|
2006
|
|
|
3 Adina eta adin talde baten kidea izatea ezberdintasun faktore bat da. Izan ere, hizkuntza komunitate baten barruan, adin talde eta beraz
|
modu
ezberdinak une berean baitaude. Gazteen hizkeraz hitz egiten delarik, hirietako eta hauzo zailetako hizkeraz mintzo da.
|
|
2007
|
|
|
Kulturak eskaintzen dizkigu sarri komunikaziorako tresnak. Horren adierazle dira komunitate batean eta bestean elkarren arteko harremanak bideratzeko ditugun kode eta
|
modu
ezberdinak. Kultur adierazpenek kode horiek jasotzen dituzte sarri.
|
|
2008
|
|
|
ETB1 (163.000 kontsumitzaile), Euskadi Irratia (84.000), Hitza (78.000), Berria (62.000) eta Euskadi Gaztea (59.000). Eusko Jaurlaritzaren HPSk egin duen ikerketan ere hurrenkera bera errepikatzen da, nahiz eta kopuruak, neurtzeko
|
modu
ezberdinak direla eta, aldatu egiten diren.
|
|
2009
|
|
|
Talde nortasuna eta kultura bereiztu ahal izateko adibide ezin hobea, euskal nortasuna bera daukagu. Erramun Baxokek eta beste hainbatek argitaratutako lan eskerga batean argi ikusten da euskal nortasuna oso
|
modu
ezberdinetan ulertzen dela Euskal Herriko lurraldeen arabera (Baxok et al. 2006). Hartara, Euskal Autonomi Erkidegoan inor euskal herritartzat hartzeko lehenesten diren baldintzak bertan bizitzea eta hala izateko borondatea dira.
|
|
|
Sentsazio ugari jaso nituen orduan eta
|
modu
ezberdinean ikusi zintudan. Sakon gorde nuen enfasi eta borondate handiarekin esan zenuen zerbait:
|
|
|
Euskara planetan erabili diren lidergo moten analisia egiteaz batera, lidergotza kudeatzeko
|
modu
ezberdinen inguruko ekarpenak egitea dugu helburu.
|
|
|
Paradigma aldaketa horretarako aintzat hartu da, normalizazio bideak 30 urtetan utzi dizkigun erakutsiak, hainbat balorazio txostenetan bilduak. Diagnostiko batetik abiatu ginen, beraz, eta euskara planetan erabili diren lidergo moten analisia egiteaz batera, lidergotza kudeatzeko
|
modu
ezberdinen inguruko ekarpenak egitea dugu helburu.
|
|
2010
|
|
|
Intuizioa badugu, jakina, eta baita norberaren edo taldearen inpresio subjektiboa ere, eta hori ere ez da erabat baztertzekoa. Jakina da, nolanahi ere, alde ikaragarria egon daitekeela errealitate beraren hautematean, eta herri bereko errealitate soziolinguistikoa oso
|
modu
ezberdinean jasotzen dutela, maiz, pertsona ezberdinek. Gogoan dugu Iruñeko Unibertsitate Publikoan duela zenbait urte egindako mahai inguru batean ikusitakoa:
|
|
|
Egoera" emergentean" gaudenez gaur egun, horrelakoak gertatzea ez da harritzekoa. Horregatik, hori guztia
|
modu
ezberdinetan azter daiteke, eta horrela egitea komeni da gainera, adibidez, 1) diskurtsoek esaten dutena eta praktikak adierazten dutena erkatuz, 2) azaleratzen dena eta ezkutatzen dena erkatuz, 3) kontraesanak noraino egiazkoak edo itxurazkoak diren bereiziz, eta abar. Egin beharreko azterketak, bestalde, geroz eta diziplinartekoagoak izan dute, badaezpadakoa erabiliz.
|
|
|
• euskarak tresna balioa erakunde publikoen kanpo presioei esker edukitzea
|
modu
ezberdinean baloratzen da: batzuek beharrezkoa den diskriminazio positibo hartzen dute, beste batzuek inposizio, partaide bakoitzak bere burua non kokatzen duen.
|
|
2011
|
|
|
hasi" monolingüismo absoluto" an eta bukatu" bilingü� smo identico" an. Bi muturren artean beste sei elebitasun sozial
|
modu
ezberdin (Txepetx 1987: 315 or.), Fishmanek, nik dakidala, bereizten ez dituenak. graduazio horri erreparatuta, ondoriozta genezake a) kasuko andaluziarra" monolinguismo relativo" an bizi zela; b) kasuko flandiarrak" bilingüismo interior" era ohitu gura ez eta" bilinguismo exterior" era pasa nahi dute; eta c) ko zegamarrak, ordea," bilingüismo intimo" an....
|
|
2012
|
|
|
Mezu bera hizkuntza batean edo bestean prozesatzeak eragina du pertsona elebidunengan. Izan ere, gizaki elebidun batek mezu bera
|
modu
ezberdinetan prozesatu dezake, hizkuntza batean eta bestean, eta hasieran behintzat zer hizkuntzatan prozesatu behar duen ikusi behar du.
|
|
|
Ikerketa horiek eta eremu bereko beste batzuk erakutsi dutenez, mezu bera hizkuntza batean edo bestean prozesatzeak eragina du pertsona elebidunengan. Izan ere, gizaki elebidun batek mezu bera
|
modu
ezberdinetan prozesatu dezake, hizkuntza batean eta bestean, eta hasieran behintzat zer hizkuntzatan prozesatu behar duen ikusi behar du, eta gero, gainera, interpretazio ezberdinak egin ditzake (Carroll eta beste, 2007). Asko ikertu da, esaterako, produktu batzuetan izenak eta haren nongotasunak izan dezakeen eragina (Tavassoli y Han, 2002).
|
|
2013
|
|
|
" estatusa altukoa/ baxukoa", edo" handikoa/ txikikoa". Garrantzitsua da bereizketa hau ondo erabiltzea, faktore bakoitzak funtzionatzen duelako
|
modu
ezberdinean, eta beren eragina ere ezberdina delako. Gurenean, euskarak betetzen duen lekua, teorian, da:
|
|
|
Antzeko beste zenbait adibide ere ezagunak dira: 1) batzuetan gizarteak naturarekiko eginez, nahiz eta zenbait nazioarteko mailako bilerak egin eta ustez adostasunak lortu (Cumbre de la Tierra de R� o de Janeiro konferentzia, 1992ean, adibidez), baina gero praktikan aplikazio eskasiakoak gertatzen direnak; 2) beste batzuetan berriz gizarteak zuzenean gizartearen kontra eginez,
|
modu
ezberdinetan (lurrak kenduz, beren izaerak zapalduz (hizkuntzak barne), adibidez), baina nazioarte mailan ezagunak izanagatik ezer gutxi egiten delarik, batzuetan aurretik konponbide adosturen baten beharra arbuiatuz.
|
|
|
nire iritziz, beste mirari bat euskararen inguruan. Horrela, eguneko bi Framing horiek suposatzen dutena gainditu nahian, denentzako izango den Framing Berria eraiki eta bultzatu nahia, egitasmo nekeza izango dela iruditzen zait,
|
modu
ezberdinetan kritikatua ere, nahiz eta beharrezkoa den. Ausarta ba, esan bezala.
|
|
|
Histori hau ikus daiteke
|
modu
ezberdinetan. Orain erabiliko dena da:
|
|
2014
|
|
|
Zaldibarko kasuan, gizartearekin lanean, udalerri honek duen lurralde antolaketa moduagatik eta baita bertan antzeman diren 3 hizkuntza nagusiegatik, lurraldearen zonalde desberdinetan hizkuntza ezberdineko gizarteak alderatu dira. Hizkuntzaren arabera banatutako sozio ekosistema ezberdinak topatu dira, energia kontsumo, kutsadura eta gizarte antolaketa
|
modu
ezberdinekin.
|
|
|
Lan prozesuaren amaieran ikerketa honen hasierako helburu eta hipotesietatik dezente aldendu den gaia topatu da. Hizkuntzaren inguruan antolatzen diren sozio ekosistema bakoitzak lurraldea
|
modu
ezberdinean ulertzen duela, sozio ekosistema bakoitzak bere modura bizi du eta modu ezberdinean kudeatzen du lurraldea.
|
|
|
Lan prozesuaren amaieran ikerketa honen hasierako helburu eta hipotesietatik dezente aldendu den gaia topatu da. Hizkuntzaren inguruan antolatzen diren sozio ekosistema bakoitzak lurraldea modu ezberdinean ulertzen duela, sozio ekosistema bakoitzak bere modura bizi du eta
|
modu
ezberdinean kudeatzen du lurraldea.
|
|
|
Mintzapraktika bezalako metodologia egokia da hitanoa ikasi eta garatzeko, aisialdiko taldeek ere joku eta
|
modu
ezberdinetan landu lukete hitanoa gazteei transmitituz eta beste zenbait ideia ere badaude:
|
|
|
Hots, inkesten diseinuak eta ezartzen diren erantzun aukerek" errealitate" bat irudikatzen dute gure pentsakeran. Inkestak
|
modu
ezberdinetan egin daitezke, eta hauek ezkutuko helburuak ere izan ditzakete edota inkontzienteki ere eragina izan dezakete sortu ditzaketen zenbait aldagairen ondorioz. Bestetik, estadistiken bitartez kanpainak bideratzen dira, dirulaguntzak ematen dira eta baita legeak egin ere.
|
|
2015
|
|
|
Azken batean hizkuntza sozializazio prozesuaz jabetzea nahi da eta hor ematen diren egoerak aldakorrak direla eta beraiek aktiboki aldatu ditzaketela konturatzea bilatzen da. Plangintza hauetan garrantzia handia ematen zaio testuingurura egokitzeari, eta jarduerak eta hausnarketak
|
modu
ezberdinean bideratzen dira testuinguru euskaldunetan, erdaldunetan edo tartekoetan. gazteak eragile
|
|
|
Gasteiz ere
|
modu
ezberdinean ikusten zuten, batzuentzako aukeren eta askatasunaren hiria baitzen, eta beste batzuentzat, aldiz, hiri iluna. Edonola ere, denek zuten bere herriaren nostalgia apur bat.
|
|
|
Eskualde bakoitzean, hango herriak zelakoak diren jakinda eta hango herritarren ikuskeratik emango lukete mundua ikusteko modu bat, eskualde horretatik irakurketa bat aterako litzateke ezein gertakari tokiko betaurrekoez begiratzearen ondorio. Gertakaria bertaratuko litzateke eta informazio bera
|
modu
ezberdinetan eman. Seguruenik, Zuiako koadrilan eta Goierrin total ezberdin.
|
|
2017
|
|
|
Ahozko hizkuntza gisa, instituzioen inolako laguntzarik gabe (ez administrazioan, ez hezkuntza sisteman, ez elizan) Zadarreko arbanasierak ezin izan zuen inoiz asebete hiztunek zuten eredu estandarraren beharra. Aldiz, helburu instituzionaletarako italiera eta kroaziera erabili ziren,
|
modu
ezberdinean eta garai ezberdinetan, betiere egoera politikoaren arabera. Horregatik guztiagatik, Zadarreko arbanasiarrak hasieratik egon ziren bideratuta maileguak hartzera hiriko hizkuntza sare konplexua osatzen zuten lau hizkuntza horietatik.
|
|
|
Arbanasi auzoko familiak, faktore sozio-ekonomiko indibidualen arabera, hizkuntza kontaktu dinamika ezberdinetan murgildu ziren, batez ere Borgo Erizzo Zadarreko auzo gisa funtzionatzen hasi eta gero. Are gehiago, garrantzitsua da azpimarratzea familia bakoitzak Zadarreko arbanasieraren eta Zadarreko beste hizkuntzen arteko kontaktua
|
modu
ezberdinean bizi izan zuela, nahiz eta komunitate osoak jasan zuen influentzia maila aloglotikoan. Hala demostratzen du gure corpusak; izan ere, aldaera kopuru adierazgarria bildu du, ez bakarrik maila fonologikoan, baita maila lexikoko elementu zehatz batzuekin ere, eta begi bistakoa da familia bakoitzak aldaeretako bat erabiltzen duela.
|
|
|
Nerabeek maiz jasotzen dute euskara erabiltzeko agindua, baina, mutila izateak mutilei ematen dien posiziotik errazagoa dute agindu horri aurre egitea, batez ere, haurrei eta transmisioari oso lotuta dagoen agindua dela konturatzen direlako. Neskak, ordea, beste posizio batean daude. bestalde, oso deigarria egin zitzaidan neska eta mutilen artean hitz egiteko
|
modu
ezberdinak topatu izana. Mutilen artean elkarrizketa luze gutxi jaso nituen. euren arteko komunikazio egoera arruntena esaldi eta, batez ere, esamolde motzez osatutakoak dira:
|
|
|
6.2.7 Identitate eta kultura batekin zerikusia duen hautua, aukerako identitate eta kultura gurasoen kontakizunetan identitatearen gaia zentrala da. kulturarekiko eta komunitatearekiko identifikazioa
|
modu
ezberdinetara gertatzen ahal da. euskal kulturak eta euskarak erran nahi ezberdinak hartzen ahal ditu: erdigunean den euskal identitatearen funts edo giltzarri, bertzelako identitate bati edo batzuei eransten zaien kolorea, eta abar.
|
|
|
Jatorria eta hizkuntzaren erran nahia euskararekin eta euskal kulturarekin identifikatzeko
|
modu
ezberdinak badira ere, ez dira jatorriaren arabera deklinatzen. alegia, ez dago" bertakoen" edo" kanpokoen" identifikazio modu berariazkorik. guztiek bat egiten dute euskara eta euskal kultura jarraitzearen aldeko borondatearekin, eta engaiamendu horren emaitza da euskara haien (ikastoletan) transmititzea. Xedetzat ditugun gurasoak praktika komunitate batean txertatzen direla erraten ahal dugu (artetxe, 2014:
|
|
2018
|
|
|
Hitz egiteko
|
modu
ezberdinak
|
|
|
Galdetegiko elementu bakoitza erregistratzeko
|
modu
ezberdinak egon daitezke: Bai/ Ez moduko erantzun aukerak erabili daitezke gertaera bat jazo den ala ez erregistratzeko; 0 arteko eskala erabili daiteke galdetegiko elementu bakoitza zenbateraino bete den jasotzeko (baieztapen modura formulatutako elementu bakoitzeko:
|
|
|
Lehen adieraren adierazle gisa har liteke Maialen Lujanbiok Uxue Alberdiren galderari erantzunez emaniko adierazpena, zeinetan adierazten duen bertso munduaren baitako ibilerak ematen duela, hain zuzen ere, euskaldun izateko
|
modu
ezberdinen berri izateko aukera:
|
|
|
Bizitza pertsonalean, emandako aldaketei alegia (Pujolar et al., 2014). Esku artean daukagun ikerlanean, eta Antzuolako hitano hiztunen kasuan, une ezberdinetan eta
|
modu
ezberdinetara ematen dira hizkuntza mudantza hauek; nahiz eta gehienen kasuan haurtzarotik gaztarorako une horrek berebiziko garrantzia izan.
|
|
2020
|
|
|
(21) adibidean ikus daitekeen moduan, zenbaitetan hitz hartze
|
modu
ezberdinak batera ematea gerta liteke, kasu honetan galde erantzun bidezkoa izateaz gain, erantzuna ematen hasten denean gainjarri egiten da.
|
|
|
Lehenengo azpi atalean, hedabideetako elkarrekintza komunikatiboek jasan duten garapenaz jardungo dugu, saio mota eta (azpi) genero berrien sorrera ekarri dutenak eta ondorioz, komunikazio kanal formaletan ere hizketa
|
modu
ezberdinen ugaritzea ekarri dutenak.
|
|
2021
|
|
|
Puigdevall et al. ek (2019: 128) aipatu dutenez, babesgunea hizkuntza zuzentasun aldetiko arauak erlaxatu daitezkeen espazioa izateaz gain, norberaren burua, eguneroko bizitzan testuinguru konplexuagoetan aurkeztu aurretik,
|
modu
ezberdinean aurkezteko (edo aurkezten saiatzeko) espazio egokia ere bada: babesgunea den espazioak mudantza prozesua egiten laguntzen du eta legitimatzailea izan daiteke berez.
|
|
|
Aurkeztu dugun proiektuak erakutsi duenez, gazteek benetako eraldaketa egin dezaten, lanketa bat egin behar da, euskara eta hizkuntza praktiken inguruan hausnartu behar dute eta praktiketan aldaketak egiten, taldean eta eroso sentituta, saiatu behar dute. Ezinbestekoa da parte hartzen duten gazteak euskara gehiago erabiltzen saiatzeko prest egotea, neurri eta
|
modu
ezberdinean bada ere: batzuk benetako eraldaketa handia izango dute helburu eta beste batzuk, agian," euskara ez galtzea", baina zelanbaiteko interesa izanez gero, denek izan dezakete aukera holako babesgune baten eraldaketa prozesu bat bizitzeko, hizkuntza praktiketan aldaketa handirik ez badute ere, euskararekiko posizionamenduan behintzat.
|
|
|
Egoeraren arabera komunikatzeko
|
modu
ezberdinak egon daitezke eta ahozko erabilerak ere askotarikoak izan daitezke: helburuaren araberakoak, formaltasun mailaren araberakoak... aurreikus daitezke.
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, esan genezake garai horretan euskarak euskal identitatearen erdigunea hartzen duela7; edo izugarrizko loturak behintzat ezartzen direla euskara eta euskal identitatearen artean. Lotura hori,
|
modu
ezberdinetan irudikatu izan da garai horretako testuetan; baina batez ere tradizioaren eta kulturgintzaren bidez egin izan dira hizkuntza eta identitatearen arteko loturak. Hau da, Benjamin Tejerinak ikertu eta azpimarratu duen moduan:
|
|
|
Merkataritzan zein enpresetan euskara sustatzeko planek bide luzea egin dute
|
modu
ezberdinetan: hitzarmengintza bidezko dinamikak, merkataritza planak eta kanpainak, kalitate ziurtagiriak, euskara planak, eta abar.
|
|
2023
|
|
|
Ekimen ezberdinetan
|
modu
ezberdinetan gauzatu da praktikatan eragitea, baina bi planotan aritu izan gara: norbanakoen eta era guztietako erakundeen praktikatan.
|