|
2013
|
|
|
ez badut dena neuk egiten! Zakurrak ere askatuko ditugu. Zakurrak! errepikatu zuen burua mugituzez gaude
|
munduko
bigarren gerlan! Ikusiko dut, nire erabakia izanen da, hartzen ditut egitekoaren uhalak. Non izanen zarete zuek. Lo eginen dugu Atharratzeko arroztegian eta goizik hartuko dugu mendiko bidea, mugara buruz. Eta nik nola egin dezaket elkar juntatzeko. Poliziako talkie walkierekin, bertzenez nire mugikorrarekin.
|
|
2017
|
|
|
Iritzi publikoak bi puntutan ikustate handia dio:
|
munduko
bigarren gerla denborako erresistentzia burgoiagatik, eta Aljeriakoa bukatzeagatik.
|
|
|
Xede hori bi aldiz bete zuen, bere aberria munduko potentzia handienen lerroan kokatuz. Lehenik
|
munduko
bigarren gerla bukatzean, garaile nagusien artean agertzea lortu zuen ofizialki, baita ONUko Segurtasun Kontseiluan jartzea Amerikako Estatu Batuak, Sobiet Batasuna, Txinako Errepublika eta Bretainia Handiko Erresuma Batua bezala.
|
|
|
Ekialdetik Rodano ibaiak luzaz Frantziako erresuma eta germaniar inperioa bereizi ditu. Gero Alpeetan oraiko muga oso berant finkatua da, Napoleon III.aren inperio denboran, 1860an, Savoia eta Niza orduan beretu baitzituen, eta gainera Niza iriko azken ibarra
|
munduko
bigarren gerlaren ondotik. Belgikako aldetik Rhin ibaira iraunkorki heltzea ez du lortu, ordoki zabal horretan muga natural eta ongi markaturik ez du, eta hor zegoen Frantziaren ahulgunea, inbasore guziei irekiriko ate handia, bereziki Austriako etxeari eta Prusiari begira.
|
|
|
Frantziako Estatuan instituzio edo gutienez tradizio nazional bilakatuko da. Indar handi bat hartuko du Napoleonekin, gero 1936an" Front Populaire" gobernuaren erreformekin, eta guziz
|
munduko
bigarren gerlaren ondotiko nazionalizatzeekin: Renaud (autoak, traktoreak), EDF (argindarra), SNCF (trenak), bankoak, eta abar.
|
|
|
Frantziako Estatua gerla denboretan da koloniez hobekienik baliatu bere jendetzaren elikatzeko, armada soldaduz hornitzeko, kontinenteko etsaietik aterpetzeko, adibidez iragan gerlan aleman armadak Europa okupatu zuelarik. Gauza nabaria izan da bereziki Aljeriaren 102 garrantzia
|
munduko
bigarren gerla horretan, hasieran atzeguardia bezala, ondotik aleman armaden haizatzeko guduketan, 1942ko azarotik 1945eko maiatzera, lehenik Tunisian, gero Italian, hirugarrenik Frantzian, azkenik Alemanian berean.
|
|
|
Ama baten lekura igotzeari lotu da jende xeheaz egiazki arta hartzen hasi delarik 1936ko lege sozialekin, are gehiago
|
munduko
bigarren gerlaren ondotik asegurantza sozialekin (osasuna, familiako alokazioak, langabeziakoak, erretiro pentsioak), eta laborantzari doakiola 1960 Pisani ministroaren erreformarekin. Gainera Frantziako Estatuak administrazio indartsua du, serioa, eraginkorra.
|
|
|
Gainera Frantziako Estatuak administrazio indartsua du, serioa, eraginkorra. Zerbitzu publiko zinez onak antolatu ditu, bereziki
|
munduko
bigarren gerlaren ondotik (argindarra, trenak, posta eta abar...), baina batzuk pribatizazio prozesu batean sartu berri ditu akziodun pribatuei atea zabalduz (Telecomen adibidez). Azpimarratzekoa da halaber Colbertismoak munduko bigarren gerlaren ondotik, eta gero Mitterranden aginte hasieran (1981) hartu zuen toki handia Frantziako ekonomian, bereziki bankoan eta industrian.
|
|
|
Zerbitzu publiko zinez onak antolatu ditu, bereziki munduko bigarren gerlaren ondotik (argindarra, trenak, posta eta abar...), baina batzuk pribatizazio prozesu batean sartu berri ditu akziodun pribatuei atea zabalduz (Telecomen adibidez). Azpimarratzekoa da halaber Colbertismoak
|
munduko
bigarren gerlaren ondotik, eta gero Mitterranden aginte hasieran (1981) hartu zuen toki handia Frantziako ekonomian, bereziki bankoan eta industrian. Baina hor ere liberalizazioa hozka hasia dugu:
|
|
|
Ekonomian duen pisuari baino gehiago zor dio bere lehengo inperio kolonialari, baita oraiko indar nuklear zibil eta militarrari. Lehenari esker
|
munduko
bigarren gerla bukatzean ONUko Segurantza Kontseiluan sartu zen beste lau garaile nagusiekin (USA, Sobiet Batasuna, Bretainia Handia eta Txinarekin). Bigarrenari esker bere tokia baieztatu zuen beste lau potentzia nuklear nagusien artean.
|
|
|
Jean Monnet administratzailea eta politikaria(), 1915tik 1944ra enpresa pribatu batzuen kudeatzen ari izan zen. Ber denboran Frantziako zerbitzu publikoetan parte hartu zuen, eta
|
munduko
bigarren gerla denboran Bretainia Handikoetan ere bai. Ondotik Frantziako lehen Plana berak asmaturik, 1945etik 1952ra kudeatu zuen.
|
|
2022
|
|
|
Jente zerrategi hori 1939ko bedatsean eraikarazi zuan Edouard Daladier jaunaren gobernuak. III. Errepublikan ginen orano," Front populaire" delakoaren ondotik; Espainiako gerla doi doia urrenturik zen,
|
munduko
bigerren gerla ez orano hor. Gurseko zerrategiak euskaldun gudariak aterpetu behar zutuan.
|
|
|
Aintzina isildu zen. Gero
|
munduko
bigarren gerla denboran berriz agertu zen, baina politika bazter utzirik, kultura lanera mugatuz. Sail horretan asko egin du bere bi garaietan, bereziki Lafitteren lumatik, ber izeneko aldizkaria eta liburuxka andana bat argitaratuz gai ezberdinez, bereziki literaturaz.
|
|
|
Hor ere gobernuak kasurik ez. Komedia horretaz aserik,
|
munduko
bigarren gerla denboran independentziaren alde jarri zen, eta bulta batez preso joan hori ere. Azkenean, Frantziaz etsiturik, FLNean sartu zen 1956ko udaberriari buruz, eta GPRA gobernuko presidente izan beharra zen 1958ko irailetik 1961eko irailera.
|