|
2002
|
|
|
Zazpi urte bete orduko apuntatu ninduten musikako akademian. Polita egiten zuelako, ez zait
|
modu
egokiagorik bururatzen ni pianoa jotzen jarri izanaren zergatia azaltzeko. Zein dotorea ni bezalako alaba bakar eta mainatu batentzat pianoa jotzen ikastea!
|
|
|
Berriz ere hartuko dut, sinbolikoa delako, Eguzkitza jaunak Euskaltzaindian sartzeko eman zuen sarrera hitzaldiaren egun hura. Kontuan izanik Euskaltzaindia dela gure (eta orain uste dut aski
|
modu
egokian erabiltzen dudala" gure" hori) hizkuntzaz arduratzen den erakunde ofiziala, kontuan izanik Euskal Telebistaren ardura dela euskara, kontuan izanik egun horretan arratsaldeko azken orduan euskaraz ez zela eguneko albistegirik, besterik ezean uste nuen erdarazkoan berri hori izango zela garrantzitsuenetako bat. Besteak beste, ez baita ez astero, ez hilabetero, ez urtero, euskaltzain berririk izendatzen.
|
|
|
Hori adierazteko
|
modu
egokiagoak badira euskaraz, komunikazioa anitzez ere errazago bideratuko luketenak, baina errespetatu nahi izan dut bere horretan Rubioren euskara ez garatuaren eredua.
|
|
|
osatzen duten arren, Literaturaren Esentzia eta Gailurra izaten jarraitzen du, eta, beraz, poesiak ez du laguntza osagarri askoren beharrik. Poesiak esparru pribilegiatua betetzen jarraitzen du hezkuntza sistemak eskaintzen dituen literatur irakasgaietan (beste kontu bat da eztabaidatzea ea programa horiek eraginkorrak diren literatura
|
modu
egokian irakasteko...), eta kritikoek beti izaten dute txoko bat poesiarentzat, unibertsitate arlokoek batik bat. Poeta izateak badu, oraindik, plus bat komunikabideentzat zein kritikarentzat, eta, zer esanik ez, baita poetentzat eurentzat ere.
|
|
2005
|
|
|
Adela emakume bulartsua eta bizia zen, ohi ez bezalakoa, lanerako ahalmen izugarria zuen, eta sexurako ere bai, inondik ere; horrez gain, ez zeukan besteok bezalako tabu eta herabetasun ergelik. Ondo ezagutzen nuela uste dut; nahiz eta berarekin inoiz etzan ez, neure burua bezainbat ezagutzen nuen, eta badakit ardura osoz saiatzen zela gizonekiko erakarmen hura
|
modu
egokian bideratzen; dena den, ordea, iruditzen zitzaidan gizaseme basatienak zituela gogoko, ematen baitzuen bere izaera adeitsu eztia kontrako energia basaz behar zuela elikatu. Hala iruditzen zitzaidan.
|
|
|
Ekonomia baliabide eskasiaren arazo handia arintzeko moduaz eta gizarteko norbanakoek bere beharrak ase ahal izan ditzaten produkzioa banatzeaz arduratzen den zientzia bada, nola azal liteke, orduan, mundu ekonomiari buruz egiten den balorazio positiboa, eskuartean ditugun joerak eta ingurumenari zein pobreziari buruzko datuak ikusirik? Ekonomialariek hedapen prozesuan diren moneta adierazleak ikusten dituzte, baina ekologoek, biologoek, soziologoek, psikologoek eta giza garapen iraunkorraren arloko aditu guztiek ekonomia berregituratzeko beharra ikusten dute, zeren eta egungo teoria ekonomikoak ezin baitu errealitatea
|
modu
egokian azaldu.
|
|
|
Giza Asentamenduei buruzko Istanbuleko Adierazpenean (HABITAT II), 1996ko ekainaren 3tik 14ra bitartean egin hartan, hiri eta landa inguruen elkarrekiko mendekotasuna aipatzen zuten. Landa inguruetan azpiegiturak eta zerbitzu publikoak
|
modu
egokian areagotu beharra aipatzen zuten, enplegu aukerekin batera, hain zuzen eremu horiek erakargarriagoak izan daitezen; horiekin guztiekin batera, asentamendu sare integratu bat osatzea eta landa inguruetatik hiri inguruetarako migraziora maila minimora jaistea jasotzen zuen adierazpenak. Ildo horretatik, funtsezko deritzegun bi alderdi azpimarratu behar dira:
|
|
2006
|
|
|
Ez nengoen behartuta, hori zen bion arteko ituna: etxeko lanak egiteaz gain emazte plantak egitea ordaintzen nion, halaxe adostua genuen tratua, ez baitago bikote arrunt baten itxurak egitea baino
|
modu
egokiagorik mihigaiztoengandik libratzeko. Herr Öchler eta frau Öchler, hala ginen jende aurrerako, hori zen ituna.
|
|
2008
|
|
|
Pentsatu dut ez dudala ezer gehiago esateko, edo gutxi gehiago, behintzat. Hondamendia onartzeko oso
|
modu
egokia iruditzen zaidala azpimarratzea gustatuko litzaidake, batez ere Polixemarena, zeina gure aita bezalakoa iruditzen zaidan.
|
|
2009
|
|
|
XXI. mendearen hasierarako hizkuntza politikaren oinarriak. Itun berritu baterantz izenburua duen txostenean biltzen diren hainbat ideiarekin, 1982an finkatu genituen printzipio integratzaileekin bat egiten baitute eta, etorkizunari begira, aski
|
modu
egokian formulatu baitira. Beraz, abiaburu bikaina dugu, zalantzarik gabe, XXI. mende honetan euskal gizarteari erakusten zaion bidean.
|
|
|
Arazoak arazo, gorabeherak gorabehera, lidergo politikoaz baliatzen direnak behartuta daude, gure irudiko, errealitatea ez desitxuratzera, eta hirugarren batzuen manipulazioei gibela eman beharrean aurre egitera, bereziki hizkuntzarena bezain labainkorrak diren gaietan. Arazoak
|
modu
egokian konponduko badira, nahitaezkoa da errealitatea norberaren bestelako komenentzien arabera deskribatzeari uko egitea. Hau guztia diogu, entzundakoak entzunda, dirudienez zenbaitzuek ahaztu egiten dutelako, Osakidetzako hizkuntza kudeaketaz dihardugula, ezin ahaztuzkoa behar lukeen gauza bat:
|
|
|
Eta, gure munduan, autonomia indibiduala
|
modu
egokian kudeatzeko gaitasunak kokatuko gaitu galtzaile edo irabazleen artean, ezin ahaztu hori. Tony Blair-ek ederki laburtu zuen neoliberalismoaren agindua agintedun zela:
|
|
2010
|
|
|
Aznarren Plana, PP PSOE frontea," aldaketarako bidea", Euskadiko egoerari kopernikar iraultza emateko eguneroko terapia, que no es el bà ¡ lsamo de Fierabrà ¡ s, que alivia de forma instantà ¡ nea, sino una terapia que se aplica todos los dÃas y que necesita su tiempo para producir efectos beneficiosos que se verà ¡ n en su momento,
|
modu
egokian hobetu zuten hautesleen zati bat baztertuz. Eta horrela iritsi gara euskal gizartearen gehiengo sozial eta politikoari bizkarra emanda osatu den Jaurlaritza izatera.
|
|
|
Garai gorriak ziren haiek ere. Auzo batean, egoki jantzita zetorren arrotz batek, atea jo eta, mesedez, ea ezer bazeukan jateko, eskatu zion etxekoandreari
|
modu
egokian. Ezetz, ba, ez zeukala ezertxo ere eskaintzeko.
|
|
2011
|
|
|
Kooperatzea. Ondo antolaturiko elkarlana
|
modu
egokia da zereginak sinpletzeko (ondo berezi behar dira sinpletasuna eta sinplekeria) zein munduaren konplexutasunari aurre egiteko. Konfiantzan oinarritutako sistema eta mekanismoak behar ditugu, besteez fidatzeko eta haiekin elkarlanean jarduteko.
|
|
|
Baina, horretarako, badu zereginik: aro berriari darion problematika albait arinen eta
|
modu
egokian integratu beharra dauka, lehenetsi, esan behar genuke, bere analisian, etorkizun ikuspegian, estrategian, bihotzean eta ametsetan.
|
|
2018
|
|
|
Ez diagu katuaren eta saguaren gisa zertan ibili. Bazagok kezkak uxatzeko
|
modu
egokiagorik, oroituko haiz.
|
|
|
Gure arteko liskarrak, jokabide arriskutsu bati buruzko iritzi kontrajarriek sortuak gehienetan? Mariderrengana bilduz arintzen genituen, eta hartaz ari zitzaidan kezkak uxatzeko
|
modu
egokiagoarena aipatzerakoan.
|
|
|
–Adieraziko nioke nik berorri
|
modu
egoki askoa Aba Yakuek bere asun propioaren erremina dasta dezan. Ziriak ordainetan izaten dira, Baronet.
|
|
2021
|
|
|
ezagunak eta hurkoak zaizkidan lanabesak darabiltzat eta ondo finkaturik sentitzen ditut eskuetan. Beste edozer egiten badut, atzerriko hizkuntza bat ikasi, historia edo geografia edo takigrafia ikasten ahalegindu, edo jendaurrean mintzatzen saiatu, edo puntua egin, edo bidaiatu, sufritu egiten dut eta etengabe galdetzen diot neure buruari nola egingo ote dituzten besteek gauza horiek; beti iruditzen zait
|
modu
egoki bat egon behar duela gauza horiek egiteko besteentzat ezaguna dena eta niretzat ezezaguna. Eta sentipena dut gorra eta itsua naizela, eta goragalearen moduko zerbait egiten zait barrunbeetan.
|
|
|
Eta sentipena dut gorra eta itsua naizela, eta goragalearen moduko zerbait egiten zait barrunbeetan. Idazten dudanean, berriz, sekula ez zait bururatzen
|
modu
egokiago bat egongo denik beste idazleek erabilia. Ez dit batere ardurarik beste idazleek nola egiten duten.
|
|
2022
|
|
|
Baina egokitasun eta eraginkortasun aldetik ezberdintasun handia dago. Zibilizatuek
|
modu
egoki eraginkor eta arrazionalez egiten dutena primitiboek era kaskar, trakets eta irrazionalez egiten dute. Beste antropologo batzuek jatorrizko herriak umeekin berdintzen dituzte.
|
|
|
...en biktima isila, bizitzak salbatu dituzu hamar, ehun, mila, nork merezi duen kale, estatua, txalo zaparrada bat, ez segi bila, zu gabe jendea legoke gaixorik, ZIUn, hila, zu gabe kalean sentitzen naiz biluzik, denen bistara makila, hainbeste tontakeria, hainbeste katramila, izan neskatiko, izan mutila, erabili burua, izan sotila, abila, jantzi ezazu, ez ukondo, ez kokots, ez papadan, jantzi ezazu
|
modu
egokian maskarilla.
|
|
|
Pierre Calamek" De la légalité à la légitimité de la gouvernance" izeneko testuan166 zehaztasunez gogorarazten duenez, eragile politikoek ez dute beti moralki
|
modu
egokian jokatzen, eta, batzuetan, estatu konplexuen barneko komunitate desberdinen ongizaterako kaltegarria den modu batean ere jarduten dute. Haren hitzetan," erregimen demokratikoetan, boterearen erabileraren legezkotasuna, hau da, boterea legeekin bat etortzea?
|
|
|
hurbilketaren bidetik jarraitzea komunitate autoktonoei berme konstituzionalak edo sasikonstituzionalak eskainiz. Beraz, bizitza politikoaren gorabeherei lotuta dagoen aitortza instituzional edo politikotik aitortza konstituzionalera igaro behar dugu jatorrizko herrietako kideen bizi baldintzak ahalik eta
|
modu
egokienean hobetzeko. Horrela lortuko baitugu Kanadan benetako federalismo multinazional bat garatzea.
|
|
|
A Pre Confederation History eta The Peoples of Canada: A Post Confederation History izenekoak, 91 ekarpen inportanteak dira, eta lagungarriak dira Kanadaren historia askoz desatseginagoa proposatzeko eta oso
|
modu
egokian argitzeko. Bi monografia horiek, zeinetan egileak ez baitzuen dudarik egin Kanada hainbat herrik osatutako lurralde gisa deskribatzeko, 1990eko hamarkadaren hasierako krisi konstituzionalaren iskanbilaren erdian argitaratu ziren.
|
|
|
Bigarrenik, aditzera emango dut agintarien artean zabalduen dauden ereduek nolatan duten dibertsitatea arintzeko joera, hura sustatzeko joera izan beharrean. Gero, beren bizitza intelektualean zehar dibertsitate kulturala eta nazionala integratzeko
|
modu
egokiak aurkitu dituzten federalismoaren arloko pentsalari batzuen lanak aztertuko ditut. Azkenik, haien irakaspenetatik ondorio batzuk aterako ditut.
|
|
|
Hori da Rogers Brubakerrek (1992: 21) oso
|
modu
egokian itxiera soziala izendatu zuena, zeinak kidego politiko osoan erreferentzia puntu zehatzak ezartzea baitu helburu.
|
|
2023
|
|
|
Momentu horretan, naturalki, accumbensek garapen oso biz  korra izaten dute, eta nerabezaroan ia guztiz garatzen da; amigdala eta kortex prefrontala, berriz, askoz ere geldoago garatzen dira, eta hipokanpoak oraindik ez ditu errekurtso eta bizipen nahikoak,
|
modu
egokian laguntzeko accumbensari eta amigdalari (hortik dator nerabe batek arriskuak ez aurreikustea, erabaki ez helduak hartzea, berehalako saria bilatzeko gogo handiagoa izatea edota inpultsiboa izatea). Beraz, alde batetik, horregatik esaten dugu nerabeak ez direla gai beraien erabakiek epe ertain eta luzera izan ditzaketen ondorioez jabetzeko, ez eta arriskuak aurreikusteko ere, izan ere, horretan arduradun den kortex prefrontala, amigdala eta oinarrizkoa den hipokanpoa ez daudelako behar bezala garatuta.
|
|
|
like ematen dugu iruzkinen bat, geraraziko nauen bideo edo edukiren bat jasotzearen esperantzan, hau da, aplikazioa uztea baino atseginagoa den zerbait lortzeko asmotan egiten dugu behatzarekin beherantz. Logika algoritmoak (aurrerago ikusiko dugu sakonki) horrekin jokatzen du, izan ere, erakusten zaizkigun argazkiak eta bideoak ez daude egin diren uneari lotuak, baizik eta gure arreta bereganatzeko
|
modu
egokienean izaten dira erakutsiak eta ezarriak. Horren guztiaren helburua?
|
|
|
2 Bigarren Hezkuntzako lehenengo zikloan, pantailarik gabe irakastea ikasgai tronkalak, eta oinarrizko gaitasunak
|
modu
egokian finkatzen direla ziurtatzea, berariazko ikasgaien bitartez lantzen delarik gaitasun digitala.
|
|
|
Egoera zailetan, emozioak kudeatzen jakitea beharrezkoa da horiei aurre egiteko. Gehienok garatu dezakegun gaitasuna da, eta norberaren erreakzio emozionalak behatzean, ebaluatzean eta aldatzean datza,
|
modu
egokian erantzuteko. Autorregulazio emozionala gure erreakzio emozionalak, sentimenduak eta bulkadak maneiatzean datza; teknikoki, zentro emozionalen (sistema linbikoa) eta zentro exekutiboen (lobulu frontala) lanaren bidez, biologikoki eta fisiologikoki esanda.
|
|
|
Beraz, ondo pentsatu dezagun nola jardun egoera horietan, eta horretako, funtsezkoa da enpatia, eta hori ere, hiztegia ikasten den bezalaxe, ikas daiteke azaltzen. Hori
|
modu
egokian eginez gero, hitzen indarra gure alde erabili dugu gure gelan edo etxean, antsietate egoera bat konpontzeko edo arintzeko. Ikas dezagun egoera horietarako hiztegi eraginkorra:
|
|
|
Giro seguru eta babesekoa sortzen du, baina ez dio egoera desatseginak bizitzeari beldur. Ez dute soilik helduleku emozional bat eskaintzen;
|
modu
egokian mugak, arauak eta beharrezko autoritate figura eraikitzailea ezagutaraziz jarduten dute, izan ere, horiek ere funtsezkoak dira umearengan segurtasun sentimendua garatzeko. Azkenik, ez ditu inposatzen itxaropenak edo espektatibak, malgua eta harbera da umeak adierazten duenaren aurrean.
|