|
2001
|
|
|
Orlandoko «Cirque du Soleil»en egin
|
nuen
lana oso xumea izan zen. Bertan ziharduten akrobata eta kirolari olinpikoen artean ni ahate itsusia bezala nintzen, ikuskizunaren zati batean segundu gutxitan publikoaren irribarrea lortzea helburu zuena.
|
|
|
Festetan zeuden herriak aukeratu, haiei buruzko informazioa eman eta, bide batez, publizitate pixka bat lortzen genuen. Korrespontsalekin egiten
|
nuen
lan hori. Primitibo primitibo.
|
|
|
Afrikara bidali zuten, Kongo Belgikarrera. «Inteligentzian egin
|
nuen
lan. Herrialdea espiaz beterik zegoen, alde batetik naziak eta bestetik gu.
|
|
2003
|
|
|
hamaika anai arreba gara eta denen beharra izaten zen. Txikitatik mekanikari aprendiz gisa egin
|
nuen
lan. Gero pintore izan naiz, obran ere egin dut lan...
|
|
|
Jon Martinek kontatzen duenez: «2001eko Euskal Herriko Txapelketan ikusi
|
nuen
lana fin eginda Amets Arzallus, Sustrai Colina eta Arkaitz Goikoetxea noraino iristsi ziren. Gipuzkoakoan izena ematean erabaki nuen aurten merezi zuela apostu gogor hori egitea, eta ondo atera da».
|
|
2004
|
|
|
Erasoaren ondorioz, langile batzuk zaurituta gelditu ziren. Langile bat baino gehiago ikusi
|
nuen
lan jantzia sutan zuela. Langileak, beldurtuta, eraikitzen ari ziren itsasontzian babesten saiatu ziren.
|
|
|
Beraz, garai hartan, japoniera irakasten eta euskara ikasten aritu nintzen hemen. Donostian egiten
|
nuen
lan, baina Oiartzunen bizi nintzen. Nik euskara herri euskaldun batean ikasi nahi nuen eta ez nuen uste Donostia horretarako herri egokia zenik.
|
|
|
Masterreko ikastaroa egiten ari nintzela, lana modu egokian egiteko onena Euskal Herrira etorri eta hemengo herri batean egitea zela pentsatu nuen. Baina orduan ez nuen dirurik, beraz, Tokion bertan bilatu behar izan
|
nuen
lanean lagunduko ninduen euskaldun bat. Maite Garaizabal ezagutu nuen, moja zestoarra.
|
|
|
Sasoi hartan zer edo zertan lanean ari nintzela konturatzen naiz, baina modu intuitiboan. Gaur egun, berriz, gogo betez ekiten diot lehen era intuitiboan egiten
|
nuen
lan harixe. Eskarmentua izan liteke, edo adina, batek daki.
|
|
|
Txilen baleontzi batean egin
|
nuen
lana. Baleontzian irabazitako diruarekin kamera bat erosi ahal izan nuen, eta hala pelikula bat egin nuen.
|
|
2005
|
|
|
Han ez nindutela nahi ikusi nuen. Eta nik ez
|
nuen
lan egiten gero sortutako lanak kaxoian gordeta egoteko.
|
|
2006
|
|
|
Esango dizut. Han, udalarentzat egin
|
nuen
lan, minusbaliatuentzako programa batean, baina hura ez zen atarramentua. Gogoan dut esan zidatela:
|
|
|
Nik agentzia handietako batekin kontratua eduki
|
nuen
lan horretarako. «Joño, loteria» pentsatu nuen.
|
|
2007
|
|
|
Sindikatu bertikaleko arduradunarenganaino eraman ninduen, eta hark lagundu zidan. Horretan egin
|
nuen
lan urte eta erdiz, eta horrez gain dantza eskolak eman nituen ABAOn. Oso ondo ibili nintzen Bilbon.
|
|
2008
|
|
|
Lehenengo, sindikatu batentzat egin
|
nuen
lan. Artean ez nintzen itzultzaile.
|
|
|
Artean ez nintzen itzultzaile. Lantegi batean egin
|
nuen
lan, gorrak zituzten bospasei langilerekin. Gor haientzako itzultzaile eraman ninduten hara.
|
|
|
Bien hilobiak bisitatu ditut, jakina. Aitarena, Euskal Herrira egin
|
nuen
lan bidaia bat baliatuz ikusi nuen, 1994an.
|
|
|
Lehenengo gidaria izan nintzen, eta amerikar bakarra, AEBetako turistak Euskal Herrira ekartzen. Zortzi urtez egin
|
nuen
lan hura. 40 tour baino gehiago egin nituen, bi astekoak, hamabost bat lagunentzakoak… Oso arrakasta handiko operazioa izan zen, sinetsi gero!
|
|
2009
|
|
|
Garai hartan, editore egiten
|
nuen
lan eta Pedro Lemebel idazlearekin nengoen lotuta bazkaltzeko, Preciado ezagutu nuen egunean bertan. De perlas y cicatrices eta El Zanjon de la Aguada liburuengatik ezagutzen nuen Txileko homosexualak literaturaren plazara jalgi zituen idazlea:
|
|
|
Nik ikaragarri sufritzen dut hirietan egonaldi luzeak eginez gero. Bizpahiru hilabete igaro nituen Buenos Airesen bizitzen, ez
|
nuen
lanik, eta pentsatu nuen" hau da nire aukera: musika egiten pasako dut denbora", eta ez nintzen kapaz izan minutu bakar bat ere horretan emateko.
|
|
2010
|
|
|
Iharra, goseak… Medikuntzan izena eman nuen, hala ere, eta gainditu ere gainditu nuen. Ikerketa Institutuan egin
|
nuen
lan, pneumologia sailean, tuberkulosia ikertzen batez ere. Institutuak ospe handia zuen eta, ni hartan ari nintzela lanean, Kubatik Moskura mediku espedizio bat izan zen ospitaleetako zuzendariak eta beste; tartean zen Machado Ventura, hemengo Ikerketa Institutuko zuzendaria, izen handiko medikua Kuban orduan, eta nik gaztelaniaz banekienez, bisitariekin hitz egin nezan agindu zidaten, medikuntzaz gaztelaniaz hitz egiteko, alegia.
|
|
2012
|
|
|
Proiektatu ahal ziren filmen zerrendari nik bota nahi nituenak gehitzen nizkion. Eskulan interesgarriak izaten ziren haiek, jatorrizko zerrenda hartu, handitu, antzeko letra mota aukeratu, nik jarri nahi
|
nuen
lanaren izenburua gehitu eta berriro hasieran zuen tamainan jarri ondoren, hura erakusten nuen. Beti sinesten zuten, ez zuten nik egiten nuena imajinatu ere egiten" dio Berguak.
|
|
|
Ernestine 18 urte ingururekin hasi zen kontrabando lanetan: " Garai hartan arrain fabrikan egiten
|
nuen
lan eta orain bezala lehen ere Ibardinen ondoan bizi nintzenez, handik Urruñara alkohol botila batzuk ia ekarriko nituen galdegin zidaten, eta nik onartu. Hala, Ricard, Porto eta Martini ekartzen hasi nintzen Bentatik, hasieran bizikletan eta gero mobiletean.
|
|
|
Mapa geografikoak zerikusia dauka horretan. Madrilen ikasten nengoenean erdaraz egiten
|
nuen
lan, Bilbon euskaraz eta erdaraz, orain Berrizen bizi naiz eta euskaraz egin behar dudala uste dut.
|
|
|
20 bat urte nituela haurrentzako arropa fabrika batean egiten
|
nuen
lan. Orduan ingelesa ikastera joandako hemengo talde bat ezagutu nuen.
|
|
|
Hernanira joan ginen sasoian, udan, morroi izan nintzen beste baserri batean. Ondoko udetan, fabrikan egin
|
nuen
lan, aitaren ondoan Olaran zerrategian. Eskola profesionala bukatu [Lanbide Heziketa ikasketak], eta Urnietako Urma tailerrean lanean nintzen, 17 urte nituela.
|
|
|
Jainko handietatik urrun, arima erantsi diegu gauzei. Bestalde, lanaren fisionomia eta ergonomia aztertzen zituen laborategi batean egiten
|
nuen
lan, eta komunista eta sozialistez osatutako mundu sindikalean bizi nintzen. Langile mundura hurbilduz ohartu nintzen jakintza eta jakitatea zenbateraino diren garrantzitsuak norbere nortasunarentzat, norbere buruaren defentsarentzat, eta mundua langilearen begietatik ikusi behar zela, ez enpresariarenetatik.
|
|
2013
|
|
|
Lepo lepotik asmatu nuen, ikasketak amaitu eta jendea kaleratzen hasi baitziren lantegian, BHn, eta, besteak beste, ni. Ordurako irakasle jarduteko oposizioak egiteko izena emanda nengoen, Osakidetzako zerrendetan ere bai… Urte erdia egin nuen langabezian informatika ikastaroak egiteko baliatu nuena, itzultzaileentzako deialdia ere egin zuen IVAPek eta han hartu ninduten urtebetez, enpresa pribatuan ere egin
|
nuen
lan artean, itzultzaile, beste lagun batekin ere aritu nintzen, Xabier Armendarizekin, itzulpengintzan langile, halako batean Osakidetzatik deitu nindutenean, ordezkapenen bat egiteko. Esana nien:
|
|
|
Zuk ez dituzu haiek dauzkaten abantaila zenbait, derrigorrezko eszedentzia adibidez. Onartu
|
nuen
lana ikaragarri gustatzen zaidalako, nire hiriarentzat eta musika eta kulturarekin, oro har, ari naizelako lanean.
|
|
|
Behe mailakoak lanaren estutasuna bizi zuen, ez zuen burua beste ezertan pentsatzeko. Nik, berriz, hauekin egiten
|
nuen
lan, eguneroko arazoetan laguntzen, eta emakume kontzientzia hartzen ere laguntzen. Ingelesa ikasi behar zuten, seme alabak zaindu, dirua bidali etxera… Ezin, bada, emakume kontzientziaz pentsatzeko denborarik izan.
|
|
2014
|
|
|
Moulinex enpresan egiten
|
nuen
lan, eta ez genbiltzan oso ondo. 2006an enpresa beste nagusi baten eskuetara pasa zen eta txartu egin zen giroa.
|
|
|
Dena dela, 1976an ezkondu egin ginen. Bost urtez egin
|
nuen
lan bulego hartan eta, ondoren, Arrasatera joan ginen bizitzera, Iñaki han hasi baitzen irakasle. Ordurako, ingeles eskolak emanda nengoen, gustatu ere bai, eta horrela, 1980an, ingeles irakasle hasi nintzen erabat.
|
|
2015
|
|
|
Eta ikasle sasoian, irteerak egiten hasi nintzen lagunekin. Luis Maria mendizalea ezagutu
|
nuen
lanean hasteaz batera, eta hark erakutsi zidan eskaladako oinarrizko teknika. Pirinioetan, Vignemaleko Pique Longue iparraldeko aurpegia elkarrekin eskalatu genuen, besteak beste.
|
|
2016
|
|
|
Orain dela hamabost urte, Bushek seguruago bizi gintezen abiatu zuen terrorismoaren aurkako gerra famatuak askoz konplikatuagoa eta arriskutsuagoa bihurtu du mundua. Orain urte batzuk, Afganistanen, bizikletaz egiten
|
nuen
lan. Ea nor ausartzen den orain.
|
|
|
esperimentatuz, lengoaia propioa eraikiz, eta batez ere disfrutatzen eta lehertzen. Orriotan jaso
|
nuen
lana goraipatuz eta etorkizunak emango zuenaren esperantzaz, baina betiere azkar igotzen den bitsaren permanentziaz kezkati.
|
|
2017
|
|
|
Eman zigun aukera ordu eta esfortzu pila Napoka Iriari eskaintzekoa; baina aldi berean presio horrek ikuspegia aldarazten dizu, eta desgastea ere badakar. Hala ere, alderatuta nik aurrez
|
nuen
lanarekin, oso garai polit eta atsegin bezala gogoratzen dut.
|
|
|
Errutina hutsa da kanpamenduetako bizimodua, eta are eta errutina handiagokoa emakumearentzat. Nik, esaterako, bulego batzuetan egiten
|
nuen
lan. Horrez gain, familia zaindu beharra nuen, ganadua gobernatu, jatorduak egin… Lanean, goizetik arrats.
|
|
2018
|
|
|
Hein handi batean Arrasaten zelako, eta nik oraindik ez neukan zilbor hestea guztiz apurtuta, Lasarterekiko lotura oso potentea neukan. Gauza asko ziren eta azkenean utzi egin
|
nuen
lana. Ipuin kontatzen nenbilen jada, tarteka, baina ezin nuen horretaz bizi.
|
|
|
Jendeak ulertzen ez duena, horma zuri baten kontra borroka egin behar duzula, horma hori noiz isilik dagoela, noiz garrasika, eta horma horrekin elkarrizketan jardun behar duzula, tamaina, margo edo konposizioari buruz. Goizeko bederatziak aldera lanean hasi, eta eguerdi arte egiten
|
nuen
lan. Arratsaldean, berriz, etortzeko ohitura nuen, neuk bakarrik, baina ez margotzera, begiratzera baizik.
|
|
|
1972an Lazkaora joan nintzen bizitzera, Hiazintorekin batera. Sasoi hartan, Beasainen egiten
|
nuen
lan, fabrikan, zortzi ordu. Orduan ez genuen eskolarik ematen.
|
|
2019
|
|
|
14 urte nituen, eta goizez irakasle ikasketak egiten hasi nintzen. Arratsaldez, etxeko tabernan egiten
|
nuen
lan. 1954an bukatu nituen ikasketak, Gasteizen bertan, Parte Zaharrean, orain gaztetxea eta Euskararen Etxea dauden inguruan, udalaren hezkuntza zerbitzuak dauden eraikinean.
|
|
|
Erdi idealizatuta neukan. Ordura arte beti egin
|
nuen
lan bakarka, eta nire irudipen hori gustatzen zitzaidan. Baina gero ez da horrela.
|
|
2020
|
|
|
Laneko alderdi batzuek ageriko desberdintasunak zeuzkaten Glovorekin alderatuta, ez
|
nuen
lanean erretzeko baimenik (irrazionalki, esperientzia osoko gauzarik itogarriena). Diseinu kaskarreko uniforme bat jantzi behar nuen:
|
|
|
Ordura artio enkoadreak egiten bizi nintzen, aldiro ohartzen gauzez eta mezuak ikusten, eta azkeneko urte horretan sufritu nuen hainbertze, hasi bainintzen argazkilaritza nire bizitzatik ateratzen, eman nion baimena nire buruari denbora batez argazkilaritzatik urruntzeko. Akitu nuen programaren denboraldi hura, utzi
|
nuen
lana eta Baztanera bueltatu nintzen.
|
|
|
Hasieran ez zaizu zaila egiten, baina urte asko direnean, ikusten duzu ezin duzula gauza asko egin. Doktoretza ikasketak utzi behar izan nituen, eta Decathlonen
|
nuen
lana ere bai, ez nintzelako iristen. Baina horretaz gain ezin zara buelta bat ematera joan eta berandu iritsi etxera hurrengo egunean entrenamendua duzulako, adibidez, edo oporretan zaudenean ari zara pentsatzen ez duzula gizendu behar.
|
|
2021
|
|
|
Niri berdin zitzaidan. Nik burua ondo altxata egin
|
nuen
lan hemen.
|
|
|
Niri, hasteko, ikaragarri gustatzen zait. Bitxia da, garai hartan, Josetxo Uriberekin egin
|
nuen
lan ikerketa batzordean, eta orain, haren seme Ikerrekin liburuan! Bereak ditu diseinua eta maketazioa...
|
|
2022
|
|
|
Bazuen postu handia eta ibiltzen zen eskuin ezker, Parisen eta bertzeetan, eta bazuen aski, baina, hala ere, maite zuen gauzak xerkatzea, eta hala egin du pilota egiteko makina hori. Horretarik partitu da ene afera, zeren haurrak handitzean etxe hartan ez zuten ene beharrik, baina nagusiak galdetu ninduen ea nahi
|
nuen
lan egin pilota munduan. Berezia izanen zela lan hura.
|
|
|
Ni, oraiko Eskutik lantegian aitzin, bertze batean aritu naiz lanean, Senperen berean, Punpa enpresan. Lehenik, nagusi zaharrarekin [Mendiaga] egin
|
nuen
lan hogei urte. Ondotik, nagusi berriak hartu zuen enpresa eta hamar urte egin ditut harekin.
|
|
|
Entseatu da ni enpresari huts eginarazten, ni kanporatzeko. Filmatu nau nola egiten
|
nuen
lan, kamera ere bazen langileen lana kontrolatzeko, eta behatzen zuen zenbat denbora ematen nuen pilota josten… Eta, hor, kraskatu dut. Zainak hartu zaizkit eta" aski!", egin dut.
|
|
|
" Ezkondu nintzenean, kito, ezin izan
|
nuen
lanean jarraitu. Kontsuelo Lasarte, beste lankide bat eta hirurok, urte berean ezkondu ginen.
|