|
2000
|
|
|
Bata euskal nortasunaren etajatorriaren arteko parekotasun eza dugu. Hobeto esanda, bi aldagai horien arteko lotura
|
modu
ezberdinetan agertzen da herrialdearen arabera. Hegoaldeko herrialdeetan ezda bien arteko loturarik ikusten:
|
|
|
Gaur egun indarrean dauden egitura juridiko politikoek maila eta
|
modu
ezberdinetan zatikatzen dute Euskal Herria. Batetik, estatuen existentzia dugu, horien mugezIpar Euskal Herria eta Hego Euskal Herria egitateak sorrarazten dituena.
|
|
|
Gainera, instituzio komunitarioak 80ko hamarkadaren amaiera aldera arte ez ziren hasi ikus entzunezkoetarako politika egituratuak ezartzen. Irrati/ telebista sistemen eraldatze etadesarautze prozesuen lehen faseak, hortaz, oso
|
modu
ezberdinean gertatu ziren Estatubatzuetan eta besteetan, eta horien arduradun nagusiak, Estatuak berak izan ziren.
|
|
|
Atxikimenduaren eta psikopatologiaren arteko harremanak bi
|
modu
ezberdinetan uler daitezke:
|
|
|
Atxikimenduaren Teoriaren ikuspuntutik, aldiz, terapeutak harremanetanjartzeko
|
modu
ezberdin bat eskaintzen dio subjektuari. Harremanetan jartzekomodu ezberdin hori lortu ahal izateko, atxikimenduaren ereduez konszientebihurtzea, horregatik sor daitekeen mina edo dolua onartzea eta aldatzekoahaleginak egitea ezinbestekotzat jotzen dira.
|
|
|
Teoria hauen oinarria, ezagutzarensorreran bi motatako faktoreren arteko elkarreraginkortasuna behar dela onartzeada: gizabanakoarengan dagoen kognizioa (eredu ezberdinetan, kognizioa ere
|
modu
ezberdinean ulertuz) bat eta gizabanakoarengandik kanpo dagoen errealitateabestea. Honen irudia ondokoa izan daiteke:
|
|
|
bere barnean zenbait azpigaiezosatuta eta bere inguruko zenbait bestelako gaiekin erlazionatuta. Alderdi askobereizi behar direlako eta hauek
|
modu
ezberdinetan azter daitezkeelako, guztizbirtuala gertatzen da eta egokia da: 1) bai diziplina baten barnean, ia edozein gauza aztertzeko; 2) baita aipatutako diziplinazeharkotasuna ziurtatzeko ere; adibidez, gaur egun antropologia, soziologia, psikologia soziala, psikologia, soziolinguistika, psikolinguistika, psikosoziolinguistika, eta abarren artean gertatzen denbezala.
|
|
|
Egungo zientziagintzan aztertzen den edozein gai modu anitzean kontsideratu behar da. Hori, berriz ere,
|
modu
ezberdinetan uler daiteke: zenbait azpigaiz osatua, alde batetik, eta zenbait ondoko edo gertuko gairekinlotuta, bestetik. Adibidez, hizkuntza oro har hartuta, honako hauek bereiz daitezkegaiaren barruan:
|
|
2001
|
|
|
– Ikasle bakoitzak
|
modu
ezberdinean egingo du bidea, eta proposatzen zaizkionikas esperientziei atarramendu ezberdina aterako die. Are gehiago, eginkizunhoriek elkarreraginean burutuko diren heinean, ez dute talde guztietan balioedota erabilgarritasun berbera izango, eta ondorio/ emaitza ezberdinak (ez beti, ikusgarriak?) eragingo dituzte talde batean eta bestean, ikasle batengan etabeste batengan.
|
|
|
Ebidentzia bat da hizkuntza eragiketa berbera testu ezberdinen sorburu izandaitekeelakoa. Adibidez, etxebizitza bat
|
modu
ezberdinetan deskribatuko da honako testuinguru hauetan:
|
|
|
Arazo horiek, hala ere, ia ezerezean geratu ziren ikastaroak aurrera egin ahala, irakasleak prozedura eta lanketa berriak ulertu eta horietara ohitzen joan ziren heinean. Alde horretatik, beraz, badirudi gure arteko komunikazioa emankorra izan dela guztiontzat.Hala ere, uste dut, hori benetan horrela izan denentz frogatzeko, oso lagungarriaizango zela behaketaren bat egitea, askotan uste edo iritzietan bat datozen irakasleek oso
|
modu
ezberdinean jokatzen baitute praktikan.
|
|
|
2 2H ukipenezkoen jabekuntza prozesua, berriz, batez ere aldagai soziolinguistiko eta psikosozialen arabera ulertzen da, eta baita aldagai psikopedagogikoen arabera ere, neurriren batean. Baina ukipen egoeran dauden hizkuntzak eta hiztun taldeak beren artean dituzten harremanak asimetrikoakdira gehienetan, hizkuntza eta hiztun talde horiek botere (soziologikoki) edobizitasun etnolinguistiko (psikosozialki) ezberdinekoak direlako; horregatik, bai soziologiaren ikuspegiari jarraituz eta baita ikuspegi psikosozialarijarraituz ere,
|
modu
ezberdinean funtzionatuko dute, ukipenezko 2H bateskuratzerakoan: 1) menpeko hiztun taldea ukipenezko 2H dominatzaileazjabetzen da, eta 2) hiztun talde dominatzailea 2H menpekoaz jabetzen da; azken horixe da, hain zuzen, euskararen kasua Euskal Herrian.
|
|
|
Tradizio horretan badaude, zorionez, gai honi buruz zenbait argitalpen halakoeredu ezberdinen jasotze eta azterketa laburbiltze sintetiko bat egiten dutenak, hemen azalduko den laburbiltze sintetikorako baliagarriak izango direnak etahorretarako neurri handi batean jarraituko direnak. Tradizio horretan oinarrituz, jarrai daitezkeen
|
modu
ezberdinen artean aukeratzen dena kronologiaren araberakoaizango da. Aukera horren abantailen artean bat ondoko hau da:
|
|
|
Baina diziplina ezberdinek badituzte galdera horiek erantzuteko
|
modu
ezberdinak ere; gainera, diziplina baten barruan ere gertatzen dira teoria, paradigma etaeredu ezberdinen araberako ezberdintasunak.
|
|
|
4) 2Hen jabekuntza ez da beti berdin kontsideratzen; adibidez: a) batzuetan, prozesu modura ulertzen da gehiago; besteetan, ordea, portaera modura; b) 2Hen jabekuntzan aldagai ezberdinak bereiztu ohi dira: gaita sun motak (gramatikala, komunikatiboa, pragmatikoa, eta abar), trebezia motak (ulertu, hitz egin, irakurri eta idazteko), konstantziarekin etaikaskuntzarekin zerikusia duten bestelako portaerak, eta abar. 5) Kontestualizazioaren
|
modu
ezberdinak: a) sare sozialaren bitartez; b) komunikazio mota eta arlo ezberdinen bitartez; c) arau sozialaren eta aukera indibidualaren arabera; eta abar.
|
|
|
Sare soziala
|
modu
ezberdinetan definitu ohi da, teoria edo eredu ezberdinenarabera: orokorrean, gizabanako bakoitzaren edozein mailatako harreman guztiekdefinitu eta mugatuko dute gizabanako horren sare soziala.
|
|
|
4 Artekotasunaren (gehienbat taldeartekotasunaren) asimetriaren garrantziaazpimarratzea, prozesu kognitiboak
|
modu
ezberdinetan gertatuko direlako, asimetriaren araberako taldeen kokapenaren arabera; baita taldeen prozesukognitibo ezberdinen arabera ere, beren portaera ezberdinak ulertzeko; diskriminazioa, adibidez. Gai hori hobeto aztertzeko, boterea, estatusa eta tamainaren araberako taldeak izango dira:
|
|
|
2 Aipatutako bi tradizio psikosozialetan,
|
modu
ezberdinean gertatzen daberpizte hori: 1) Ipar Amerikako tradizioan, talde txikietan edo talde txikienartean gertatzen da batez ere, eta ikuspegi aplikatua erabiliz:
|
|
|
2 Gehienbat ezaugarri psikosozialak aztertu diren ikerketetan ere, badirudiezaugarri mota hauek eragin txikiagoa dutela euskararen erabileran, ezaugarri soziodemografiko eta psikolinguistikoek baino. Baina emaitza hau, oso
|
modu
ezberdinetan interpreta daiteke; adibidez, sozialki ahal izatearenedo, beharraren, baitan dagoela euskararen erabilera, eta ez norbanakoarenedo taldeen, aukeraren?
|
|
2002
|
|
|
4) Hizkuntza kodearen erabilera ezberdina da: ulermenari eta ekoizpenaridagokienez, morfosintaxia eta hizkuntza aldaerak alderantzizko erlazioanematen dira; eta idatziaren eta ahozkoaren kasuan,
|
modu
ezberdinean gauzatzen dira, hala paradigma morfologikoei dagokienez, nola sintaxiari, hiztegiari zein diskurtso motei dagokienez.
|
|
|
Erreferentziazko zientziak direla-eta sortutako arazoen bueltan, eta irakaskuntza/ ikaskuntza prozesuak ulertzeko ezagutzen diren
|
modu
ezberdinak sailkatzekoasmotan, hona hemen Abdou (1980) autoreak deskribatzen dituen hiru didaktika belaunaldiak1:
|
|
|
Esan daiteke gure lana, Donostian Deustuko Unibertsitateak duen egoitzan Historia Sailean garatzen ari den ikerketa lerroaren barruan dagoela. Ikerketahorien xedea, ikuspuntu eta garai ezberdinetatik, Gipuzkoako lurraldean komunitate izateko egon diren
|
modu
ezberdinen analisia egitea da, eta, zentzu horretan, ezinbestekoa iruditzen zaigu Elena Barrena, Jose Angel Achon eta Jose AntonioMarin en lanak aipatzea3.
|
|
|
Herri mugimenduen irratia izan nahi dugu, gauzak komunikabide ofizialek esaten dutenaren
|
modu
ezberdinez kontatuz. Estatuak bere irratietan ematen duen ikuspegiari bira eman nahi diogu.
|
|
|
Herri mugimenduen irratia izan nahi dugu, gauzak komunikabide ofizialek esaten dutenaren
|
modu
ezberdinez kontatuz. Estatuak bere irratietan ematen duen ikuspegiari bira eman nahi diogu.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, ezin dugu pentsatu umeakgure gizartean edonon baino hobeto daudenik babestuta eta zainduta ezta bestekulturetan topatzen diren heziketa eta zaintza sistemetan umeek arazo psikologikogehiago izango dituztenik ere. Badaude oso
|
modu
ezberdinak umeez arduratzekoeta amatasuna bizitzeko; gizarte askotan, umeak komunitate osoaren ardurapeandaude edota amak ez beste emakumeak dira beraien zaintzaileak, ez amak nahitaez.Ez nuke esango, beste aldetik, gure gizartea bereziki maitakorra denik umeekinnahiz eta haurtzaroa balioztatu eta mitifikatu. Azken batean, beste kulturetakoumeen bizi baldintza ezkorrez aritzen garenean (ume txikiak lanean, elikaduraarazoak eta abar) zertaz ari gara?
|
|
|
Hirugarren, azpimarratzekoa da amatasunaren babesa (Konstituzioaren 39 artikuluanjasotzen dena), dela ezkondutako zein ezkongabeko harremanetan; horrela, aintzatespen juridikoa eman zaio eta eskubideen iturri bihurtu da berez amaren etaumeen arteko harremana. Baina, lehen esaten genuen legez, printzipio eta arauinspiratzaileok
|
modu
ezberdinean interpreta daitezke; esaterako, Konstituzioaren39 artikuluak dio ume guztiek dutela beren aita ezagutzeko eskubidea; ordea, Lagundutako Ugalketa Teknikei buruzko legeak dio Konstituzioaren 39 artikuluarijarraiki, familia sortzeko duen eskubidearen ondorioz, emakume batek bikotekideaizan edo ez izan, semen anonimoa eska dezakeela umea egiteko (LagundutakoUgalketa Teknikei buruzko 14/ 2...
|
|
|
Horrek guztiak sektore tradizionalenetan (eliza eta alderdipolitiko kontserbadoreetan, batik bat) izugarrizko eztabaida piztu du. Sektore horiekpertsonaren errespetua eta bizikidetza
|
modu
ezberdinak onartzen badituzte ere, matrimonio eta familiaren definizioaren inguruan ez dute aurreikusten beste eredurik. Haien ustez, benetako edo betiko familiak (gizon eta emakumea) kontzeptutradizionalaren esentzia islatzen du, gainerako planteamenduak familiaren esentziatik at geratzen direlakoan.
|
|
|
Bestalde, gure gizartean ez da gauza bera ama edo aita izatea, gizartean moldatzeko
|
modu
ezberdinak dituztelako, eta hortaz, jarrera, balio, ideia eta ezagueraezberdinak izaten dituzte seme alabak heltzen direnean (Hidalgo, 2001). Gauzakhorrela, pentsaera ezberdinekin abiatzeak eta aurrez aurre duten egoerak sarritanardura maila desberdina eskatzen diete gizonei eta emakumeei, eta generoen artekoaldeak sortzen dira.
|
|
|
Urteetara, biak helduakdirenean, berriro elkartzen dira aitaren altzarien salneurria zehazteko. Mementohorretan konturatzen dira bakoitzak bere identitatea bestearen bidez eraiki duelabaina oso
|
modu
ezberdin batean. Miguel de Unamuno-ren Abel Sanchez eta MiguelDelibes en El Principe destronado (Tronutik kendutako printzea) lanek ere nebaarreben arteko harremanek duten esanahi psikologikoa sakonki aztertzen dute.
|
|
|
Nahikoa da, esaterako, adopzioko espedientebaten tramitazioa (nazioarteko adopzioan) berme osorik gabeko prozesua delakontuan izatea, eta berau jatorriko herrialdearen aldaketa politiko, sozial, ekonomiko, hondamendi naturalen eta abarren arabera alda daitekeela. Hala ere, pertsonak oso
|
modu
ezberdinean biziko du eta aurre egingo dio itxaronaldi ez ziur honi, gurasoen ezaugarrien arabera, igurikimen errealistak, desiren gratifikazioak atzeratzeko gaitasuna, prozesua baikorki ebatziko delako itxaropena, eta pazientziajarrera orokortzat, eta administrazioaren edo administrazioen jokabidearenarabera, espedientearen tramitazioaren seriotasun eta erantzukizuna eta eskaeraegin dutenekin mantentzen den komunikazio eta informazio eskaintza maila?.
|
|
|
Sentimenduak identifikatzen dituztenean, hauen eta haurrarekiko agertzen dituzten jarreraosagarrien arteko loturak hobeto ulertzen dituzte gurasoek. Era berean, adoptatzerajotzen dutenak haurraren ondoezari erantzuteko moduaz hausnartzeko gai izanbehar dira, eta haurrari erantzuteko
|
modu
ezberdinek honenganako eraginaidentifikatzeko prest agertu behar dira (Dozier eta beste, 2002).
|
|
|
Erantzunak pertsona batetik bestera aldakorrak dira erreakzioen atalase sentsorialaren, intentsitate mailaren, iraupenaren etaerrekuperazio denboraren arabera. Honen ondorioz, egoera berberean
|
modu
ezberdinean erantzuten du pertsona bakoitzak bere ezaugarri tenperamentalak direla eta.
|
|
|
Justizia, Antzin Erregimena bukatu arte,
|
modu
ezberdinean ezartzen zen epaituaren estatus juridikoaren arabera. Klase sozial bakoitzak isun eta justiziarako metodo propioak zituen; adibidez, kapareak ezin ziren torturatuak izan, ezta urkatuak ere; heriotza zigorra gauzatzeko ere, hainbat modu zeuden.
|
|
|
Emaitza, alabaina, mezu bakarra izango da, ekimen edo baliabide bakoitzean
|
modu
ezberdinean adierazten bada ere. Beraz, esan daiteke publizitate kanpaina bat ideia bakarraren inguruan biltzen dela; mezuek molde bera dute barnean, baina, kanpotik, formalki ezberdinak dira.
|
|
2007
|
|
|
alderagarriak diren egoerak modu berean tratatu behardira, produkzioaren eremu geografikoari edota izaerari erreparatu gabe. Alderagarriak ez diren egoerak, aldiz,
|
modu
ezberdin batean tratatu beharkodira17.
|
|
|
Baina, hala ere, has gaitezen gizakia aztertzerakoan oinarri biologikoak duen garrantzia onartzetik. Kontua da, errekonozimendu hori askotan eta oso
|
modu
ezberdinetan egiten dela, maila erretorikoanbesterik ez bada. Azalekoa bakarrik ez denean, batez ere bi koska egoten dira:
|
|
|
Hala Antzinako Erregimenean nazioa, noblezia, arraza legez, Iraultza ondorenean termino balioberdinak bihurtuko dira herria, nazioa, estatua; han nobleziaren hegemoniagatik, hemen Estatuaren ahalguztiaren poderioan, beti «ni naiz kapitan pilotu» baten eskuetan monopolizatuz gizarte osoaren ordezkaritza. Herria, nazioa eta Estatuaren berdinketa horrek fase eta
|
modu
ezberdinak ezagutu ditu gaur arterainoko bere bidean. Iraultzaren fiaskoa eta Napoleon-en ondoren, «erromantikoek» herria eta askatasuna kantatzen jarraitu dute, errestaurazioaren aurka (Michelet, etab.). XIX. mendearen lehen erdia matxinada eta iraultzatxo «erromantikoz» beteta egon da, arrakasta handirik barik.
|
|
|
berdinak direlako beren artean, eta bestelakoak beste talde batzuetan eragi (te) n dutenetatik719 Hein horretan nazioaren kontzeptua erlatiboa da, «berekitasunaren» esferak erlatiboak diren bezala: ...renteak kontsideratzen ditugunak (etnikoki edo linguistikoki, adibidez) izan litezke beste erlazio batean nazio bat bera (administratibo politikoki, esate baterako), edo beste hainbeste alderantziz; eta nazio (linguistiko) aren barruan ere diferentzia dialektalak daudenez, eta gizon emakumeen artean diferentzia kulturalak, esan daiteke jende batzuk eta besteak modu diferenteetan direla nazionalak,
|
modu
ezberdinetan txertatzen direla nazioan720 Baina nazioaren esanahi edo modu ezberdinok lotuak eta esanahi oinarrizko, jatorrizko batek esplikatuak daude.
|
|
|
berdinak direlako beren artean, eta bestelakoak beste talde batzuetan eragi (te) n dutenetatik719 Hein horretan nazioaren kontzeptua erlatiboa da, «berekitasunaren» esferak erlatiboak diren bezala: ...n litezke beste erlazio batean nazio bat bera (administratibo politikoki, esate baterako), edo beste hainbeste alderantziz; eta nazio (linguistiko) aren barruan ere diferentzia dialektalak daudenez, eta gizon emakumeen artean diferentzia kulturalak, esan daiteke jende batzuk eta besteak modu diferenteetan direla nazionalak, modu ezberdinetan txertatzen direla nazioan720 Baina nazioaren esanahi edo
|
modu
ezberdinok lotuak eta esanahi oinarrizko, jatorrizko batek esplikatuak daude.
|
|
|
ikasiak eta hizkuntza ikasiak barne, salatzen baitu196 Hala ere, posizio be rriak oinarrian konkistatua dirudien arren, «Über das vergleichende Sprachstudium» (1820) konferentzia akademiko goian aipatuan adibidez, oraindik borrokan, sekula bukatuko ez duen borrokan!? ...kuntzaz, hizkuntza baino haragoko espazioak irabazteko hiztunak hizkuntzarekin egin behar izaten duen gatazkari erreparatuz, hizkuntzaren desegokitasun bat beraz pentsamenduarekin201 «Über die Buchstabenschrift» (1824) konferentzian berriro baiesten da («da das Denken ohne Sprache einmal unmöglich ist») 202, pentsamendua ezinezkoa dela hizkuntzarik gabe, baina geroxeago hizkuntzaz neurri eta
|
modu
ezberdinetan baliatzen diren jardun intelektual diferenteak aipatzen dira, hala nola artea eta matematika. Eskultura bat egiteko ekitaldia, esaterako, jarduera intelektuala baita ezbai gabe, baina apenas hizkuntzatik zuzenean menpekoa (nahiz eta arte obra den bezainbatean ez den posible, orokorki hizkuntza suposatu gabe) 203 «Über den Dualis»en, halaber (1827), hizkuntzako dualaren erroak barnagoko kategoria edo «pentsamenduaren lege» apriorizkoren batzuetan sumatzen dira204?
|
|
|
Montesquieu-ren hausnarketak mila alderdi ditu, eta
|
modu
ezberdinetakoa izan du eragina (Alemanian). «Les lois suivent les moeurs» esaten badu1032, Zuzenbidearen Eskola Historikoak segituko dio (Savigny, Puchta, J. Grimm).
|
|
|
hizkuntzak oroipenean, asoziazioetan, etab., eragina du1525 Dirudienez, Whorf-en testuetan badago hiru bertsioak haren jatortzat oinarritzeko adina material. Bestalde, kontuz ibiltzekoa da, interpreteek
|
modu
ezberdinetan ulertu baitute, hark zer ulertzen zuen pentsamenduarekin, edo zer hautemapenarekin (hautemapen edo pertzepzioarekin seguru asko klasifikazioa ulertu behar omen da) 1526, etab. G. Mounin ek Whorf-en lau postura bereizten ditu:
|
|
|
Jendarte baten hizkuntzak haren maila eta modu kulturala espresatzea logikoa da (zer besterik espresatu ahal izango luke?), eta herri edo mendeen kulturak euren artean ezberdinak dira. Hala ere, hizkuntzaren eta kulturaren arteko harremana ikusteko
|
modu
ezberdinak daude: erlazio hori ezin ulertuko genuke, hizkuntza bat fase kultural baten produktua balitz bezala gizadiaren eboluzioan, herri bat mentalki fase hari estekatzen duena.
|
|
2008
|
|
|
Epe luzeko oroimeneko gordailu alografikotik berreskuratzen dira alografoak. Hitza irudikatzeko
|
modu
ezberdinak dira alografoak. Alografo edo grafema egokiak aukeratu behar dira (letra larriak, xeheak, etzanak?).
|
|
|
Kooperatiba bateko bazkide izateak, alderantziz, oso
|
modu
ezberdineko ondorioak ditu kooperatiba motaren arabera. Hala ere, oso adierazgarria den konpromiso pertsonala dakar, bazkideak bere inguruarekin eta jardueran duen partaidetzarekin hartzen duena17 (bere lanpostuarekin lan kooperatiben kasuan).
|
|
2009
|
|
|
Generoaren eraginak bikote harremanak bizitzeko desberdintasunak dakartzala defendatzen duten teoria esanguratsuenen artean, teoria biologikoak eta izaerapsikosozialeko teoriak nabarmen ditzakegu. Teoria biologikoen arabera, emakumezkoek eta gizonezkoek euren erlazioetako gertaerak
|
modu
ezberdinean prozesatzen dituzte, bai maila kardiobaskularrean, endokrinoan, immunologikoan, neurosentsorialean, baita maila neurofisiologikoan ere. Gizonezkoa gai estresatzaileenaurrean fisiologikoki emakumezkoa baino sentiberagoa bada ere, emakumezkoakbikote gatazkan aldaketa fisiko handiagoak eta iraunkorragoak agertzen ditugizonezkoarekin alderatuta.
|
|
|
Beraz, haurtzaro eta nerabezaroko nahasteen epidemiologiaz ari garenean, garrantzitsua da jakitea zein sailkapen sistematan oinarritu garen maiztasun edo prebalentzia datuak adierazteko. Hau da, sistema bakoitzak sailkapen
|
modu
ezberdinak izanik, nahasteak edo sindromeak modu ezberdinean definituko ditu eta, hortaz, prebalentziak sindrome konkretu horietan oinarrituko dira. Ondorioz, atalhonetan lehenik DSM IV TRn oinarritutako prebalentzia datuetan oinarritukogara, eta, ondoren, ikuspuntu dimentsionaletik buruturiko ikerketen emaitzetanmurgilduko gara, nahasteetan ager daitezkeen generoaren araberako ezberdintasunakezagutzeko eta hauen ezaugarriak aztertzeko.
|
|
|
Beraz, haurtzaro eta nerabezaroko nahasteen epidemiologiaz ari garenean, garrantzitsua da jakitea zein sailkapen sistematan oinarritu garen maiztasun edo prebalentzia datuak adierazteko. Hau da, sistema bakoitzak sailkapen modu ezberdinak izanik, nahasteak edo sindromeak
|
modu
ezberdinean definituko ditu eta, hortaz, prebalentziak sindrome konkretu horietan oinarrituko dira. Ondorioz, atalhonetan lehenik DSM IV TRn oinarritutako prebalentzia datuetan oinarritukogara, eta, ondoren, ikuspuntu dimentsionaletik buruturiko ikerketen emaitzetanmurgilduko gara, nahasteetan ager daitezkeen generoaren araberako ezberdintasunakezagutzeko eta hauen ezaugarriak aztertzeko.
|
|
|
Banakoaren prozesu emozionalari dagokionez, gutako bakoitzak emozioenprozesu neurologikoaren bi bideak
|
modu
ezberdinean garatu ohi ditugu gure ingurumen, kultura, hezkuntza eta izaeraren baitan. Hala, bada, badira pertsona batzukarrazoimenaren bidez sentitzen dutena kontrolatzen saiatuko direnak; beste batzuek, ordea, emozioarekin besterik ez dute erantzuten, eta badira sentitzen dutena pentsatzen dutenarekin elkartu eta erantzuteko gai direnak ere.
|
|
|
Estimulu emozional asko haurtzaroko bizipenen eta harremanen bidez bilakatu dira esanguratsu, eta oroimenak erregistratuak baditu ere, maiz ez gara momentu horietaz kontziente izaten eta, beraz, ezin izaten dugu berauen gainean arrazoitu. Gugan emozioak sortzeko gai diren estimuluak analizatzeak, gure behar, zaurgarritasun eta desirak ezagutzeko aukera eskaintzen du, eta, horrela, erantzuteko
|
modu
ezberdinak garatzekoa. Prozesu hau aurrera eraman ahal izateko, guregorputza kanal garrantzitsua izango da, bereziki pertsona alexitimikoentzat (sentitzen dutena hitzetan jartzeko gaitasunik ez dutenentzat).
|
|
|
Gizon eta emakumeek
|
modu
ezberdinean espresatzen dute sentitzen dutena. Emakumeek hitz egiteko joera duten artean, gizonek isolamendura eta arazoak bakardadean konpontzera jotzen dute.
|
|
|
Mugimendu feministak bere borroka hasi zuen garai berberean, zientzialariekemozioekiko interesa agertu zuten, emozioak fenomeno psikologiko, kognizioarekin lorturiko fenomeno eta sentimendu subjektibo eta partikular bezala balioetsiz.Joan den mendeko 60ko hamarkadatik aurrera eta azken lau hamarkadetan zehar, emozioen ikerketa zientifikoak interesa eta balioa berreskuratu du gure gizartean (Conejero, Pascual eta Etxebarria, 2007). Fenomeno horren adierazle Goleman en (1995) Inteligencia Emocional liburuaren arrakasta mundiala izango genuke.Emozioek gero eta garrantzi handiagoa dute gure gizartean, eta, teorian behintzat (praktikan gero eta gehiago), emozioak ez dira jada emakume femeninoenak soilik, baizik eta bi sexuenak, nahiz eta
|
modu
ezberdinetan agertu sexu bakoitzean. Gauregun zientzialariak ados daude oinarrizko emozioak denongan agertzen direlaesatean, baina beraien espresio, behar, bizipen subjektibo eta jokabide emozionalakgizon eta emakumeetan ezberdinak direla aurkitu dute.
|
|
|
Emakumeen ahotsakbeharrezkoak dira haien arazo, behar, desira eta nahiak ezagutu eta entzunak izateko. Pasibotasunetik irten eta aldaketarako bidea beraien barneandago, ikasi dutenaz harago, sentitzen dutena aldatzeko eta
|
modu
ezberdinean erabiltzeko duten gaitasunean.
|
|
|
1975eko azaroaren 20an Carlos Arias Navarro Espainiako Gobernuko Presidenteak, TVEn, Francisco Franco diktadorearen heriotza iragarri zuenean, hainbatgaldera zertu zituen gizarteak. Diktaduraren azkeneko urteak erregimenari erantzuteko
|
modu
ezberdinen gorakadagatik nabarmendu ziren, batez ere ikasleek etalangileek bultzatuak. Halaber, talde armatuen jarduerak Gobernuak errepresioabiziagotuz erantzun zituen.
|
|
|
Aukeratutako erreferentzia puntuak nahikoak direnean, programaren«trace» leihoan «align sections» aukeratu eta hor, irudiak lerrokatzeko, programak
|
modu
ezberdinak emango dizkigu. Guk gehien erabiltzen dugunaaldaketa lineala da, berau baita ehunari distortsio gutxien ematen diona.Bolumenaren irudi guztietan prozesu hau erabiliko dugu.
|
|
|
Orain objektua 3D tan ikusteko «Scene» leihoan lan egingo dugu: zerrendaturiko objektua edo objektuak aukeratu behar ditugu eta «add toscene» sakatu. Hiru dimentsioko eszena batean agertuko da gure egitura.Programa gauza da egitura eszenan
|
modu
ezberdinetan azaltzeko. Hori delaeta, ikertu nahi dugunaren arabera ikusteko modua hautatuko dugu.
|
|
|
Funtzio horrek argumentu bakarra dauka, itxi nahi dugun fitxategiaren deskribatzailea.Badakigu fitxategiak zabaldu eta ixten. Hurrengo ataletan fitxategietatik datuak irakurtzeko bi
|
modu
ezberdin ikusiko ditugu: bata lerroz lerro, eta bestea fitxategiaren edukia osorik, pauso bakarrean, irakurtzen duena.
|
|
|
69). Azaldu dugun moduan, oso
|
modu
ezberdinean eragiten du ekonomia eragile batzuengan eta besteengan.
|
|
2010
|
|
|
Ondoren, diagnostikoaren unea dator, eta une hori,, momentu latza izaten da. Senide bakoitzak
|
modu
ezberdin batean egiten dioaurre diagnostikoari. Hala ere, modu batean edo bestean, etorkizuna ezezaguna da, zaintzaileak badaki zerbait larria gertatzen ari dela, baina ez daki zehazki zer den, kezka eta beldurra dira momentu horretako sentimendu nagusiak.
|
|
|
Modu sinbolikoan ama euskara da, ate baten atzean eta familian bizi direnekoso
|
modu
ezberdinez tratatzen dute.
|
|
|
Nahiz etagizarte baten ezaugarri oso inportanteak izan, ezin dira amaigabe neurtu edota ezdira oso ondo ezagutzen. Informazio gabezia hori, lantaldeak berak konpondubeharko luke
|
modu
ezberdinetan. Parte hartze zabala eta oso ondo antolatua guztizgarrantzitsua bilakatzen da horretarako.
|
|
|
Unitateak
|
modu
ezberdinetan ezar daitezke. Bi aukera orokor izango ditugu:
|
|
|
Azken urteetan alor honetan egindako ikerketa mordoaIAA NEBak ebaluatzeko erabilgarria delako erakuslea dugu. Halere, kasuankasuko, ikerketa enpirikook helburu eta egiteko
|
modu
ezberdinei jarraitu dieteezarritako xedeen arabera.
|
|
2011
|
|
|
identitate integratua dutenengan disonantzia sortzen duten baieztapen askok inolako disonantziarik ez du sortzen mugako nortasunaren nahastea duenarengan. Bere burua, besteak eta objektuak
|
modu
ezberdinetan errepresentatzen ditu eta irudi edo errepresentazio horiek elkarrengandik bereizita mantentzen dira; objektu errepresentazioak disoziatu egiten ditu. Haien artean gatazkarik ez da sortzen, eta disonantziarik ez dute eragiten.
|
|
|
Mentalizatzeko gaitasuna albora uzten duenean, desintegrazio beldurra ager liteke eta eranskorrak diren objektu loturak agertzen dira. Mugako nortasuna duenaren pertsona arteko eskemak zurrunak dira, ezin du irudikatu beste pertsonak errealitatea
|
modu
ezberdinean eraikitzen duela.
|
|
|
Mugako nortasunaren nahastea dutenek eta nortasun nartzisistaren nahastea dutenek (ikus 8.1 taula) ezinegon afektiboa eta pertsona arteko harremanen nahasteak dituzte. Inpultsibotasuna bietan agertzen da, baina
|
modu
ezberdinean. Identitate nahastea, bere burua zauritzea, buru hiltze saioak, hutsune sentimendua eta haserrea mugako nortasuna dutenengan agertzen dira, baina ez nartzisistengan.
|
|
2012
|
|
|
Estatuek nazioarteko garapen proiektu erraldoiak erabiliz, baso tropikalen konkista, urruneko lurraldeen kolonizazioa nola burutzen duten ikus daiteke, eta herri indigenen eskubideak eta existentzia bera nola mehatxatu den antzemateko balioko digu. Estatuek eta beste aktore batzuek sustaturiko erasoen aurka herri indigenen erresistentzia
|
modu
ezberdinetan burutu da.
|
|
|
Parasitoak
|
modu
ezberdinetan hel daitezke ostalariarengana, elikagaiak bide garrantzitsuenetariko bat direlarik. Elikagaiak kutsadurarako bide zuzena (parasitoa han bertan garatu edo enkistatu bada; trikinosia esaterako) edo ez zuzena (adibidez elikagaia parasitoak dituen urarekin kutsatu bada) izan daitezke.
|
|
|
Emaitza, alabaina, mezu bakarra izango da, ekimen edo baliabide bakoitzean
|
modu
ezberdinean adierazten bada ere. Beraz, esan daiteke publizitate kanpaina bat ideia bakarraren inguruan biltzen dela; mezuek molde bera dute barnean, baina, kanpotik, formalki ezberdinak dira.
|
|
2013
|
|
|
Uraren berotzea
|
modu
ezberdinetan egiten zen: sukaldearekin berotzen zen ur galdara, termosifoi edo etxe eta eraikin industrial batzuetan zegoen berogailuarekin (fuel oil, gas oil, zur, ikatz edo elektrizitatearekin funtzionatzen zuena426).
|
|
|
Gainera, aipatu dugun bezala, Estatuak etxearen jabegoa
|
modu
ezberdinetan bermatu zuen. Erregimen berriarentzat jabegoa eskubide bat zen, eta hala onartu zuen Espainiarren eta Langileen Foruetan, edo oinarrizko legeetan, eta bere ezeztatzen zuen Kode Zibilaren eta Hipoteka Legearen erreforman, nahiz eta jabegoa ez zen guztiz erregulatu 1960an Jabego Horizontalaren Legea promulgatu zen arte441.
|
|
|
Aipatu bezala arkitektura industriala
|
modu
ezberdinetan antolatu zen, ezohikoenak 1945ean eta 1951n Diego de Basterrak Urtzaile eta Barrena kaleetan, beste eraikinen artean, leihoz zulatutako bulegoetara bakarrik diseinatutako eraikinak ditugu, nahiz eta lehenengoa auzo etxe batekin batera proiektatu zuen463 (124 eta 125 ird.). Berezia izan zen, orobat, 1951n Ramón Martiarenak Azitaingo gasolindegian egindako proiektua464, urte bat geroa...
|
|
|
Hortaz, garai horretako industriarako arkitektura
|
modu
ezberdinetan antolatu zen, jada aipatu ditugun enpresa eta etxeetako espazioak uztartuz. Kasu guztietan Eibarren berreraikuntza eta hiriaren izaera definitu zituen arkitektura eta espazio antolaketa bat proposatuz.
|
|
2014
|
|
|
Perpausaren adierazpide neutro horren aurrean, haatik, perpaus berarenaurkezpen
|
modu
ezberdinak aurki litezke, (1a, b, c, d) adibideetan ageri legez.
|
|
|
Gorputzen memoria hori identitate aniztasun baten erakusleihoa da, horihorrela, generoa, sexua, etnia, kultura, ideologia, ogibidea, nazioa, hizkuntza etagiza klaseen arrastoak emango dizkigu gorputzaren azalerak. Gorputzaren identitatehau historian zehar
|
modu
ezberdinez ikusi ohi da, horrela, gorputzaren kontzeptuplatonikoa espiritua/ gorputza oposizioaz mintzo zen. Descartes eta Kantek subjektumodernotzat hartu zuten gorputzaren adiera; identitatea eta esentzia aitortu zizkioten.Baina testu honetan, gorputza eraldaketan, bilakaeran ikusiko dugu eta Meri Torrasen (2007:
|
|
|
ez denborakmarkatutako gorputza, ez denborak markatutako gorputz sexutua. Izan ere, historiakutzitako markak, eta baita denborazkotasun indibidualak utzitako markak ere, gorputza bera ezartzen du pixka bat generotua edo sakonki generotua bezala, edoaxolagabekoa bezala, eta gorputz hori sartu irtenetan aritzen da «sozial»aren begitik.Hortaz, kontua gehiago litzateke gorputzaren (anatomikoki generotua, beti) arrastoeijarraitzea, gorputzaren sexutzea
|
modu
ezberdinean ezarria eta interpretatua izan denheinean, historiako garai bakoitzean. Emakumeen gorputzak pentsatzen baditugubetierekoak eta iraunkorrak bailiran, izaki sexutuaren gorpuzte konstante etauniformeak bailiran, ideia oker bat osatuko genuke eta ideia horrek arriskuak ekarditzake.
|
|
|
Denboran zeharreko argitsaun/ iluntasun patroia eguerdira arte hazten da eta iluntzera bitartean beheratzen den argiaren intentsitateak modulatzen du. Gainera, argiaren kolore ezberdinen konposizioa eta uhin ultramoreen proportzioa etengabe aldatuz doaz; atmosferak eguzkiaren posizioaren arabera
|
modu
ezberdinean iragazten baitu. Gizakiak (animaliek eta landareek bezala) patroi horiek modu holistikoan prozesatzen ditu.
|
|
|
Disoziazio nahastea duenak gutxienez bi identitate edo bi nortasun egoera edo alter ditu. Izateko, sentitzeko eta jokatzeko
|
modu
ezberdinak ditu. Pertsonaren identitatearen, oroimenaren eta kontzientziaren alderdi batzuen integrazioan porrota gertatu da, eta nortasunaren integrazio maila apal hori zirkunstantzia berezi batzuetan nabarmen gelditzen da:
|
|
|
eskizofrenia, nahaste eskizofreniformea, nahaste eskizoafektiboa, eldarniozko nahastea, nahaste psikotiko laburra. Baldintza medikoek eragindako nahaste psikotikoa eta substantziek eragindako nahaste psikotikoa ere bietan agertzen dira, baina
|
modu
ezberdinean zatituta. DSM ez da agertzen nahaste psikotiko partekatua (Folie à Deux), baina agertzen dira DSMIVn agertzen ez diren beste nahaste batzuk:
|
|
2015
|
|
|
Modelatze prozesuaren konfigurazio onenean, emaitza oso positiboak lortu dira. Jarduerabakoitzaren bilakaera edo aldaera ezberdin guztiak ikasi ahal izan dira, 2 taulan ikus daitekeen bezala.Pertsona bakoitzak jarduera bakoitza
|
modu
ezberdinetan exekuta dezake (ekintza sekuentzia ezberdinak). Taulan, zortzi pertsonentzako batezbesteko datuak agertzen dira. Adibidez, pasta prestatzeko jarduerabatezbeste bi era ezberdinetan exekutatzen dute zortzi pertsonek (batezbesteko aldaerak).
|
|
|
Bestetik, NAPk Roxinen (2000) egitatearen gaineko kontrola (Tatherrschaft, theory ofcontrol over the crime, teoria del dominio del hecho) delako teorian oinarritu du egiletzaren etapartaidetzaren arteko ezberdintasuna orain arteko jurisprudentzian3 Egitatearen gainekokontrola hiru
|
modu
ezberdinetan azaleratu daiteke: 1) akzioaren gaineko kontrola (egiletzazuzena); 2) egitatearen gaineko kontrol funtzionala (egilekidetza); eta 3) borondatearen gainekokontrola (bitarteko egiletza).
|
|
|
EAEko gizarte zerbitzuen sistema
|
modu
ezberdinean egituratu da Lurralde Historikobakoitzean. Doktorego tesi honen helburua honen zergatiak aztertzea da, EAEko sistema politikofederalak gizarte zerbitzuen sistema egituratzean izan duen eraginean arreta berezia jarriz.
|
|
|
Orduan, Eusko Jaurlaritzari1997an jada detektatuta zeukan arazo hori behingoz aplikatu dezala eskatu behar zaio. Hori aplikatzeko
|
modu
ezberdinak egongo dira. Bat euskararen lurralde plan sektorial bat egitea izan daiteke, eta agian ez da astakeria bat, zeren eta jada 97an aginduta dago ondare kulturalaren lurralde plansektorial bat egitea, alegia, gauza ez material bat, ondare kulturala (igual ondare kulturala zer dendiskutitu daiteke, elizak materialak dira, baina izen horrekin gauza immaterialak ere izan daitezkeela uste dut).
|
|
|
1960ko hamarkadaren amaieran egin zituen bere lehen ekarpenak, adibidez, «materialen balantzea» kontzeptua azalduz eta AEBko ekonomiarako kalkulatuz. Harrezkeroztik, gizarte metabolismoaren inguruko ikerketa enpiriko ugari egin ditu, eta baita metabolismo industrialterminoa plazaratu ere 1989an, sistema industrialen eta bizitza
|
modu
ezberdinen arteko analogia bat gauzatuz. Halaber, Ekologia Industrialaren gaiak indarrez egin zuen gora 1990eko hamarkadan, non zehar diziplinaren ikuspegiz hornituta bat egiten zuten ingeniaritzak, termodinamikak, ekologiak eta EEk.
|
|
|
estatuen estrategia politikoa, diplomatikoa eta militarra; eta botere ekonomikoaren eguneroko jarduera gaur egungo kapitalismoan (ekoizpen praktikak, merkataritza, finantza fluxuak, informazio jarioa, migrazioak, eta abar). Sistema kapitalistan aberastasuna, baliabideak eta boterea
|
modu
ezberdin batean banatzen dira geografikoki. Beraz, inperialismoa da botere politikoa erabiltzea banaketa asimetriko horretan lortutako abantaila ekonomikoak esplotatzeko eta mantentzeko.
|
|
|
Sozietate menperatuaren eta menperatzailearen arteko ezberdintasuna sustatzen da. Unitate inperialak gobernatzeko
|
modu
ezberdinak zehazten ditu inperioa osatzen duten hiritar eta herri ezberdinentzat (Burbank eta Cooper, op.: 8).
|
|
2017
|
|
|
Azterketa elektoralak
|
modu
ezberdinetara planteatu daitezke. Aukeretako bat, hurbilpen ekologikoa burutzea da.
|
|
|
Bestalde, oso deigarria egin zait neska eta mutilen artean hitz egiteko
|
modu
ezberdinak topatu izana. Mutilen artean elkarrizketa luze gutxi jaso ditut.
|
|
|
espetxeratutako emakumeek giltzapean izandako bizipenek, jasandako genero bereizkeriek eta gauzatutako erresistentzia praktikek; betiere, kartzela genero erakunde bezala hartuta, hots, espetxe sistema genero ekoizlea dela argudiatuta, generoa sortzen eta birsortzen duen heinean. Konkretuki, abiaburu dut genero azterketarik gabe ezin dela espetxe sistema sakon konprenitu; alde batetik, genero eredu hegemonikoen ondorioz, emakumeek eta gizonek
|
modu
ezberdinean bizi dutelako giltzaperatzea; eta, bestetik, kartzela sistema errotik guztiz sexista, androzentrikoa bezain diskriminatzailea delako, genero rol tradizionalak zein erlazio hierarkikoak indartzen dituenez gero. Horrela izanik, lehenik eta behin, doktore tesiak emakume presoen bizipenak, ibilbideak, aldaketak nahiz ikaskuntzak aztertzen ditu; bigarrenik, genero desberdinkeriak jorratzen ditu; eta, azkenik, itxialdiak dakartzan zailtasunei eta mugei aurre egiteko erresistentzia praktikak lantzen ditu, agentziaren gaiari hartuta.
|
|
|
Aldikako kontratuei erreparatuz, aldiz, emakumeek aurrea hartzen diote gizonei, aldikako kontratua dutenen artean, emakumeak %54, 3 dira eta gizonak %45, 7 Azkenik, kontratu gabekoen artean emakumeak dira jaun eta jabe, kontratu gabe daudenen artean emakumeak %73, 2 dira eta gizonak %26, 8 Hortaz, lan merkatuan emakumeen presentzia, ezaz? gain, bertan daudenean oso
|
modu
ezberdinean kokatuak daudela ondorioztatu dezakegu: kontraturik kaxkarrenak baitituzte eta kontraturik ez dutenen artean gehiengo dira.
|
|
|
Honek, gainera, adierazleak eraikitzea galarazten digu, izan ere, parte hartzaileen kopurua murritza da jendarte mailan, hortaz, populazioaren lagin txiki batez ari gara. Hala ere, parte hartzaileen denborari erreparatuz, denbora dedikazio altua exijitzen duten ekintzak direla ikus dezakegu baita ekintza hauek generoaren arabera
|
modu
ezberdinean banatzen direla ere. Literatur zientifiko andanak ideia hau azpimarratu du (Hooghe eta Stolle, 2004; Coffe eta Bolzendahl, 2010, beste batzuen artean), zentzu honetan, 2013 urteko parte hartzaileen denborari erreparatuz ikus dezakegu erakunde bidezko lanetan eta beste etxe batzuentzako lanetan emakumeen denbora dedikazioa handiagoa dela.
|
|
|
Gaur egun existitzen dira GSDren simulazioetarako kodea sortzeko software pakete sinboliko ezberdinbatzuk (Robotran4, MapleSim5 6, Neweul M26, Wolfram SystemModeler7 besteak beste). Bakoitzak aurreko atalean aipatutako bi arazo horiek
|
modu
ezberdin batean tratatzen ditu, arrakasta maila ezberdinaklortuz. Hala ere, programa hauek badituzte indarguneak zein desabantailak.
|
|
|
Izanere, elektroitik urrun (partikularen gainazalean) elektroiak sorturiko eremua uhin lau baten modukoada, eta aurreko atalean ikusi dugunez, DP a kitzikatzen da kasu horretan. Talka parametroa txikiagotu ahala, hots, elektroiak partikulatik gertuago igaro ahala, ordena altuagoko moduak kitzikatzen dira.Besteak beste, b= 19 A denean, modu hauen energiak elkarrengandik oso gertu daudenez (gero eta gertuago moduen ordena handitu ahala), ez da posible
|
modu
ezberdinei dagozkien gailurrak elkarrengandikbereiztea.
|
|
2019
|
|
|
Eragin horretaz jabetuta, bestelako ekimenek musikaren bidez luzatu nahiizan dute euren mezua. Korrika ekimen kulturala horren adibidea da, eta bere ibilia aztertzen baduguedizio bakoitzean sortu den abestiaren bidez, euskaltasuna ulertzeko
|
modu
ezberdinak daudela ikusdaiteke. Hori horrela izanda, 1980tik gaur egun arteko Korrikako kantak, kontrakultura fenomenoarenparte, identitate aldaketa horien izandako eraginak aztertuko dira artikulu honetan.
|
|
|
Selenozianato deribatuak ezberdinak bi
|
modu
ezberdinez lortu dira. 1a c molekulak sintetizatzeko, malononitriloa eta selenio dioxidoak eratutako triseleniuroaren gainean aminoaril ezberdinak gehitzendira.
|