|
2000
|
|
|
Kasu hartan inpartzialtasuna motu proprioz aukeratua nahiz beldurraren legepean ezarria justifikaezina zen, bere ankerkeriagatik eta bere ondorio sumaezinengatik. Zehazki, niri zuzenduriko konplot bat zen, bada, hartan ez
|
nuen
ordurako zalantzarik egiten. Zergatik, ordea?
|
|
2001
|
|
|
Gehiegizkoak direlako batzuetan, beharbada, eta gehienetan gure garaikoek maiteen genituen (txoro txoroan ala jakinaren gainean eta merezi onez, bestek esan beza) uste eta balioen kontra doazelako batez ere. Ikus bestela hemen bertan, Eganen azken zenbakian, Txillardegiren Peru Leartzakoz idatzi nuena2 Egia esan, dena aitortu behar bada, urdaila berriz asaldatzen hasia
|
nuen
ordurako agian.
|
|
2002
|
|
|
Musikaren bidea bizi
|
nuen
orduan, konposatu egiten nuen. Baina nire helburua ez zen goi mailako musikari izatea.
|
|
2003
|
|
|
Azkenean mediku bat etorri zen esanez ezin zutela ezer esan, inkomunikatuta zegoelako. Nik edozer gauza espero
|
nuen
ordurako. Bizi al zen galdetu nien eta baietz erantzun zidaten, lasai egoteko.
|
|
|
Soineko arin bat zeraman eta ezer erakutsi gabe ere edertasuna agerian uzten duten emakume horietako bat zela deliberatu nuen. Nik zer pentsatu behar
|
nuen
orduan bere poltsa zimurrean pistola bat zeramanik eta are gutxiago minutu batzuk geroago idazlearen kontra tiro egingo zuenik?
|
|
|
Baina, neure harridurarako, hizketan jarraitu beharrean, begiak jaitsi zituen ni apenas konturatu gabe, eta gutuna berrirakurtzen hasi. Nik une hartan ulertu
|
nuen
ordu arte erabilitako estrategiak huts egin zidala eta, emakume harengana hurbildu nahi banuen, hain gogoko nuen mexikarren marrazki sorta alde batera utzi, eta azkar jokatu beharra neukala: Hendaiaraino bi ordu eskas baino ez zen falta.
|
|
|
Egia esan behar badut, ez
|
nuen
ordu arte inoiz jubilatu arandar bat negarrez ikusi, baina zin dagit ez dudala halako ikuskizun tristerik inoiz ikusi. Gure maitasun erakustaldiek kontsolatzen ez zutenez, pentsatu nuen gizagaixo hura baretzeko era bakarra bere neurrira apaltzea zela, hau da, gure barren sakonean guztiok gordetzen dugun sekreturen bat, besteon argitara jartzerik sekula nahi ez genukeen mixeriaren bat kontatzen hastea.
|
|
2004
|
|
|
Ezetz uste
|
nuen
orduan. Baina, bai, amiantoak eragin zizkidan hezurretako gaitzak.
|
|
2005
|
|
|
Ez zen egia, noski. Lauretan ailegatu nintzen herrira, aseguru etxea ordu horretan irekitzen zuelakoan, baina ez zen horrela izan eta autoan itxaron behar izan
|
nuen
ordu erdiz, nire arrebak kalea gurutzatu eta bulegoa ireki arte.
|
|
2006
|
|
|
Bat batean bihotzetik hartutako erabakia izan zen. Guztia kanpotik bizi izan
|
nuen
ordura arte, baina sentimendu hura erraietatik atera zitzaidan. Hil nahi nindutenei ez nien berehala utziko zakurra bezala hil nintzaten.
|
|
|
Ahaleginduko nintzela agindu nizun, zure sukar hura baretzeko, eta laguntzeko gertu agertu zinen beste behin, eskola orduetatik kanpo, neuri ondo zetorkidanean. Han edo hemen bilduko ginela nahi banuen, nik nahi nuen tokian, nik nahi
|
nuen
orduan. Baietz esan nizun, atea zabalik utzita baina konpromiso zehatzik gabe.
|
|
|
Harri kozkor bat botatzea otu zitzaidan eta bota banuen bota nuen: zaratak asaldatuta edo, soldadu bat ikusi
|
nuen
ordura arte ikusi gabeko leihoxkatik irteten. Beldurtu eta atzera egin nuen.
|
|
2008
|
|
|
–Abortatu eta gero, interesa galdu
|
nuen
ordura arte nire bizitzan interesa izan zuen ororekin. Norberaren ametsak suntsitzeak, galera errealak ditu.
|
|
2009
|
|
|
Memoriaren itzalaldi edo blackout hori, zulo hori, norberak galdu eta beste norbaitek eskuratu duen memoria puska hori, hain ezdeus eta hauskor sentiarazten gaituena, hain besteen menera. Zer egin ote
|
nuen
ordu txikietan. Zer ez ote nuen egin?
|
|
|
Ama sukaldetik deika ari zitzaidan. Mobilean begiratu
|
nuen
ordua: 8ak 10 gutxi.
|
|
|
Izugarrizko tristura ematen zuen: nik ez
|
nuen
ordura arte gizonezko bat sekula gisa hartan negarrez ikusi. Emakumeek bezala egiten zuen, berdin berdin.
|
|
|
Inongo erregek ez zuen ezkutari bat bakarra. Nafarroakoak nirekin aski zuela uste
|
nuen
ordu arte.
|
|
|
Ezagutu nuenean, duela hogei bat urte, politikaz zipitzik ere ez zekielako aukeratu dut film hau zuzentzeko. Nik politika puri purian bizi
|
nuen
orduan; hura, aldiz, beste mundu batekoa zen. Kaleko antzerki ikuskizun bat egiten zuen Donostiako Parte Zaharrean, ile luzearekin eta koloretako praka zabalekin.
|
|
2010
|
|
|
Ez ninduen berotzen. Hori egitea baino nahiago
|
nuen
ordura arte pintatzen nuena pintatzen jarraitu, zertan ari nintzen ez nekien arren, ondo pasatzen nuelako, eta egiten ari nintzen horretan fede apur bat baneukalako. Gusturen nagoen unea, estudioan sartuta, musika topera jarrita, marrazten ari naizen momentua da.
|
|
|
Gurasoek eta Heinrichek isilik entzuten zidaten?. Isilik badaude, nire hitzaren mende dauden seinale?, gogoratu zitzaidan, birikak puzten nabaritzen nituen bitartean?, eta lauzpabost segundoko eten hura egin nuenean ere isilik geratu ziren, nire birikak gero eta puztuagoak? Gero, amaren ikuspuntua neure egiten nuela, ateo ateotzat
|
nuen
ordurako neure burua, baina ez nuen ama mindu nahi?, aurrera jarraitu nuen: –Nola uste duzue, bada, egon nintzela, neure gizontasuna galdu ondoko lehenengo hilabeteetan?
|
|
|
Jendetzaren zarata eten zenean, nire burua ere halaxe eten zen. Bat batean ulertu
|
nuen
ordura arte sumatu besterik egin ez nuena, hots, une erabakigarria heldua zela eta sententzia entzuteko nengoela han.
|
|
|
Gurasoek eta Heinrichek isilik entzuten zidaten —‘Isilik badaude, nire hitzaren mende dauden seinale’, gogoratu zitzaidan, birikak puzten nabaritzen nituen bitartean—, eta lauzpabost segundoko eten hura egin nuenean ere isilik geratu ziren, nire birikak gero eta puztuagoak... Gero, amaren ikuspuntua neure egiten nuela —ateo ateotzat
|
nuen
ordurako neure burua, baina ez nuen ama mindu nahi—, aurrera jarraitu nuen: ‘Nola uste duzue, bada, egon nintzela, neure gizontasuna galdu ondoko lehenengo hilabeteetan?
|
|
|
Garai hartarako jada hasita nengoen pentsatzen doktorego tesia Saizarbitoriaren obraz egin behar nuela, jende guztiak korpusa laburregia zela esaten zidan arren. Nik ez
|
nuen
ordura arte hitzaldirik inoiz eman, eta are gutxiago euskaraz. Ustez ongi prestatuta nuela hitzaldi aretoan agertu nintzenean, harrituta eta ikaratuta gelditu nintzen.
|
|
|
" Zitadelatik jaistean, Partenoiko marmol zati bat hartu nuen. Agamenonen hilarriko puska bat ere gordea
|
nuen
ordurako eta, harrezkero, pasatu naizen monumentuetatik zerbait eraman dut beti etxera. Ez dira M. de Choiseulek eta Lord Elginek ostu zituzten oroitarriak bezain ederrak, baina nahikoa zaizkit". 1137
|
|
|
Etxarteko kide guztien buruan nor ote nintzen galdera egongo zela uste
|
nuen
orduan. Oker nengoen.
|
|
|
Garai horretaz gogoeta egiten hasten naizenean ez dakit xuxen zer nerabilen buruan, zer nahi
|
nuen
orduan: Dimitriren istorioaren bukaera jakin ala Dimitriren balizko ihesaldian parte hartu?
|
|
2011
|
|
|
Betidanik joan izan naiz mendira. Lan egiten nuenean, nahiz eta asteburuan lanez lepo egon, beti hartzen
|
nuen
ordu pare bat, gutxienez, mendian ibiltzeko, nahiz eta ilun egon. Ezin nuen lanera joan astelehenean, asteburuan mendia zapaldu gabe.
|
|
|
Baina amona ez zen lo egoten zen horietakoa eta berehala igo zen logelara gaixorik ote nengoen galdezka. Jaitsi egin behar izan nuen, baina egin
|
nuen
ordu erdiko kuluxka primeran etorri zitzaidan.
|
|
|
1974an Laboarekin eta 1980an Ordorikarekin gertatu bezala, kolpe bat izan zen niretzat 90 hamarkadan Achiaryren Ene kantu ferde ta urdinak entzutea. Gero, aurreko Arranoa (1988) eta ondorengo Lili purprea (1991) entzun nituen, eta aski izan
|
nuen
ordura arte ezagutzen ez nuen beste zerbaiten aurrean nengoela jabetzeko. Hiru ordu betetzen dituzte hiru lanen artean, berrogei kantekin.
|
|
2012
|
|
|
Guk ere nahi dugularik zerbait idatzi, ez gara bertan abiatzen. Nik memento hartan pentsatzen
|
nuen
ordu zela egiteko, jendeek zerbait berrikuntza nahi baitzuten. Ramuntxo pastoralak eta Oiherkoren Trajeria k, adibidez, fikzioa ukan zuten abiapuntu.
|
|
|
Azkenean argitu zitzaidan egia. Esplorazioko lehen ahaleginetan, berrogeita hamabi urrats kontatu nituen erori nintzen unea arte; oihal pusketatik urrats batera edo bira egon behar
|
nuen
orduan; hortaz, ia osorik egina nuen presondegiaren itzulia. Gero lo geratu nintzen, eta esnatzean, lehen egindako bide beretik joan nintzen ostera ere; horregatik uste izan nuen itzulia benetan zena baino bi bider handiagoa zela.
|
|
|
Lanerako geratzen zitzaidan denbora labur horri erantsi nioke lanean egin behar nuen neurriz kanpoko ahalegina, tresnarik eta laguntzarik ez nuelako eta ezta trebetasunik ere, eta edozer gauza egiteko behar
|
nuen
ordu pila. Adibidez, berrogeita bi egun eman nituen ohol bat prestatzen leize zuloan jarri nahi nuen apal luze bat egiteko; aldiz, bi zerralarik beren erreminta eta zerrarekin, horrelako sei moztuko lituzkete zuhaitz beretik egun erdian.
|
|
|
Baina ez nengoen oso lasai horren agerian egonda, izan ere, itxitura bikain baten barruan nengoen, eta era horretan, berriz, arriskuan eta babesik gabe niri eraso egitera sar zitekeen edozein gauzaren aurrean. Hala ere, ez
|
nuen
ordu arte beldur izateko izakirik ikusi, uhartean ikusitako animaliarik handiena ahuntz bat izan baitzen.
|
|
|
Noiz, nun eta nola egina ote nuen norbaiti holako herra piztu dion kaltea? Ene ustez ez
|
nuen
ordu artean nehori kalterik ekarri, ez ene sor herrian ez eta ere auzo herrietan! Nolaz naiz ni hola, nihaurek uste gabean, eta sustut jakin gabean, norbaiten etsai bilakatua?
|
|
|
Erizainek pusaka zeramatzaten karroserroden birrinbek min bat bezala sentiarazten zidaten ene mugi ezina. Hala ere, hemen entzuten nuen bizi harrabotsa, beharrena
|
nuen
ordu hartan.
|
|
|
Neska xinplea bezain sano eta gustagarriaren aldera ene bihotza idekitzera zoan. Ostatu atetarik kanporatzean, elgarren besoetaratu ginen, han egin
|
nuen
ordu huntara arte bizian egin ez nuen besarkadarik eztiena. Aita ameri erranen diotet zu kausitu zaitudala. Oh, Marie Ange, Marie Ange! Errozute Aita Ameri bertute guttiko bidelari herrebelatu batekin gurutzatu zinela!!
|
|
|
Horrentzat behin betikotz urruntzera gindoazen! Ez nezakeen, egoera hau, hobeki konpara hantxet, Quebec-eko Sept Iles herriko aireportu izkinan, Ciryl Mignault, Quebec ear adixkide arraroa utzi
|
nuen
ordu mingarriarekin. Ciryl ekin ez ginituen azken hitzak erran ahal ukan elgarri.
|
|
2013
|
|
|
Ongi zedarrituak nituen asmoak: Ingalaterran egon nahi
|
nuen
orduan.
|
|
2014
|
|
|
Erresidentzia hiritik kilometro gutxira dago, txaletez eta atxikitakoz betetzen ari den nekazari herrixka batean; hirian zirkulazio gutxi egonez gero, aitaren batean iristeko moduko lekua da. Egun hartan ez
|
nuen
ordu laurdena ere eman. Hirikoa bezala, eraikinaren inguruko airea polenez mukuru zegoen.
|
|
|
Azken mementoan etnologia edo antropologia UV (hau balore unitate, asignatura hots) laurden bat segurtatzen zuen irakasleak atera zuen txosten bat itzuli behar geniola langileek ere. Euskal erakustokia erdi lo zen, Baionako liburutegian orduan gauza guti, proposatu nion Xani hau idaztea, gogoan
|
nuen
orduan, gaian sartzen bazen bederen. Testu hau enea da baina gauzaño bat azaldu behar dut halarik ere, gibelean den bibliografia, honetan baliatu artikulu anitz ez nituela eskutan ukanen Xanen sunda eta gaiaren ezagutzea ere ez balira izan.
|
|
|
Asun eta Julik kontatu didate 1936 inguruan, ezkondu aurretik, Lina neskame izan zela Donostiako etxe batean. Ez
|
nuen
ordura arte horren berririk izan. Memoriak ez zuen ordura arte tolesduretan bilatzeko aukerarik izan.
|
|
|
Zer egin behar
|
nuen
orduan?
|
|
2015
|
|
|
Eta ebaki eta gorde egin nuen, berriz. Bestalde, Kuban kontatu zidatena gogoan
|
nuen
ordurako eta" arraioa! Eleberria idatzi behar diat!" hasi nintzen neure buruari esaten.
|
|
|
Ez dut esango ni neu ere mezu haiekin maitemindu egin nintzenik, baina nolabaiteko lilura piztu zidatela bai. Ez
|
nuen
ordura arte horrelako gizonik ezagutzeko suerterik izan. Uste gabeko erregalo bat izan zen, bai, nire bizitzari ate eta leiho guztiak zabaldu zizkiona.
|
|
|
Gogoan dut behin, Juan Mariren bidaia luze bat aprobetxatuz, Markelekin Egon Schieleren erakusketa baten aitzakian Bartzelonara egin nuen bidaian, nola ibili nintzen kezkatuta. Ez
|
nuen
ordura arte hainbeste egun pasa kanpoan Markelekin, eta askotan pentsatzen nuen, eta orain edozein arrazoirengatik bidaia erdian suspenditu eta abisurik gabe etxean presentatzen baldin bada??. Kezka hori ibili nuen buruan jira eta buelta Bartzelonako egun haietan, eta Markeli kontatzen nionean barre egiten zidan.
|
|
|
Ez dakit zenbat denbora egin genuen elkarri begira, ezta bitarte horretan pagadira igotako lagunek zer egin zuten ere, errotatik zuzenean etxera itzuli bainintzen eta neure gelan ohe gainean etzanda egon bainintzen amak afaltzera deitu zidan arte. Ez
|
nuen
ordura arte tximino bat gertutik ikusteko aukerarik izan, eta haren begiradaren atzean ezkutatzen zenak areagotu egiten zuen errotako gizonaren misterioa.
|
|
|
Irudipena
|
nuen
orduak generamatzala Dorre Berdean barrena ibiltzen. Azkenean, Maisua ate txiki baten aurrean gelditu zen.
|
|
|
Arnasa trago bakarrez irentsi eta, gau hartan beste be hin, madarikatu egin nuen ahoa ireki
|
nuen
ordua. Mingainez eta hortzez betetako nire aho handi alua ireki eta Silvy barnetegiko ganbaran salbatzea merezi zuen zerbait bazela esatea otu zitzaidan unea.
|
|
|
Kaskagorri kabroi hura ez zen ale garbia, hasieratik jakin nuen hori. Inor baino iraultzaileago eta komunistago azaldu behar horrek burges konplexuren bat ezkutatzen zuela pentsatu izan
|
nuen
ordura arte, baina bestelako zerbait bazen. Azken batean, Arozenak hasiera hasieratik zuen guztiaren berri:
|
|
|
Elkartea ezagutu zuenean begiak ireki zitzaizkion. . Ez gizartean eta gutxiago gure inguruan, patriarkatua zenik ere ukatu egiten
|
nuen
ordura arte; ezkerreko mugimenduen barruan halakorik existitzen zela esatea gezurra zela pentsatzeko kopeta neukan?. Armak bai, armak hartu zitzaketen emakumeek El Salvadorren?, frontean bi esku oso lagungarri dira, eta hor ahaztu egiten zitzaizkien desberdintasunak??, emakumezko komandanteak ere baziren gerrilletan, baina erabakiak ez, horiek gizonen esku zeuden.
|
|
|
31 Gure Ordenako beste fraide bat, oso fraide ona, gaixorik oso larri zegoen eta, mezatan nengoela, neure baitan barneratzeko eragina izan nuen eta ikusi nuen nola hil zen eta zerura igotzen zen garbitokian sartu gabe. Gero jakin nuenez, nik ikusi
|
nuen
ordu hartan hil zen. Ni harriturik geratu nintzen, garbitokian sartu ez izanaz.
|
|
|
8 Ongi etorri naiz, karroetan ibiltzea baino hobe baita, nahi
|
nuen
orduetan ibiltzeko aukera zelako eta neure nebak ongi lagundurik nentorrelako. Berorren aitatasunari eskumuinak beraren partetik; ongi etorri da eta ongi dago; oso gizon ona da.
|
|
|
Hala ere, bere burua errugabetzat deklaratzen jarraitzen zuen, eta jazarpen kanpaina bateko biktima gisa aurkezten zuen bere burua hamasei urte beranduago, El Mundo ri eskainitako elkarrizketa batean.12" Espetxean sartu nintzenean nire burua konbentziarazi
|
nuen
ordura arte lortutako ezer ez zela bertan behera geratuko. Ez nekien zergatik sartu ninduten, baina banekien aterako nintzela.
|
|
2016
|
|
|
Jatorduetan eta bazkalaurretik patioan ematen genuen ordu erdian bakarrik kointziditzen nuen espetxeko beste kideekin. Nik alderik alde joan etorriak eginez igarotzen
|
nuen
ordu erdi hori, eta badakit presoetako bat, jendearen imitazioak egiteko dohain izugarriak izaki, nire ibilerak baldar samarrak eta imintzioak imitatuz ibiltzen nuela atzetik, baina kideen barreengatik dakit hori, burua itzultzen nuen bakoitzeko bere betiko itxurarekin ikusten bainuen. Beren artera extralurtar bat etorri balitzaie bezala begiratzen didate batzuek, eta alabaren mutilaren aitaginarreba izateak asko laguntzen didala uste dut.
|
|
|
Bere irribarre gaiztoan zenbat eta gehiago pentsatu, orduan eta gogo gehiago sentitzen nuen tipoari zerbait egiteko. Atzetik jarraitu eta ustekabean egurra emateko nituen aukerak aztertzen eman
|
nuen
ordu erdi bat. Era guztietako erasoak asmatu nituen, zein baino zein bortitzagoak, aldi berean jakitun ez nintzela hitz txar bat aurpegiratzeko gai izango.
|
|
|
behar izan
|
nuen
ordua banuela. Eta egia da:
|
|
|
Nire lagunartean, ni izan nintzen aplikazioari heldu nion azkenetakoa, eta sarritan entzun behar izan
|
nuen
ordua banuela. Eta egia da:
|
|
|
Nire nebagatik galdetzen nuen, berarekin hitz egin nahi nuen eta, baina beti esaten zidaten ezin izan zuela gerturatzerik izan. Geroago jakin
|
nuen
ordurako sei hilabete zeramatzala hilik.
|
|
|
Horrek garrantzi handia dauka antzerkian. Lehenago, nire burua preparatzeko behar
|
nuen
ordu erdi bat, eta orain ordubete. Dena makaldu egiten da.
|
|
|
Nirea urgentziazko kontua zen. Eta kontua da zure deia espero
|
nuen
ordua baino segundo bat lehenago gelditu zaidala lo ordulari kondenatua.
|
|
2017
|
|
|
Jaiki nintzen eta komodara joan eta haren gainetik eskua pasa eta erlojua ukitu eta ahuspez jarri eta ohera itzuli nintzen. Baina markoaren itzalak han segitzen zuen eta nik ikasia
|
nuen
ordua ia zehatz asmatzen, beraz bizkarra eman nion, animaliek buru atzean izan ohi zituzten begietan azkura sentituz, goian zegoenean. Hartzen dituzun alferkeria ohiturak dira gero beti damua ekartzen dizutenak.
|
|
|
Herrian jaitsi eta Parker era joan eta gosari eder bat eskatu nuen. Jaten ari nintzela erloju bat aditu
|
nuen
ordua jotzen. Baina nik uste gutxienez ordubete beharrezkoa zaiola denboraren nozioa galtzeko, historiak berak baino luzaroago jardun duenari haren progresio mekanikoan sartu nahian.
|
|
|
«Buruan neukan irudi batekin hasi zen. Ez
|
nuen
ordu hartan konprenitu sinbolikoa zela. Irudia udare batera igotako neskato baten azpiko galtzatxo lokaztuena zen.
|
|
|
Erlojuari disimulurik gabe begiratu nion. 13:20 Hourquette an egon behar
|
nuen
ordu eta hamar minuturen buruan.
|
|
|
Eskua airean astindu eta diosal urduri bat egin zuen kale barrenetik agertu zenean, bera zela adieraziz, eta emakume batzuek takoien gainean ibiltzeko duten modu moldakaitz baina deigarriarekin, aldakak gehiegi mugituz beharbada, etorri zen itxaroten nengoen lekura eta han bertan jakin
|
nuen
orduak emango nituela aurrerantzean emakume horrekin pentsatzen. Niregana iritsi eta bi eskuak estutu zizkidan eta etortzeagatik eskerrak ematen ere hasita zegoela uste dut, nire aurpegiko kuxidadeaz ohartu zenean.
|
|
|
kontua azaldu ondoren, beharrezko argibide guztiak momentuan bertan ematen bazizkidan, zer esan behar nion Mikeli? Zer aitzakia izango
|
nuen
orduan berarekin kafe baten inguruan biltzeko?
|
|
|
Geratzen zen argi piztu berri hura itzali zen, ordu erdi luzez itzalita egon zen, ordu erdi bukaezin batez, eta berriro ere piztu zen. Kalean igaro zuten ordu erdia, ilunpetan solasean egon ziren ordu erdia, argindarra konpontzen eman zuten ordu erdia, agian ordu laurden izan zitekeen ordu erdia, leiho huts batera begira eman
|
nuen
ordu erdia, ordu erdi zeinen luzeran gortina geldi batzuei eman nien nire denboraren eta bizitzaren gobernua.
|
|
2018
|
|
|
Plentziako Euskal Girotze Barnetegian lan egiteko eskaintza, plaza bakarra. Barne lehiaketa bidez ebaztekoa zen, eta hura irabaziz gero, galtzen
|
nuen
ordu arteko Lehen Hezkuntzakoa.
|
|
|
Leialtasun hori aitoren seme batek bere Erregeri zor dion ordaina zela uste
|
nuen
orduan, eta oso neke gutxikoa iruditzen zitzaidan, harik eta Grazibel bakean uztearen benetako arrazoia zein zen jakin nuen arte: Aba Yakuek, Erregeren ibilerekiko ezikusiarena eginez, bere alde jartzen zuen hura hiriko auzi larri gehienetan.
|
|
|
Belarria jarri nuen, beraz, hatzez zulatutako erretenaren parean. Haize hari baten dardara sumatu uste izan
|
nuen
ordu arte arnasgai soil bezain justu izan nuen airean, eta haize hariaren firfira ere urra  tzen hasita zegoen lurrobi zirudien kripta hartako isiltasun izu  eragilea. Belarriek ziurtatu zidaten, ondotsu, hatzek iradokitakoa:
|
|
|
Aire berrien gose, luzaroan egon nintzen Tartesera iritsiko nintzen egun haren zain. Arte maisuarenera joateko egin
|
nuen
ordu arteko biderik luzeena: Erret hiriko barride batetik plaza nagusiraino.
|
|
2019
|
|
|
Ainarak: . Ni shock egoeran momentu horretan bertan sartu nintzen, eta bizitza normala egiten jarraitu
|
nuen
ordu batzuez, adibidez, haur bat zaintzen nuen eta bere bila joan nintzen eskolara. Pentsatzen dut lehen lehen fasean lasaitu bat ere hartu nuela.
|
|
|
Penazko eta minezko sentimendu batek eztarria estutu eta ito egiten ninduen. Sentitzen
|
nuen
ordua iritsia zitzaidala betiko uzteko ene familia, bihotzetik maite eta betitik etxeko nituen guztiak[...] Adioak hasi ziren, eta zein izugarriak[...] Hondarreko minutuak iritsi ziren. Amaren agurra azkenerako utzi nuen, nahita[...] Haren besoetatik askatu eta atzera begiratu gabe bagoian nire tokira jo nuenean, garrasi latz bat egin zuen, nire bizi guztian ezin ahaztu izan dudana.
|
|
|
Itzulpengintza eta Interpretazio ikasketak, eta utzi egin
|
nuen
ordura arteko ikasle egoitza. Banuen Fakultatean lagun min bat, Florina Naranjo izenez, eta hirugarren urtean ikasketak utzi zituen antzerki mundura salto egin nahi zuela erabakita.
|
|
|
Uste
|
nuen
ordua heldu zitzaidala.
|
|
2020
|
|
|
Iñaki, berriz, Lehendakari izango zen gerora. Eta ez dut Urkullu postura horretan irudikatzen… Bertsolarien “parranda” eserita ezagutu
|
nuen
ordura arte beti, mahai jiran. Egun hartan zutitu ginen lehen aldiz.
|
|
|
Telefono dei bat aski izaten zuen, ordea, erabat suspertu eta euforiaren gailurrera igotzeko. Ahots apalez mugikorretik hitz egiten ikusi ohi
|
nuen
orduan, eta ni inguruan nintzela ohartzen zenean lorategira ateratzen zen eta, ertzean dagoen zuhaitz baten ondoraino joanik, niri bizkarra emanda jarraitzen zuen, esku librea airean mugitzen zuela, euliak uxatuz bezala, eta tarteka barre algara laburrak egiten zituen, hamar urte lehenago nirekin egiten zituen barre algara berberak edo antzekoak. Ordukoak naturalak, gardenak, sendagarriak iruditzen zitzaizkidan, askotan esaten nion berari erreka garbiek egiten duten hotsa ekartzen zidatela gogora.
|
|
|
Cañori buruz ari zen, baina ertzainentzat balio zezakeen. Gertatutako guztiaz libre aterako zela uste
|
nuen
orduan, eta bide batez gu ere bai.
|
|
|
Alaba nuen buruan, bai eta aita ere. Zalantza egin
|
nuen
orduan bertan aitari deitu ez deitu, berri ona emateko. Unibertsitatera joan nendin nahi izan zuen beti hark.
|
|
|
Gelatik atera nahi al zuen galdetu zion eta niri laguntzen utzi zidan. Ez
|
nuen
ordura arte inoiz negarrez ikusi.
|
|
|
Banekien ama istripu batean hil zitzaiola, senarrak berak kontatu baitzidan Errioxako etxea erosteko Jonen anaiarekin tratuan hasi zen garaian, autoarekin zihoala errepide bazterreko zuhaitz bat jota hil zela, baina ez
|
nuen
ordura arte bestelako xehetasunen berririk izan, ez haien premiarik sentitu. Bere baitan bilduta geratu zen une batez, istripua irudimenean berritzen ariko balitz bezala.
|
|
|
Jose Etxenagusiaz, ondoen ezagutzen nuen pintoreaz, eskueran nuen material guztia arakatzen ari nintzela egin nuen topo ordura arte zeharo ezezaguna zitzaidan Gregorio Muruamendiaraz margolariaren izenarekin. Etxenagusiari buruzko monografia eta artikuluek behin baino gehiagotan azpimarratzen zuten beste euskal margolari askorentzat izan zuen garrantzia, zenbat izan ziren haren laguntzari esker Erroman ikasteko aukera izan zutenak, horietako asko Chigi Akademian bertan, hondarribiarra irakasle zutela, baina ez
|
nuen
ordura arte Muruamendiaraz horrekin topo egin. Zeharkako aipamen bat izango zela pentsatu nuen, baina, zorionez, uste baino gehiago aurkitu nuen.
|
|
|
Eskola hartara jo
|
nuen
ordurako ikasia nuen alemana hobetzeko aitzakiarekin, eta, han jarraitzeko asmoa ikusi zidatenez, sukaldari lanpostu bat eskaini zidaten alde egin berria zen frantses baten ordezko moduan. Ez zidaten nire motiboei buruz askorik galdetzen, beharbada han zebiltzan kanpotar ugariek ematen zituzten azalpenekin aseta zeudelako eta iritsi berri baten jokaeraren atzean egon zitezkeen arrazoiek ez zietelako aparteko interesik pizten.
|
|
|
Alemaniako kontuez nahikoa jardun genuela iritzi genionean, isilik geratu ginen, elkarri begira, eta garbi ikusi
|
nuen
ordura arteko solasa gero etorriko zenaren sarrera besterik ez zela izan.
|
|
|
Izugarrizko tristura ematen zuen: nik ez
|
nuen
ordura arte gizonezko bat sekula gisa hartan negarrez ikusi. Emakumeek bezala egiten zuen, berdin berdin.
|
|
2021
|
|
|
Ez al da inoiz nekatzen? Egunak hogeita lau ordu ditu, eta esan genezakeen zerbait gehiago egon behar zuela uste
|
nuen
orduan. Orain badakit posible dela hogeita lau ordutan gertatzen zaizun dena gorde eta isilik egon nahi izatea.
|
|
|
Esnatu aurreko istantean eguzkia sentitu nuen betazalen beste aldean, baina ziegaren ate gaineko argia zen. Eskumuturrera begiratu
|
nuen
ordu eske, baina erlojua kendua zidaten atxiloketaren lehen unetik. Lehendabiziko aldiz polizia etor zedin desiratu nuen, haien eskumuturretan zelatatzeko esperantzaz.
|
|
|
Irailean sartu ginenean, ikasturte berriarekin batera, berarekin irteteko eskatu zidan. Ni urduritu egin nintzen, ez
|
nuen
ordura arteko egoera aldatu nahi, baina maite nuen eta baiezkoa erantzun nion. Eta tamalez, ordura arteko egoera aldatu egin da.
|
|
|
Autoan, bueltako bidea etaren inguruko gertaera eta ondorioei buruzko hausnarrean egin nuen. Euskal gatazka deituriko zoramen hartan, lortua
|
nuen
ordura arte suaren albotik ibiltzea, tarteka bizarren bat errez, alde batekoei arrazoiren bat emanez, eta beste aldekoei besteren bat. Nire burua iritsia zen punturaino helduta, nola sinetsiko nituen ba batzuen eta besteen kontuak; baina ezin begiratu egoera latzari talaia batetik; behean nengoen, ertzetan edo hankapean, ziztadak jasoz gutxien uste nuen aldetik.
|
|
2022
|
|
|
Gure mailarako nahiko denbora polita da. Sevillako Maratoia egin nuen otsailaren 20an, baina ez zitzaidan oso ondo atera, eta pentsatu
|
nuen
ordurako entrenatu nuena Azkoitia Azpeitirako aprobetxatzea. Normalean, sasoi honetan mendi lasterketetarako prestatzen aritzen naiz; orain hasiko naiz horretan.
|
|
|
Karmelo konturatu zen. Berehala hartu
|
nuen
ordura arte erabilitako estrategia errotik aldatzeko erabakia. Gauza atseginak pentsarazi nahi zizkion.
|
|
|
Banekien bai ume baten ama zena, egunez ama hau eta ama bestea esaten zion neskatotxo batekin ikusi izaten nuelako. Susmatzen
|
nuen
ordurako aitarekin ez zegoela.
|
|
|
Saiatu nintzen: pasatu
|
nuen
ordu laurden gogor bat oso, denak niri begira, baina gero pozik ibili nintzen.
|
|
|
Hil egin nuen. Edo hori uste
|
nuen
orduan.
|
|
|
–ez nion erantzun. Denok ezaguten genuen istorio hori, baina nik ez
|
nuen
ordura arte egun hartakoarekin lotu– Hendrix garbitu din. Korta zaharrean aurkitu dinagu.
|
|
|
Patuak aurrez aurre jarri nahi izan gaitu berriz. Ikusi zaitudanean kosta egin zait zu errekonozitzea, baina zure izena irakurrita
|
nuen
ordurako eta banekien zu zinela. Zahartuta zaude, utzita, urteak gehitzen dizkizuten ileekin sudur zuloetan, belarrietan eta bizar zaindu gabean.
|
|
|
Espainiar hauekiko abegi gozokoa eta esker onekoa izatea gauza bat da. Pina ere jantzi
|
nuen
ordu pare batez, anekdota hartatik sortu zait gogoetaren haria. Baina badago zerbait iraunkorra.
|
|
2023
|
|
|
Oso berandu, hogeita hamar bat urterekin, ezagutu
|
nuen
ordutik pieza enblematikotzat dudan hau. Alaba nagusia hatz joko musikatu batekin etorri zen etxera —lauzpabost urte zituen— eta nire eskuin eskuko hatz potolotik txikerrera, hatz txikerretik potolora hasi zitzaidan kantuan:
|
|
|
Maitemindu nintzen. Hura amodioa zela uste
|
nuen
orduan. Benetan.
|
|
|
Horrelakoak, arren, nahi dituenarentzat. Nahikoa asaldura bizi izan zuen
|
nuen
ordurako eta lasaitasuna zen bilatzen zuena nuena.
|