|
2003
|
|
|
Eta ez gorputzean bakarrik, ariman ere, moduak, ohiturak, iritziak, desirak, atseginak, atsekabeak, beldurrak, horiek guztiak ez dira inoiz berberak
|
pertsona
bakoitzean, aitzitik batzuk sortu eta beste batzuk desagertu egiten dira. Baina hori guztia baino are harrigarriago da jakintzak ere ez direla ba208 karrik gugan batzuk sortu eta beste batzuk desagertzen eta inoiz ez garela berberak ezta jakintzetan ere, jakintzetako bakoitzak ere horixe bera jasaten duela baizik.
|
|
|
Betebehar mota bi horiek baliatzen ditu Jainkoak gizartearen ordena osatzeko, bere kideak batzen bigarren legearen jardueran. Eta eurotako bakoitzari dagozkion eginbeharrak zehazten dituenez, horra hor, eurok azalarazten dizkiguten ezaugarrietan aurkitzen direla
|
pertsona
bakoitzari justiziak eta ekitateak eskatzen dizkiotenak, lehenengo edo bigarren klasekoa izanik ere haiek bete behar dituztenak.
|
|
2004
|
|
|
Zinezko etika, beraz, ez da inposatzailea, ez eta inposatua izan behar, argitasunez eta zentzuz onargarria eta bereganatzeko modukoa baizik. Ildo honetatik, kontzientzia etikoa da
|
pertsona
bakoitzak bere buruaz praxikoki jabetzeko duen barne argitasuna, errealitatearen osotasuna kontuan izanik eta, beraz, errealitatearen beharkizun objektiboez eta beste pertsonen oinarrizko beharrizanez ere jabetzeko barne argitasuna orobat.
|
|
2005
|
|
|
Lehenik giza-formazioaren prozesuan ematen den garapen intelektualean edo kognitiboan barrenduko gara Humboldten eskutik, gure helburua hizkuntzak bertan duen eginkizuna hobeto ezagutzea eta ulertzea delarik. Gogoratu beharra dago, aldez aurretik, garapen honetan
|
pertsona
bakoitzak etenik gabe situazio berriei egiten diela aurre, ordura arte bereak ez ziren ezagupenak bereganatzen dituela eta, honela, pixkanaka bere munduaren pertzepzioa eta ikuskera aberastuz doala. Prozesu honek, baina, ez du amaierarik ezagutzen eta egiaz ezin du ere horrelakorik ezagutu, ze honek gizakiaren beraren amaiera suposatuko luke.
|
|
|
" Hizkuntza, nazioaren eta iraganaren ekintza den heinean, gizakiari arrotza zaion zerbait da" eta, zentzu honetan," gizaki hau hizkuntza horri lotuta" agertzen zaigu; aldi berean, ordea," gizaki honek berak aberastua, indartua eta suspertua ikusten du bere burua, hain zuzen, hizkuntza hartan bere aurreko belaunaldiek jarritako guztiagatik" 139 Produkzio linguistiko guztiak kontestu espazio tenporal jakin batean emandako gertakari historikoak dira eta, beraiei esker eta aldi berean, gizabanakoek —bakoitzak bere erara— iraganeko hainbat bizipen jasotzen eta gaurkotzen dituzte. Honi esker
|
pertsona
bakoitzak bere aktibitatea martxan jartzen du, benetan sortzaile izateko aukera irabazten du eta, honen guztiaren haritik, bere giza-formazio prozesuan aurrera egiten du. " Hizkuntzak" askoz ere gehiago dira" zeinu arbitrarioak" baino eta," euren egituraren berezitasunari esker", posible zaigu" bizitza espiritualean sakonago sartzea" eta, honela," egia ikertzeko eta ezagutzeko baita iritziak eta karakterea osatzeko ere baliabideak aurkitzea" 140 Beti ere hizkuntzak, gorago aipatu bezala, gizabanako ezberdinek bat egiten duteneko puntua edo hauen pertzepzio eta egitasmoak elkarri ezagutzera emateko esparrua osatzen du, berau gainera gizakiaren indibidualitate errealarekin erlazio estuago eta biziagoan aurkitzen den elementua delarik.
|
|
|
Norberaren hizkuntzak eta bestelako hizkuntzek, honela ikusi dugu lehenik, etenik gabe eskaintzen dizkiote gizakiari honek bere garapenerako behar dituen situazio ezberdinak, hau da, ezagupen edo sentipen berriak edukitzeko aukerak. Ondoren, eta aurreko ideia zehaztuz, hizkuntza ezberdinak ikastea bestelako mundu ikuskerekin konfrontatzea dela adierazi dugu eta, baita ere, nola jarduera horrekin
|
pertsona
bakoitzak bere ikusmoldea aberasteko aukera duen. Bestela, eta gai konkretu bati helduz, itzulpengintzak berez aurkitzen dituen gainditu ezinezko mugez aritu gara eta, hemendik, ikusi dugu hizkuntza ezberdinak ezagutzea eta erabiltzea ze aberatsa izan daitekeen gizabanako bakoitzarentzat.
|
|
|
Bere asmoa, ordea, ez da hainbeste filosofia sakonetan murgiltzea eta gizabanako guztiei komuna zaien indibidualitatearen printzipio metafisikoa bilatzea. Saiakera honen garrantzia zalantzan jartzen ez badu ere, berea batez ere
|
pertsona
bakoitzaren berezko espezifikotasunak nola erreal bihurtzen diren aztertzea da. Hemendik abiatuz, hain zuzen," gizakia berez denaren eta izan daitekeenaren estudio" bat aldarrikatzen du, alegia," gizakiaren barruko izaera hau oro har azken ikuspuntu bezala hartzen duen" bat; eta, honen haritik, Humboldtek" gizaki indibidualaren izateko era" egiaz" helburu" bezala eta ez" bitarteko" bezala kontsideratzeko beharra azpimarratzen du20 Gizakia benetan ezagutu eta osatu nahi duen antropologia batek ez du nahikoa gizakia maila abstraktu batean kontsideratzearekin, aldiz, ezinbestekoa du honen izaera historikoa aztertzea.
|
|
|
Gizaki bat osatzen duten ezaugarri guztiak dira garrantzitsuak, jakina, baina honek ez du esan nahi hauen artean sailkapen bat egiterik ez dagoenik edota egin behar ez denik. Alderantziz,
|
pertsona
bakoitzak bere humanizazio prozesuan bere bideari jarraitu behar baldin badio, honela ikusi dugu jada, jakin egin behar du bere baitan nor den eta berez zer den. Metodo konparatiboa, honela, beharrezko tresna bezala ageri da, bai funtsezko ezaugarri horiek identifikatzeko bai bakoitzari garapenerako erreferenteak eskaintzeko.
|
|
2007
|
|
|
" izaki organiko urria" (Gehlen)," naturaren umerik utziena" (Herder)," erditze fisiologiko goiztiarra" (Portmann) edota" finkatu gabeko animalia" (Nietzsche). " Gizakia", berriz ere Sussmuthen hitzetan," naturaren gertakari bat baino gehiago da; gizakia zeregin bat da, eta, horregatik,
|
pertsona
bakoitzaren garapenak hezkuntza aurresuposatzen du" 15 Hezkuntzaren behar horrek, bestela, agerian uzten du gizakiaren hezia izateko eta hezteko" posibilitatea": " Gizakiaren indeterminazioa dela eta, bakoitzak ‘bere burua egiten’ du", dio Castillejok, eta" egite hori haren berezko aldaketarako posibilitatean oinarritzen da" 16 Hain zuzen gizakiaren egitura, ikusi bezala, jaiotzetik edo genetikoki erabat zehaztua ez dagoelako, horregatik berori egitura ireki bat dela esan dezakegu, zeina bere" plastikotasunak" edota" malgutasunak" ezaugarritzen duen.
|
|
|
Honela azaltzen digu Fermosok haren ideia hori: ...helburu esleituz" 87 Herbarten pedagogiak, beraz, izaera teleologikoa du, eta, zentzu honetan, ez da harritzekoa berak hezkuntza" borondatearen hezkuntza" bezala formulatu izana, eta berorren helburua" karakterearen sendotzea" bezala88 Hezkuntzaren helburua, bestela esanda, gizabanakoari bere pertsonalizazio prozesuaren kontrola hartzen laguntzea izango litzateke, alegia,
|
pertsona
bakoitzari bere erabakiak erantzukizunez —bai eta erabaki horien ondorioen erantzukizuna— hartzen laguntzea. Horren haritik, Deweyk berak," hezkuntza moralaz" hitz egiterakoan, zera dio:
|
|
2010
|
|
|
Bigarrenez, behin baino gehiagotan esan dugun moduan, legea giza jokabidearen moraltasun erregela da, eta moraltasun hori behar dute, hala gizarteak, nola berori osatzen duen gizaki bakoitzak. Hortaz, legea bera giza erkidegoarentzat ez ezik, erkidego horretako
|
pertsona
bakoitzarentzat ere bada.
|
|
|
Beraren gainetik dagoen norbaitek zerbait egitea nahi du. Hitzematearen bidez, ordea, gizakiak betebeharra hartzen du berarentzat;
|
pertsona
bakoitzak bere baitan du botere hori, eta berak erabakiko du bere modukoari, behekoari edo goikoari begira gauzatzen duen, ez duelako eskubidea egikaritzen inori begira, baizik eta bere buruari begira, eta ez du inor behartzen eskubide hori onartzera, hala nahi ez badu.
|
|
|
Hori gorabehera, hildako liburuaren kasuan ezin esan daiteke legea dela bere buruarentzat, liburu horri ezin zaiolako aplikatu bertan idatzitako legea. Gizakiaren bihotza, ordea, liburu bizia da, eta bertan grabatu da lege naturala; horregatik, lege naturala aplikatzen denetan, esan ohi da
|
pertsona
bakoitza lege dela bere buruarentzat. Hurrengo liburuan azalduko dugu lege hori boteredun izaki gorenak eman duela.
|
|
2011
|
|
|
Arrazoimen abstraktuaren egia objektibo eta unibertsalek ez dute interesik sortarazten existentzialistengan,
|
pertsona
bakoitzak bere egia subjektiboa eta pertsonala bilatzen baitu. Horretarako beharrezkoa da bizipen pertsonaletan oinarritzea:
|
|
2022
|
|
|
Beharrizan hori pertsona jakin batzuek hezurmamitzen dute: unibertsitatera ikasteko gogoak mugituta bertaratzen den
|
pertsona
bakoitzak. Noski, ikasteko gogoa ez da gogo hutsa:
|