|
2000
|
|
|
Zeren, hasteko, leku jakin baterat eraman baininduten, bai, baina han ez zen erraza deus ere jakiterik. Eta lur baten gainean nengoen, baina ez
|
nekien
zein zen lur hura. Zeren akusatua bainengoen, baina ez nekien nork akusatu ninduen.
|
|
|
Ondo aztertuta, ordea, nik ez nuen funtsezko heldulekurik, ez nuen zeri eutsirik nire bidaiari ekiteko. Ez nintzen On Kixote bezain ausart, bipil eta indartsu sentitzen, ez nintzen inori ezertan ganorazko laguntzarik emateko gauza; altxorraren maparik ez nuen, eta ez
|
nekien
zein geltoki izango nituen bidean zain; ez nuen piszinadun adiskiderik, ezta piszinarik gabe nituen urriak bisitatzeko gogo handirik ere; nire ibilaldiak ez zuen ez Etiopia lurralderik eta ez Etiopia poema libururik hartuko bere baitan, inongo etiopiarik ez... Margaren gutun harrigarri hura eta mendian bidez bide ibiltzeko neure gogo ganoragabea baino ez nituen.
|
|
2001
|
|
|
Pentze nasaietarik altxatzen zen usainak gatibatzen ninduen, ez errateko paralisiatzen. Bukolikotasuna zebilkidan bete betean eta ez
|
nekien
zein errabiak erretzen zizkidan muinak. Bilkura denboran airean egon nintzen, leihotik begira eta ez nuen han aipatuez ezer gogoratzen.
|
|
2004
|
|
|
–Palestina? hitzak hainbeste orri ekarri zizkidan begien aurrera; ez
|
nekien
zein aukeratu. Eta helbide haiek banan banan gordetzea erabaki nuen, gero patxadaz irakurtzeko.
|
|
2005
|
|
|
Ez
|
nekien
zein hitz erabili eskaintza hura eskertzeko.
|
|
|
Batzarretara Marro ere agertzen zen noizbehinka; hantxe egoten zen, bazter batean, aurpegian irribarre zozo bezain ironikoarekin. Nik ez
|
nekien
zeinen alde zegoen hura, piztia harengandik edozer espero baitzitekeen, baita poliziaren sator izatea ere. Auzoko Joxe Mari ere agertzen zen batzarretara, Ana bere andrearekin.
|
|
2006
|
|
|
Ez
|
nekien
zein hitzekin ulertu Umbertoren izaerari buruz osatzen ari nintzen irudia, edo ez nituen onartu nahi burura etor  tzen zitzaizkidanak. Ez da arintzeko premia ematen didan kezka bat.
|
|
|
Ez zen etxe barruko hotsik entzutzen, kanpotik zetozen guztiak. Ez
|
nekien
zein ordu zen, baina bai egunak aspaldi argitu zuela, eguzkia bete betean sartzen baitzen pasilloan eta etxe osoan.
|
|
2007
|
|
|
Etxean galdetu ere ez zidaten egiten azkenerako, purrustada batez erantzuten bainuen beti, ez nekiela eta haiei ez zitzaiela inporta; inporta, inporta zitzaien noski gurasoei, baina ikasle ona nintzenez lasai uzten ninduten, garaia iritsitakoan neure bidea aukeratzen jakingo nuelakoan. Ez
|
nekien
zein zen bide hori, baina urruti eramango ninduela egiten nuen amets. Urruti esatean ez dut arrakasta sozialararen aparra esan nahi, kilometroen urruntasuna baino:
|
|
2009
|
|
|
Ez nion galdetu, ez dut uste. Ez
|
nekien
zein jarri. Akordatu ere ez, izena behar zenuela eskolara hasi zinen arte.
|
|
|
Bertze gauza anitzetan bezala, horretan ere nahasirik nenbilen. Frantziako gortera etorriz geroztik, ez
|
nekien
zein ziren justuki senarren eta emazteen egitekoak.
|
|
|
Minbizia nuela eta urtebeteko bizia baino ez zitzaidala geratzen esan zidatenean, etxeko plomo guztiak erre eta ilunetan gelditzea bezala izan zen niretzat. Gauzak apurren bat ulertzen hasi nintzenean, ez
|
nekien
zein aurpegirekin agertu familiakoen eta lagunen aurrean. Andre bi nintzela esango nuke; bata, neure barruan bizi nuena, eta, bestea, ingurukoei agertzen niena.
|
|
|
Aurrean neukan ukabila, galdea, eskakizuna, aukera. Ez
|
nekien
zein zotz hautatuko nukeen, ez nekien zotz bat hautatu behar nuen, edo itxarotea komeni zitzaidan. Ez nekien enbido jo edo pasoan joan behar nuen.
|
|
|
Ez
|
nekien
zein zen Thiers hura, zergatik zion Frantsesak halako erdeinua, eta esplikatzeko eskatu nion, baina ez gehiago galdetzeko eskatu zidan, ez egoskortzeko kontu harekin.
|
|
2011
|
|
|
Ez
|
nekien
zein zen. Ez nekien best-sellerrak idatzi zituenik.
|
|
|
Eskabideak ezustean harrapatu ninduen eta, betebehar hori saihesteko, ez
|
nekien
zein aitzakia ipini. Gainera, Filipu ere tartean zegoen.
|
|
|
Hunkitu ninduen (eta berdin orain) nolako maisutasunez eta modu sinesgarrian jasotzen dituen Achiaryk folkaren eraginak abstrakzio gorenera jotzen duen ahots inprobisazioan. Orduan ez
|
nekien
zein folk tradizio edo tradizioetatik edaten zuen. Geroago, Basque Music Of Today eko50 lanak entzun nituenean, guztiz txundituta geratu nintzen, oilo azala jartzen zitzaidan, eta konturatu nintzen nola zegoen errotuta bere sorterrian (Euskal Herrian, frantsesez egiten duen aldean jaioa baitzen), eta bera zela agian bere belaunaldiko euskal kantaririk handiena ere.
|
|
|
– Huraxe izan zen hasierako arazoa. Ez
|
nekien
zein krisitara bildu behar nuen krisi bilatzailearen bizi proiektuari ekiteko. Lehenik eta behin, krisi ekonomikoa etorri zitzaidan burura.
|
|
2012
|
|
|
Hilerriko bulegoetan galdetu nuen, baina langileek ez zuten inongo hilobi aldaketaren berririk. Orduan ez
|
nekien
zein zen Dasilvaren helburua, baina orain, zure etxeko sutea eta hortzen desagerpena kontuan hartuta, seguru nago tartean ADNak egon behar duela.
|
|
|
Argazki hau ere Moureren paperen artean zegoen. Ikusi nuenean ez
|
nekien
zein izan zitekeen gainerako dokumentuekin zeukan harremana. Baina gaur begiak zabaldu zaizkit.
|
|
|
Horixe izango zen hoberena. Azken batean, nik ez
|
nekien
zein zen Etxeren eta Jokinen arteko harremana. Agian irekita zeuden esperientzia berrietara.
|
|
|
Konturatu nintzen baita ere uhartea lugorria zela erabat, eta arrazoi sendoak nituen uste izateko jendeztatu gabea zela eta piztiak besterik ez zirela bizi izango, horietako bakar bat ere ikusi ez nuen arren. Hegaztiak, berriz, ugari ikusi nituen, baina ez
|
nekien
zein motatakoak ziren, eta haiek hilez gero ere, ez nekien zeintzuk izango ziren jateko onak eta zeintzuk ez. Itzuleran, tiro egin nion baso handi baten ondoko zuhaitz batean ikusi nuen hegazti handi bati.
|
|
|
Gogoeta horiek makalaldiaren bigarren edo hirugarren egunetik aurrera bihotza estutzen zidaten, eta astinaldi horretan, bai sukarrarenean eta baita barruaren aurpegiratze ikaragarrienean ere, hitz batzuk kanporatu nituen, Jainkoari otoitz egingo banio bezala, ezin esan badezaket ere borondatez eta itxaropenez betetako otoitza zen edo beldur eta nahigabe hutsaren ahotsa. Burua nahasia nuen, gaitzespena nagusitu zitzaidan barruaz, eta egoera tamalgarri horretan hiltzeko ikarak, burua lainotu zidan beldur hutsez, eta arimaren larrialdi horretan ez
|
nekien
zein hitz ahoskatzen zituen mihiak, eta harridura esaldiak hauek ziren gutxi gorabehera: «Jauna, bai izaki zoritxarrekoa naizela!
|
|
|
Baina lehenik ontziko merkantzia saltzea erabaki zuten, eta gero Madagaskarrera joatea jende bila, batzuk hil ere egin baitziren, preso nindukaten bitartean. Hainbat astez itsasoan ibili eta indiarrekin tratuak egin zituzten, baina ez
|
nekien
zein norabidetan zihoazen, oso zaindua bainengoen neure ganbarotean, noiz hilko ote ninduten zain, mehatxu hau egiten baitzidaten sarri.
|
|
2013
|
|
|
Leku hark zuen bizitasunak atentzioa eman zidan. Artean, ez nuen lekua ezagutzen, ez
|
nekien
zein historia zuen. Kafka eta Einstein ere elkartu ziren bertan.
|
|
2014
|
|
|
Nik jakin, ez
|
nekien
zein ote zen haizearen noranzkoa, ez eta haizea gai ote zen ur lañoa harrotzeko ere.
|
|
2015
|
|
|
Sierrak aurrera nola alde egiten zuen ikusi nuen, abiadura txikitzen nuen bitartean. Segituan, polizia txiki bat gerturatu zen leihatilara, eta bizkor galdetu zidan ea ba al
|
nekien
zein abiaduratan nindoan. “Milia ta kilometro
ez denez berdina
/ pasa dena azaltzen
hemen ahalegina/
85en zen
orratzan izkina
mugaren berdina da
miliatan egina
/ barkatu nor zara zu,
zeruko birjina? ”.
|
|
|
Eta gero gertatu diren gauzetarako oso komenigarria izan zen Gotzainaren eskumenean egotea. Baina orduan ez nuen ezagutzen nik, ezta ez
|
nekien
zein prelatu izango zen ere; eta Jaunak nahi izan zuen etxe honetarako, hemen egon zen kontrakotasunerako, gero esango dudanez, eta orain dagoen egoeran ipintzeko behar zen bezain ona izan zedila eta etxe honen alde egin zezala.
|
|
|
Bion artean ekoiztetxea sortzea proposatu zidanean ondotxo
|
nekien
zein arrazoik ekarri zuten nigana. Ez dut esango Lehendakariarekin hika hitz egiteko besteko konfiantza nuenik, baina tira, ondo erlazionatutako eta susmo gabeko familia jeltzale batean hazitakoa nintzenez, banituen erabilgarri suerta zitezkeen kontaktuak han eta hemen.
|
|
|
Baina ez
|
nekien
zein Giovanna asko ezagutzen ditudalako.
|
|
|
Ez
|
nekien
zein aspergarria zen kristalaren alde honetan egotea.
|
|
2016
|
|
|
Baserri handia da Otabardi, eta denbora behar izan zuten libre zegoen alderdiarekin zer egin erabakitzeko.Larraitzek bulego batean egiten zuen lan, eta lantegi batean aritzen zen Alfredo, “baina argi nuen ez nuela nire lan ibilbidea lantegi hartan amaitu nahi. Ez
|
nekien
zein bide egingo nuen, baina pixkanaka, Otabardin landa aterpetxea jartzeko ekimena forma hartzen hasi zen, eta aurrera egiteko erabakia hartu genuen”. Ez zen erabaki erraza izan:
|
|
|
Ez
|
nekien
zein korapilatsua zen.
|
|
2017
|
|
|
Sud Ouest egunkariko lehen orrialdeari behakoa bota nion: Akizera eta Mont de Marsanera luzatzeko AHT edo LGV proiektuari ezezkoa eman zion ez
|
nekien
zein erakundek, antza zenez funtsezko erabakia, zegoeneko, Estatuaren meneko zetzan. Berria irakurtzean errealitatearen bikoitzaz jabetu nintzen:
|
|
|
Ez
|
nekien
zein obra hautatu. Michel Onfray filosofo frantsesari egin zitzaion Prousten galdeketak argi zirrista bat piztu zidan.
|
|
2018
|
|
|
Ez GPS eta ez ezer. Erlojurik gabe ibiltzen nintzen lehen, baina entrenamendu luzeak egiten hasi nintzenean ez
|
nekien
zein erritmotan nenbilen eta zenbat kilometro egiten nituen. Horregatik erosi nuen, baina denborari bakarrik begiratzen diot.
|
|
|
Elkar gozatzeko ezin itxaronik, joateko ordua ailegatu zela aditzera eman zigun gizonak. Nik ez
|
nekien
zein zen edo zer zen lagun bien arteko tratua; baina nagusi bezala hitz egin zion Patroiak eta morroi moduan jokatzen zuen nire ilegorriak. Agindua betez, geu ere haiekin batera irten ginen antro ilunetik eta autora abiatu, txistik ere esan gaberik.
|
|
|
Hila. Hasieran ulertezina da eta gero, bortizki, alde guztietatik, munduaren barrutik, oinazea heldu da, hartu egin ninduen oinazeak, berarekin eraman, ez nuen deus ikusten, oinazerako baino ez nintzen, ez
|
nekien
zein oinaze, haur bat behar baino hilabete batzuk lehenago galdu izanarena ala oinaze berri bat ote zen. Oinaze berri bat zela esango nuke orain, jaiotzerakoan hil zitzaidan semea ez nuen sekula ezagutu eta orduan ez nuen orain bezala neure buruaz beste egin nahi izan.
|
|
|
Baina, benetan, ez
|
nekien
zein patu zuen zain.
|
|
2019
|
|
|
Pelikularen prozesuan ez
|
nekien
zein izango zen emaitza. Sei hilabete pasa nituen beraiekin eta ez nekien pelikularik baneukan ere.
|
|
|
Lau bat urte izango nituen, eta kalean topatzen genuen bakoitzean, aitak galdetzen zidan ba ote
|
nekien
zein zen: “Bertsoa badakik, ba!
|
|
|
Hirugarren topaketa argigarriaren zain edo, Zaldi Zurirako bidea hartu dut hesietatik gora. Hor gure txakurra bere arrazako beste batekin elkartu eta jolasten hasi zen, eta nik momentu batetik aurrera ez
|
nekien
zein zen gurea eta zein bestea. Bestearen jabeak bai, eskerrak.
|
|
|
2017ko apirilaren 23an, nire hiritik kanpo esnatu nintzen. Ondo baino hobeto
|
nekien
zein egun zen, Aimar Elosegi Ansa, edo, lagun artean beti deitu izan genion bezala, Moioren heriotzaren hamargarren urteurrena hain zuzen; baina lehenengo aldiz, hamar urtetan lehenengo aldiz, ezer berezirik ez egitea erabaki nuen.
|
|
|
Zein Unibertsitate aukeratu zenituen? AEBak izugarri handiak dira, nik ez
|
nekien
zein Unibertsitate zeuden. Harvard, Stanford... horiek ezagunak egiten zaizkigu, baina oso urruti ikusten nituen.
|
|
|
" Mila esker gonbidapena onartzeagatik. Aspalditik neukan asmoa, baina ez
|
nekien
zein aitzakia jarri", pentsatu du Berbelitzek.
|
|
|
Erabilia da gaurko sorkuntzan, iragan denboren narrazioetarako("" Berori aurretik, don Joakin; eta ez ahaztu preso zoazela...". Ez
|
nekien
zein trataera erabili". Gerezi denbora, Inazio Mujika Iraola) eta, noski, baita itzulpenetan ere(" Geldi bedi berori guztiarekin, eta on egin diezaiola, agur", Lisboako setioaren historia, José Saramago/ Jon Alonso).
|
|
|
Baina nik ez
|
nekien
zein zen Trotski.
|
|
2020
|
|
|
Agenda eta ordenagailu eramangarria ziren nire lagunik leialenak, enpresako bilerak, aurrekontuak eta balantzeak zirelako nire eguneroko betebeharrak eta buruhausteak. Urtetxoak neramatzan enpresa berean, horregatik ondo baino hobeto
|
nekien
zein ziren nire ardurak baita nire menpe nituen beste kideenak.ere. Lanean oso eraginkorra nintzen, oso denbora gutxian egin nuen gora, eta gero eta ardura handiagoak hartzera behartzen ninduten.
|
|
|
Zerbait ezberdina sentitzen nuen nigan. Hasieran, ez
|
nekien
zein zen arrazoia. Gero, nire sabel hantuak emango zidan erantzuna.
|
|
2021
|
|
|
Baina hori beste istorio bat zen. Geopolitika eta biok ez genuen harreman onik irun, muga noiznahi zeharkatzen nuen arren, askotan ez
|
nekien
zein aldetan nengoen.
|
|
|
Ene istorioko pertsonaia nagusiak Akitania Berrian eta Baztanen zehar barreiatuak ziren. Ez
|
nekien
zein ziren haien arteko loturak. Zertan ari zen Jason dispositibo geografiko horretan?
|
|
2022
|
|
|
Ez. Ez
|
nekien
zein azkoitiar aterako ziren, eta beraz, hori behintzat ez zen esperotakoa izan. Gipuzkoako Txapelketan ahalik eta maila onena ematea banuen buruan, eta irabazi nuen, baina, egia esan, ez zegoen izugarrizko mailarik ere.
|
|
|
Ikasi jendaurrean egoten, sortu horretarako gogoa… Zentzu horretan, bertso eskolara joateak, txapelketako bertsokideekin elkartzeak, horrek eman zidan konektatzeko bidea. Ez
|
nekien
zein gorputzaldi aukeratu, eta agian horren bidez iritsi naiz hausnartzera zein gaik laguntzen didaten hegan egiten. Azken finalaurrekoan kantatu nuen gainera, aurreko finalaurrekoetara joan eta beldurtu egiten zara… Zentzu horretan gogorra izan da.
|
|
|
Aspaldiko lagunak dira idazlea eta margolaria —Lizarralderen liburuen azalgile ere bada Agorreta—, eta, haren lana oso ongi ezagutzen duela eta, Lizarraldek ezustez hartu zuen Agorretaren erantzuna testua bidali zionean. «Ongi
|
nekien
zein zen bere eremua, zein bere arrazoiak, joerak, eta iruditzen zitzaidan nik idatzitakoak ezin ziezaiokeela ezer eragin, baina oker nenbilen».
|
|
|
...nezkoa izango zitzaidala biziari eta jendeari buruz ditudan ideiak aldatzea, ez nuen uste nire heriotza ehun aldiz iragarri ahal izango nukeela heriotza higatu gabe ere, praktikaezina den arte, hurretik ikusten diren magia truku horiekin gertatzen den bezala, ez nuen uste gero baino gero gehiago sinetsiko nukeela eta segurtasun horrek izutuko ere nindukeela, ez, hil nahi izan nuenean, hasieran, ez
|
nekien
zein puntutaraino esaten nuen egia, zein puntutaraino ezkutatzen zen heriotza nire jestu guztien itzalean, gainera, horixe esaten didate beti, lanbide arrisku handiko bat dudala, edozein zoro etorri lekida  keela eta bere zoroaldian niri hezur guztiak hautsi, edo esku bakarrarekin ito eta hormaren kontra jo eta lehertu, toki guztietan dabiltza zoroak eta are gehiago degeneratuen negozio honetan...
|
|
2023
|
|
|
" Espainiako multinazional" batetik deitu zidaten. Ez
|
nekien
zein zen, bakarrik city an zegoela.Lagun batek amerikana bat utzi zidan, eta hara joandakoan Banco Hispano Americano bankua zen; harreragile moduan egin nuen lan niretzat alien zen mundu hartan, tira handiusteen artean jator bat edo beste ere bazen. Hilabete baterako zena, urtebete luzatu zen, baina beti aldi baterako lanen bidez, eta Santander bankura aldatu nintzen kontratu finko batekin.
|
|
|
Ez nuen ohaidea esnatu. Ez
|
nekien
zeinekin egingo nuen topo.
|
|
|
Erabakiak hartuta neuzkan ordurako. Ez
|
nekien
zein une zehatzean gertatu zen, baina banekien zer egin behar nuen eta nola.
|
|
|
Mohamed Abdelaziz kopetan zauri batekin etorri zen. Ilea moztu behar izan nion, baina artean ez
|
nekien
zein zen; ezizen bat zuen garai hartan".
|
|
|
Gertatutakoa jasanezina zitzaidan. Esperientzia txit urriko irakaslea izaki, ez
|
nekien
zein klaraboiatatik irten, nola ezabatu nire burmuinetik umiliazio hura. Ez al nuen ba gaia —Poesia eta kanta Espainian XX. mendearen bigarren erdian— behar bezala ezagutzen?
|
|
|
pertsonaien artean batzuek ekintza egin nahi dute, beste batzuek ez, eta hor bada konfrontazio bat. Gogoeta horretan ni pixka bat zintzilik geratu nintzen, ez
|
nekien
zein zen biderik egokiena. Hori da garrantzitsuena, tresnak atzematea zure bidea egiteko, zure gogoeta eramaten lagunduko zaituztenak.
|