|
2000
|
|
|
Historia del euskera liburuaren 54 orrialdean, bertan erabiltzen ziren hizkuntzak orokortasunean begiratuz. Beraz, ez
|
nenbilen
oker.
|
|
|
Araban
|
nenbilen
batean, hango adiskide, eta Erregeren Guardiako Kapitan baliente batek behin esan zidan: Aita, nola Euskal Herrietan, umeen haziera ona, eta behar den Dotrinarik izango da, baldin Euskera hondatzeko ahalegin guztiak egiten badira, eta gure mutiltxo, edo haurrei bildur eta azotearekin Euskera hitz egitea eragozten bazaie?
|
|
|
Beranduegi
|
nenbilen
ospitaleko bisita orduetarako, eta beste baterako utzi nuen.Hala ere, edozertaz hitz egiteko halako xalotasuna zeukanez, galdetu egin nion:
|
|
|
bost gazteak hondartzaren parean zeuden, beste inor ez inguruan. Arrastia zen, eta hondartzako pasealeku hutsean zehar
|
nenbilen
egunkaria irakurtzen. Bost haietan erreparatu nuen, izan ere ahopeka ari baitziren hitz egiten, eta horrek harritu egin ninduen.
|
|
|
Besterik ez dakit, mapetan ere ez baitator urtegi hori, eta gutxiago bere azpian geratu zen herriaren izena. Despistaturik
|
nenbilen
, eta kotxea bide bazterrera eraman nuen mapari begirada bat emateko.
|
|
|
Banekien, bai, norekin konparatzen ninduen aitak, eta banekien ezen bere erran harekin heresetzat hartu ninduela, nihaur banintz bezala, jaun Esteban Etxegoienen ondotik, etxeko bigarren protestanta. Baina ez, orduan ere oker
|
nenbilen
... Zeren eta, hau nekien, hura nekien, baina ez nekien ezen neure bizitzako ustekabekorik ustekabetsuenaren aitzinean nengoela.
|
|
|
Ene asmoen konplitzetik urrun
|
nenbilen
ni, orduan ere, jaun André!
|
|
|
Alferrik
|
nenbilen
, beraz, eta, hala, ikusi nuenean marinela masta gainean zegoela, zakua erortzen uzteko disposizionean, hatsangaka hasi nintzen eta bihotza ihesi joan zitzaidan, tarrapatan tarrapatan, itsas haizearen ziztuen gibeletik.
|
|
|
Baina alferrik
|
nenbilen
: iragan urak ez ziren berriro itzuliko.
|
|
|
Eta jaso nituen begiak eta hodei hura ikusi nuen, gurdi bat zirudiena, haizearen zaldiek tiratua, eta neure burua haren gainean idurikatu nuen, Urbiaindik urrun ninderamala, gero eta urrunago; idurikatu nuen gero ezen Italian ezagutu nuen napolitarra etxe ondotik iragan zitekeela bere Donejakuerako bidean, eta harat joan nintekeela ni ere harekin, neure buruari galderarik egin gabe, gitarra musikaren hatsarekin bat eginik, eta behatu ere egin nuen bidean goiti, ea ba ote zetorren... Baina zer
|
nenbilen
ni, ezinezko amets hartan denbora alferrik galtzen. Norat joan behar nuen nik, baldin ez banuen norat joan?
|
|
|
Eta, nola Kaligulak desiratu baitzuen, enperadore zenean, erromatar guztien buruak bakar baterat bil zitezen, ai nola desiratu nuen nihaurk ere ezen zaldun haien buruek bakarra osa zezaten, Joxe Aberasturik ezpata ukaldi bakarrez trenka ahal izan zezan buru hura, eta garait zitzan, halatan, zaldun guztiak baterat...! Haatik, zer
|
nenbilen
ni orduan ere pentsu haien hausnarrean eta esperantza faltsuen peskizan, pentsatzeko denborarik ere ez nuenean, zeren ene laguna fin gaitza egiterat baitzihoan, erremediorik gabe! Eta, hala, oharturik ezen Joxek ez zuela deus egiterik bere ezpatarekin eta nik are gutiago gerrian neraman puinalarekin, ez dakit nola —zeren munduko gizonik ahulena eta ezdeusena sentitzen bainintzen—, baina, premiazko premiak premiaturik edo, zaldun haien arterat egin nuen bat batean, paparretik dilindaka nuen erlikiontzi iduriko hura eskuan.
|
|
|
Baina urrun
|
nenbilen
, historia harekin Fidel Urdanbururen bihotza ukitu nahi banuen, zeren, ordainean, halaxe solastatu baitzitzaidan:
|
|
|
Baina, ai, jaun André: berant ote
|
nenbilen
neure ondiko izugarriaren deitoratzen eta auhentzen hasteko. Zeren ordu hura heldua ez ezik iragana ere izan baitzitekeen orduko, eta zeren abiaturik egon bainintekeen, halatan eta ezustean, neure bizitzako argi urratzerik eta oilariterik gabeko gau beltzik beltzenean eta izugarrienean barrena...
|
|
|
Eta hala
|
nenbilen
, ezinegonaren goren puntuan urduri, eta, hala nenbilela —edo, hala nenbilelako, hain zuzen ere—, Piarres Oihartzabal kapitaina ohartu zen ezen ez nengoela neure onean, halako suertez, non, untziko zoko gorde baterat ninderamala, erran baitzidan:
|
|
|
Gainerat, sekeretutxo bat kontatuko dizut: aspaldi
|
nenbilen
gerritik libra pare bat koipe soberan nuelako ustean, eta atzokoak ez zidan kalterik eginen... —eta, paratzen zelarik kondesari beha, zeina dukesa baino gizenago baitzegoen, erran zion—:
|
|
|
VILLAGRANDEKO dukea etorri zen, aitona Nikolas hil zen, ehundabatgarrena jau regiaren aitzinean zegoen, ni neure kontzientzi kontuekin
|
nenbilen
... eta, handik harat, anitz gauza gertatu zen denbora laburrean: hartzarena gertatu zen, tigrea ekarri zuten, etxeko kapera eraikitzeari ekin zioten, prezeptore jaun Marcel joan zitzaigun, aita Bartolome Ziaurrizkoa Urbiainerat etorri zen, Mattin Villagrandeko dukearen etxerantz abiatu zen, osaba Joanikot eta biok, berriz, Italiarantz... zer ez zen gertatu urtebete bi urteko epe hartan, jaun André!
|
|
|
Eta usain berezia zuen eta bere berea, zeren eta haren azal esnetsuari esne usain berezia baitzerion, eta esne usain hura ere bertze aterbe bat zen ene bakardadearentzat, ene malenkoniarentzat eta ene segurantza faltarentzat. Baina guztiz alferrik
|
nenbilen
orduko, Felisa bizien mundutik joana zenez gero... Eta nola sentitu nuen orduan neure barrenean hustasun izugarri hura, erraietarik zerbait ebatsi balidate bezala...!
|
|
|
Bai, hobe nuen gauzak bere hartan uztea, zeren eta ez al zuen, gainerat, begiak oina argitzen eta ez oinak begia...? Baina zer
|
nenbilen
ni han, bertzalde, amorioaren zuhaitzak lurpean gordetzen zituen erroetako bizarren peskizan, neure esku nituenean zuhaitzaren fruiturik jorienak eta urtsuenak, nola baitziren Mignonen errege sagar haiek, masailetakoak aitzinaldean, eta ipur-masailetakoak gibelaldean.... Eta fruitu haien ederrak itsutu, eta itsutasunak galdu ninduen...
|
|
|
Maiz izaten genituen halakoak, lagun guztiak andre, bikotekide edo dena delakoarekin batean ateratzen ginelarik. Hori aspaldiko afera zen, ordea, eta orain baldres
|
nenbilen
halako malkarretan, zorrotz gertatu behar baina, aldi berean, sobera nabarmendu nahi ez.
|
|
|
Hiritik kanpora ginen jadanik, haiek aitzin eta ni gibel. Ez nekien nora gindoazen eta nahasixea
|
nenbilen
, kilometroz kilometro huts egiten zuten hipotesien dantzan. Ttipi zenaren txostenaren lehen parteaz oroiturik, gogoratu zitzaidan landetxe bakartiren batean izan zezakeela egoitza izen osorik gabeko Taldeak.
|
|
|
Gau hura goizaldeko ordu tikietan bukatu nuen, Alde Zaharreko barra amerikar batean, zutik egoteko gauza ez nintzela eta ipurdi estuko ukrainar baten istorio tristeekin tira ahala negarrez. Handik goiti, umezurtzago
|
nenbilen
egunkarian. " Kondea", kanpoko argitalpen batean aldi bat egin ondoan, hirira itzuli zen urtebete lehenago, Estatu mailako kate handi baten menpeko irrati batera.
|
|
|
Hirugarrenik heldu zenik ere ez nintzen ohartu: Malabon utziriko alabatxoaz ari zitzaidan Jenny, eta ni mukiak ezin xukatuz
|
nenbilen
, haren ipur mazela sendoak ferekatzetik gelditu gabe alabaina. Laugarrenaren etorrerak ernetu ninduen:
|
|
|
—Barkatu, oker adierazi didatela uste dut. Ni —urrats bat gibelka, Ttipik emandako paperean leitu nuen berriz— Amagoia Mendigatxaren bila
|
nenbilen
.
|
|
|
Besoa eskaini zidan eta gogo onez onartu nion, besapeko grabagailua bertzaldera pasatuta. Ni neu harritu nintzen, lehenbiziko pausoak gisa horretara eginda, zein aise
|
nenbilen
, senar emazteen artean hain ohikoa den ibilera estekatuan.
|
|
|
Ahalik eta agudoen egin nituen hangoak. Zinez presatua
|
nenbilen
eta gorrotatzen dut inor ate joka edukitzea egun hasierako nire erritoei emana naizelarik.
|
|
|
Eta oroimen soil zen bizi hartatik, ardoz eta odolez eta alaitasun xumeez eta hazi ia beti fruitugabeez orbanduriko orrialde haietatik, hasiera batean begiak setatsuki itxi banituen ere, kontu haiek guztiek nirekin zerikusirik ez zutela izango esperantza intimoarekin, gero, bidaiaren lehen unetik bertatik laino artean azalduz joan zitzaizkidan ebidentziak ekarri nituen argitara. Baina, oi, zein oker
|
nenbilen
nire esperantzetan! Hasteko, trapuzko eta zerrautsezko agurea hila zen, sekula bizirik izan gabe.
|
|
|
Ordurako etsipenaren gailurretan
|
nenbilen
Cioran adiskidearekin, istripua gertatu zenean. Burrunba lizun bat izan zen, kontaezina.
|
|
|
Eta huraxe zen bada argitu behar nuen lehen puntua. Alferrik
|
nenbilen
, bestela. Eunuko inpotente bati ez zaio ezer barkatzen, ez zaio ezer sinesten, ez du merezi pailazo dohakabeenak merezi lukeen errukirik ere.
|
|
|
Baserrira iritsi, eta sukaldera eraman zuten aita; gora igo ginen gu. Estua zen oso amonaren gela, eta ulertu ezinik
|
nenbilen
beti, nola sartu ote zuten ate estu hartatik ohe zabal hura.
|
|
|
ez duzu Jean Cocteauren Ume terribleak bezalako testu ikonoklastarik aurkituko hemen; ezta Joyceren Artistaren gaztetako portreta edo Dylan Thomasen Artistakume baten erretratua eleberrietan ageri den nerabezaro artistagosearen arrasto askorik antzemango. Liburua idatzi nuenean ihesi
|
nenbilen
erlijioa  ren itzal luzetik. Gaur ez dakit itzalik gabea izatera heldu naizen, baina badakit ez nukeela nire haurtzaroa kontatuko orain ia hogeita hamar urte kontatu nuen moduan.
|
|
|
Etxetik ahalik eta urrunen joan nahian
|
nenbilen
(Bruselan erosi dudan aldizkarian distantzia hartzea ere aholkatzen da, egunerokotasunetik urruntzearen komenentzia), baina zikoinak ikusi arte ez nuen erabakia hartzeko bezainbat kemen izan. Eta zikoinen antzera Afrikara joan nintekeen modu ber  tsuan, bidaia agentziako emakumeak Ipar Ameriketara joateko aukera goraipatu, eta nik onartu egin nuen batere pentsatu gabe.
|
|
|
Heriotzarekin buruz buru topatu nintzen lehen aldia amonarenean izan zen: ni oilategian jostatzen
|
nenbilen
, orduko hartan putzutxo batean txita bat garbitzen, baina hegaztiñoa uretan denbora luzeegian eduki, nonbait, eta esku artean ito zitzaidan. Begi itxiak zituen animalia mengel hura ikustean larritu egin nintzen eta berehala astinduka hasi nintzaion, laster indarrak berreskuratu, eta begiak zabalduko zituelakoan.
|
|
|
Nire egoera eta animo pertsonala aldatuxea zen jadanik; hobeto
|
nenbilen
, Paristik itzuli ondorengo larriak eta apur bat baretzen hasita. 1970eko azken aldera abiatu nintzen Venezuelara.
|
|
|
– Hara, 36ko gerran, Durangon bonbak bota zituztenean, hango eliz atarian
|
nenbilen
jolasean...
|
|
|
Mezatara eta joatera ere ez ninduen egundo behartu. Batzuetan jakingo zuen nondik nora
|
nenbilen
eta beste batzuetan ez, baina inoiz ez zidan egiten nire ibilerekiko galdeketarik eta errietarik. Eguneroko beharretan izango zuen nahiko kezka eta buruhauste niri kargu hartzen ibili gabe.
|
|
|
Alde pertsonalari dagokionez, berriz, hamazazpi egun egin ditut bidean, Castellondik modulu honetara. Sendagiletan
|
nenbilen
Castellonen, eta handik atera ninduten egunean, irailaren 13an, azken kontsulta izan behar nuen neurologoarekin. Kartzelako sendagilearekin, Hospital Provincialeko traumatologoarekin... ibilia nintzen.
|
|
|
Desartikulatuta nengoen. Jitoan
|
nenbilen
, galduta, eta Egunkaria ko kontratua sinatu nuenean izar gidari bat atxiki nuela uste izan nuen, kontratu hartan bat egiten baitzuten hileroko soldatak eta militantziak, eguneroko lan arautuak eta euskararen eta aberriaren aldeko borrokak. Egunkaria ko erredakzio nagusia ez zegoen artean ere, urte batzuk geroago egongo zen bezala, Andoaingo Gudarien etorbidean, Lasarte Orian baizik, baina hara lan egitera joaten ginenok gudaritik zertxobait behintzat bagenuela sinetsirik nengoen hasierako garai hartan.
|
|
2001
|
|
|
" Denbora pasa
|
nenbilen
Abenduko arratsalde hotz batetan, zinema periferiko zaharkituaren kartelerarekin estropozo egin nuen. Western tradizional bat...
|
|
|
Iluntzean nire txanda bukatu eta etxerako bidean jarri naizenean umore txarrez nengoen oraindik. Pauso bizkorrez
|
nenbilen
, haserreagatik alde batetik eta euriagatik bestetik, eguraldi ona iragarri baitzuten gaurko eta, hori dela eta, ez baitut aterkirik eraman.
|
|
|
Edozein modutan, esan dudana, pertsona asko zeuden tabernan iluntze aldera, lanpetua
|
nenbilen
oso eta horregatik atetik irteten ikusi dudan arte ez naiz ohartu Marlene Dietrich bazihoala. Inori begiratu gabe.
|
|
|
Amets lasaia da, presarik gabekoa. Nire herritik
|
nenbilen
, paseatzen. Lagunekin lehenengo, bakarrik gero.
|
|
|
New Delhin bizi den 82 urteko Guptak hauxe zioen: " Lehenago neure artritis eta erretiro diruez
|
nenbilen
axolaturik. Orain hilketez nabil antsiaturik".
|
|
|
Zaharregia naiz agian, eta gazteegia orobat, etendura horren ondorioak juzgatzeko, orain ondorio diruditenen ondorioak, urte gutxi barru agertuko direnak, etorkizun baitira oraingoz eta ilunpetan lainotuak. Gaur lasai eta patxadan bizi behar nuke, horrela bizi ez banaiz ere, baina euskal gaietan aski sartua
|
nenbilen
, eta ez hizkuntzalaritzari dagozkionetan soil soilik, duela 25 urte, duela 15, baita duela 10 ere.
|
|
|
" Zenbait euskaltzain" horiengana nator berriz ere. Esan dudanez, nire hitzalditxoa egin nuen garaian alde batetik zebilen Aita Villasante eta bestetik, oso bestetik,
|
nenbilen
ni. Zer dela eta elkar harrarazi digu U. jaunak?
|
|
|
Kakofonia horri minberaki begira egon nintzaion luzaz. Basamortu berde, idor eta mutuan
|
nenbilen
eta herriko azokaren aitzin irekitzearen ikuskizunak paradisua tanpez deitu zidan. Paradisu hotza naski.
|
|
|
Baina irudia daukat hargatik, aitarekin edo amarekin Donapaleuko merkatura abiatzen ginen garaiak, bereziki gozoak izan zitzaizkidala, eta ez dudala geroztik, nehon eta nehoiz horrelako eztitasunik dastatu. Salbu agian bidean
|
nenbilen
uneetan. Zazpi haurreko familia hartan ezagutu ezberdintasunen gainetiko elkartasuna bilatzen dut denetan:
|
|
|
Gau hartan, Herritik itzuli nintzenean, mendi mazela apaletan mirets nezakeen izugarriko ikusgarriak gatibatua, usaian baino denbora gehiago eman nuen bidean. Hotzagatik, kanpoko usainez biriken osoki betetzeko, autoko leihoa erdi zabalik
|
nenbilen
. Ilunean, ortzaizak misterioski argiztaturik nabaritzen nituen, eder, laino, hunkigarri eta lur ertz horiek sutan maite nituela aitortzen nion neure buruari.
|
|
|
Orduan ere berant
|
nenbilen
, bilkura lekua inguratzen zuten pentze berdailetarik ilargi beteari kantan ari ziren igel erlastuen konpainian, kide kalakari harekin Historiaren arrapasatzen egon nintzelako. Kide haren irriaren oihartzuna gozo zitzaidala oroitzen naiz, zeru hondoan, desiraren biderkagarri zitekeen Hartzaren Izarraldea bilatzen nuen bitartean.
|
|
|
Bistan dena, elkarrekin eraiki gure villa ederrera heldu nintzenean, Marttak lekuak hustuak zituela, baina bere usaina zoko miko guztietan hedatua zen. Xedera hilgarrian kateztatu lehoiaren maneran
|
nenbilen
.
|
|
|
Metropolian pasatu nuen denboran kontrolatzen ez nituen gauza franko gertatu bide ziren. Eta ni gauez baino ez
|
nenbilen
jagoitik.
|
|
|
Gaitzitua erretzen nintzen eta bizpahiru egun pasa nitzakeen, mutu, inorekin mintzatu gabe. Aldamenean gizonik –normaltasunaren neurriak errespetatzekoak ziren– atxiki ez nezakeela konturatzen nintzen garaia ere zen eta hil nahikunde zilarrez kopeta hormetan kolpeka
|
nenbilen
. Bide ertzeko hontzaren garrasi apalak errealitatera ekarri ninduen.
|
|
|
autobusetik beheratzean berean haurra jazartzen zitzaidan. Plazako ezkien itzaletik etxerako bidean, lo eskasez beti, galdezka mutuan
|
nenbilen
: gurasoen parte hartzea absolutuki segurtatzea baldin bazen helburua zergatik ez ziguten eskatzen soilik, tribuaren zuhaitz genealogikoaren marraztea, hegazti migratzaileez izkiriatzea, Nafarroako Joana Albreten hondar ilusioekin ipuin baten orraztatzea edo hain zuzen ere, behialako Paris Texas-en aipatzea!
|
|
|
legezko geriza helduko zitzaidanerako aspaldian hila eta desagertua nintzatekeen. Bizkitartean, Dawson bezain galdua
|
nenbilen
, gauez gau, gorrotoaren helburu finko eta zuzen, karrika hotzetan barna lanera automata moldean abian eta begiak ingurua zilartzen zuten elurrez estali mendietan josiak.
|
|
|
Gasnaren bidea segitu nuen beste behin, zientifikoki aldion, herenegun arratsaldean supermerkatuan bildu gasna tipikoaren erreklama hostaileko argi eta eder guneak gogoan: ni baino sanoagoak ziren" gure" inguruak eta ondikotz etsia
|
nenbilen
; funtsean haserre hargatik, faltsukeriaren xendak, gasnaren antzekoak zirelako, indartsuak, plantakoak eta behar bezalakoak. Faltsukeriak nolabait irauten laguntzen ote gintuen?
|
|
|
Gaurko haserre bultaren erreferentziarik ez nuelako aurkitzen europar literaturan etsitzen ari nintzen. Buruz banekien alta Etxepareren mende ahituko Desesperatuaren Eresia http://www.dubellay.com lekuan kausi nezakeela, baina denetarik urrun" Et qui lâchera la bride à la fureur que je sens?" errepikatuz
|
nenbilen
, birjinitate kulturala galdua ez zuen indigena baten eran. Bidean, alabaina, oker edo zuzen, denbora pasan idazle unibertsalen lumaren mihitik isurtzen ene sentimenduen mirailak mirestea laket zitzaidan.
|
|
|
Barda arratsean kanpoan nintzen, hegoak egunaren barnean elurrak sakonegi ferekaturik, hotz buhatzen zuela, ene gorputzeko hezur sukartsu guztiak daldararaziz. Aspaldikoan gurutzatua ez nuen kide baten autoan
|
nenbilen
, eri nintzela errepikatzen.
|
|
|
Bigarren bilkuraren oskorrian, akidura metatuagatik, airean
|
nenbilen
, edozein aitzakia nahikoa neukala debaldeko zozokeria lerroen ahoskatzeko: lankideek beren ohizko bakea apurtua zekusaten, harrituak.
|
|
|
Ilunpean noiztenka azkonar sotilek edo kahaka plazidoek abiadura hausten zidaten. Egun argitan, gauerdiko zamaren gerizatik higuin ezin, hainbat urtez" kargaturik" lehiatzen zen txirrindulari profesionalaren antzera
|
nenbilen
: sentsazio berriek iraupen fisikoaren ortzi mugak urruntzeko partez, murrizten zizkidaten, murriztasun trinkoa gogoko nuela onartzeraino.
|
|
|
Pablo eta biok zutik jarri eta mantso mantso etxarteko irteerarantz abiatu ginen. Ni mainguka
|
nenbilen
, atzetik odol arrastoa uzten nuela. Poliziak bertan zeuden, zoko miran, nahasi antzean.
|
|
|
Kalera irten eta ibili egin nintzen. Noraezean
|
nenbilen
, euri xehe eta temosoari nire gainera erortzen utziz. Bazkalorduan, San Francisco kaleko hanburgesategi estu bezain zikin batean sartu nintzelarik, mutu geratu nintzen era gogaikarriaz txiklea murtxikatzen zuen neska zerbitzari ttikiaren aurrean.
|
|
2002
|
|
|
Nire mentalidadetik, lanak erdi aukeran egiteak esan nahi zuen, demagun aizkolari batek 45 egin nahi bazuen apustua, eta besteak 15era, erdi aukeraren poderioz biek ere 30nara jokatu zuketeela. Oker
|
nenbilen
. Lanak erdi aukeran egiteak esan nahi omen du, batak 45 lana proposatzen badu, 15 proposatzera zetorrenak egin egin dituela 45 horiek, eta 45eko ideian zetorrenak, bestearen 15ak ere egin egin dituela.
|
|
|
Laudioko lehiaketa izan zen irabazi zuen lehendabizikoa. " Lehiaketa zalea izan naiz beti, baina ni zientzia munduan
|
nenbilen
eta lagun batek gomendatuta aurkeztu nintzen lehendabiziko aldiz, probatzeagatik". Harrezkero hogeita hamarretik goratan jaso du saria:
|
|
|
! Zera, ate baten bila
|
nenbilen
eta hona ba! aurrean zaukadaz.
|
|
|
–Kontxo, sasoi onean! Zeure bila
|
nenbilen
.
|
|
|
Beharrik, orain baino gazteago nintzen orduan. Garai hartan zaildua
|
nenbilen
, egunero palaz jokatzen bainuen.
|
|
|
Amets haietatik, baina, goiz aldera izan nuena bakarrik oroit dezaket. Zelai batean
|
nenbilen
, sigi saga zihoàn tximeleta urdin baten atzetik, eskuan salabardo txiki irudiko bat neramala. Eta nik saretxoa botatzen nion behin eta berriro, bota nion auskalo zenbat aldiz, baina tximeletak guztietan egin zidan ihes, harik eta, halako batean, harrapatu nuen arte.
|
|
|
Ondoko egunak, berriz, erabakigarriak izan ziren, Ekain eta Leireren arteko harremanak finkatzeko. Ni ere Ekainekin hitz egin nahian
|
nenbilen
, eta parada ezin hobea aurkitu genuen Bianditz mendira joan ginen egun batean, Jonen opelean. Bide bazterreko zelaietan bazkaldu ondoren, mendatetik ez oso urrun, Ekainen gurasoak eta Leire kamamila biltzera joan ziren.
|
|
|
–Primeran! –ihardetsi nion, bat batean korazonistetan
|
nenbilen
garaiko emanaldiaz gogoraturik.
|
|
|
Haren jarrera ikustean, mutiko gehienak beren liburuetara bihurtu ziren, lanean ari zirelako itxura nabarmenak eginez, baina banaka batzuek elkarri zirika jarraitu genuen, eta orduan Anaia Dabitek ondo esertzeko eta baxu hitz egiteko agindu zigun, bestela makila dantzan jartzeko prest ze  goela eta. Une horretan ni atzaparka
|
nenbilen
 aurrekoarekin, eta Anaia Dabiten agindua entzun nuelarik, muzin egin nion neure gordelekutik, eta nahi izango nukeen baino ahots goragoz, honako iraina labaindu zitzaidan ezpain artetik: " Hoa zakurraren ipurtzulora!".
|
|
|
– Indotxinara joateko asmotan
|
nenbilen
, lanerako jendea behar ei dute frantsesek han, baina hemengo poliziek harrapaturik naukate, eta xantaiatu egin nau. Kartzelari ihes egiteko modu bakarra hauxe jarri zidaten:
|
|
2003
|
|
|
" Behin egunkari batean irakurri nuen zaraitzueraz zekiten bi hiztun bakarrik geratzen zirela, gizonezko bat eta emakumezko bat. Ni, orduan, zaraitzuera hiztegia egiteko asmoz
|
nenbilen
, eta, batez ere, zaraitzueraz idatzita dauden testuetan oinarrituta egin behar nuen. Baina noski, hiztunik baldin bazen nik lekukotza bizia jaso nahi nuen, eta jasota neuzkan hitz haiek guztiak galdetu nahi nizkien", azaldu digu idazleak.
|
|
|
Baina azken urteetan pistoia jaisten hasi nintzen, eta urtean 30 saio baino gehiago ez egitea erabaki nuen. Oholtzan egoteko beste modu baten bila
|
nenbilen
, eta pentsatzen dut itzultzekotan beste zerbait egitera itzuliko naizela, eta ez lehengo trotera.
|
|
|
Bitartean gauez ikasten jarraitzen nuen (hala egin nuen 32 urtera arte). Hemengo enpresa bat enteratu zen nola saltzen
|
nenbilen
eta hartu egin ninduen, merkatari bezala. Hori ere esperientzia polita izan zen, beste bezero batzuekin tratatzen ikasi bainuen:
|
|
|
" Duela bost bat urte hasi nintzen. Orain arte eskia, mendia, eskalada nahiz bizikletan
|
nenbilen
eta zerbait berria probatu nahi nuen", adierazi du Gaizka Itzak. Alberto Zerain alpinistaren kasua ere nahiko bitxia da, Everest moduko zortzi milakoetan ibili ondoren, mendi lasterketetan buru belarri dabil egun.
|
|
|
13 urterekin hasi eta 18 urtera arte asteazkenero kantatzen genuen edozein eskolatan, edozein adineko umeentzat... 17 urterekin plaza dezente egiten
|
nenbilen
kanpoko zirkuituan. Biak konbinatzen genituen.
|
|
|
Alde batetik, gauzak holantxe izan behar ebela uste genduan orduan. Eskolan polito
|
nenbilen
, neke handiegirik ez neukan gauza barriak ikasteko. Zer janik be ez jakun falta, eta hau ez zan gitxi orduko denpora larrietarako.
|
|
|
Hamen dago bila
|
nenbilen
olioa... eta hau entzun ostean, Ainhizek Idaren izterrak bere albo bietan sumatu zituen, hau beraren ipurdi gainean eseri zelarik bizkarrean igurtziak hobeto egiteko.
|
|
|
Karlos Santamariaren izena ez zitzaidan arrotz, sorterritik urrun ikasten
|
nenbilen
urte haietan,. Donostiako Solasaldi Nazioartekoez, eta haien zuzendariaz anitz aipu baitzen bazterretan.
|
|
|
Iruñeko Larraonan gertatu zen, udako ikastaroen berotasunean, eta hangodisziplinartekotasunaren fruitu. Beti bezala, ni fisika sailean
|
nenbilen
lanorduetan; baina bazkalorduetan bestelako sailekoengana jotzeko ohitura nuen, etengabe gaibertsuen inguruan ez ibiltzeko, eta harremana zabaldu eta aberasteko. Horrelakobatean, hitz magikoa azaldu zen mahairen erdira, bai psikologoek eta bai fisikariekgenerabilena, eurrez, gora eta behera, gauzak adierazteko balio zuelakoan.
|
|
|
Maiteminduak beti egon edo ibili ohi dira euripean, euriak zauriak sendatzen ditu, euriak bakardadea ematen du eta babesa eta aitzakia ere bai aurreko etxearen kontra, espaloian, atezuan geldirik egoteko. Horrelaxe egona nintzen ni behin edo behin Monikaren etxeko txirrina jo edo ez zalantzan," ni naiz, hemendik
|
nenbilen
eta zurekin gogoratu naiz" esateko. Leiho argiztatuei luzaz erreparatu baina igotzera ausartu gabe alde egin nuen, euripean blai eginik, maitasun berriek duten zapore gazi gozoa dastatuz, gazia gehiago gozoa baino, euripean gurutzatzen nituen zakur deslaien pareko baina aldi berean zoriontsu, gazte nolanahi ere edo, zuzenago esateko, gazteturik.
|
|
|
" Zer zabiltza hor bazterrak miatzen?" galdegiten zidan bere gelatik esnatu berritan. Nik pasilloa ortutsik zeharkatu eta egongelako bere paperen artean zer suma
|
nenbilen
. Ez dago beharbada liburutegia baino ezer intimoagorik etxe batean, hala da gutxienik idazle batenean, begi bistan uzten baititu egilearen gutiziak eta ereduak.
|
|
|
–Romain Gary naiz, bila zabiltzaten idazlea, eta zure atzetik
|
nenbilen
aspaldi honetan proposamen bat egiteko –hasi omen zitzaion, eta zeuden lekuan proposamen hitzak zentzu bakar bat izan zezakeela iruditu omen zitzaion Monikari, baina ez omen zen horregatik izutu. Emakume eder guztiei bezalaxe, gizonezkoen proposamenak erreiteratiboak eta aspergarriak iruditzen zitzaizkion baina ez izutzeko modukoak.
|
|
|
Emakumeak une batzuk lehenago eman zizkidan zirriborroak izenik gabeko idazle horrenak izan zitezkeela pentsatze hutsak aztoratu egin ninduen eta bulegoan batetik bestera
|
nenbilen
, ibilian irakurriz, ez baitakit egonean pentsatzen, eta, telefonoak jo zuelarik, jaramonik ez egitea erabaki nuen.
|
|
|
Ez
|
nenbilen
lanean, baina, usadioak eraginik, hirugarren bagoi hartako konpartimentuak ikusmiratzeari ekin nion. Ofizioaren ajeak.
|
|
|
Ofizioaren ajeak. Ez
|
nenbilen
lanean, baina Zegama eta Brinkola arteko tunelek eskaintzen duten aukera beti paregabea iruditu izan zait, eta ezin bada alferrik galtzen utzi. Erretzaile ohiari zigarroa muturren aurrean piztea bezalako  zerbait da hori.
|
|
|
Ez
|
nenbilen
lanean. Irunen bizi dudan amari urteroko bisita egitera nindoan.
|
|
|
" Trenean lana, kanpoan afana". Baina egun hartan ez
|
nenbilen
lanean, bai, eta halaxe zuritu ahal izan nuen neure burua.
|
|
|
–gogoetan
|
nenbilen
|
|
|
— Oraintxe
|
nenbilen
bada Apolodoro zure bila, Agaton, Sokrates, Altzibiades eta orduan sinpob sioan egondako gainerakoen bilerari buruz galdetu nahian eta maitasunaren inguruko hitzaldiei buruz zeintzuk izan ziren. Filiporen seme Fenixengandik entzundako beste batek kontatu dizkit, baina zuk ere bazenekizkiela esan zidan, berak ezin baitzidan ezer garbirik esan.
|
|
|
Ez al dakizu urte asko direla Agaton hemen bizi ez dela eta oraindik ez direla ezta hiru urte ere Sokratesekin denbora egon eta esan ala egiten duen guztia egunero jakiten saiatzen naizenetik? Hori baino lehen harat honat
|
nenbilen
egokitzen zitzaidan tokian, zerbait egiten nuelako ustetan, eta beste inor baino ta173 malgarriago nintzen, ez zu orain baino gutxiago, filosofian baino lehenago beste edozertan jardun behar dela uste duzuna.
|
|
|
Jakin bai bainekien diruz askoz zauritu ezinago e zela edonondik Ajax burdinaz baino, eta bera harrapa zitekeela uste nuen gauza bakarrean jada ihes egin zidan. Ez nekien zer egin bada, eta beste inork inor ez bezala gizaki honek menperatuta bere inguruan
|
nenbilen
.
|
|
|
Hori dena nik kafegailua maneiatzen nuen artean pentsatu nuen. Eta ez
|
nenbilen
oker.
|
|
2004
|
|
|
Taksango monasterioko lehen arrastoa ikusi genuen arte. Egia esan, lehen aldiz ikusi nuenean, oraindik urruti, dezepzionatua sentitu nintzen, eta nire buruari sinetsarazi nahian
|
nenbilen
ikusten ari nintzena ederra zela.
|
|
|
Azkenean, behintzat, ikusi nuen semea eta etxe ingurura arrimatu zirela, zerbait lasaitu, eta gordeleku hobeen bila handik aldendu nintzen. Baina burua ez nuen nirekin eraman, eta hasieran ez nintzen bizi izan
|
nenbilen
lekuan.
|
|
|
Ni ezkonduta nengoen eta seme bat neukan. Polizia nire bila etorri zen, atxilotu eta erbestera eramateko asmoz, baina etxetik kanpo
|
nenbilen
Juan Mari Bandresekin batera: Artemio Zarco, Guillermo Garcia Lakunza eta Javier Etxebarria detenitu zituzten, eta gu abokatuen kolegioa mobilizatu nahian ari ginen.
|
|
|
Urteroko zita uste baino lehenago ailegatzen da norbera iritsi ezinik dabilenean: behingoz lanak aldez aurretik amaituta lasai antzera
|
nenbilen
. Han bildutako gehienok onartzen ez dugun Konstituzioa (abenduak 6) eta askotxok sinesten ez dugun Andre Maria Sortzez Garbia (abenduak 8) egunak ederto erabiltzen ditugu zubi luzea egiteko.
|
|
|
Baina bata zuriz jantzita zegoen sanitario batek maskarak jarri behar genituela esan zuenean, inori ezer esan gabe, kalera irten nintzen hurrengo zokondo baten bila. Gazte batzuek ikusi zutenean ni zer egiteko asmotan
|
nenbilen
, aldarrika hasi zitzaizkidan suizidio bat zela esanez. Euretariko batek, irten zegoen lekutik eta, besotik hartuta, bere lagunak zeuden babeslekura eraman ninduen dandarrez.
|
|
|
Ez zen bat batekoa ideia izan. Memoria berreskuratu nuenetik
|
nenbilen
horretan pentsatzen. Eta azkenean, amona ikusi eta gero, ez zitzaidan zalantzarik geratzen.
|
|
|
Bai, zuzen
|
nenbilen
, nik uste. Pagazaurtunduak euskara biziki maite du, baita hezkuntza elebiduna ere, baina ez du nahi euskara erabiltzera inor derrigortzerik.
|
|
|
Esandakoari nagokio: ñabardura baten bila
|
nenbilen
, eta Iturriotzen iturrian idoro dut. Hara, bada, zertan nenbilen:
|