|
2003
|
|
|
Jendea oso artegatu zen; negarrez hasi zen beldurraren beldurrez. Halakoxeko egoera bitxian geundela, neure baitarako pentsatu
|
nuen
bizi  tza sorpresa kutxa bat dela. Eta sainete baterako primerakoa zatekeen esaldi bat otu zitzaidan  jarraian:
|
|
2005
|
|
|
Txikitan gurasoekin, udan, igandero joaten ginen bazkaltzera eta berton, duela urte asko bertsotan aritzen naiz. Lazkao Txiki hantxe ikusi
|
nuen
bizirik azken aldiz eta azkenaldian Joxe Agirrerekin aritzen naiz bertsotan. Erretiratu ostean pare bat huts egin arren, egun, urtero joaten naiz.
|
|
2006
|
|
|
Eta beti iruditu zait injustu, begirada arinegia egin zaiola jende horri, inork ez duela interesik erakutsi jende hori ezagutzeko. Bestalde, barruko motibazioei dagokienez, 1997ko Euskal Herriko Bertsolari Txapelketan finalera iritsi nintzenean, bat batean sentitu
|
nuen
bizi ziklo bat ixten zela hor, nirea eta nire familiarena. Gure aiton amonek Albaceten hasi, hona etorri, eta Euskal Herrian jarraitzen zuen ziklo baten itxiera zela.
|
|
|
ez baldintzak egundokoak zirelako, ez baitziren, lehenengo aldia zelako baizik, eta ezin aukera pasatzen utzi. Urruti zegoen lantokia, eta bertara joan behar izan
|
nuen
bizitzera, aste barruan badarik ere, nire ezagunak eta etxekoak atzean utzita.
|
|
|
" Ez dakit nola lortu
|
nuen
bizirik irautea" dio Rufinek bere memorietan," egunez, elurrez estalitako bide galduetan ibiltzen nintzen, erromes bekatariaren itxurak eginez jatekoaren eskean mortu haietako etxaldeetan, eta gauez elurretan egindako zuloetan egiten nuen lo, negu loan dagoen hartzaren antzera, sekula jakin gabe hurrengo egunera iritsiko nintzen ala izoztuta aurkituko ninduten hurrengo udaberrian"....
|
|
|
Ea zerbaitetarako balio nuenentz galdetzen nion neure buruari. Ea nondik aterako
|
nuen
bizitzeko, ez bainintzen ezertan lan egiteko gauza. Kale kantoian ikusten nuen neure burua, eskean, edanda, arropa zarpailduekin, zikin, kiratsez..., iragana galduta eta etorkizunik gabe, esan ohi den bezala.
|
|
2007
|
|
|
Hemengo biztanleez hitz egin nahi nuen. Errealismoaren eta surrealismoaren arteko sinbiosia behar
|
nuen
bizi dugun gatazkaz hitz egiteko.
|
|
2008
|
|
|
Hala, geldirik geratu nintzen, ihesbideren bat topatu nahian; eta halaxe pentsatzen nengoela, nire pistolaren oroitzapena piztu zitzaidan buruan. Ez nengoela babesik gabe oroitzeaz batera, kemenez bete zitzaidan bihotza ostera, eta, uharteko gizon hari aurpegi eman behar niola erabakita, harengana jo
|
nuen
bizi bizi.
|
|
|
Nik bukatu behar banu, honelatsu litzateke: " Nik orain dakidan guztia jakin izan banu, ez dakit biziko
|
nuen
bizitakoaren laurdenik ere, eta ez dakit biziko nintzen...". Puf!
|
|
2009
|
|
|
Hondoaren hondora erori zitzaidan bihotza. Eskatzen ari zitzaidana baino nahiago
|
nuen
bizirik errea izan eta nire errautsak haizearen meneko utziak izatea, Frantziako erresumako hainbertze erlijiokide bezala. Errege bera ari zitzaidan, ordea, agindu zehatza ematen:
|
|
|
Ez neukan dirurik. Galdu egin
|
nuen
bizitzeko adina ematen zidan lan xumea. Gero esan zidaten:
|
|
|
Bizpahiru illabete horietan eraman
|
nuen
bizi moduarekin, itxuraz txartu nintzen. Ez nion gehiago nere buruari kasurik ematen, eta ez nintzen ongi hortaz ohartua, baino medikuaren begitartean izagutu nuen aski tristia iduri nuela.
|
|
2010
|
|
|
Nola erran! Laupabost urtez beti kanpoan ibili naiz, etxean ez
|
nuen
bizirik, ez familia bizirik. Bistan dena, horrek prezio bat badu.
|
|
|
hargatik sartu bainintzen handik urte batzuetara Elorrietan frantziskotar, ongi dakizun bezala; eta, hala ere, badakit, bai, niri gertatua esplikatzeko bide horizontalagoak erabil daitezkeela, edo zientifikoagoak, bestela esanda, hain dira ugariak bizi senak asmatzen dituen tranpak eta trikimailuak biziari nola edo hala eusteko, zuk zeure izkribuan aditzera ematen didazun bezala, eta Zapiain estimatuak bere kontsultetan berdin: Helenarekin bizi izandako porrotaren ondotik ez
|
nuen
bizitzeko gogorik, baina hantxe nuen, bizitzeko eta ez bizitzeko gogo guztien oinarrian bizi sena, biziarekin bukatzeko ordua behin eta berriro atzerarazi zidana: hasieran, soka bat ikusi nuen, baina orduan anai arreben ahotsak eta begiradak itzarri zitzaizkidan:
|
|
|
NAIA. Nik eskatu nion? Ezin
|
nuen
bizi guztian zain egon! Sentimenduak agertu egin behar dira, ezta?
|
|
|
horregatik gailentzen ote zait batzuetan —gutxi batzuetan, hobeto— iraganeko sinesmena?; halakoetan, barrua irauli eta ziurtzat jotzen baitut nire argialdi hura grazia graziatsu bat izan zela, Jainkoak igorri zidana, bizitzan erabateko aldaketa eraginez... hargatik sartu bainintzen handik urte batzuetara Elorrietan frantziskotar, ongi dakizun bezala; eta, hala ere, badakit, bai, niri gertatua esplikatzeko bide horizontalagoak erabil daitezkeela, edo zientifikoagoak, bestela esanda, hain dira ugariak bizi senak asmatzen dituen tranpak eta trikimailuak biziari nola edo hala eusteko, zuk zeure izkribuan aditzera ematen didazun bezala, eta Zapiain estimatuak bere kontsultetan berdin: Helenarekin bizi izandako porrotaren ondotik ez
|
nuen
bizitzeko gogorik, baina hantxe nuen, bizitzeko eta ez bizitzeko gogo guztien oinarrian bizi sena, biziarekin bukatzeko ordua behin eta berriro atzerarazi zidana: hasieran, soka bat ikusi nuen, baina orduan anai arreben ahotsak eta begiradak itzarri zitzaizkidan:
|
|
2011
|
|
|
Garai hartan sortu genuen irakasleok STEE EILAS sindikatua, eta hezkuntzaz gain beste hainbat gaiz ere arduratzen ginen: abortuaren auziaz, zentral nuklearren auziaz... orduan ikasi
|
nuen
biziak prezioa izan behar duela.
|
|
|
Patuaren treneko bagoi batean etsi gabe, makinaren agintea hartzea erabaki, eta, Portugalete betiko atzean utziz, Getxo aldera zeharkatu nuen ibaia, plataforma esekian zutik. Merezi
|
nuen
bizi kalitate hobe baten bila.
|
|
|
Arriskua da amesteko aukerarik ez duzunean, amets horiek lortzeko aukera txikitu egiten dela. Hala ere, inguru ez oso aldeko batean, sinesten
|
nuen
bizi proiektura egokitzen joan nintzen, munduan zein modutan egon nahi nuen erabakitzen, zein amets bete nahi nituen, nire lekua bilatzen. Eta oraindik amesten jarraitzen dut, e!?, dio barre bilakatu den irribarre zabalarekin.
|
|
|
J. I.: Pentsatu
|
nuen
bizi naizen kanpamendu moduko etxe hau ez zela inoiz nirea izango, baina etxe barrua beteko nuela edukiz eta ametsez. Lagun pila bat etortzen da eta hartu liburua, utzi aldizkaria, eraman mapak eta abar.
|
|
2012
|
|
|
Lehen kontatu dudan legez, erregresioetan neure burua hiltzen ikusia dut behin baino gehiagotan. Gerran hil ninduten baioneta kolpe batez, itsasoan hila naiz lagun nuen txakur batekin ekaitz izugarri batek nire itsasontzia hondoratuta, alkoholak higatuta lekaimeen ospitale moduko batean ere galdu
|
nuen
bizia, bai eta tribu batean zahartzaroaren besoetan ere. Esperientzia izugarri bezain lasaigarria da, zinez, denei gomendatzen dizuet.
|
|
|
Lady Madeline leotzean ipini eta handik zazpigarren edo zortzigarren eguneko gauean, oso berandu, sumatu
|
nuen
bizi bizi sentipen haien indar osoa. Orduak eta orduak pasa arren, loaren arrastorik ez nuen sentitzen.
|
|
|
Jaio nintzen egunean, alegia, irailaren 30ean, hogeita sei urte geroago mirariz salbatu
|
nuen
bizia, uharte honetako hondartzara jaurtikia izan nintzenean. Beraz, nire bizitza gaiztoa eta nire bizitza bakartia biak egun berean hasi ziren.
|
|
|
Gertatu zenean, buruan mina eta kezka nituen. Ez
|
nuen
bizi izan gustatuko litzaidaken bezala. Burumakur irten nitzen frontoitik, bi lagunei bizkarretik helduta, baina benetan eskertuta nago.
|
|
|
Erizainek pusaka zeramatzaten karroserroden birrinbek min bat bezala sentiarazten zidaten ene mugi ezina. Hala ere, hemen entzuten
|
nuen
bizi harrabotsa, beharrena nuen ordu hartan.
|
|
2013
|
|
|
Inorrezko hil izanak ematen zidan oinazea eta nozimendua ezin nuen irentsi. Ez
|
nuen
bizi nahi eta, aldi berean, izututa nengoen. Nola azaldu inori haurraren heriotza neronek lehertuta gertatu zela eta otsoen erasoa eta otso amarekiko borroka eta ehiztarien harrikadak eta tiroak?
|
|
2014
|
|
|
«Nire etxea txikia zen eta haundiagoa nahi
|
nuen
bizitzeko. Poxpolo kaxa hartara portuko zikina ere etortzen zen, eta nik pakea nahi nuen, lasaitasuna, kotxerik eta ezer gabe».
|
|
2015
|
|
|
Proiektua gustatu zitzaion, eta etorri egin zen. Hasieran Toki Alai hotelean geratu zen, baina guk ostatua ordaintzeko dirurik ez genuen, eta neure etxera eraman
|
nuen
bizitzera. Neu ezkondu berria banintzen ere, Orion prestatzaile lanetan ibili zen urte guztietan gure etxean bizi izan zen, 1976a arte.
|
|
|
Hala ere, 30 urteko espetxe zigorra ezarri zioten. «Anaiak baino zorte gehiago izan
|
nuen
bizirik aterata», zehaztu zuen urteen joanarekin. Bernardo Usabiaga Pikoketan (Gipuzkoa) hil zuten, tiroz, hamazazpi gazte gehiagorekin.1944 urtean Bilbo inguruko Arrona kartzelan zegoela ihes egin zuen, eta maki gisa itzuli zenean atxilotu zuten.
|
|
|
Betidanik nahi izan
|
nuen
bizi baserri batean, animaliaz eta zuhaitzez inguratuta. Baina, pisu batean bizi ginenez gero, ezin eskatu zaldi bat, ezin eduki gereziondo bat, ez baitago horretarako espaziorik nire logelan.
|
|
|
(...) Garbi ikusten dudana da gure funtzionamendua aldatu egin behar dugula, zeren eta, bestela, arrisku izugarria dugu?. 84 Antton Lopezek, gaur egun, ez du gutun haren kopiarik, baina pasartea berea izan daitekeela uste du, askoz gogoeta luzeagoaren zati bat besterik ez zela argitzen duen arren. . Nik gutun horretan eskatzen
|
nuen
bizitzen ari ginen une politikoaz azterketa hotza eta objektiboa egitea. Nik erran nahi nuen aztertu egin behar genituela aukera guztiak, borroka armatuarena barne.
|
|
|
Ez, asko ere ez nuen saldu. Hemendik ezin
|
nuen
bizitzeko ez eta gastuetarako ere ezer atera, batez ere beste lan batzuk egin ahal edo nahi banituen.
|
|
2016
|
|
|
«euskaldun berri» horrek... Hatxearen kontua zen baina nik ez
|
nuen
bizi, artean erdalduna nintzen.Nire ustez, hor dago koxka nagusia. Nire adineko (56) euskaldun alfabetatu gehienek euskaldundu berriak dira.
|
|
|
Lagun arotz bati eskatu nion katu handi batentzat bizi leku txiki bat egiteko, balkoian, eta egurrezko etxetxo polita egin zion. Hantxe jarri
|
nuen
bizitzen gure Pitxi.
|
|
2017
|
|
|
Nik ezin dut atzetik norbait segika ote dugun pentsatuz bizi. Nik ezin
|
nuen
bizirik eta sano itzuliko ote zinenentz kezkaturik ibili. Hautsi egin behar nuen inora ez ninderaman bide hura.
|
|
|
Irakatsi zautan guhauren beldurrak dauzkigula jendeak eta gauzak diren baino beldurgarriagoak egiten. Hor ikasi
|
nuen
bizian beldurraren gainetik menturatu behar nintzela...
|
|
2018
|
|
|
Oso triste bizi izan ginen ordutik aurrera ama eta biok, bakarrik. Jateari utzi nion, jada ez
|
nuen
bizitzeko batere ilusiorik, nire neba arrebei gertatu zitzaien igarkizunarekin bizi nintzen eta. Ez nintzen nire txokotik ezertarako mugitzen.
|
|
|
Muñagorrik aitortu du ez dela erraza hitz egiten hastea: «Pili Zabala [GALek hildako Joxi Zabalaren arreba] entzun nuen aurreneko aldian, kostatzen zitzaidan ulertzea, baina hasi nintzen hura entzuten, eta ulertu
|
nuen
bizi izan duen sufrimendua. Nork bere buruari hesiak jartzen ez badizkio, hobeto ulertzen dituzu gainerakoak.
|
|
|
Ez nuen nahi bakarrik militantziari buruz idatzi. Nahi
|
nuen
biziari buruz eta gizakiari buruz ere idatzi. Baina azkenean dena politika da.
|
|
|
–Pena bat daukat beti: nire gaztaroa giro oso lotu eta estuetan xahutu izana; ez
|
nuen
bizi izan 68ko Maiatzik, eta ezta gaztetasunaren ezaugarri diren beste gauza batzuk ere?.
|
|
2019
|
|
|
Ahaztua, inori emana, sakrifikatua izan den emakumea askoz ere gehiago aztoratuko da bat batean honetaz ohartzean: . Bizi bakarra
|
nuen
bizitzeko, eta hona zein den nire patua: hauxe naiz!?.
|
|
|
Tristea da, izugarria! Dena dela, Liovotxka zoragarria da[...] Lehen, grina
|
nuen
bizitzeko, lan egiteko, etxeaz arduratzeko. Orain, berriz, akabo:
|
|
|
Obra batean paper bat ematen ziotenean eta konpainiarekin probintzietan bira egitera atera behar zuenean, utzi egiten zuen, normala denez, tabernako lanpostua eta Madrilera itzultzen zenean berriro hartzen zuten lanposturako. Florina, beraz, Espainiara etorri zen eta nik Rio Tiber kaleko pisuan jarraitu
|
nuen
bizitzen. Lehendik ezagutzen nuen pisuaren jabea, Florinaren izeba, eta ez zuen oztoporik jarri ni bakarrik biziko nintzela jakin zuenean.
|
|
|
Ordura arte, ez
|
nuen
bizi.
|
|
2020
|
|
|
Eta hor nintzen gorputzak jasaten zituen sufrikarioren mugak esperimentatuz kaotikoki bizi izan
|
nuen
bizia komunetako marmol izozgarritik behatzen ari.
|
|
|
Gau osoa zirkuluetan ibiltzen eman
|
nuen
bizirik irauteko.
|
|
|
Porrota gogorra izan zen baina azkar gainditu
|
nuen
bizitzeko arrazoiak nituelako.
|
|
2021
|
|
|
35.2.4f Aspaldi eta lehen (ago) adberbioak, bere aldetik, deiktiko zein anaforiko izan daitezke. Aspaldi soila nahiz inesiboko atzizkia duen aspaldian erabiltzen dira (Aspaldi erosi
|
nuen
bizi naizen etxea; Aspaldian ezagutzen nuen gizon batekin topo egin nuen, Aierbe); bestalde, bat, guzti, handi edo luze laguntzaileak daramatza inoiz (aspaldi{ batean ∼ guztian ∼ handian ∼ luzean}) edo modifikatzaileak (aspalditxo, aspaldixko); erakusleak bereizten ditu erabilera deiktikoa (aspaldi honetan —berdin aspaldion—) eta anaforikoa (aspaldi hartan).... Lehen eta lehenago adberbioek ez dute guztiz erabilera bera:
|
|
|
Uste dut migrazioa mentalitate bat dela; lekuz aldatzen den jendea indartsua da, eta azkarra, eta ona. Txikia nintzela 60 ginen klasean, eta katalanez hitz egiten zuten bik, eta ez
|
nuen
bizi izan trauma bezala. Laguntasun, bozkario, bizitzeko irrikaren festa zen hura, Coney Island moduko bat.
|
|
|
Emakumeen arabera, proiektuak lagundu die aurrerapausoak ematen askatasuna lortu geroztik. «Lehen ez
|
nuen
bizi proiekturik, baina musika ezagutu, eta nahi nuena proiektatzen hasi nintzen; prozesuan jarraitu nahi dut, baina hemendik kanpo ere aukerak bilatzen nabil», azaldu du Ramirezek. Hain zuzen, egun, musika ikasketak egiten dabil unibertsitatean, eta aitortu du horretarako elkartearen laguntza ere baduela, baina bere aldetik ere urratsak egin nahi ditu.
|
|
|
Denbora gehiegi hausnartzeko. Denbora larregi galdetzeko neure buruari zer ostia egin nahi
|
nuen
bizitzea tokatu zitzaidan bizitza trakets harekin, ausartuko ote nintzen sekula pizza banatzaile esklabo lan hura uzten, bilduko ote nuen aski adore irakasle lanetara itzultzeko, idatziko ote nuen amestutako nobelatzar hori sekula, edo are, inguratuko ote nuen halako batean berarekin zahartzeko moduko emakume bat ala nerabe jolas ergel haiekin segituko ote nuen betiko, Peter Pan sindromeak jandak...
|
|
|
Ia amildu nintzen, barrez?. Hortaz, ezin diozue uko egin, ia galdu
|
nuen
bizia.
|
|
|
Zuhurra naiz eta aginduak emanak nituen agirietan. Kidegoan sartu orduko egin
|
nuen
bizi testamentua. Idatzita utzi nuen nire errautsak San Tirso tontorretik zabaltzeko; Villaverde aurreko mendilerroan bere burua nabarmentzen duen harrizko monolitoa, San Tirso.
|
|
|
Txabola hondatu batean aurkitu
|
nuen
bizitzen Killhope irlan.
|
|
2022
|
|
|
Ez dakit, niri asko kostatu zait pelikula egitea. Alde batetik, behar handia
|
nuen
bizitako gatazka hauek pelikula batera eramateko, egun kolektibotasun horrekiko dudan afinitatea horko mekanismo batzuk seinalatzetik igarotzen dela pentsatzen dudalako. Baina era berean, gogorra da norbere bizipenak modu horretan irekitzea.
|
|
|
Basora jo nuen deliberatuki bizi nahi nuelako, bizitzan funtsezko diren gauzei bakarrik erreparatuz, eta ikusi nahi nuelako ea gai nintzen hark irakasteko duena ikasteko; ez bainuen nahi, hiltzerakoan, ez naizela bizi izan konturatzea. Ez
|
nuen
bizi nahi bizitza ez dena, hain maitea izanik bizitza; ezta etsitzea ere, premiazkoa ez bazen behintzat. Sakon bizi nahi nuen, zorrotz, espartar haiek legez, bizitzari muin osoa xurgatuz, bizitza ez den oro baztertuz; zerrenda zabal bat ebaki, arrasean, eta bertan zokoratu bizitza, haren osagai xumeenetara errendituz.
|
|
|
Baina gero konturatu nintzen: ni bizirik atera nintzen, baina beste hirurak ez, eta haiek adina aukera
|
nuen
bizirik ez ateratzeko.
|
|
|
Esteban desesperatu egin zen eta pare bat urte pasatu zituen bihotzak halakoxe taupadak ematen zizkiolarik, ezen herri guztian entzuten baitziren. Nik hori ez
|
nuen
bizi izan, hori da kontatzen dutena, abandonutik ponpatzen zuela, zioten, ezbeharretatik.
|
|
|
2020ko udan hainbat herritako hondartzak itxi zituzten alanbrezko hesi altuekin eta kontrol zorrotzekin txanda emateko bainuzaleei jendea ez zedin hondartzan pilatu. Kontzentrazio eremu bat ikusten
|
nuen
bizi naizen herriko hondartzan, ezin nuen irudia burutik kendu, norabidea galdutako denbora baten lehen sentsazio distopikoa ari nintzen bizitzen: suizidio kolektibo baten ataria ote zen ikusten ari nintzena?
|
|
|
Ni nihilista ciorandarra nintzenean (zernahi ere den hori) uste
|
nuen
bizitzea edo bizitzan aurrera joatea zela barrengo ezina eta nahigabea pilatzea, eta heriotza, berriz, etsipenezko zorne beltz batek gure barrenak osotara jatea. Benetan uste nuen edo sinisten nuen, beste kontu bat da.
|
|
|
Akordatzen naiz behin, 18 urte nituela, banku batean eseri eta libre sentitu nintzela. Horrelaxe nahi
|
nuen
bizi, gero askorik lortu ez banuen ere.
|
|
|
Beste hiri batera joan behar
|
nuen
bizitzera.
|
|
2023
|
|
|
Ai, Jesus! Mercedesen despeditu ginen, eta harrezkero ez
|
nuen
bizian berriz ikusi.
|
|
|
Handik gutxira sartu da @amunagorri2: " Donostiara joan nahi
|
nuen
bizitzera. Nola egin dezaket nire soldatarekin?".
|
|
|
Eskolako kanpo aldean itxaroten nuen beti eta ez nuen batere gustuko ordua baino lehen bertan egotea. Unax desagertu eta handik gutxira, nerabeei eskola ematen dien emakume bat harrapatu
|
nuen
bizi garen auzoko supermerkatuan niri begira. 60 urte inguruko emakume mehea zen, ile motza, grisa, dotore moztuta, eta betaurreko karratu, txiki eta moreak.
|
|
|
“Basora joan nintzen deliberoz bizi nahi nuelako, bizitzaren egia funtsezkoei bakarrik buru egin eta bizitzak irakasteko zeukana ikas ote nezakeen egiaztatu, ez nendin ohartu, heriotzako unean, ez nintzela bizi izan. Ez
|
nuen
bizi nahi bizitza ez zen zerbait” [13]. Henry David Thoreauk benetako muina xerkatu zuela dio Walden liburuan eta antzerako asmoa du, agidanez, Antonio David Waldenek ere.
|
|
|
Kontenplazioan baino, esperientzia haren barruan ikusten nuen neure burua, ordu eta erdiz arima bahitu izan balidate bezala. Amaitu zenean, noski, eskuak gorritu arte gogor txalotzeaz gain, ez
|
nuen
bizi izan nuenari ohore egingo zion hitzik aurkitu: ez nire taldekideei, ez Iñigori zuzendu nintzaionean.
|