|
2015
|
|
|
Argiak itzali zituzten eta fokuak piztu. Amerikar batek euskaraz izango
|
lukeen
azentu berdina zuen gizon sendo baten ahotsak ongietorria eman zien bertaratutakoei, eta ohiko erretolikaren ondoren, iritsi zen herri kirolariak (gihartsuak eta burutsuak) banaka banaka deitzeko tenorea. Makina bat ke sortutako ke makina ari esker, laino artetik atera gintuzten banaka banaka, gertatzen ari zen guztiari oraindik laino artetik bezala begiratzen bagenion ere.
|
|
|
teknologiaren laguntzarik gabe, musika instrumenturik gabe, aparteko efekturik gabe… eta zortzi ordu? Ameriketan zortzi orduz estadioa beteko
|
lukeen
jarduna ez da bertsoa, herri kirola baizik.
|
|
2016
|
|
|
Eta geurea bezalako egitura eta funtzionamendu hetereoa duen aldizkari baten kasuan are gehiago: bilera bat egiten da eta ‘honi deitu litzaiokek’ eta horri galdetuta ‘hark egingo likek/ n testua’, eta testua egingo
|
lukeen
horrek ezin duela ‘lanez lepo nabilen/ k’ baina ‘beste hari eskatzen badion/ k igual…’ ta hark ‘bueno saiatuko naun/ k, baina egun zehatz horretan izan liken/ k…’ eta ohikoan lan egiten duen argazkilariak ezin du, kanpoan dago egun horietan (Lubaki Sirian bertako gerraren jarraipena egiten, Conny Berlinen familia bisitatzen, Galder Estatu Batuetan Berri Txa...
|
|
2017
|
|
|
2010ean hasi ziren irakasle moduan eta, egun, 5 gune ditu 400 ikasle baino gehiago jaso dituztenak; metodologia ere garatu du urteen poderioz. “Payadore jaio edo egin behar ote den eztabaida beti izan dugun arren, Guillermo Velázquez mexikarrak esango
|
lukeen
moduan, inprobisatzailea eginez jaiotzen da”. Gabottoren aburuz, jaiotzaz denak ere lan asko egin du perfekzionatzeko, eta hori eskoletan egiten da.
|
|
|
Espainia gutxietsi gabeko abertzaletasuna, nolabait esatearren. Zaila egiten zait egungo testuinguruan halako bertsorik irudikatzea, ezta halakorik kantatuko
|
lukeen
bertsolaririk ere.
|
|
2018
|
|
|
Halaber, emakume bertsolariek elkarren artean sortu dituzten sareak funtsezkoak dira genero desberdinkeria gainditze aldera. Aipatzeko modukoak dira Ez da kasualitatea saioak, Ahalduntze bertso eskola, Zilekoa… Bestalde, funtsezkoa da bertsolaritzaren esfera publikoan gertatzen ari dena, eremu horretan eztabaidagai baitago zer den bertsolaritza eta nondik jo
|
lukeen
. Azken Txapelketa Nagusian, adibidez, hobetsi beharreko bertsokerari buruzko eztabaida publikoarekin batera (Twitter en, saioetako publikoan, lagunarteko solasaldietan, lankideekin hizketan, umeen jolas parkeetan gurasoen artean, elkarte gastronomikoetan…) eztabaidagai zeuden generoari lotutako hainbat alderdi, eta horrek eragina izan zuen Txapelketan, hainbat eratakoa gainera.
|
|
|
Bigarrenean, Francisco Bergamin orduan ministro ohiak, Jose Bergaminen aita zenak, Zaragozan emandako hitzaldi interesgarria kontatzen digute: Europako Gerran (Lehen Mundu Gerra) Espainiak izan behar
|
lukeen
neutraltasun jarreraren alde. Hirugarren zutabean, klase diferenteko notiziak, nahas mahasean:
|
|
|
Zikloari amaiera forma eman nahi diot, lankarga handia suposatuko
|
lukeen
errodajerik gabe. Horregatik ez naiz publikatzen saiatu, aurrerago erabakiko dut.
|
|
|
Komunikabideetan ere presentzia handitu beharrean gaude, prentsa idatzian zein irrati telebistetan; kontuan izanda, bestalde, bat bateko ahozko poesiaren hauskortasuna masa hedabideetan sartzen denean, eta trataera axolagabe edo instrumentalizatuak sortu
|
lukeen
folklorizazio arriskua. Ez dago glosarekin lotutako ekitaldiei modu iraunkorrean espazioa eskaintzen dion hedabiderik, salbuespen bereziak kenduta.
|
|
|
Hautu hori eginez gero, guztiz zilegi litzateke, eta eskertzekoa ere. Baina ezin zaio eskatu entzuleen zati handi batek ulertu edo onartuko ez
|
lukeen
bertsoa zapla kantatzeak eragingo liokeen deserosotasunerako arriskua hartzea. Horrek ez du erran nahi Txapelketa honetan ez denik izan gogoeta berri eta interesgarririk, deblauki batzuetan, hitz erdika eta finezia handiarekin beste batzuetan.
|
|
2020
|
|
|
Egoskorkeria horren erruz, askoz lan gehiago eman dit tesiak, 200 urteko historia mediatiko eta sozial batean murgildu bainaiz, eta hanka sartzeko arriskuak ere biderkatu egiten ditu zabalera jotzeak… Baina gustura gelditu naiz hartutako erabakiarekin: lanak bestela izango ez
|
lukeen
ikuspegi orokor bat eskaintzen duela iruditzen zait.
|
|
|
Kulturgileen kexua ozen entzun da itxialdi honetan eta greba digitala ere deitua izan da. Kulturak duen eta behar
|
lukeen
balioaren eztabaida azaleratu da, sorkuntzari zor zaion diru ordainarena, egileen lan baldintzena…
|
|
2021
|
|
|
Bagenuen zer kontatzekoa komikira eramanda. Ez dakit bertsotan komiki bat jarrita nola funtzionatuko
|
lukeen
, baina bertsolaritzari buruzko komiki batek, behintzat gaiarekiko interesa duenarentzat, nire ustez funtzionatzen du.
|
|
|
Ikerketarako bide ugari ere zabaltzen du Auspoak. Baliatzen ari al dira horiek
|
lukeen
neurrian?
|
|
|
|
lukeen
sistemaren aurka
|
|
|
Benetan uste dut bertsolariek ahotsaren lanketari etekina atera diezaioketela, betiere lanketa hori haien profilera egokitua bada. Bestalde, lan honen asmoa ez da izan inolaz ere ahots hezkuntzaren helburuak bertsolaritzan ezartzea, baizik eta haien komunikazio funtzioa hobetuko
|
lukeen
alderdiak biltzea eta, horrela, kantatu nahi duen edonork egiteari utzi beharrik ez izatea alderdi horren inguruan formazio egokirik jaso ez duelako.
|
|
2022
|
|
|
Behin eta berriz ikusi ditugu ETBk zuzenean grabatu zituen irudiak. Esatariak estilo liburuetan debekatua behar
|
lukeen
“dantesko” hitza errepikatzen zuen ikusten ari ginena kalifikatzeko, hala egin ohi dutelako beti kazetariek triskantza edo hondamendi batek ondoren uzten dituen irudi lazgarriak deskribatzeko, eta txapelketako finaleko episodioak utzi zuen panoramak ere asko zuelako Danteren infernutik.
|
|
|
Aulki baten gainean jarri du sikatzen. Bularretakoa lurrean utzi eta ohera sartu da emeki, ordu honetan hartu
|
lukeen
pilula hartu gabe.
|
|
|
Agian lehen bertso batean epikak bazeukan halako efektu bat, eta oso erraza zen bertso batean edo bertsoaldi batean publiko guztia kontent egotea; jende guztiarentzat hori zen saioko bertsoaldia. Gaur egun zalantzak ditut Miribillan egon zen publiko guztiari galdetuz gero zein izan zen bere bakarkako gustukoena jende guztiak berdina erantzungo
|
lukeen
. Horrek adierazten digu gustuak ere zabalagoak direla.
|
|
|
Badakigu haizea ate joka ibitzen dela, leihoak zabaltzen dituela baimenik eskatu gabe, teilak harrotzen dituela, idortzen geneukan arropa eraman dezakeela, egosten ari behar
|
lukeen
ikatz txondorra erre dezakeela… Bertso paperak ere milaka eraman omen ditu betirako, haizeak. Lapurrari zemai eginez, Piarres Ibarrartek galera horren zati on bat estali zuen.
|
|
2023
|
|
|
nahi
|
lukeen
barkamen bila
|
|
|
Anitz maitatu nuen sortu zen giroa”. Bide berean, zein saioetan kantatzea nahiko
|
lukeen
galdetuta, Euskal Herria Zuzenean jaialdian egiten den bertso saioa aukeratu du.
|
|
|
moldaketa txiki batzuk dakartza, ukitutxoak, bertsoaren festa handia zinez izan dadin emozioen eztanda. Neurriok, noski, behin behineko erreforma gisara plazaratzen ditu, berak desio
|
lukeen
egun handia iritsi artean: lehia puntuatuarekiko morrontza akabatuko den eguna, zeinetan bertsoak jauzi egingo duen pabiloietatik –are, oholtzatik– kanpora, eta auzoan firin faranduko den airoski, ez soilik taberna zuloan –otoi! –, ezpada okindegian, blokeko bizilagunen bileran, jolas parkeko txirristan, xorien xorroxioetan; bizitzan, finean.
|
|
|
Ziklismo ereduari jarraituz, ondo legoke urtero ibilbidean aldaketak baleude –egiturazko aldaketak, alegia, ez soilik fasez aldatzean egindakoak– Irudikatu zenbateko jokoa emango
|
lukeen
–faboritoen zerrendak urtetik urtera zeharo iraultzeraino–: “aurten zortziko txiki dezente sartu ditenk, kasu Peñagarikanorekin”; edota, “kanporaketak puntu erantzunez lepo zatozank, ea Sorozabalek sorpresa eman behar duen! ”.
|
|
|
Hots, bertsolariak egin diezaiola aurre minus etik abiatzeko arriskuari. Txapelketak behar
|
lukeen
ikuskizun durduzagarriaren tamainako diosala botatzen ez badu – “Ahal dela ihes egin nahi nuke/ puntu ta lehiaren sutik/ ohar gaitezen gaur eta hemen/ herri bat dugula zutik” edo tankerako kalamatrikaren bat– epaileak aske sentituko dira bost puntuxka kentzeko. Egiaz, neurri honek alde erantzira ere funtziona dezake:
|