|
2013
|
|
|
Beauvoirrek nahitaezko amatasuna kritikatzen zuen, eta estrategia horretan, Zirelliren hitzetan, apaizentzat, filosofoentzat eta zientzia gizonentzat amatasuna ekoizpen biologikoaren hautu bakarra eta zoriontasun paradigma zen bezala, Beauvoirrentzat, gatazka eta diferentzia gunea zen. Amatasuna beste
|
modu
batera interpretatzeko keinu bat egiten ari zen Beauvoir, Zirelliren hitzetan. Edonola ere, esan behar da berdintasunaren feminismoak nahiz feminismo materialistak berdintasunerako bidean aztertu dutela amatasuna.
|
|
|
Horretan amatasuna modu naturalean sortua balitz bezala ulertzen da. Beste
|
modu
batera esanda, zerbait pribatua, biologikoa edota, asko jota, zerbait psikologikoa da. Zientziatik oso urrun eta aztertu gabe dagoen zerbait.
|
|
|
Koldo Izagirrek, Ramon Saizarbitoriak, Xabier Montoiak, Karmele Jaiok eta Uxue Alberdik, batzuk aipatzearren, euren eleberrietan protagonista adindunak eta gerrarekin lotuak sortu dituzte azken urteetan. Zahartzen ari den jendarte baten ispilua, historia beste
|
modu
batera kontatzeko aukera edota gaztetasunari aurrez aurre zahartzaroa jartzeko leitmotiv a.
|
|
|
Berdintasunaren feminismoak, ordea, amek umeak ulertzeko erabilitako hizkera gutxietsi egin ohi du, betiere amaren nortasuna gutxitzen eta ezabatzen duelakoan. Diferentziaren feminismoak, aldiz, Luisa Muraroren teoriei jarraituz, umeak ulertzeko amek erabiltzen duten hizkuntza beste
|
modu
batera ikusi da. Amak, umeen hizkera erabilita, gutxietsi beharrean egokitu egiten direla dio Murarok.
|
|
|
Azken hamarkadetan, euskal literaturan adinean aurrera egindako pertsonaia protagonista sorta bat sortu da, denak ere 80 urte aldera arrimatuxeak, zahartzen ari den jendarte baten ispilua, historia beste
|
modu
batera kontatzeko aukera edota gaztetasunari aurrez aurre zahartzaroa jartzeko gogoa bihurturik leitmotiv. Baina, horren haritik, Urretabizkaiaren Hiru Mariaeleberriak ekarpen berri bat egin dio eduki aldetik euskal literaturari, memoria albo batera utzirik, zahartzaroa egitasmo bilakatu digu, hau da, zahartzaroan ere pentsa daitekeela eta egitasmo bihurtu, gazteen eskuetan edo erakundeen menean utzi gabe.
|
|
|
Mimex, Ani, Nini. Azkenean,
|
modu
batean ala bestean, izen propioa ezkutatuz ala izen propio deigarri batez hornituz eta abizena isilduz, emakumeon identitatea babesten du. Ez du berdin jokatzen Loli Menarekin:
|
|
|
Gordinkeriaren bat edo beste aurkitzen diotenak hirurogei urte horietan barrena garatutako eleberrigintzak erakutsitako mundu ikuskerarekin bat egiten dutenak dira. Prediku airea sumatzen diotenak, berriz, beste eleberrigintza
|
modu
bat (edo batzuk) gogokoago luketenak.
|
|
|
Bestalde, oso pozgarria da ikustea gero eta gehiago direla idazle gizonezkoak aitortzen dutenak beren lanaren ardatz nagusia maitasuna dela, eta berau izan dela gai nagusietarikoa literaturaren historian zehar.Denaden, emakume baten ahoan beste
|
modu
batera entzuten da egitate hori. [Zortzi unibertso, zortzi idazle, Ana Urkiza (Alberdania, 2006) Orr.:
|
|
|
alegiahau dahotserran nahi baita, bestela esandabeste era batera esanda, beste
|
modu
batera esanda, beste hitz batzuetan esanda, beste hitz batzuetan(?)
|
|
|
beste
|
modu
batera esanda?
|
|
|
Ohiko moduaz gain bada beste
|
modu
bat Mikoletak bere binakako sailkapenetik kanpo utzia eta gutxi asko Larramendiren bigarren moduarekin bat datorrena. Modu hori ez da horren usadiokoa Mikoletaren esanetan, eta horrexegatik baztergarritzat jotzen du behar bada molde arrotzen imitazioan datzalako(, décimas, liras y sonetos[?] obra de poco lucimiento por los pocos que en vascuence entienden estos metros?).
|
|
|
Bistakoa da, mendeka, hamarkadaka edo urteka taxututako literaturaren historia batean, komenigarri den etiketa bat baino ez dela aldia, literaturaren historia ataletan banatzeko premiak sorrarazitako etiketa, hain zuzen ere. Materiala ordenatzeko
|
modu
bat da, zalantzarik gabe, baina, hortik zatiketa modu horrek propioki historia literarioa denarekin zerikusia duela uste izatera alde handia dago.
|
|
2015
|
|
|
Ardibasoko bizilagunak eta hauekin harremanetan daudenak aberatsak ez direnez, asko estimatzen dute ongizate ekonomikoa. Azken finean,
|
modu
batera ala bestera, guztien kezka da bizimodua erraztuko duten baliabideak edukitzea. Jule eta Sabas ez ditu arduratzen, baina hauen nahia betetzeko ere nahitaezko izango da.
|
|
2016
|
|
|
Jakina, neurri batean, testuartea (edo hobeki,, eragina?) Mendebaldeko tradizioan antzinatetik azaltzen zaigu, baina Kristeva eta beste zenbait teorikok ez dute berau baliabide erretoriko edo testual huts gisa ulertzen. Testuartearen kontzepzio horrek literaturaren izaeraren muinari eragiten dio, literatura ulertzeko eta definitzeko beste
|
modu
bat ekartzen baitu harreraren ikuspegia txertatuz (hortik, eragin, kontzeptu klasikoarekiko distantzia).
|
|
|
Ahozko tradizioaren ezaugarri nabarmena da, ahoz ahoz transmititzen dena, esperientziak etengabe berregituratzen eta biziberritzen, atzeraelikadura amaigabe batean sartuz (Igerabide, 2003). Beraz, igorlearen arabera, istorioak
|
modu
batekoak edo bestekoak izaten ziren, igorle bakoitzaren ideologia agerian geratuz: ondorioz, entzuleek istorioak entzuten zituzten bakoitzean, istorio ezberdinak entzuteko aukera zuten.
|
|
|
Beste ikuspuntu batetik eta beste
|
modu
batera baldin bada ere, antzeko ondorioak adierazten dituzte geroago Azurmendi, Larrañaga eta Apalategik (2008a):
|
|
|
Altuna, B. (2003) Euskaldun fededun: euskaldun ona izateko
|
modu
baten historia. Alberdania, 2003.
|
|
2017
|
|
|
Ukaezina da eiherak (ihara, ihera), hau da, errotak, gizatalde edo herri neolitiko eta brontze arokoen ekonomian izan zuen garrantzia, eta, seguru asko, ez zen beste
|
modu
batean izan gizatalde euskaldunen kasuan ere. Ekonomiak, geografiak eta inguruak orokorrean garrantzia izan behar zuen ezinbestean herrien baitan eta, hala izanik, hizkuntzan ere arrastoa utzi behar, erromatarrak Euskal Herrira iritsi baino lehen.
|
|
2018
|
|
|
Gramatika Unibertsala, Hizkuntza Indoeuroparrak eta Euskara (HiTeDi) (UFI 11/ 14) Prestakuntza eta Ikerketa Unitatearen baitan. Eskerrak eman nahi dizkiet Iñaki Caminori, Maitena Duhalderi, Dorota Krajewskari, Iker Salaberriri, Patxi Salaberriri eta Eneko Zuloagari lan honen prestaketan
|
modu
batera edo bestera eman laguntzagatik.
|
|
|
Edonola ere, Memoria Ikasketen azken urte hauetako ekarpenen ondorioz, gero eta nabarmenago bilakatu da poesia sozialaren deiturapean biltzen den egile eta idazlanen esparruko testuetan Gerra Zibilaren eta diktaduraren oroimen
|
modu
bat islatu zela zeharkako mintzairaz. Giza berean, argigarritzat jotzen dela hura berraztertzea zentsuraren ekintzaren eraginpeko diskurtsotzat, gerraosteko lirikak garatu zuen kode sinbolikoa eta diskurtsoaren zenbait gako argitzeko, honela, poesia soziala kalitate gabekoa edota ideologizazioari edo errazkeriari emana delako uste axalekoak gaindituz.
|
|
|
Gisa berean, gogoan hartzen badira hiru" Soneto de la patria oscura" poemak, aurrekoak baino tankera surrealistagoa dutela sumatuko da, eta
|
modu
batean diktadurapean isilik egon beharreko egoeraren sufrimendu psikikoaren somatizazioa nabari da, gorputzari dagozkion sentsazioen bidez adieraziz. Beraz, gizarteko egoeraren aurrean sentitzen duen deserosotasuna eta desadostasuna ondoez fisikoaren eta ezgaitasunaren bidez adierazten ditu hiru poema horietan.
|
|
|
Gertatuaren kontakizuna edo irakurketa eraikitze horretan beste laguntzaile bat gehitu zitzaion zentsura instituzionalari, eta artista konprometituen kontrako beste errepresio
|
modu
bat bihurtu zen. Estatuko aparatuetatik hurbil zeuden talde paramilitarrak artistak mehatxatzen eta beldurtzen hasi ziren, Gerra Zibilean eta diktaduran lortutakoak gordetzeko erregimen berrian.
|
|
|
Orduko nire lan hipotesia zera zen, euskarazko liburuak neurri batean euskal gizartea islatzen zuela. Edo beste
|
modu
batera esanda, liburugintza ez dela jarduera marjinala, gizarte errealean txertatu gabe, lau txoro eta bost egoskorren ekintza. Liburugintza eta gizartearen lotura hori erakusten saiatu naiz urtea joan eta urtea etorri.
|
|
2019
|
|
|
Azken urteotan, Hesperiako proiektuari, hau da, inskripzio paleohispanikoen edizio digitalak sarean zabalduko dituen egitasmoari eskaini diot ordu asko eta horren arrimura
|
modu
batera edo bestera Hispaniako eta Galiako izen propioen batze eta aztertzeari. Bertako izen indigenen bila nabilela, behin baino gehiagotan suertatu zait inskripzio berri ezezagun batzuekin topo egitea.
|
|
|
586). Bertze
|
modu
batera erranda, nominalizazioa+ inesiboa> progresiboa> aspektu burutugabea gramatikalizazio bidea erromantzearekiko ukipenak eragin zuen, baina gero euskaraz berariazko garapena izan du, erromantzez gertatu ez dena.
|
|
|
Ohar hau garrantzitsua da, euskarazko buru bihurkariak joera tipologiko unibertsalen emaitza izateko aukera ezeztatzen ez badu ere, murriztu behintzat egiten baitu. Bertze
|
modu
batera adierazita, euskararena munduko hizkuntzetako joera tipologikoen isla dateke, baina mendebaldeko Europan horren ezaugarri ezohikoa izateak bertzelako azalpena bilatzera bultzatzen du. Gai honi 1.2 eta 2 ataletan helduko zaio berriz.
|
|
2020
|
|
|
Jarrera diskriminatzaileez ari gara; gazteok jaso duten diskriminazio sozialaz, alegia. Gazteekin ikusi dugun estigmatizazio
|
modu
bat da modu iraingarrian izendatuak izatea, gutxiengo talde bateko parte diren heinean. Gazteek batez ere etorri berritan pairatu zituzten jarrera horiek, eta haietako askok eskolako hizkuntza (k) ez jakitearekin lotzen dituzte.
|
|
|
Araztasuna ebatsita, inozentziaren mundua atzean uzten du eta beste
|
modu
batera bizitzen hasten da: " Ordudanik, ezkerreko kezkak, presak eta larritasunak baino ez nituen izan, eskuinean lasaitasuna sartu zitzaidan" (69).
|
|
|
Gorputza oso presente dago haur garaian, baita gaztaroan eta zahartzaroan ere. Gorputza publiko egiten da Teresaren bidez, gerra bete betean plaza erdian jendaurrean jartzen dutenean, baina baita pribatuan ere, zahartzaroan, Martiñaren elbarritasunaren bidez. Gorputzaren markak egiten dira ikusgarri, bakoitzak pertsonaiari izaeran eragin eta mundua ulertzeko
|
modu
bat ematen diotela. Herrentasunak Maria Jesusen bizitza baldintzatzen du, eta oreka mantentzeko zailtasun fisikoak oreka emozionala irudikatzen du; Martiñaren tamaina txikiak ere ez dio mundua aitak nahi lukeen altueratik ikusten uzten, eta horrek beti besteen begietatik begiratzera darama; azkenik, Teresaren gorputz bortxatuak gizartearen bazterkeria ekartzen dio, besteak beste.
|
|
|
4 Arrazoi osoz dio Estebanek (2013) biktimatzat bakarrik hartzea gizartearen arazoa dela, emakume batzuek bizi duten errealitatean agente ez badira ere, bizirauteko edo erresistentzia egiteko estrategia propioak baitituzte. Biktima izateak dakarren pasibotasuna ukatzen du horrela Estebanek, eta errealitateari beste
|
modu
batera begiratzeko beharra azpimarratzen: "(...) ospitale batean sartua dagoen emakume anorexikoa, prostituzio sare baten menpe dagoen emakumea, eta senarra edo senarraren familiaren menpe bizi eta baliabide propiorik ez duen emakumea... agentetzat hartu lirateke, zeren eta, gutxienez (Dolores Julianori jarraituz), bizitzen ari direna konpentsatzen saiatzen arituko baitira.
|
|
|
Hiru urteko gorreria izateak Martiñari gerran bizirauteko beste
|
modu
bat dakarkio, Eutimioren absentziak, aitaren inposizioak eta bere barnera begiratzeko beharrak ezer entzun eta jakiteko gaitasuna baliogabetzen baitiote.
|
|
|
Euskal Herritik kanpoko agertokia aukeratzea hiriarekiko zegoen mesfidantza gainditzeko bide izan zitekeen, baita errealismoak sor zitzakeen eragozpenak arintzeko ere, oraindik ere zail baitzen gaztelania edo frantsesa gailentzen zen hiri bat euskaraz irudikatzen. Bertakoari buruz aritzeak ekar lezakeen errefusa edo gutxiespena atzerapenaren ideiaren bidez literaturak bere burua desgaitzen baituoraingoz saihestu eta arrotza zen hori gutxinaka gerturatzeko
|
modu
bat. Hala ere, naturarekin kontaktuan dauden hiriak dira, ertainak eta probintzia hiriburuak, ez direnak Londres edo Paris bezalako metropoli hiriburuak, baina hala ere, testuinguru guztiz urbanoa dutenak.
|
|
|
batek ‘esperimentatzailea’ paper tematikoa hartzen du, eta besteak ‘gaia’, ‘estimulu’ ere deitu zaiona halako aditzetan. Baina argumentu horiek
|
modu
batean baino gehiagotan isla daitezke sintaxian. (3a) n sintagma absolutiboa dagokio esperimentatzaileari, eta postposizio sintagmak adierazten du gaia edo estimulua.
|
|
|
Deskribapen horrek balio du gaur ere euskararentzat, nahiz ez erabili ordena natural terminoa: sintaxiak berak badu sintagmak antolatzeko
|
modu
bat hurrenkera finko bat dakarrena (baina gaur sintagma mota bakoitzak buru bat duela esaten dugu; beraz, PostS, DS, AdjS... ditugula eta, euskara buruz azken motako hizkuntza denez, artikulua, kasu markak eta postposizioak eskuinean ematen ditugula). b) Bigarren araua: ministerioaren araberako ordena" orden ministerial"; hau da, funtzio sintaktikoen araberakoa.
|
|
|
Eta horri ekin zion batzordeak: definituz, lehenik, argitaratutako liburuetan zer aldatu behar zen, zer hobetu, zer zuzendu, zer beste
|
modu
batera azaldu. Eta zehaztuz, aldi berean, zein ziren ukitu gabe geldituak ziren atalak, edo zeinek behar zuten sakontasun handiagoa.
|
|
|
Badira EGLUn esandako zenbait gauza hain aldaketa sakonak izan ez dituztenak. Egia da berridazketa berria dutela, beste
|
modu
batera ordenatu ditugula eta abar, baina, neurri batean, menderakuntzaren kontuak azaltzeko orduan ez dugu hain aldaketa nabarmenik egin.
|
|
|
Bestetik, hau da bigarren ezaugarria, batzordeak lan irekia aurkeztu nahi du, interesa izan dezaketenen artean eztabaidatua izan dadin. Betiere, aurrera begira, jendearen ekarpenak eskuratzeko prest dago batzordea, litzateke beste
|
modu
batera izan.
|
|
|
" Euskal deklinabide" deitu dugun horrek ez ditu ezaugarri horiek betetzen. Gramatikan azaltzen den bezala, beste sistema bat da. Trantsitibitatea eta intrantsitibitatea beste
|
modu
batera definitu dira, gainerako hizkuntzetan egiten den gisan. Hemen ere gauza bertsua gertatu da.
|
|
|
Hemen ere gauza bertsua gertatu da. Euskal gramatiketan aditz trantsitiboak eta intrantsitiboak bereizteko erabili izan diren irizpideak (laguntzailea nolakoa den, horrek erabakitzen du) ez dira egokiak (hizkuntzetan erabiltzen den irizpidea aditzaren argumentu edo sare tematikoarekin dago lotua). Argumentuak definitzen saiatu gara. Adizki alokutiboa xehekiago aurkezten da. Perpaus osagarrien atala beste
|
modu
batera egokitu da. Izan, ukan,* edin,* ezan aditzek biziki ongi islatzen dute euskararen aditz sistema, baina aurkezpenean hori guztia arintzen saiatu gara. Eranskinean ageri diren Diskurtso markatzaileen bi kapituluak guztiz berriak dira. Determinatzaile mugatzaileen artean a, o, bat eta ik sartu ditugu. Lan luzea bada ere, ez da adizki taularik ageri.
|
|
2021
|
|
|
Artikulu honetan idazkera horren alde egiteko arrazoiak bildu dira. Horretarako, batetik, agiritegietako lekukotasunak ekarri ditugu, eta, bestetik, deitura
|
modu
batean baino gehiagotan idazteko batzuek eta besteek emandako argudioak jaso ditugu. Izenaren aldaerei erreparatu ostean, ponte izenaren eta deituraren artean erabili izan den erdarazko" de" preposizioaz ere aritu gara, izan ere jatorria adierazten zuen preposizio horrek ez dauka lekurik euskal idazkera akademikoan.
|
|
|
Gisa berean, nabaria da oso poema pertsonala dela eta asko ematen diola idazteak. 2018an Miren Agur Meaberi eta Itxaro Bordari egin zitzaien elkarrizketa batean, Meabek esaten zuen berarentzat" idaztea dela munduan egoteko
|
modu
bat eta nire bizitza intentsitate handiagorekin bizitzeko baliabide bat. Idazteak laguntzen dit ni izaten eta ni aldatzen".
|
|
|
Izan ere, Meabe eta Borda (2018) bat datoz gorputzak poesian oso gutxi sartu direla esatean, eta euren belaunaldiak horri bide eman diola azaltzean. Meabek dioenez," gorputzetik eta gorputzei buruz hitz egiteak jarraitzen du oraindik ere izaten transgresio
|
modu
bat" (2018). Bestalde, Idazleen gorputzak (2019) elkarrizketan euren gorputzen eraginez dihardute emakume idazleak, deserosotasunetik, baikortasunetik zein itxaropenetik.
|
|
|
Miren Agur Meaberen poesian erotismoak izugarrizko indarra du. Nola atondu (dudan nire) gela bat norberarena (2022) lanean dio ‘‘Desioaz idaztea tabuei uko egiteko
|
modu
bat izan da, isiltasun ezarriak hausteko transgresioa’’ (2022: 23).
|
|
|
Gizakiaren garunean hizkuntzak (bat, bi, edo gehiago)" pakete" edo" kode" baten moduan irudikatzea, zeinak inhibitu egin daitezkeen bat edo bestea erabili behar denean, hizkuntzaz hitz egiteko
|
modu
bat da; ikuspegi bat islatzen du, giza garunari eta hizkuntzari buruzko ikuspegi bat. Hizkuntzak horrela irudikatzen baditugu, zentzuzkoa da garunaren kontroleta inhibizio mekanismoekiko loturak aztertzea.
|
|
|
Prozesu hori, beraz, garai bakoitzean eta leku bakoitzean
|
modu
batean edo bestean gauzatuko da. Billigek, adibidez, nazionalismoaren etorreratik aurrera nagusitu diren hizkuntz (ar) ekiko ideien eta nazionalismoaren aurretik egon zitezkeen ideien arteko ezberdintasunaz hitz egiten du:
|
|
2022
|
|
|
Hizkuntzek dituzten bitxikeria anitzen artean beste bat ematen du (1) (3) saskiak, beste
|
modu
batean esateko. Egitura gramatikal horretan sarturik dagoen edozein kontzeptuk izango du pareko kontraesana:
|
|
|
Ibilbide zientifikoen kalitatea ebaluatzeko sistemen ondorioz, ikertzaileak, beren ama hizkuntza edozein dela ere, ingelesa hizkuntza hegemonikoa duten nazioarteko eta eragin handiko aldizkari zientifikoetan argitaratu beharrean aurkitzen dira, ezinbestean (Hanauer, Sheridan eta Englander 2019). Argitalpen horietan argitaratzea ez da lana zabaltzeko
|
modu
bat bakarrik, ospea lortzeko eta unibertsitateko karreran gora egiteko tresna ere bada (Lillis; Curry 2010).
|
|
2023
|
|
|
Adibidez, galdetegia erantzutean, hezitzailearen esku hartzeak duen garrantzia azpimarratu dute orientatzaileak zein tutoreak; eta hezitzaileak ere tutoreak harrera astetik murgiltze prozesuko saiorako tartean egindako lana azpimarratu du. Hortaz,
|
modu
batera edo bestera bermatuta geratu dira, zeharkakotasunezko eragina, egitasmoak zehaztutako saioetatik harago, eta baita hori gauzatzeko beharrezkoa den koordinazioa eta elkarlana ere. Gainera, lehenengo gako horrek mahaigaineratu duen –eta kasu honetan iritsi berriak direnei eta bertan daudenei erreferentzia egiten dien– elkarrekiko aitortza ere programaren ardatza izan da.
|
|
|
Horrela, harremanak eraiki eta euskarazko gutxieneko joera lortu dela ikusita, murgiltze prozesua osatzeko, eta eztabaidan ondorioztatutakoarekin koherentziaz, pirata barkuan euskararen hizkera informala edo hizkera kolokiala lantzeko saioak garatzea proposatu nahi dugu. Izan ere, hizkera informala da mikrosistemarekin erabili ohi den hizkera, beste
|
modu
batera esanda, hizkera komunitatean integratzeko baliabidea. Azken batean, Barriosek eta bestek (2008) azaltzen duten gisan, lasaitasun eta adiskidetasun giroak biltzen gaituenean erabiltzeko hizkera azkar eta bat batekoa da hizkera informala.
|
|
|
Beste
|
modu
batera azalduta, esan daiteke, erabiltzen dugun hizkuntzaz harago den eraz komunikatzen garela, eta komunikazio horrek eragina izango duela, baita hizkuntzaren, hau da, ahozko komunikazioaren bitartez helarazi nahi den mezuan ere. Horregatik, besteak beste, interakzio sistemez hitz egin zuen Watzlawickek bere ekarpen teorikoan.
|
|
|
Estatu nazioen markoan, aldiz, harrera linguistikoari egiten zaion aipamena ez da gizarteratze eta motibazio ikuspuntutik egiten; haatik, betebehar gisa agertzen da. Beste
|
modu
batera esanda, harrera hizkuntza ikastea bizileku baimena edo naziotasuna lortzeko baldintzatzat jotzen dute:
|