiezineko plan orokor aurredeterminatu batez ezin gaitezke mintza, metaketa progresiboki lortzen baita, egoerei erantzunez eta kontraesan handiekin.Kooperatiben saiakerak ere, indibidualismotik ere bazuten bizipenetatik hasi ziren.Esaterako,?
|
pertsona
bat= boto bat, eskema demokratikoa ez zuten 1971ra artebereganatu, bi urtez luzatu zen eztabaidaren ondoren.
|
|
|
Industria demokrazia deitu izan zaion eremuan, kooperatibak dira aukeramuturrekoena, ekoizpen bitartekoen jabeak langileak direlako eta parte hartzeinstituzionala sistema zuzen eta berdintasunezkoan oinarritzen direlako: gobernuorgano gorenak, Batzar Orokorrak,
|
pertsona
bat= boto bat irizpidearekin funtzionatzen du. Bazkideek, barne arauen ezarpen eta berrikusketan zein gobernu organoen hautaketan parte hartzeko aukera berberak izanik, berdintasun politikoarenoinarria ezartzen du irizpide horrek.
|
|
|
Apika hizlaria nire aurrean ote dut? Lehenengo eta behin, irratian
|
pertsona
bat mintzo denean, nik dudan gertakari horren kontzientzia soinuarenkontzientziak kausatzen du, bigarren hori bestearen aurretik daukat-eta. Ondoren, norbaitirratian hitz egiten ari delako (nire) ustearen justifikazioa soinuaren kontzientziaren mendedago.
|
|
|
Baina, zer da internismoa? Auzi epistemologikoak
|
pertsona
baten ikuspuntu kognitiboaren barruan sortua eta maneiatua izan behar duela dio internismoak, eta pertsona horrek soilik ikuspuntu horretatik eskuragarri dituen gauzak har ditzakeela kontuan. Pcrtsonahorren usteak, beraz, harcntzat prest dauden gauzek justifikatzen dituzte, ez eskuraezindirenek.
|
|
|
Baina czin dugu csan intemismoa hasierako kartesianismoarekin guztiz bat datorrcnik. emealismo zuzenarekin baizik, ez baitu ukatzen, bestcak beste,
|
pertsona
baten ikuspuntutik gertakizun eskuraezinik dagoenik. Azpimamatzen du, aldiz. pertsonari uste bategiazkoa dela pentsarazteko zioa ikuspuntu horrek ematen diola.
|
|
|
Nola erabaki dezakeguekintza bat zuzena ala okerra den? Zer esan nahi dugu
|
pertsona
batek hau edo hori eginbehar lukeela diogunean. Noia funtsa dezakegu iritzi hori?
|
|
2005
|
|
|
ni Irunen bizi nintzen, baina ez nintzen irundarra, ez gutxienez IrunHerrikoa. Guretzat, liburu honen egileontzat, aldiz, Alardearen inguruko jarrerakez digu informazio interesgarri askorik ematen,
|
pertsona
bat irundarra edo hondarribiarra denean, Irungoa edo Hondarribikoa da eta kitto.
|
|
|
Horrela izanik, rol sexualen irudikapenaren inguruko gatazka ere azaltzen da Alardeetan, nahiz etani horretan ez naizen sartuko. Hirugarren elementua eztabaida historikoarena da.Logikoa da A. Aramburu bezalako
|
pertsona
bat eztabaida honetan(, gonbidatua?) izatea, bere liburua egin berria baitzuen. Baina Irungo Emakumeak taldea ere honetan murgildu egin zen, beranduago Bidasoaldeko Emakumeek egin zuten bezala.Eztabaida honetan ez naiz sartuko; izan ere, liburuan gai hau sakonean jorratzen da.
|
|
|
Horregatik, Apalategik bere osaketaren inguruko zalantza azken mementoraino mantendu zuen, jeneralaren izendapen berriakpremiazko tramitazioa baldin bazuen, hurrengo urtean bere kargua berreskuratukozuelakoan. Ordenantzaren arabera, jeneralaren izendapena alkateordeak egiten du, nahiz eta tradizionalki horrek beste
|
pertsona
batengan delegatu. Garai haietanalkateordea PSOEko Roman Rico zen.
|
|
|
Ondorioz, batzordeak konpainia berria sortzeko Vicente Salas i deitu zion. Bilera horren akta, zorionez, idatzi egin zen22 Konpainiaberria sortzeko baldintza bakarra J.A. Lecuona tenientea ez izatea eta beste
|
pertsona
bat izatea izango da; horren aurrean Salas ek J.A. Lecuona rekin hitz egitekodenbora behar duela erantzuten du, egun horretako gaueko 9:30 ematen zaio azkenepetzat. Azkenean, Lecuona jauna baztertua izan zen eta Paseo Colon izenekokonpainia berrirako baimena eman zen.
|
|
|
Aurreko egunean, irailaren 7an? Hondarribian ezezagunak ziren emakume batzuek eskopetak utzizituzten aldarrikapenaren aldeko
|
pertsona
baten Kale Nagusiko etxean. Alardearenegunean, goizeko laurak inguruan, banan banan joan ziren sartzen 25 emakume etahorien alde zeuden zenbait gizonezko.
|
|
|
Berehala, horren inguruko eztabaida pizten da aktore guztien artean, alderdi politikoak, komunikabideak, gatazkan murgilduta dauden taldeak, etab.?. Ondorioz, Eusko Jaurlaritzaren gobernuan dagoen, hirukoitzak? (PNV, EA eta IU) beste
|
pertsona
bat aukera dezala eskatzen dio PSEri. PSEk ez du Buen-en proposamena atzera botako eta gutxitan ikusten den keinu etikoa egingo du Arartekoaizan behar zen Joaquin Okiñenak:
|
|
|
Nola liteke gizon emakumeen artekoberdintasuna ukatua izatea jaietako ekitaldi batean eta alderantzizkoa gertatzeabizikidetzako beste edozein esparrutan? Nola da posible Konstituzioak bere 14.artikuluan xedatzen duen eta Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalak babestenduen berdintasun eskubideak indar edota intentsitate maila bera ez izatea berdintasun eskubidearekiko errespetatua instituzio publiko bati, udalari adibidez, eskatuedota exijitzen zaionean edo, maila partikularrean, beste
|
pertsona
bati, partikularbati, kontuan har dezan eskatzen zaionean. Nola da posible horrelako egoerakerrealitatean gertatzea?
|
|
|
«Zutabegilearen idatziak bere sinadurak adinabalio du:
|
pertsona
baten iritzia da eta egunkariaz baliatzen da iritzi hori zabaltzeko»21 Zentzu horretan aintzat hartzen dugu Espido Freire-k. Tirar los tejos, izenburupean 2000ko uztailaren 5ean idatzitakoa:
|
|
|
Lan prozesuaren akatsak identifikatzeko, gurpila? egokiagoa da, informazio guztia
|
pertsona
batek duelako. Kanal guztiak erabiltzea ere egokia da.
|
|
|
oinarrituko dira, etengabe ikasteneta bere burua aldatzen ari diren erakundeak garatzea eta haztea sustatuz.Halaxe dio Gairin ek (2003: 41) Senge (1992) aipatzen duenean: «Ikastekogai ez izatea latza da haurrentzat, baina hil edo bizikoa erakundeentzat.Hori dela eta, enpresa gutxik irauten du
|
pertsona
baten bizi esperantzarenerdia bezainbeste, eta gehienetan, berrogei urtetara iritsi aurretik hiltzendira».
|
|
|
Beharrak: talde edo
|
pertsona
batentzat ukaezinak diren gauzak.
|
|
|
Nahiak: talde edo
|
pertsona
batek dituen asmoak.
|
|
2006
|
|
|
Baina termino horren barnean, eduki ere izaten ditugu bereizketa batzuk.Beraz, gaia jorratu baino lehen, gustatuko litzaiguke eskaintzea oro har familia hauensailkapena, baliagarria egingo zaizuelakoan: 1) sexu bereko bi pertsonak elkarrekinbizitzen hasten dira, litekeena da bikotekide bat familia heterosexual batean biziotean, sexu bereko
|
pertsona
batekin (familia heterosexual batetik ere etor daitekeena) haurrik gabe familia berri bat osatzea; 2) horri guztiari lotu behar zaio aurreko familia heterosexualetik haurrak ekartzeko aukera, horrela balitz, gurasokidetasunaren sisteman geundeke; 3) orain, demagun ez dutela haurrik; adoptatzera jo dezaketeedo; 4) laguntza bidezko ugalketara. Adopzioetara, bakarka joan daiteke, bikotekiderik izan gabe, baita laguntza bidezko ugalketara ere (teknika horretatik ezpasatzeko, litekeena da gizonezkoen kasuan akurako ama bat kontratatzea, etaemakumezkoen kasuan, aldiz, gizonezko batekin harreman sexual bat edukitzea).
|
|
|
Hemengoemakumezkoen ugalkortasun tasak urteetan munduko baxuenen artean mantenduizan dira. Ikertzaileak jokabide horren zergatiak aurkitzen saiatu dira, baina berenarrazoiketa bideak beti erreparatzen diete bikoteak eta, zehazkiago esanda, emakumeak ama izateari uko egitera behartzen dituzten arrazoiei, eta ez fenomenoarenbeste aldeari, hots, bikote edo
|
pertsona
bat umeak edukitzera bultza dezakeenarrazoiei. Nire ustez, ordea, bi aspektu horien azterketak garrantzi bera du herribaten, adin talde baten edo banako baten ugalketa jokabideak aztertzerakoan.
|
|
|
Perspektiba hartzeko gaitasuna bereganatu ondoren, hurrengo pausoa ustefaltsuko ariketak egiteko gaitasuna bereganatzea litzateke. Uste faltsuko ariketekadierazten digute haurra beste
|
pertsona
baten egoera mentala ezagutzeko gai dela: adibidez, norbait, beharrezkoa den informazioa falta zaiolako, oker dagoela esatea.
|
|
|
Egoera honen aurrean, garrantzitsua da guraso adoptiboak prest egotea kontrako emozio hauek onartzeko, normaltzat jotzeko eta, beren buruari baimena emanez, bikotekideari edo konfiantzako
|
pertsona
bati adierazteko. Galera errekonozitueta tristura adierazteak ez du poztasuna eta gogobetetzea espresatzeari uko egiteaesan nahi.
|
|
|
Erreaktibitateak haurrak estimulazioaren aurrean duen erantzuteko erraztasuneta intentsitateari egiten dio erreferentzia. Erantzunak
|
pertsona
batetik bestera aldakorrak dira erreakzioen atalase sentsorialaren, intentsitate mailaren, iraupenaren etaerrekuperazio denboraren arabera. Honen ondorioz, egoera berberean modu ezberdinean erantzuten du pertsona bakoitzak bere ezaugarri tenperamentalak direla eta.
|
|
|
Hiperaktibitatearekin elkarturiko arazoak izaten dira sarritan
|
pertsona
bat kontsultara hurbiltzeko lehen arrazoia. Hona hemen nahaste horietako ezagunenak:
|
|
|
«Ez da liburu ona baina ezagun du sufritu duen
|
pertsona
batek idatzia dela»entzun nion behin irakurle bati, delako liburuari onespena emanez. Hala, filmaamaitzean kreditu tituluetan «benetako istorio batean oinarrituta» dagoelagaztigatzen diguten film kaskar horiekin gogoratu nintzen.
|
|
|
Eta aurreraxeago azaltzen digu, bizitza arrunta zeraman
|
pertsona
bat nola etazergatik bilaka daitekeen alemaniar baten torturatzaile, menderatzailea menderatubihurtzen denean:
|
|
|
bienes muebles y raices: Ondasun mugikor eta mugiezinak,
|
pertsona
batek zituen diru eta gauzak eta etxe eta lurrak ziren, hurrenez hurren.
|
|
|
hueste: Armada edo
|
pertsona
baten edo zerbaiten jarraitzaile eta alderdikideak. Armada ere izenda dezake osteak380.
|
|
|
Dokumentu idatzi hau, inskripzio bat da, eta testu mota pribatua eta funerarioa, hots,
|
pertsona
baten hilobirako egina dago, haren oroimenez.
|
|
|
Horrela, antzeko bi inskripzio ageri dira helburu berarekin:
|
pertsona
baten heriotza adieraztea eta han datzala agertzea, bata hilarri forman eta bestea hilobian bertan. Biak harrian eginak, hizkuntza berean daude (latinez, kultura eta erlijio kristauaren hizkuntza, prestigioa zuena).
|
|
|
Zortzigarrenean dio, Joan erregeak sinatutako ordenantza zaharretan zetorren moduan, inongo biztanlek ezin zuela baleztarik atera edo borroka edo istilurik, ezarritako zigorren pean; bandoen arazoengatik ez zen betetzen, eta, ondorioz, heriotza, haserre eta zauri asko izan ziren. Ondorioz, berritu zen ordenantza, eta gehitu zitzaion inongo istilu edo borrokatan hiribilduaren barruan edo errebaletan balezta, espingarda edo beste suzko armarik aterako balu norbaitek eta beste
|
pertsona
bati tiro egingo balio, eskuineko eskua publikoan moztu zitzaiola; inor zaurituko balu, heriotza zigorra jasoko zuen, zauritua hiltzen ez bazen, eta zauritua hiltzen bazen, alevosoaren heriotza izango zuen (traidorearena, zigorrik txarrena izaten zen eta lotsagarriena). Salbuespena zen, hiribilduaren eta bere auzokide eta biztanleen babeserako armak ateratzea, errege erreginen justiziaren aurka zetorren kanpoko jendearen aurka bazen edo hiribildua hartzera edo hango jendea zauritu eta hiltzera zetozen jaun boteretsuen (Ahaide Nagusien edo beste jaunen) aurka.
|
|
|
Kontratuak mezua egiteko eta antolatzeko prestazioak soilik aipatuko balitu, ez litzateke publizitate kontratu bat, publizitate sorkuntzako kontratua baizik, PLOren 22 artikuluaren arabera ez legokeelako desberdintasunik publizitate agentziak kontratu mota horretan hartzen dituen eginkizunekin. Modu berean, kontratua dagoeneko sortua den publizitate baten hedapenera mugatzen bada, gaitza da bereiztea beste
|
pertsona
baten kontura enkarguak egitea xede duten kontratu horietatik; komisio edo aginduzko kontratuak kasu, horien tipifikazio tradizionalak publizitate kontratuarena ez beharrezko egiten baitu.
|
|
|
PLOk horren gainean ezer ere ez dioenez, beharrezkoa gertatzen da Merkataritza Kodera jotzea komisio kontratua aztertzeko, zeren kode horrek modu oinarriz koan arautzen baitu merkataritza operazio bat gauzatzeko beste
|
pertsona
bati agintzea suposatzen duen erlazio oro.
|
|
|
Honako hau da arbitrajearen oinarria: gatazka baten alde guztiak ados jartzen dira arazoa konpontzeko justizia epaitegira jo gabe, epaile arruntak ez diren eta botere judizialaren organo gisa ez diharduten
|
pertsona
baten edo gehiagoren bitartez. Beraz, gatazkan dauden alderdi guztiek ebazlea adostu eta hautatu behar dute.
|
|
|
174 Mugaz haraindiko kexa hauxe da:
|
pertsona
batek beste estatu bateko komunikabide batean argitaratutako publizitate lan baten inguruan aurkezten duen kexa. Erreklamazioa aurkeztu duenaren estatuko autorregulaziorako kontrol organoak ez du beste estatuetako komunikabideen laguntzarik.
|
|
|
Alabaina, baieztapen hori, itxuraz hain argia eta zehatza dena, apur bat iluntzen da kontuan hartzen badugu publizitate sorkuntzetan oso ohikoa dela obraren sorkuntza zenbait pertsonari egokitzea, babesturiko obran integratuko diren izaera ezberdineko ekarpenak egiten baititu pertsona bakoitzak. Sorkuntzaren ekimena bere gain hartzen duen
|
pertsona
batek zuzentzen eta koordinatzen du obra sortuko duen taldea. Talde lana izango da, beraz, eta JILTBren 8 artikuluan aurkituko dugu horren definizioa.
|
|
|
PLOren 19 artikuluak kontratuan bi alderdi aipatzen baditu ere, gerta daiteketatzea; hau da, erosketen banaguneen esku. Erakundeak izaten ohi dira horiek, per publizitate agentziak beste
|
pertsona
baten esku uztea mezuaren hedapena kontratsona juridikoak, normalean, eta denbora eta espazio unitateetarako eskubideak erosten dizkiete hedabideei; beraz, iragarlearen eta hedabideen artean negoziatzen dute edo negoziazioak erraztu egiten dituzte. Iragarlearen eta hedabidearen arteko artekaria da erosketen banagunea.
|
|
|
Horiek beharrezkoak dira, ordea, tarteko urratsak posible egiteko eta publizitate hedapenaren azken une horretara iristeko. Demagun, esaterako, iragarleak edo agentziak
|
pertsona
batekin hitzarmena egiten dutela beraren irudia iragarki batean erabilia izan dadin; edo kontuan har ditzagun interpretatzaileekin egindako kontratuak, edo erreprodukzio tekniketan adituekin egiten direnak. Kontratu horietaz guztietaz ez gara hemen arduratuko, baina komeni da gogoraraztea publizitate jarduera osoa gauza dadin negozio eta zerbitzu multzoa betetzen dela publizitatezkoak ez diren kontratuen bidez.
|
|
2007
|
|
|
Aipatzekoa da 2000 urtean posta elektronikoaren konfidentzialtasunazeraman genuen kasua. Gure bezero batek, Deustche Bank ek, arazo bat izan zuen;
|
pertsona
batek deialdi bat egin zuen posta elektroniko bidez, eta, esate baterako,. Bartzelonako bulegoari, eman beharrean, jarri zuen. Deustche bank guztiari?. Zenbait jendek mundu guztiari bidali zion erantzuna eta sistema kolapsatu egin zenlau egunez.
|
|
|
Hau zen eztabaida:
|
pertsona
bat bereetxera iristen da; bere etxean garbitzailea dago. Pertsona horrek erre dezake ala ez. Batek baietz esaten zuen, leku pribatua dela etxea.
|
|
|
Badaukagu harreman programa bat ere. Jende ezberdina elkartzen dugu (enbaxadoreak, egunkarietako zuzendariak...), batez ere Madrilen edo Bartzelonan.Datorren urtean 90 urteurrena daukagu, eta ekonomian mundu mailako erreferentzia den
|
pertsona
bat ekarri nahian gabiltza.
|
|
|
Enpresa batek pertsona inplikatuak, motibatuak eta enpresan zertarako daudendakitenak lortzen baditu, eta ideiak emateko eskatu eta ematen dakitenak, enpresa hori ezin da gaizki joan. Aldiz,
|
pertsona
bati eskatzen bazaio enpresabatean eskulan hutsa izatea, ahalik eta gutxien pentsatzea, ez partekatzea etaideiarik ez ematea, enpresa hori ez da hain lehiakorra izango, landu gabe uztendituelako pertsonek egin ditzaketen ekarpen asko eta asko.
|
|
|
Gainera, gure kasuan, jendea asko mugitzen da, ez dago egunero bere lekuaneserita. Beraz, oso zaila da beti
|
pertsona
bat egotea zure zain, zurekin. Egitura bat behar duzu hori lantzeko, ziur egoteko horrela lantzen dela.Taldeka lan eginda saiatzen gara horretan.
|
|
|
Ikerketaren laguntza ezinbestekoa da. Enpresa pila bat dago pertsona batenintuizioaren arabera funtzionatzen dutenak, eta oso ongi funtzionatzen dute.Baina epe bat izango dute; intuizio hori galtzen denean edo hain intuizio onaez duen beste
|
pertsona
bat etortzen denean, galdu egingo baitute merkatua.
|
|
|
2 Antolakuntza demokratikoa:
|
pertsona
bat, boto bat. Lanaren subiranotasunada oinarria, eta ez kapitalarena.
|
|
|
Ezagutza zientifikoa ere kontsumitua den heinean, herritarrek zientziarekikodituzten hautemateak ezin lekizkiokete hiztegi eta metodo zientifikoaren ezagutzariatxiki. Aitzitik, zientziari balioa eman ahal zaio
|
pertsona
bati suposa diezazkiokeenerabileren arabera. Horrez gain, garaiko gizarteetan, kontsumitzen den moduagatikere bai.
|
|
|
alde batetik, ezagutzarengarapenaren ikerketa garai hartan baztertuta egon ohi ziren gizarte edukietarazabaltzea lortu zuelako; bestetik, ikerketa eremu hori ezagutzaren garapenaren etagizarte jokabideen arteko harremanari erreparatzen diolako, horretarako hipotesibatetik abiatuz. Hipotesi horren arabera,
|
pertsona
batek gizarte mundua kontzeptualizatzeko eta mundu horren inguruan arrazoitzeko moduek zehazten dute errealitate horrekin duen eragin trukea. Gisa berean, esperientziek eta eragin trukeekeragin handia dute pertsonak gizarte munduaz dituen ikusmoldeetan eta arrazoitzeko eretan (Shantz, 1983).
|
|
|
James-ek (1890, 1892) sartu zuen psikologia amerikarrean Self delakokontzeptua. James-en aburuz,
|
pertsona
batek, bere, tzat hartzen duen guztia daSelfa (James, 1890). Definizio horren arabera, Selfetik kanpo daude egoeramentalak eta antzekoak, nahiz eta bereak izan, pertsonarentzat ezezagunak direnezaugarriak.
|
|
|
Adibidez, hauxe esan zuen:
|
pertsona
batek bere burua zein munduabesteekin dituen eragin trukeen ondorioz ezagutzen dituela.
|
|
|
Gizarteezagutzarekin lotura estua duen muga horietako bat egozentrismoa da. Egozentrismoa beste
|
pertsona
bat (zu) en ikuspegia hartzeko ezintasunari dagokio. Horrenondorioz, haurrak bere ikuspegia bakartzat hartu, eta beste ikuspegiak baztertuegiten ditu.
|
|
|
Fodor ekprozesu kognitibo nagusiei prozesadore nagusi esaten die, eta haien funtzionamendua ez da moduluena bezalakoa. Izan ere, motelak dira; ez dute soilik eremuzehatz bati buruzko informazioa prozesatzen; ez dira nahitaez aktibatzen (nahiizanez gero,
|
pertsona
batek zerbaitetan ez pentsatzea erabaki dezake), askotankontzientziaren kontrolpean jarduten dira, eta helburu kognitibo orokorrak lortzekoprestaturik daude.
|
|
|
dion hirugarren
|
pertsona
baten ikuspegia har dezakete, eta bai Holly k bai aitak zerpentsatzen duten adieraz dezakete, honako hau esanez: –Holly k katua hartu nahizuen, katuak oso gustuko dituelako, baina bazekien ezin zela zuhaitzetara igo.Aitak bazekien Holly ri ez ziola zuhaitzetara igotzen uzten, baina gerta zitekeenkatuarena ez jakitea?.
|
|
|
norberaren ikuspegiaren eta bestearenaren arteko koordinazioa. Hala, egoera eta inplikaturik daudenalde guztiak hirugarren
|
pertsona
baten ikuspuntutik ikusten dira. Haurrak ulertzendu asebetetasunak, ulermenak eta bestek elkarrekikoak izan eta koordinatuak egonbehar dutela, benetakoak eta eraginkorrak izan daitezen.
|
|
|
batetik, emozioak, pentsamenduak, motibazioa edo sentimenduak psikologikoki zehaztutadaudela ulertzen dute, eta, ondorioz, onartzen dute zenbaitetan autogogoetarenbidez ulertezinak izan daitezkeela. Hala, ulertzen dute zenbaitetan pertsonarenbarnean eragin truke korapilotsuak gertatzen direla eta horiek askotan ulertezinakdirela, nahiz eta aurreko mailan hirugarren
|
pertsona
baten ikuspuntuan jartzekogaitasuna lortua izan. Ildo horretan, Selman ek proposatzen du gizabanakoarenganinkontzientea agertzen dela.
|
|
|
Azkenik, funtsezko egozpen hutsegiteari dagokionez, honako hau frogatu da: kausalitatea kanpoko edo barneko kausei egotz dakiekeen testuinguruetan, haurtxikiek kanpokoei egozteko joera dutela (Ruble et al., 1979; Higgins eta Briant, 1982, denak in Durkin, 1995). Ikuspegi horretatik,
|
pertsona
batek bere ekintzenaurrean duen erantzukizuna ulertzea garapen soziokognitiboaren ondoriotzat hardaiteke.
|
|
|
Baina ama, aita edo beste edonor haurrarilaguntzera joaten zaionean, eta pertsona horrek haurraren mugimenduek zerbaitseinalatzen dutela ikusten duenean, egoera errotik aldatzen da, haurrarenmugimenduak beste pertsonentzat esanahi bat hartzen du-eta. Haurraren hasierakosaiakera okerrak erantzun bat sorrarazten du; baina, ez haurrak nahi zuen bezala, objektuarena, beste
|
pertsona
batena baizik. Hala, hasieran objektu bat eskuratzekosaiakera besterik ez zenari beste pertsonek esanahi bat ematen diote.
|
|
|
Horretazohartzean, umea hasten da ekintza hori seinalatzeko ekintzatzat hartzen. Une horretan, mugimenduaren funtzioa aldatu egiten da; objektu bati zuzenduriko mugimendua izatetik beste
|
pertsona
bati zuzenduriko mugimendua izatera pasatzen da; hau da; zerbait hartzeko mugimendua zena seinalatzeko ekintza bihurtzen da.
|
|
|
Anai arreben arteko eragin trukeetan, berriz, partaideak bi hauek dira: umetxoa, gizarte estimuluenaurrean jaiotzetik sentibera dena, eta beste
|
pertsona
bat, neurri batean sozializatutadagoena eta helduen aldean haurraren estimuluekin sentiberatasun apalagoa duena.
|
|
|
Baina gizarte ezagutzaren garapenean benetan eragiten duen jolas mota jolassinbolikoa da. Jolas sinbolikoan, haurrek errealitateak ezartzen dizkien mugakgainditzen dituzte; izan ere, horietan objektu zein jarduera jakin bat beste bat balitzbezala jokatzen dute (van der Voork eta Valkenburg, 1994 in Valkenburg, 2001). Jolas horietan, haurrek errealitatea fantasiarekin uztartzen dute (Stassen Berger etaThompson, 1997), beste
|
pertsona
bat direla, objektu bat beste gauza bat dela edojolasten ari direnak beste toki eta denbora batean daudela imajinatuz (James etaMcCain, 1982 in Valkenburg, 2001). Jolas horiei esker, haurrek inguruan ikustendituzten gizarte rolak esploratzeaz eta saiatzeaz gain, kezkatzen dituzten gaiakaztertzen dituzte, minik hartzeko aukerarik gabe.
|
|
|
jaioberriak hasieran ezin ditubereizi bere buruarengandik eta ingurunetik datozkion estimuluak (Gergely, 2002). Alabaina, berriki egin diren zenbait ikerketen arabera, jaioberriek badute biestimulu mota horiek bereizteko gaitasuna (ikus Gergely, 2002 eta Rochat, 2001). Rochat ek eta Hespos ek (1997 in Carpendale eta Lewis, 2006), adibidez, hauxeegiaztatu zuten: 4 asteko haurrek ezberdin erantzuten zutela beren eskuak kokotsaukitzen zienean eta beste
|
pertsona
batek ukitzen zienean. Emaitza horietan etaantzekoetan oinarrituz, egun zenbait autorek uste dute jaioberriak jaiotzetikinguruan duen mundutik bereizteko nolabaiteko gaitasuna duela; alegia, norberaren kontzientzia duela (besteak beste, Brown, 1998; Butterworth, 1992; Harter, 1998; Meltzoff, 1990; Samuels, 1986; Stern, 1985).
|
|
|
Beraz, alde horretan ere autoestimua oso subjektiboa da, pertsona bakoitzak modu batera hautematen baitu nahiaren eta errealitatearenarteko aldea. Hala,
|
pertsona
batentzat alde txikia dena, beste batentzat izugarrizkoaizan daiteke (Palacios, 1999).
|
|
|
Hala ere, gizabanakoek oraindik ez dute abstrakzio horien arteko lotura ezartzeko gaitasunik, ez etaabstrakzioak uztartzen dituen autokontzeptu integratua garatzeko gaitasunik ere.Ondorioz, abstrakzioak bakartuta egoten dira. Esaterako, egoera jakin bateaniskanbilatsua eta berritsua den
|
pertsona
batek abstrakzio hau eraiki dezake: pertsona irekia dela. Isilik eta lotsatuta dagoen egoera batean, berriz, besteabstrakzio hau eraiki dezake:
|
|
|
Hala ere, bada bien artekoezberdintasunik. Izan ere, beste
|
pertsona
bat deskribatzeko garaian, gizabanakoakkontuan hartzen du pertsona horrek berarengan duen eragina; nork bere buruadeskribatzean, aldiz, ez ditu erreferentziatzat hartzen beste pertsonak. Ostera, gizabanakoak bere buruaz duen iritzia izaten da deskribapenaren ardatz nagusia (Damon eta Hart, 1988).
|
|
|
Halaber, zenbait ikerketak egiaztatu dute haurrek ezberdin erantzuten dutelapertsonen eta objektuen aurrean. Hain zuzen ere, Richards ek (1974 in Durkin, 1995) frogatu zuen haurren jokabidea ezberdina zela
|
pertsona
baten eta objektudeigarri baten aurrean. Objektuaren aurrean zeudenean, haurrak urduri zeuden, objektuari adi adi zeuden, eta ikusmenaren bitartez aztertzen zuten.
|