|
2004
|
|
|
Arnasa pittin bat hartu
|
nuen
hura entzutean.
|
|
|
Ilargia ikusi nuen arratseko zeru garbian, eta mendi handi bat urruti, ordurako erdi itzaletan zegoena; eta mendi horren aurrean, beste bat, ttikiagoa; eta mendi ttikiago horren aurrean, beste bat, are eta ttikiagoa; eta mendi are eta ttikiago horren aurrean, muino lerro luze bat. Ordea ez
|
nuen
hura bakarrik ikusi. Ilargi, zeru eta mendi haiekin guztiekin batera, ni jaiotako harana ikusi nuen bere baso, belaze eta etxeekin; etxe bat errekaren ezkerraldean, beste bat eskuineko aldean, Balantzategi hurbilago, eta are eta hurbilago errota.
|
|
|
Etor zaitezte banaka, eta neurtuko gara! —esan nien, edo ez, ez nien esan, imajinatu egin
|
nuen
hura esaten niela.
|
|
2010
|
|
|
erretzerakoan hartzen nuen postura, edo kea ahotik kanporatzeko modua. Amak bezala egiten
|
nuen
hura dena.
|
|
|
Eta arriskutsua izan zitekeela haiekiko harremana. Nik izana nuen gorabehera bat guardiekin, egona nintzen teniente baten galderak erantzuten eta ez
|
nuen
haren errepikapenik nahi. " Hi ere pozik hago, ezta, David?" Baietz esan nion.
|
|
2011
|
|
|
Hura ikusi nuen azken aldian, parke batean loro solasturi baten bila nenbilen, Iruñean galtzen diren loro gehienak hara joaten baitira, eta bada loro solasturi horiek harrapatzeko ehiztari erakunde bat. Bada, hantxe topo egin
|
nuen
harekin. Gazte denboran barrideak izan ginen.
|
|
|
Kalkulatu nuen tatuajez jositako gizona ordu horretan bere tailerrean ibiliko zela, dela auto baten saihetsean sugar urdin bat margotuz, dela pneumatiko zabal bati lustrea ateratzen. Beraz, muturra sartzen ahal
|
nuen
haren etxean. Etxea herritik kanpo zegoen, Portuko errepidetik ateratzen zen zoko batean.
|
|
|
Bizi bizi aurkitu
|
nuen
hura. Baina Antigona gogoratzen zidaten, agian" burua bestaldera jiratzeko keinuak gogorarazi dit/ heriotzaren beldur zinela/ beldur handiagoa bazenion ere/ duintasunik gabe bizitzeari" Brechtek Antigonari eskaini zion poema oso kontuan zutelako.
|
|
2012
|
|
|
—Ibaiak eraman zuen. Ez
|
nuen
haren bila denborarik alferrik galdu nahi izan.
|
|
2013
|
|
|
Aurpegira bota zidan karta. Burua jiratu
|
nuen
hura ekidin nahian, eta zerbait gogorra jo nuen kopetaz, harkaitz baten ertza.
|
|
|
Paraleloan kokatutako bi etxola ilarak osatzen zuten zalditegia, eta usaina sentitu
|
nuen
hura zeharkatzen hasi orduko, Hipikaren esparrura iristean sentitutako berbera, baina askozaz ere bortitzago. Simaurrarena gozoa zen; animaliena zaldiak zeuden ukuiluko etxoletan, ez behiak, ez astoak, ez oiloakare eta eztiagoa.
|
|
|
Mark Twain. Kolegioko garaietan oso gogoko
|
nuen
hari buruz kontatzen zen pasadizo bat. Jaio zen gauean Halley kometa zegoela ortzian, eta beti pentsatu zuela, eta baita idatzi ere, hurrena kometa hura azaldutakoan amaituko zituela mundu honetakoak.
|
|
2014
|
|
|
Aditu
|
nuen
haren kantua, aroko aldadenboran, eztarri lehorreko gizona ez dok amairuren bogan.
|
|
|
Neska izigarri ederra zen eta jantzia ezin hobeki joaten zitzaion, rola, izatea zeukan betazalak higitu gabe. Segur naiz bizian ederra zela baina jantzi horrekin... pena
|
nuen
harentzat, mendez tronpatu baitzen sortzean. Kiristiak ezin ziren gehiago behatu.
|
|
|
Ezen, arte horretan lan bat abiatu genuen, besteen dantzak ematekotan behar zirela ontsa eman bederen. Arrakasta izan zen, baina ez zen nik behintzat amesten
|
nuen
hura. Ez zen erdiesten Arnegin eta Arberatzen jendeak bere dantzarekin zeukan harremana.
|
|
|
Heidiren liburua irakurri nuenean ere, uler nezakeen neskatoak mendian naturaren zati zela egiaztatutakoan sumatzen zuen poza, toki eta garai aproposean dagoela dakienak sentitzen duen zoriona. Ulertzen
|
nuen
haren harremana aitonarekin, gauez izarrak ikusterakoan gorputz osoan zabaltzen zitzaion alaitasun lasaia. Halere, galdetzen nion neure buruari, non egingo zuen guk baserriko kutxa zulodunean egiten genuena.
|
|
2015
|
|
|
" ene arreba pinadi batek ezkondu zuen". Halaber, liburu arraro eta niretzat gerora maitagarrihorretan aurkitu
|
nuen
hark kartzelan ondutako bertso ezaguna: " Euskal Herritik aparte, mila legua bitarte, beso ta hanka loturik preso, Zamoran gauzkate...".
|
|
|
Hain zen eskuzabal eta bihozbera nirekin, non egun ere sentimendu goxo bat baitut harengan pentsatzean. Ohi bezala, abisurik gabe kartzelaz aldatu zuten, eta jada ez
|
nuen
haren berri izan. Urte batzuen buruan, ez nekien bizirik zegoen edo ez, ez nintzen oroitzen ezta haren izenaz ere, lagunaren herri hartan lan egitea egokitu zitzaidanean.
|
|
|
Halaber, nire harridurarako, hor dago Ezcaba herria, hura ere mendi magalean, duela urte batzuen zentsuan zazpi biztanle zituena. Ez
|
nuen
haren berri. Bonaparte printzeak, ordea, sartu zuen Ezcaba herrixka hori bere euskalkien mapan.
|
|
|
Aitak etxeko atea zabaldu eta mutil karabineroek nire izena ahoskatzerakoan irain sorta bat jaurti zien, bere onetik irtenda oihuka, suminduta. Nire gelatik ateratzen ausartu gabe entzun
|
nuen
hark emandako ate kolpea, segidan lagunen oin hotsak eskaileran beheiti, isilik, Ezkaba aldera urrunduz zihoalarik. Xoritara.
|
|
|
" Denbora hartan, luzaz eztabaidatu
|
nuen
harekin, nahiz eta beti iristen ginen konbergentzia espiritual batera. Nik niotsan:
|
|
|
Nafarroako errege erreginak Osotasunekoak ziren, eta probintziarrak joan ziren, nahi izan zutelako. Laket
|
nuen
haren ideia erantzukizun foralaz ere. Forua murritz eta ahul zen ordurako, eta ez zen haren zaintza uzten ahal hitzarturiko bakan batzuei baino.
|
|
|
Orri bat idatzi zuen. Neuk jaso
|
nuen
haren eskutik ospitaleko gelan, besarkada batez. Susmatu gabe azkenekoa behar zuela.
|
|
2016
|
|
|
Ala Marcos bera izango da handik lau egunera La Realidaden? Ez
|
nuen
haren izenik idatzi bidaia kaieran, eta damutxo dut, baina ondo pentsatuta, zer ardura dio. Aspaldiko kontuak dira, eta neuk ere ez dakit nola josten zaizkidan orain gertakizunen tarratak gogoan.
|
|
|
Jarri zen belaun baten gainian ene bildotxen artian, eta ikusi
|
nuen
haren pena, nigarra begian.
|
|
|
" Mariposa", erranez zela enetako izena, nik ere
|
nuen
hura artzainetan maitena.
|
|
|
Haur izanez ikusi
|
nuen
harek gerlan sofritiak irri goxo harek ez argitzen orain ene Ottoren begiak.163
|
|
|
Nik burian hartia
|
nuen
haren" emazte" izaiteko, eta gure bizi ona ardi kanpoan egiteko!
|
|
|
Uste dut baduen gaitasun sobera lan hori xuxen egiteko". Berehala hartu
|
nuen
haren erantzuna: " Bai, lan hori aspaldi egina du.
|
|
|
Bainan senditu
|
nuen
haren potta eztiki matelian eta haren plazerra ikusi ene egun ederrian!
|
|
2018
|
|
|
Korridore baten amaierako txoko ahaztu batean koadro berezi bat —berezitasun txokoratua— Denbora eman
|
nuen
hura miresten, miresgarriak baitziren haren izugarrikeria bizia, irudi haren hazpegi bizigabeak, argiak eragindako angelu abisalak, konposizioaren asimetria doia.
|
|
2019
|
|
|
Loro askok baino hobeto. Nik oso garbi entzuten
|
nuen
haren ahotsa. Orain Troyrena bezala.
|
|
|
" Erraza izan zait diagnostikoa. Kirolariekin egiten dut lan, ondo ezagutzen ditut holako arazoak." Jarraitu
|
nuen
haren esana, eta handik astebetera orbanak desagertuta zeuden.
|
|
|
Hurrengo arratsean, ezagutu nuen terrazan elkartu ginelarik, edariak emandako ausardia zertxobait apalduta baina irribarretsu agertu zitzaidanean, erabaki
|
nuen
hura izan zitekeela azken pieza, neu osatzen ninduten piezei egoki zitekeen —jada egokituta ez bazegoen— azkena.
|
|
|
Eta esan diot, aurrez ere susmoa nuela hura ezagututa zera berezi batek lotzen gintuela ziurtatu ahal izango nuela. Egia osoa ez da, Moritzengatik izan ez balitz sekula ez
|
nuen
hura ezagutzeko urratsik emango. Baina ziur nago hori entzutea gustatuko zaiola, eta batzuetan jendeari entzutea gustatzen zaizkion gauzak esatea ez da bekatu.
|
|
|
Bat batean, nik buru izugarri handia ikusten nion frantses hari, erraldoia, eta buru hura, ene irudiz, handitzen ari zen. Salak, saloi handi hark, laurogei metro karratu izango zituen erraz, eta hala ere egiten zitzaidan frantses hari burua ez zitzaiola bertan kabitzen, buru erraldoia baitzeukan, gero eta handiagoa gainera, gela osoa hartzen zuena, salaren ertzetaraino iristen zen buru handi hura, eta lehertzera zihoan, garbi nekusan, globotzarra bailitzan, eta nik ezin
|
nuen
hura gehiago jasan, zutitu nintzen eserlekutik eta frantses hura eserita zegoen lekuraino inguratuz esan nion: ezin zaitut gehiago jasan, buru handi horrekin, buru erraldoi horrekin, munstroa dirudizu.
|
|
|
Valentziako neskak, Mari Mar delakoak, amaitu zuen esaten egoera hura ignominiaren erreinu barruan kokatu behar zela. Oker ez zebilen arren, nik pentsatu
|
nuen
hura, aldiz, burugabekeriaren erreinua zela. Gogoratu nintzen Mexiko Hirian nengoenean, Keparekin eta Patriziorekin elkartzen nintzen garai hartan, mutil euskaldun bat ezagutu nuela etxe batean, Mexikon bizi zena, eta etakidea zelako Euskal Herritik alde egin behar izan zuena, zehazkiago adierazita, etakidea zen baina poli-milien taldekoa.
|
|
|
Sinaduraren ondoan, letra txikiagoan idatzita zetorren hiriko bere helbidea eta telefono zenbakia. Berriz irakurri
|
nuen
hark idatzitakoa, berriz begiratu postalaren irudia, hantxe ikusten zen nire etxea, nire kalea eta, aurrean, kanala. Begirada goititu nuen, eta, saloiaren leihatean zehar, kale bera hori eta Keizersgrachteko kanal hori bera ikusi nituen.
|
|
|
Hortik aurrerakoak, zeure irudimen jostariaren esku. Niri, behiala molinostarren sektaz leitu eta idatzi
|
nuen
hura etorri zait (Pamilea 9, 90 or.): " Vicenta declaro el lugar donde estaban sepultados los niños recien nacidos y asesinados", eta zenbat holako, hain urrutira joan gabe ere.
|
|
|
Onartzekotan zaudenean, emazte bat jin zitzautan egarriak itoa omen zagola: pentsatu
|
nuen
hura ere gomitatzea bainan bere lagunaren behako tzarrak beiratu ninduen deusen erraitetik. Emazteak hartu zuen paperezko baso bat, hurbildu ur untzirat eta dutxulua ideki.
|
|
2020
|
|
|
Errebolberra zaborretara bota badaezpada. Nik bilatu
|
nuen
hura, eta Pakori esan nion:
|
|
|
Hemen al zara? hots egin
|
nuen
haren parean jarri nintzenean.
|
|
|
Alexander Selkirk!! Ezagutzen
|
nuen
haren historia. Marinel eskoziar bat izan zen, kastiguz uharte desertu batean abandonatu zutena, Pazifikoan.
|
|
|
Helena Maleno. Irakurria
|
nuen
hari buruzko albiste bat. Espainiako poliziak trafikatzaileekin bat hartuta aritzea egotzi ziola, migratzaileen alde egiten ari zen lana kriminalizatu nahian.
|
|
|
Baina gizakia ez zegoen jadanik saieteran, eta ez
|
nuen
haren erantzuna entzuteko aukerarik izan.
|
|
|
Handik oso gutxira egunkarian ikusi
|
nuen
haren argazkia. Xabier Kalparsoro zela jakin nuen," Anuk", ezizenez, ETAko kidea, eta hila zela Bilbon, bere burua bota zuela Indautxuko polizia komisaldegiaren bigarren pisuko leihotik, bertsio ofizialaren arabera betiere.
|
|
|
—Gehiegizko protagonismorik hartu zuen, baina atsegin
|
nuen
haren irakurketaren erradikaltasuna. Bere ikuspegia azaltzeko era gordin hura, xalo edo...
|
|
|
Alde batera begira bota
|
nuen
hura. Entzun nuen mahai gaineko kolpe bat; zarata handia ateraz Leyre bere aulkia atzera arrastatu eta zutitu zen, besoak altxaturik.
|
|
|
Leihoek institutuko jolastokira ematen zuten arren, eskuin alderantz aise bereizten zen kalera ematen zuen atea," L" baten itxura baitzuen eraikinak. " L" horren marra luzetik ikusi
|
nuen
haren marra laburreko ate itxia. Ondoan, gizandi izan gabe gizon luze luze bat, hagitz argala, zigarreta bat erretzen ari zen, bizkarra eta oinazpi bat hormaren kontra bermatuta zituela.
|
|
|
Erramun Martikorenaren ahotik entzun nuen lehenengoz Urepeleko larreetan bazela Xalbador esaten zioten artzain bat," hitzen lihoa iruten" aritzen zena. Mikel Laboaren goxotasunean aurkitu nuen bizigai bilakatu zitzaidan izarren hautsa, eta gerora jakin
|
nuen
hura ere Leterena zela.
|
|
2023
|
|
|
hango festetako kartela, kanpainaren bateko lelo eta irudia... beti irribarretxoren bat ateratzen zidatenak. Izan
|
nuen
haren gaixotasunaren berri ere; beti lotu izan ditut haren gaixotasuna eta sormena.
|