|
2000
|
|
|
Estatuak esku hartu behar du aipaturiko talde horiek orohartzaileak direnean, defentsa premia larrian daudenean eta, aldi berean, bere kideen askatasuna eta errespetua babesten dutenean. Esku hartzeko
|
modu
bat (ez bakarra) ekintza positiboaren bidez burututakoa da. Horrela, eta hizkuntzaren adibidera itzuliz, zilegi da gobernu batentzat hizkuntza gutxiagotuan egiten diren argitalpenak diruz laguntzea, merkatuaren mekanismoek gehiengoaren idatzizko adierazpenak baino ez baitituzte bermatzen.
|
|
|
' Biblioteka prestakuntzaren aldaketa ekarriko baitu. Kasu honetan, interesgarria da zenbaitzuentzat errekurtso hauek antolatzeko sortu eta osatzen ari diren webguneak nolabait katalogatzeko
|
modu
bat direnaren teoria.
|
|
2001
|
|
|
Zelan eman daiteke ontzat PPk eta PSOEk Gasteizko legebiltzarrean jotako erronka? Zeren esan behar da ez zirela gutxi izan, ez eta gutxitan, bide horretatik ez joateko esan zietenak,
|
modu
batez edo bestez, lagunarteko elkarrizketetan zein hedabide publikoetan. Den dena debaldean.
|
|
|
Martin Ugalde aitzindari izan zen puntu honetan ere. Eta beraren ostean beste hainbat idazlek heldu diote inmigrazioaren dramari,
|
modu
batera edo bestera. Koldo Izagirre, Pablo Sastre, Iñaki Friera eta Ixiar Rozasek inmigrazioa hartu dute gaitzat beren azken lanetan.
|
|
|
Horrekin hasi nintzen, bai. Gaur beste
|
modu
batera hasiko nintzen. Baina nolabait ere hasi egin ginen, eta pozik.
|
|
|
Gauzak honela, galdera zera litzateke, ba al dago lotura zuzenik eraberrikuntza eta hazkuntza ekonomikoaren artean? Beste
|
modu
batez esanda, zein arlotan lor dezake gurea bezalako herri txiki batek etekinik handiena?
|
|
|
Sarean, elkarren lehian ari diren pegoren arteko distantzia klik bat besterik ez da eta, bezeroak kementsu iraungo badu, behar izango du berakbe reziki nahi duen eduki aproposa aurkitu, kalitatezko eduki bakana, nahiz eta ordaindu behar izan. Edo, beste
|
modu
batez esanda, ezein enpresak ez dio bezeroari kobratu ahal izango beste edozeinek doan eskaintzen dion eduki berbera. Etorkizuna ezberdintasunean zein espezializazioan datza.
|
|
|
Pentsaera orain baino sozial (ist) agoa zenean, diskriminazioak bazuen dimentsio positiboa, hain zuzen ere gizarteko jende multzo eta kolektibo ahul eta baztertuak babesteko eta promozionatzeko neurrien aldekoa. Demokrazia (soziala) ulertzeko beste
|
modu
bat zen.
|
|
|
Ho rrezaz gainera, hizkuntza periferikoetako hitzen presentzia mediatikoak bere onetik atera du bat baino gehiago. Hizkuntza espainola erasotzeko
|
modu
bat da, antza.
|
|
|
Beste
|
modu
batera esanda, hizkuntza bateko hiztunek, hizkuntza horren aldeko jarrera izan arren, hizkuntza hori erabiltzeari uztea erabaki dezakete.
|
|
|
Nafarroan euskara ohiko eta kaleko hizkuntza izatetik kanpoko eta ezkutuko izatera pasatzeko urratsak egin dituzte, euskararen presentzia oinarrizkoena bera —paisaia linguistikoa— erabat erdaldundu nahi baitute. Bide honi ekindakoan,
|
modu
batera edo bestera gauzatzeko bidea egingo dute, ja rrera aldatu ezean. Araban euskararen gizarte eragileak eta euskara ikasi nahi dutenak ekonomikoki zigortzera jo dute, eta honek, euskalgintzaren lana zailtzeaz gain, ikasi nahi duenak atzera egin dezan laguntzen du. b) Eraso komunikatibo —polizial— judizialaren bidetik, oraingoz ez dute lortu jendea euskararen kontra jar dadin; hor dago, adibide baterako, hitz hauek idazten ari garenean Euskal Herria zeharkatzen ari den Korrikaren arrakasta.
|
|
|
Gaurko kolonizazioa beste
|
modu
batean egiten da: ez da bakarrik Hannah Arendt ek deskribatu zuen inperialismo totalitarioa.
|
|
2002
|
|
|
Berarentzat idaztea jolasa da, ariketa. Bere obsesio txikiak kanporatzeko
|
modu
bat. Lanetik kanpo, bizitza.
|
|
|
85 euskararen gizarte erakunde ari dira hausnarketaprozesu honetan
|
modu
batean edo bestean parte hartzen, eta 40 aditu baino gehiagoren ekarpenak ere jaso dira. Osopa rtehartze zabalarekin ari dira beraz euskalgintzaren datozen urteotako erronkak izango direnak definitzen.
|
|
|
Jakintza sortzea eta transmititzea ez da halabeharrez unibertsitateko kide guztiek bete behar duten zeregina. Erakundeari berari dagokio zeregin hori, eta gero, malgutasunez, bere jarduerak antola ditzake
|
modu
batean zein bestean.
|
|
|
Beronen nederlanderakuntza, hitz batez, beste
|
modu
batera bideratu behar. Oraingoan Apezpikuaren eskutik, oro har, edo beronekiko borrokan.
|
|
2003
|
|
|
5 Ezin lerrootan aipatu gabe utzi hizkuntzak kultur osagai gisa duen garrantzia, erkidegoak haurrari eskainia, haren adimena garatzeko. Hizkuntza bakoitzak
|
modu
batera ikusten du natura, gizarte hierarkia, sexuen gramatika tratua, mitologia, zenbakiak, eta abar. Hizkuntzak, azken buruan, mundu ikuskera dakarkio eta hori haurraribaliagarria izanen zaio mundua, bizitza eta gauzak erabateko koherentziaz ulertzeko, eztabaidagarria eta sinbolikoa dena, erreala edo zientifikoa baino gehiago.
|
|
|
" Membership" honela definitu genezake: ondoko ezaugarriak dituen izateko, pentsatzeko eta jokatzeko
|
modu
bat. Hona hemen:
|
|
|
Ohitzen hasita gaude Euskal Herrian:
|
modu
batean edo bestean, argitalpenak murriztea normala iruditzen hasi zaigu. Ikusiko dugu zer gertatzen den, baina adi egon da.
|
|
|
Hau da, oraintsu arte kokapen berriak hainbat urte luzetarako erabakitzen baziren ere, aurrerantzean bost urtetik behin aldatu ahal izango dira kokapenak. Beste
|
modu
batez esana, Mercedesen hainbat instalaziok ez du beti Gasteizen iraungo bertan kokatzea behin erabakitzeagatik, bost urteroko kostu lehiaketan irabazle ateratzeko gai izango den heinean baizik.
|
|
|
Baina badago hori ikusteko beste
|
modu
bat. " Inperioari" aurre egiten diogun guztiok, bakoitzak bere bidetik, bere lekuan jarri dugu hura.
|
|
|
Dena dela, erantzuna izan da: erantzun
|
modu
bat, ezokerrena, nork bere eguneroko lanari jarraipena ematea izan da. Kemena sobera ez dagoenean, zuhurtziak agintzen du zertan baliatu lehenetsi behar dela eta batzuetan hobeki dela desbideratu gabe, egun bakoitzeko lanean segitzea.
|
|
|
Taula hau beste
|
modu
batean irakurrita esan dezagunargitaratzaileetan ia %60k urte osoan titulu bat bakarraeman duela argitara. Beste hau erantsi behar zaio horri:
|
|
|
Euskal kulturgintzak (eta irakaskuntzak)
|
modu
batera edo bestera, diru publikoa bereganatu behar du, ekoizten duen produktua nekez izango delako ehuneko ehunean errentagarria. Euskarazko merkatua txikia da, batetik, eta kulturak ez du kotizatzen balioen merkatuan, are gutxiago botereari aurre egiten baldin badio.
|
|
2004
|
|
|
Jokatzeko
|
modu
bat ere, ezaugarri iraunkor moduan, erabili eta zabaldu duen ikuskera manikeoa da. Sailak aisebe reizten ditu marra banatzaile batekin:
|
|
|
Ba al dugu nahikoa izar euskaldunik, ba al dugu nahikoa indar euskaldunik —arginda rrik— ekoizpenean, zabalkundean, erakundeetan, unibertsitatean, prentsan, telebistan, albisteetan... eta? 5 Ez ditugu sobera, bistan denez. Beste nonbait bilatu ditu indarrak euskal zinemak, euskaraz sortu eta abian jarrita koak. Galdera beraz beste
|
modu
batean formulatu genuke: ba al dugu nahikoa talentu?
|
|
|
Izenburuak dira, azken hiru urteetan maorieraz eta maoriarrek egindako film luze, dokumental eta film labur batzuen izenburuak. Maoriena adibide bat besterik ez den arren, herrialde eta herri txikiek zinema egin dezaketela frogatzen du; zinemari esker isolamendua apurtu daitekeela azaltzen digu; zinemari esker kultura bat eta mundua ulertzeko
|
modu
bat zabaltzea posible eta errentagarria dela erakusten du.
|
|
|
Hiru oinarri finantzario hauen gainean sekulako bultzada jaso zuen Euskal Herriko zinemagintzak, eskemak bere horretan jarraitu zuen bitartean fruituak eman zituena modu egonkorrean. Hartara, film laburrak alde batera utzita, zeinen produkzioa Eusko Jaurlaritzak hasieratik bultzatu zuen, 60 film luzeren produkzioa lagundu zen diruz
|
modu
batera edo bestera 1980.etik 1990.era (aintzat hartuta baita ere telebistarako egindako euskarazko hiru lehen filmak): 34 Eusko Jaurlaritzak, 29 espainiar Estatuko Kultura Ministerioak eta 19 Euskal Telebistak (TVEk ere 5 filmen produkzioan parte hartu zuen); haietatik, 5 alde bietatik jasotako subentzioarekin eta ETBrenparte hartzearekin egin ziren, beste 5 ETBren parte hartzerik gabe baina alde bietako diru laguntzekin, 31 Eusko Jaurlaritzarenarekin (8 filmetan baita ETB ere) eta 18 Kultura Ministerioarenarekin (3tan ETB).
|
|
|
Nortasun kulturalaren defentsaren garrantziaz ohart arazten dute liburuan aitatutako hainbat autorek. Michael Melot ek azaltzen du nola teknologia berriei esker biblioteka nazionalen zenbait lan beste
|
modu
batera egiterik dagoenean, hala ere, herri aberats zein pobreetan, alderantziz gertatzen ari den, inoiz baino inportantzia handiagoa ematen ari baitzaie erakunde horiei. Izan ere, gaurko" mugarik gabeko" munduan, globalizazioaren munduan, biblioteka nazionalen bidez" berriro ere seguru eta desberdin sentitzeko modua" aurkitzen du zenbait jendek.
|
|
2005
|
|
|
Horrek ereGoenkalerako eman dugun azalpen bera dauka. taldeek har, bai gure ikerketan eta bai EHUko irakasle gindakoaren emaitzetan ikusten denez, nerabeek gogokoago gaztelaniaz esanda, bik dituzte barne produkzioko telesailak, hau da, edo euskaraz sortutakoak. Beste
|
modu
batera oiztutako saioak ez dira ikusienak.
|
|
|
Beraz, babes hiria ez da bertze hiri bat, eskubidea eta politika egiteko bertze
|
modu
bat baizik. Babes hiriek asiloa eta abegia eskaini behar dituzte.
|
|
|
6 Philosophy and Social Hope liburuan modupragmatis tan Rortyk esan bezala, berak ez du" uste gauzak berez diren bezalako
|
modu
bat dagoenik", eta nahiago du" itxurazkoa errealitatea desberdintasuna mundua eta gu modu erabilgarrietan eta ez hain erabilgarrietan deskribatzen dituzten irudien arteko desberdintasunaz ordezkatu" (27 or.)." Ez dago egiarik", berresaten du Truth and Pro gress idazkian (1 or.), zeren berak" Nietzsche eta Jamesengandik, beste askoren artean, itxurazkoa errealitatea d... " Guk (pragmatistok) gertatzen ari denari buruz mintzatzeko modu ugari dagoela uste dugu, eta horietatik bat ez dago gauzak berez diren bezalako modutik gertuago beste bat baino.
|
|
|
Beste
|
modu
batean esateko, gaurko gure seme alabek trufa egingo luketela gu orduan ginen umeak ikusteko auke ra balute eta, gu nola ibiltzen ginen ikusita, berehala atera ko litzaiekeela aharrausia: " aita, ama, aspertuta egoteaz aspertzen ari naiz".
|
|
|
Baina, argi, ez dirudi Txillardegi bezalakoak dituenik gogoan, Parisen bizi den ezker jainkotiarra baizik. Txillardegi bezalako disidente historikoak, aldiz, guztiz beste
|
modu
batean tratatzen ditu, alegia, goxotasunez eta maitasun punttu batez, nahiz eta argi eta garbi azaldu beraiekiko dituen distantzia salbaezinak.
|
|
|
Euskaldun fededun: " euskaldun ona" izateko
|
modu
baten historia. ALTUNA, Belen.
|
|
2006
|
|
|
Grafiko berri horrek errealitate bera beste
|
modu
batera erakutsi nahi du, 1995 urtea abiapuntu gisa hartuta. Haren erreferentzian baloratzen da hamar urteotako eboluzioa.
|
|
|
Ez naiz orain luzatuko, baina euskal liburugintzan (perspektiban ikusita) berrargitalpenik ezak kezkatzen nau ni, ez titulu kopuruaren tamainak. Beste
|
modu
batera esanda, ez sormenak baizik eta merkatuak. Ez baitut uste sortzaile aldetik epe ertainean behintzat gabeziarik edo ezinik gertatuko zaigunik.
|
|
|
Iruzkin pare bat egingo dut atzera, begien bistakoa azpimarratzeko bada ere: a) Erdal ereduan oreka
|
modu
bat ikusten da, baina ez euskarazkoan. Euskal edizioan testu ez unibertsitarioak hartzen du lehoiaren zatia:
|
|
|
Beste
|
modu
batera esanda, berton pentsatu eta egosten den materiala ez dela horrenbeste. Konstatazio hutsa da gaur egun euskaraz eskoletan zabaltzen den testuliburu asko guretik kanpo moldatuak direla bere jatorrian.
|
|
|
Azkeneko urteotan, ordea, norabide aldaketa igartzen da, eta gatazka baldin badago, gatazka horren gaindiketa herritarren erabakitik etorriko dela argudiatzen da. Autodeterminazio eskubideak, horrela, balio erantsia hartzen du, eta egituraketa politikoa aukeratzeko
|
modu
bat izateaz gain, aspaldiko gatazka politiko bati amaiera emateko modura ere agertzen da.
|
|
|
Edo, beste
|
modu
batean galdetuta: zer da elebitasuna abertzaleontzat?
|
|
|
Edertasuna, prestutasuna, pasibitatea, amatasuna eta eremu pribatuan geratzea ez dira Landaren pertsonaia femeninoen ezaugarri nagusiak izango. Landak, bere pertsonaia femeninoen bidez, giza harreman alternatiboak eta sexuen arteko gatazka beste
|
modu
batera konpontzeko aukera eskainiko digu. Aldi berean, emakumearen irudi berriak erakutsi nahiko dizkigu; horretarako, emotibitatea, autokonfiantza eta sentsibilitatea oinarritzat dituzten emakume irudiak azalaraziko dizkigu bere pertsonaia femeninoen bidez. Emakumearen ezaugarri psikologiko izan diren menekotasuna, sufritzeko gaitasuna, jakin nahi eza, dependentzia... ez dira agertzen Landaren pertsonaia femeninoarengan; are gehiago, ausardia, gizartearen aurrean ikuspegi kritikoa eta aurre egiteko ahalmena azalduko duten emakumezkoak ditugu.
|
|
|
[...] hau da, gutxi batzuengana ailegatuko zela mezua, baina gehiengoa" euskara euskara euskara" mezuaren aurrean ez zela inplikatuko eta, are okerrago, kontrako efektua lortzeko arriskua ere indar genezakeela horrela. Beste
|
modu
batera esateko, hizkuntzaren gorabeherekin sentsibilizatuta zeudenengana ailegatuko ginela berriro ere baina albo batean geratuko zitzaizkigula hain sentsibilizatuta ez zeudenak —ustez, gehienak— Bi hitzetan laburtzeko, arriskuak aurreikusi genituen, eta erabaki genuen merezi zuela beste ahalegin bat egitea.
|
|
2007
|
|
|
Gaztelaniaz Luis S. Granjel," Presencia de Vasconia en la vida y en las obras de Pfo Baroja", Boletin de la Real Sociedad Vascongada de Amigos del Pas IX, 1953, 155 eta 363 Artikulu honetan, paisaiaz gain, Barojaren Baskoniarentzat arrazaren inportantzia nabarmentzen da, eta Barojaren identitatean ere euskal arrazak (eta beharbada piska bat germaniarrak) jokatzen zuen rola: berak ematen zion inportantzia, adibidez, euskal deitura garbien zerrenda luzeari, gehi batño italiarra, edo hobeki lombardiarra (eta, beraz, saxona Barojarentzat!); nola hortik esplikatzen zuen bere psikologia pertsonala, idiosinkrasia; ustekera horrek nola influitu duen haren nobelazko pertsonaia diferenteen aiurri beti barojarrean, nobela guztiak bere autobiografia
|
modu
bat bihurtzeraino, etab. Iruditu zaigunez, argitaratzen dugun ustezko Miranderen testua, Granjelek inspiratu izan lezake agian heintxo batean.
|
|
|
Nazio ez bagara, erabakia espainol guztien artean hartu behar delako; eta nazio desberdin bat bagara, konstituzio komunak hala aginduta. Hori ez bada nazionalista espainiarra izatea eta hura
|
modu
batera ala bestera inposatu nahi izatea...
|
|
|
Atharratzeko talde horren partaideen artean aipamen berezia luke Felix Larrieu medikuak, zeren eta bere sorterritik aldenduta bizi zen arren, Zuberoako euskaraz osoki egina zen urtekari bat —Ziberoko egunaria— argitara eman baitzuen, dozena bat urtez, Paris aldetik. Kepa Altonaga ahanzturaren putzu beltzetik ateratzen hasi arte —eta egia erran Joxemiel Bidador idazleak ere aipu izan zuelarik Euskaldunon Egunkaria n—, gaur egungo euskaltzale gutiz gehienek sekula aipatzen entzun ez genuen pertsonaia horren bizi urratsak eta euskarazko lan oparoak ezagutzera ematea behar beharrezkoa litzateke,
|
modu
batean edo bestean. Pentsa dezagun soilik Azkue eta garai bateko itzal oso handiko euskaltzaleekin harreman estua zuela.
|
|
|
Idazle horien guztien iritziz, nazio anitzeko estatuetan demokrazian sakontzeko
|
modu
bat hauxe litzateke: bere baitan dauden gizatalde nazional guztiei —gehiengoa denari zein gutxiengoari— beren nazio eraikuntza prozesuari ekiteko eskubidea aitortzea34 Kymlickak eskuarki zera adierazten du:
|
|
2008
|
|
|
Baina gaur ez dut uste urtetik urtera hazkundea gertatzen denik eskaintza editorialean. Beste
|
modu
batera esanda, tiradetan galtzen dena ez dut uste tituluen igoerak konpentsatzen duenik, ez dut uste. Neure zifrarik ez dut, baina ez da gezurra izango Precisa azterketa etxeak iaz azaldu zituen datuak:
|
|
|
Hiritzar bat turista bezala bisitatzen duzunean, han zabiltza kalez kale, monumentuak, museoak bisitatzen; baina hiriaren ikuspegi globala hobekien gailur batetik edo dorre garai batetik duzu. Talaiatik beste
|
modu
batean ikusten duzu kale tartean xehetasunez ikusi duzun bera. Ni ere urtero urtero ibili naiz liburuen artean, baina galduta bezala gelditzen zara ikuspegi orohartzailerik gabe.
|
|
|
Hitz horren azpian liburuarekiko jokabide guztiak biltzen ditut, ez administrazioarenak soilki. Izan ere, eragile sozial eta kulturalen jardunak de facto ko liburugintza
|
modu
bat hobesten du, ahalak eta ezinak sokatiran bailebiltza. Galderak ditut nagusi, zenbaitetan galderan bertan erantzuna ere badagoelarik.
|
|
|
Analisigileek, kultura aniztasuneko bizikidetzari buruzko azken eztabaidetan," aitortze politikak" deitzen diote horri. Politika horiek, Euskal Herriaren testuinguru berezian, hau da, minorizazio politiko eta kulturalaren egoera kontuan hartuta, beste
|
modu
batean izendatu genituzke: " aitortze bikoitzeko eta elkarrekikoen politikak".
|
|
|
Azterketak dio hainbeste ordu igaro izanak bideo jokoetan sortu diela neska mutil horiei beste
|
modu
bateko" kableatu" bat, zeren bideo jokoak oso programa konplexuak dira, eta eskatzen diote garunari eginkizun kognitibo berriak eta beste era batzuk erabiltzeko garunaren prozesatzeko ahalmena. Hori dela-eta, gazte horiek diferenteak dira nagusiarekin eta lankideekin tratatzeko orduan; beste modu batean begiratzen diote porrotari, eginbeharrei eta lansariei.
|
|
|
Azterketak dio hainbeste ordu igaro izanak bideo jokoetan sortu diela neska mutil horiei beste modu bateko" kableatu" bat, zeren bideo jokoak oso programa konplexuak dira, eta eskatzen diote garunari eginkizun kognitibo berriak eta beste era batzuk erabiltzeko garunaren prozesatzeko ahalmena. Hori dela-eta, gazte horiek diferenteak dira nagusiarekin eta lankideekin tratatzeko orduan; beste
|
modu
batean begiratzen diote porrotari, eginbeharrei eta lansariei. Badakite, irabazteko, taldea dela garrantzitsuagoa, nagusia bera baino.
|
|
|
Festingerren arabera, uste, jarrera eta ekintzen arteko kohesiorik ez dagoenean, disonantzia gertatzen denean, abertsiozko emozio batzuk sortzen dira, eta horregatik disonantziak murrizten saiatzen da jendea. Disonantziak murrizteko
|
modu
bat izan daiteke ekintza aldatzea, autore batzuen arabera kasu ohikoena. Beste modu bat jarrera edo usteak aldatzea litzateke; ideologia marxistaren arabera hori da gehienetan gertatzen dena.
|
|
|
Disonantziak murrizteko modu bat izan daiteke ekintza aldatzea, autore batzuen arabera kasu ohikoena. Beste
|
modu
bat jarrera edo usteak aldatzea litzateke; ideologia marxistaren arabera hori da gehienetan gertatzen dena. Materialismo historikoaren arabera, ekintzak bultzatzen du jarrera aldatzera.
|
|
|
Disonantzia kognitibo bat honako hauxe izan daiteke:
|
modu
batean pentsatzen dut, pentsamolde horren arabera modu batean aritu nuke, baina, benetan, beste modu batean aritzen naiz. Adibidez, euskaltzalea izanik, benetan pentsatzen dut euskaraz egitea oso garrantzitsua dela, ezinbestekoa, eta euskara maite dut, baina benetako orduan, adibidez norbait aurkezten didatenean, euskara erabili beharrean erdara erabiltzen dut.
|
|
|
Disonantzia kognitibo bat honako hauxe izan daiteke: modu batean pentsatzen dut, pentsamolde horren arabera
|
modu
batean aritu nuke, baina, benetan, beste modu batean aritzen naiz. Adibidez, euskaltzalea izanik, benetan pentsatzen dut euskaraz egitea oso garrantzitsua dela, ezinbestekoa, eta euskara maite dut, baina benetako orduan, adibidez norbait aurkezten didatenean, euskara erabili beharrean erdara erabiltzen dut.
|
|
|
Disonantzia kognitibo bat honako hauxe izan daiteke: modu batean pentsatzen dut, pentsamolde horren arabera modu batean aritu nuke, baina, benetan, beste
|
modu
batean aritzen naiz. Adibidez, euskaltzalea izanik, benetan pentsatzen dut euskaraz egitea oso garrantzitsua dela, ezinbestekoa, eta euskara maite dut, baina benetako orduan, adibidez norbait aurkezten didatenean, euskara erabili beharrean erdara erabiltzen dut.
|
|
2009
|
|
|
Diferentzia horiek handiak edo txikiak izan daitezke, baina nekez aurkitzen da berdintasunean oinarritutako gizarterik. Beste
|
modu
batean esanda, gizarte batean beti bereizten dira goiko taldeak eta behekoak. Goikoak normalki minoria batek osatzen ditu, eta behekoak gehiengoa izaten dira, baina goikoak izaten dira botere politiko eta ekonomikoaren jabe eta, hortaz gain, beren pentsaera inposatzen diote gizarte osoari.
|
|
|
Euskal Herrian abertzaleak izan ziren frankismoaren kontrako borrokaren gidaritza eta protagonismo soziala hartu zutenak eta, beraz, gizartearen gehiengo zabal zabal batek, frankistengandik ezkertiarrenganaino, asumitu egin zuen identifikazio hori. Ondorioz, euskal idazle guztiak ia ia definizioz abertzaletzat hartuak izan dira, edo beste
|
modu
batean esanda, ia ia pentsaezina izan da norbait euskal idazle izatea abertzale izan gabe. Mota honetako irudi topikoek, noski, modu erretrospektiboan ere jokatzen dute, alegia, espresuki adierazi gabe ere badirudi euskal idazle guztiak, lehenetik azkeneraino, abertzaleak izan direla, XVI. mendean bizi izan baziren ere.
|
|
|
Bada, Pedro Perez hau gure Joan Perez poetaren herenaitona zen, hots, haren aitonaren aitona. Beste
|
modu
batean esateko, gure Joan Perez bosgarren belaunaldiko Lazarraga zen Araban. Badirudi aski izan litzatekeela haren arabartasunaz dudarik ez izateko.
|
|
|
Zientzia eta teknologia gizarte aldaketaren eragile bilakatu dira, eta baita beraz garrantzi handiko auzi publiko eta politiko ere. Beren ekoizpenek (ezagupenak, artefaktuak) eragin itzela dute eguneroko bizitzan; horrenbestez, historian inoiz baino indar handiagoz, zientziarekin
|
modu
batera edo bestera lotutako auziak esparru pribatu zein publikoan ezagutu, baloratu, babestu edo eztabaidatzera bultzatzen du gizartea.
|
|
|
Jauzi hori munduaren ber ontologizatze prozesu baten emaitza da. Bere izaera intrintsekoa eraldatzen du eta orain mundua beste
|
modu
batera uler dezakegu, Floridiren arabera. Orain mundua, biosfera ez ezik, infosfera ere bada.
|
|
|
‘informazioa’ adiskidetasunari buruz pentsatzeko modu pobretua dela. Sherry Turkle k (1997), berriz, beste
|
modu
batera ikusten du auzia; bere ustez, informazioak identitate eta erlazio askotara hedatzeko aukera ematen digu.
|
|
|
Bi interpretazioen planteamenduak guztiz aurkakoak diren arren, azken batean helburu bera bilatzen dute: Euskal Herriak estatu independente izateko duen eskubidea aldarrikatzea,
|
modu
batera edo bestera ulertuta, iraganean independente izan da eta. Lehen kasuan argudiatzen denez, batasuna komenentziazkoa izanik eta independentzia egoeratik abiaturik, euskal lurraldeek, hala nahi balute, Estatutik banatzea aldarrikatzeko eskubide osoa izango lukete, iraganean ezagutu zuten egoerara itzultzeko.
|
|
|
Nola kalkulatzen dira autore eskubideak? Bada aipatu ez dugun
|
modu
bat, sinpleena, edizio analogikoan erreferentziazko liburuetan erabili ohi dena: " honenbesteko finko", lana jatorrian ordaindu, kopuru adostua, eta bakea.
|
|
|
Etsai amorratuak ditu copyrightak oro har, eta bereziki DRMak. DRM izena bera beste
|
modu
batez interpretatzen dute: Digital Restrictions Management.
|
|
|
Lezio asko erakar daitezke gertaera horietatik, baina behinena italiar atsotitz ezagun horrek ematen diguna: Chi va piano, va lontano (beste
|
modu
batean emana ere aurkitu izan dut atsotitz hau eta kasu honetan soberan ez litzateke izanen, apika: chi va piano, va sano e va lontano; eranskin bat ere izaten du, gurean ez aplikatzekoa:
|
|
|
Bestearen kosmobisioa hizkuntzaren bitartez (edo beste
|
modu
batez) aldatu nahi izatea beti da arriskutsua, bestearen hobe beharrez egiten bada ere. Bestearentzat egokia zer den jakitea suposatzen baitu horrek.
|
|
|
Eta dualismoaz, aita santuaren ustearen aurka, eztabaidatu da, eta eztabaidatzen da, bai filosofian bai zientzian (zientzia desberdinetan). Filosofiaren historian, pentsalari batzuek,
|
modu
batean edo bestean, zalantzan jarri dute dualismoa, ez materiazko substantzien existentzia zalantzan jarriz. Epikuro (K.a.
|
|
|
Erlijio sinesmenak ulertzeko
|
modu
baten inguruan aritu gara orain arte: sinesmena uste gisa interpretatu dugu.
|
|
|
sinesmena uste gisa interpretatu dugu. Baina, oharkabean, sinesmenak ulertzeko beste
|
modu
batera jauzi egin dugu behin edo: adibidez, erlijioak nahi (edo behar) duen arima aipatu dugu lehen.
|
|
|
Edo," Jainkoa ez da ez munduaren parte eta ez munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa". Aurrerago, Niretzat sinestea ez da gauza bat hala da edo ez sinestea, baizik eta errealitatearen barnean kokatzeko
|
modu
bat, errealitateari begiratzeko modu bat, izaki guztiekin harremana izateko modu bat eta errealitatearen azken... ez dakit nola esan... funts, oinarri edo iturriarekin bizi izateko modu bat.
|
|
|
Edo," Jainkoa ez da ez munduaren parte eta ez munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa". Aurrerago, Niretzat sinestea ez da gauza bat hala da edo ez sinestea, baizik eta errealitatearen barnean kokatzeko modu bat, errealitateari begiratzeko
|
modu
bat, izaki guztiekin harremana izateko modu bat eta errealitatearen azken... ez dakit nola esan... funts, oinarri edo iturriarekin bizi izateko modu bat.
|
|
|
Edo," Jainkoa ez da ez munduaren parte eta ez munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa". Aurrerago, Niretzat sinestea ez da gauza bat hala da edo ez sinestea, baizik eta errealitatearen barnean kokatzeko modu bat, errealitateari begiratzeko modu bat, izaki guztiekin harremana izateko
|
modu
bat eta errealitatearen azken... ez dakit nola esan... funts, oinarri edo iturriarekin bizi izateko modu bat.
|
|
|
Edo," Jainkoa ez da ez munduaren parte eta ez munduko parte guztien batura, ezta ere munduari eragiten dion energia fisiko hutsa". Aurrerago, Niretzat sinestea ez da gauza bat hala da edo ez sinestea, baizik eta errealitatearen barnean kokatzeko modu bat, errealitateari begiratzeko modu bat, izaki guztiekin harremana izateko modu bat eta errealitatearen azken... ez dakit nola esan... funts, oinarri edo iturriarekin bizi izateko
|
modu
bat.
|
|
|
Arregiren baieztapenak ulertzea zaila gertatzen zaigu, oso zaila, eta, ondorioz, zailtasunak dauzkagu haiek eztabaidatzeko. Zalantzak zalantza, azkeneko esaldiak(... errealitatearen barnean kokatzeko
|
modu
bat...) aintzat hartuz, esan genezake Arregi ere erlijio sinesmenak interpretatzeko bigarren modu horretara hurbiltzen dela. Agian, ildo beretik, Wittgensteinen arabera, erlijioa ez dago lehian zientziarekin.
|
|
|
Interpretazio hori zuzena baldin bada, sinesmenen jokoak gainerako usteen jokoa arautzen duten erregelei (edo arauei edo printzipioei) men egin die. Horixe da, bada, erlijio sinesmenak ulertzeko
|
modu
bat.
|
|
|
Arduratzekoa da ikustea ez dugula inolako babesik erasoen aurrean. Epaiketa horiek ahuleziaren isla dira, begiratzeko
|
modu
baten debekua.j
|
|
|
Bigarrena, Xabier Kintana euskaltzain osoak eginiko argitalpena, Leizarraga protestantearen testutik ekarria. Bitzuok erakusten dute zerbait desberdin, zerbait diferente, bi biok nahi dutelako erakutsi Euskaltzaindiaren presentzia, egun, beste
|
modu
batean gauzatu behar dela euskalgintzan. Erresistentzia aldietan nahiz demokraziaren garaietan, Euskararen Akademia dugu bilgune eta batzar-toki, guztion artean garatu duguna.
|
|
2010
|
|
|
Goiko grafiko ia bera da, nahi baldin bada, baina gorabeherak zehatz adierazi ahal izateko 2000 urtea hartu da erreferentzia gisara, eta horrek informazioa beste
|
modu
batera nabarmentzen du. Aurtengo datuaren balioa nabarmen ageri da; izan ere, 2000 urteko ekoizpenarekin alderatuz, 63,5 puntu gora dago 2008 urtekoa, eta iazkoaren gainetik 23 puntu.
|
|
|
Esango nuke gizartearen eboluzioa ez duela jarraitzen. Beste
|
modu
batera esanda, eremu honi dagozkion gaiak erruz kontsumitzen ditugu, erabiltzen ditugu, ekoizten ditugu, baina... erdaraz. Ez ote dugu erdaraz bizi musika, argazkia, zinema, mendizaletasuna, kirola?
|
|
|
Bide luze honetan liburugintza beste askotan ere landu dugu,
|
modu
batera edo bestera, egunkari, aldizkari eta batez ere liburuetan, Euskal idazleak, gaur eta Euskal kultura gaur lekuko. Zehatz zehatz gaiari lotuak dira, baita ere, XX. mendeko euskal liburuen katalogoa bost tomotan eta 2007an argitara eman nuen 30 urte liburugintzan, hain zuzen ere 1976tik 2005era aldizkari honetan egin ditudan lanen laburpentxo eguneratua.
|
|
|
garapen iraunkorraren kontzeptuaren historia soziologikoa, iraunkortasuna ekologia akademikotik, zientziaren erantzukizuna Europan, nazioarteko iraunkortasun zientziaren ibilbide bat, bioetikatik osasun eta bizi kalitatearen arteko aurkezpen bat, zuzenbide eta enpresa erantzukizunaren arteko lotura, eta gizarte erantzukizuna unibertsitateko plangintzan. Hemengo ekarpenek teoria eta praktika batera aurkezten dituzte,
|
modu
batean zein bertzean. Horrez gain, beti lorgarria izan ez arren, zenbaki berezi honetan emakumezko eta gizonezko sinaduren arteko oreka mantendu da; iraunkortasunaren konponbidearen erdiak gutxienez emakumezkoa izan du —nahiz eta historian zehar iraunkortasunik ezaren arazoek kasik gizonen eskuen jatorria izan duten, berdintasun printzipioa urratuz— Hurrengo paragrafoetan monografiko honetan parte hartu duten egileei buruzko testuinguru laburra azalduko da.
|
|
|
Naturak garatutako egiturak egokituz teknologia iraunkorrak nola diseinatu ikastea, horra biomimikaren funtsa. Natura ikusteko eta balioesteko beste
|
modu
bat da eta natura ingurunetik ikas dezakegun horretan oinarritutako ikuspegia ekartzen du (Benyus, 2002).
|
|
|
Inkestei eta mezu politikoari dagokienez, Nafarroan hasi ziren analisi soziolinguistikoen erabilera euskararen aurka. Pegenauteren garaian hasi zen soziolinguistika ohikoa ez den
|
modu
batean erabiltzen. Erabilera horren arabera, gutxiengo batek erabiltzen duen hizkuntzari lekua ematen bazaio estatuaren instantzietan, gehiengoa diskriminatzen ari gara.
|
|
|
Ikusi ditugu ikerketaren argitzaile batzuk eta saiatu gara aurreuste batzuk auzitan ipintzen ere. Idazlanaren azken atalean Europar Batzordeak zientziaren iritzi sozialen inguruan oraintsu egindako lanei arreta ipiniko diet. Azaletik bada ere, azken urteotako bilakaerak orri hauetara aldatuko ditut, gero momentu hauetan auzia zertan datzan zehaztuko dut eta, azkenik, gure ikerketaren laguntzarekin auzia beste
|
modu
batean ulertzea proposatzen ahaleginduko naiz. Nire ustea da instituzioek zientziaren pertzepzio sozialez egindako diagnostikoa ez dela egokia, hortik proposamenen desegokitasuna.
|
|
|
Une horretan ez da amaitutzat ematen zientzia eta demokraziaren teoria bat, baina ebaluaketa prozesuan elementu alternatiboak integratzea eta zientzia ulertzeko
|
modu
bat irudikatzea lehen pauso bat da. Hurbilketa analitikoari dagozkion auzi horiek lehen urrats bat dira zera baieztatzeko:
|
|
|
Instituzioen erretorika berria zientzian oinarrituriko berrikuntzaren hizkuntza zaharrean oinarritzen bada, bere rola
|
modu
batekoa izango da eta kasu horretan konfiantzaren defizita gainditzeko prozedura berriak nahiz teknologia baten arriskuak erregulatzeko neurriak zientzia politikaren eredu bat berrekoiztera letozke; lan honetan konfiantza eta arriskuaren definizio operazionalari arreta ipini zaio, pertzepzio sozialak aztergai hartu eta aldagai esplikatzaileak identifikatu dira. Horiek dira zientziaren kultura zibiko batean sakontzen hasi ahal izateko aldez aurretik aintzat hartu beharreko ideiak.
|
|
|
Parte hartze politikoari dagokionez, Stoaren jarrera paradoxikoa izan zen: erromatar boteretik beti gertu, estoikoen eragina,
|
modu
batez edo bestez, onerako edo txarrerako, oso nabarmena izan zen erromatar garai osoan. Izan ere, Seneka Neron enperadorearen maisu eta laguntzaile izan zen, Arrianok (Epiktetoren dizipulu eta editorea izan zenak) goi mailako karguak bete zituen Trajanoren eta Adrianoren administraritzetan, eta Marko Aurelio bera, aldi berean, Erromako enperadorea eta filosofo estoiko handia izan zen.
|
|
|
Errespetu gutxirekin egin nuen. Euskaltzale zaharrek merezi zuten gauzak beste
|
modu
batean esatea. Baina gazte batek bere mugak ditu, ezta?
|
|
|
Denbora bat egin zuen, ez zen irakasle postuaren jabe eta, bukatu zuenean, eraman egin zuten. Ondoren etorri zena beste
|
modu
bateko maisua zen, sistemaren guztiz barrukoa, eta horrek moztu zuen Gotzon Egañak egin zuen susperralditxoa.
|
|
|
Gogoan izan urte haietantxe hasi zirela Arantzazun seminario berria egiten. Lehendik zegoena botako da gerora, eta seminario handi hura, oraindik ere beste
|
modu
batera irauten duena, orduan hasi zen egiten. Bien bitartean, eliz jendearen artean, 1968ko Maiatzaren aurretik beste iraultza bat ezagutu genuen, Kontzilioarena.
|
|
2011
|
|
|
Lehen ikusi dugu eboluzio lerroa balio absolutuetan. Informazio hori bera beste
|
modu
batera azaltzen du ondoko grafikoak. Hau da, 2000 urtea hartu erreferentzia nagusi gisa eta horrekiko alderaketak urtez urte markatuz zehatzago atzematen da eboluzioaren tamaina.
|
|
|
Segun eta zer nabarmendu nahi den,
|
modu
bateko edo besteko tipologia ateratzen zaigu. Errealitatea ahalik eta osoen islatu nahian, azken urteotan tipologia hibridoa egin ohi dut, bi aldagairen ardatzean jiraka:
|
|
|
Estrabon dugu iturri nagusia. Lehen mendeko geografoa, hala ere, ez zen hemen izan eta zeharkako
|
modu
batez, hemendik ibilitako militar; eta bestelakoen bidez jaso zituenak baliatuz, iberiar penintsulako iparraldeko herrien berri utzi zigun. Ondoren, Ptolomeoren kartografiak ere argibideak ematen ditu.
|
|
|
Espazio baten antolakuntza soziala modu ugaritan ageri zaigu mendez mende. Giza taldeek, batetik bestera ibiliz gero, erdi nomadak izanik,
|
modu
batera irudikatu eta antolatuko dute beren ingurunea. Monasterioak edo handikien nagusitza, eraikin jakin baten inguruan, populazio finkoa izanik beste era batera.
|
|
|
Identitatea ez da gauza bukatu bat, itxia, zerbait norberak eduki daukana edo galtzen duen zerbait; nortasuna dugu izate
|
modu
bat, eta izateak norberaren bizitzan aldatuz doaz, ibili dabilen eta etorri datorren aukera bat, egoteko modua. Beti dago jokoan nortasunean irautea, berez mugikorra delako eta une oro aldakorra delako, ura bere errekan etengabe aldatuz doalako, Heraklitok adierazi zuen bezala; baina errekak ere bere erretena du, bere ubidea, hau da, muga batzuk ditu mugikortasunak ere.
|
|
|
Inkestaren emaitzak estatuz estatu analizatzen badira nabarmentzeko joera bat dager. Interneten eduki handia duten hizkuntzen hiztunek tolerantzia txikiagoa dute beste hizkuntzetan dagoen edukiarekiko edo,
|
modu
batean esanda, Interneten eduki gutxi duten hizkuntzen hiztunek beste hizkuntza batean dauden edukiak onartzeko joera handiagoa dute. Hori Zipren, Maltan edo Eslovenian nabarmen ikusten da.
|
|
|
Sobra ere, errebelazioaren mugak tenkatzen dituzten zientziaren ondorioak dirateke abusu horiek. Edo beste
|
modu
batera esanda, arrazoimenak giza konstruktuak agerian uzten dituenean gainditzen ditu zientziak mugak.J
|