|
2000
|
|
|
Orain tabernan ez du inork bertsorik eskatzen. Orain plazako lanak egin, soldatatxoa kobratu eta iluntzerako etorri
|
liteke
etxera. Alde horretatik asko irabazi dugu.
|
|
|
Ez naiz euskara batuaren kontrakoa, baina gaurko euskara batu askoren kontrakoa bai. Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut askotan eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera esan
|
liteke
lau edo bost modutara eta askotan gure herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte. Nik herri hizkuntza dut gogoko eta badakit, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala.
|
|
|
Urtebete inguru daramate «Arraultza delikatuak» kafe antzerkirako ikuskizuna taularatzen UEMAren barne dauden herrietan. Nahiz eta eredutzat euskara erabili, lanaren mamia hizkuntza gutxitua duen beste herrialde batera egokitu
|
liteke
. Kataluniara, Bretainiara, Korsikara...
|
|
|
1999koak luzatu dira edo aurrekontu berriak egin. Orain posible izan ez dena urtarrilean gauza
|
liteke
, hala ere. Oso bestelako egoera da Nafarroako Foru Komunitatekoa, non UPN eta PSNren akordioak aurrez eraman duen oposizioaren ezezkoa.
|
|
|
esateko. Idazteak berak, forma osoak erabiltzea eskatzen du, gero diskutitu
|
liteke
|
|
|
Koldok ere, azken boladan, idatzi du zenbait gauza gaiaren inguruan. Dagoeneko jorratu ditugu esparru batzuk baina gehiago ere sakondu
|
liteke
. Bultzatu behar bada, zein eremutan bultzatu behar da euskalkia, zeinetan lehenetsi?
|
|
|
Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan gure historiak hartzen duen birak egiten gaitu desberdin seguruenik beste herri askorengandik. Ozta ozta libratu garela esan
|
liteke
|
|
|
Are gehiago, batzutan egin dezakezu lan bat hain zuzen umerik ez daukazulako, sentitu nahi duzulako zer sentitzen den ume bat daukazunean, eta zure pertsonaiak dauka ume bat eta zuk ez. Ordezkoa ere izan
|
liteke
. Ez dago nire esperientziarekin lotua.
|
|
|
Aukeran nor nahiago duzu boterean, PP ala PSOE? PSOErekin gatazkari irtenbidea ematea errazago izan
|
liteke
–
|
|
|
Felipe Gonzalezek presidente kargua utzi zuenean Perez Esquivelen bitartez mahai azpiko negoziaketak zituen ETArekin. PP baino prestuago egon
|
liteke
PSOE gaiari heltzeko. PPk espainoltasunaren esentzia egin du euskal arazoaz.
|
|
|
Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta azken ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da. Liburu hau, Laspiurrek aurretik argitaratuak zituen zenbait lanen osagarri dela esan
|
liteke
, eta autore honek Eibarko euskararekiko zuen arduraren erakusgarri da. Liburua neurri batean berezi egiten duen ezaugarrietariko bat, azalpenak eta ematerakoan eibarrera erabili izana da.
|
|
|
zarra izan
|
liteke
|
|
|
Bestalde, euskarazko bertsioan Jose Ramon Soroiz izango dugu tronpetajolea. Interesgarria izan
|
liteke
beraz, bi bertsioak ikustea, bien antzezteko erak ezberdinak izango baitira.
|
|
|
Bertan izateak existitzea esan nahi du, besteen arma berez borrokatzea. Zibermunduan izan ezean, nola pentsa
|
liteke
etorkizunik eraikitzea?"
|
|
|
Erdibidea bizkaiera batuan egon
|
liteke
, Bermeoko ikastolan eta beste batzutan egindako moldez. Alegia, egoera informalari herrikoan lasai egin, eta irakaskuntzan, lehen urteetan behintzat, bizkaieraz.
|
|
|
Petrolio karga horren erosketa, finantza merkatuetan egiten den titulu trukaketa bat da (benetako petrolio gordin kopuru batean oinarriturik). Titulu hori, goiz batean zehar, 20 aldiz baino gehiago alda
|
liteke
eskuz, New Yorken edo Londresen. Salmentaren kostua merkatuko prezioen arabera ezartzen da
|
|
|
Hori dela eta, TVE eta Antena kateetara jo dute Pausokakoek egitasmoa eros diezaieten. Finantziazioa lortuz gero hortaz," Erick eta erresuma magikoa" 2002 urtean izan
|
liteke
ikusgai. Bien bitartean, Dibulitoons ekin egindako elkarlanaren emaitza ikusita," Alex eta Alexis" eta" Maroons" animazio telesailak ekoizteari ekin diote
|
|
|
Gendarmeen" zodiac" a olatu batek irauli eta goitik behera blai eginda aldegin zuten eurek. Zer espero
|
liteke
biluzik egotea galerazten den mundu batean?
|
|
|
Hau da, Nafarroako populazioaren bi herenek gutxienez elebitasuna nahiko luke 40 urteko epean. Izan ere, matrikulazio datuek bat egiten dute horrekin eta esan
|
liteke
pentsatu ez ezik horren aldeko apustua ere egiten dutela. Azter dezagun alderdiz alderdi:
|
|
|
" Ziurrenera bi aktoreentzako lana da, gizon eta emakume batentzat, alegia. Hirugarren bat ere sar
|
liteke
".
|
|
|
Orain arte zinemak pinturatik nahiz eleberritik hartu ditu elementuak, eta zinemak aukera gehiago dauzka gauzak kontatzeko antzerkiak baino, denbora eta espazioari dagokienez bereziki. Bada, hor egon
|
liteke
koska. Jakina, antzerkiaren indargunea hitza da eta zinemarena aldiz, irudia.
|
|
|
Euskarak, agian lehen aldiz, gailentzeko tresna bat izango luke. Komunitategile bihur
|
liteke
, ziberespazioan denik eta eginkizun prestijiotsuena. Areago.
|
|
|
Nola
|
liteke
oriotar bat ehiztari izatea?
|
|
|
Lehenean, Asanblea Nazionaletik Korsikako Asanbleara korsikar eskuduntzak pasatzea ahalbidetu litzateke. Bigarren fasean, berriz, legeak egiteko boterea gauza
|
liteke
. Noski, horrek Konstituzioaren aldaketa ekarri behar luke", adierazi digu Xabi Larraldek.
|
|
|
Herri gehienek zeukaten ohiko bilera leku bat (horrela deitzen zitzaien erromeriei). Urteen joan etorrian, ordea, gizartearen ohiturak aldatzen joan diren heinean, Euskal Herria hiritartu egin dela esan
|
liteke
, eta festarako ohiturak ere bai. Usadioen aldaketak zuzen zuzenean eragin du herri dantzetan.
|
|
|
Israelek ez du iñoiz utziko" negar zotiñen pareta". Baiña ba
|
liteke
kristau eta musulmanen leku santuak Jordaniari emanak izatea. Golan::
|
|
|
Biziki garrantzitsua da Miarritzeko kontragailurran azaltzea zein Europa eraiki nahi duten estatuetatik. Abenduko gailurra berant izan
|
liteke
erreakzionatzeko.
|
|
|
Bestea, Ermuko izpiritua deitua da. Trantsizioa, ikur kontrajarri hauen inguruan eman
|
liteke
. Ordea, 1976ko trantsizioan gertatu ez bezala, euskal espainolak edo espainolak espainolismoa nolabait deitua eta Espainiako estatuak orduan ez zuten oinarri soziala dute egun. Identitate honek orduan ez zuen sozietatean legitimitaterik, estatua krisian zegoen eta korronte hauek ere bai.
|
|
|
HBren eta Batzarreren arteko hurbilketaz gain, beste jendeekiko hurbiltze moduko bat eman zen, erakargarritasun bat piztu zen. Hori izan
|
liteke
HBren inguruan gauza daitekeen batasun handiena, esparru tradizionaletik harantzago doana. Egun oso zaila da hori gauzatzea.
|
|
|
Jon Sarasua, Sebastian, Andoni, Peña... Ez diot horiek bakarrik direnik, baina tipologia agortu
|
liteke
gutxi horietan. Horren ondorenean sortzen da belaunaldi bat askoz ere multipolarragoa.
|
|
|
garai berri hauetan eta gauzak zihoazen moduan, edo autoantolatzen gara mugimendu kultural moduan bertsoaren transmisioa eta hedapena ziurtatzeko, edo bestela ez diogu etorkizunari aurre egingo. Esan
|
liteke
bertso mundua nahi genuen lekura joan dela, ez dakigu ongi edo gaizki, baina azken 15 urtetan nahi genituen pausoak eman ditugu mugimendu bezala.
|
|
|
Baina ahalegina non jarri behar da? Ahalegina egitea berez azaleko diren gauzatan (eszenografian...) polita izan
|
liteke
, baina barruko mugen esplorazioa da benetako esperimentazioa: hartu dezagun bertsolari bat edo bi eta inbestigatu bat bateko bertsolaritzaren mugak non dauden.
|
|
|
Bertsolarien artean ugarien ezker abertzaleko jendea egoteak, ez dut hori frogatzeko daturik baina zabaldurik dagoen ustea da, hala izanda ere bertso saioetan joera politiko jakin batzuk nagusitzeak ez du esan nahi proiektua bera joera politiko hori indartzeko asmatua denik, gaur egun zenbait politikoren artean zabalduegi dagoen arrazoitzeko eskemakin aritu behar ez badugu. Agian izan
|
liteke
gizartean zenbait joera politikok ez dutela beste batzuk duten erraztasunik beste erabakigune batzutan egoteko. Proiektuak denei irekitzen dizkie ateak baina horretan ere badu zeregina Elkarteak, hoztuta dabiltzan horiei sinistarazten, denentzako, azken batean bertsoaren eta bertsolaritzaren proiektua baita.
|
|
|
Bertsolari batek baino gehiagok Elkarteari eskatzetik Elkartearen proiektuetan bustitzeko urratsa ematera pasa behar du. Hau izan
|
liteke
Euskal Herriari alor honetatik egin diezaiokegun aportaziorik aberatsena. Gure herriaren partaide, euskararen bizigarri eta bizitzaren edergarri izanez.
|
|
|
Hau nola sinetsi daiteke? Eta sinetsi daiteke dabilen ahots bakarra komunikabideetan sinetsi bezala dabilelako, eta orduan posmoderniak dakarren ideologien desegitearen teoria hori hainbeste zabaltzea esplikatu
|
liteke
bakarrik komunikabideetan lorito funtzioa betetzen duten asko daudelako. Niretzako, adibidez, momentu honetan euskal gatazkari dagokionez gatazkaren elementu indartsuenetariko bat komunikabideak eurak dira, salbuespen txiki txiki batzuk ezik.
|
|
|
SU ETENAREN amaiera duela urtebete iragarri izanak gogoeta ekarri du klase politikoan. Zer egin
|
liteke
egoera hartara itzultzeko. PP eta PSE EEk hauteskundeen gurutzadarekin jarraitzen dute, hori bai, azkenotan intentsitate maila txikiz.
|
|
|
Sarrionandiaren esanetan, Durangoko irteerako zuhaitz horrek pelegrina, bidazti edo nabigatzailea izan nahi luke, baina bere erro sakon ikaragarriek eutsi egiten diote lurrari itsatsita, leku liriko horretan. Ikusi batera esan
|
liteke
zuhaitz hori Sarrionandiaren obraren irudi bat dela, leku lirikoan kokatua dagoela esaten du iturriaren ondoan, bere prosaren lirikotasunaz eta metaliteraturaz (iturriez) egin diren hainbat aipamen kritikori irri egin nahiez bezala.
|
|
|
hizkuntza kultua, periodo luzeetakoa, mailegu anitz darabiltzana, zehaztasun lexikal eta sintaktikoaren onetan, euskara batuaren arauak betez nolanahi ere. Efektua bitxi samarra da, aitortu behar dut, baina gutxi gorabehera horrelatsu imajina
|
liteke
izango litekeela euskara idatzia Joanes Leizarragaren bideak aurrera egin balu.
|
|
|
izan ere, narratzaile autodiegetikoa dena une batean narratzaile estradiegetikoaren lekua betetzen saiatzen baita. Edo maila estradiegetiko eta intradiegetikoaren aldizkatzea ere izan
|
liteke
.
|
|
|
Markina aldeko euskaran, zenbait hitzetan, orain ere nabari da joera hori; z ren ahoskera markatuak utzitako arrastoa izan
|
liteke
.... Dena dela,, erretza?
|
|
|
Era berean, populazioetorkinaren presentzia nabarmena edo kulturaren globalizaziorako joerak aurkitzenditugu, eta horiek zaildu egiten dute, modu argi batean, nagusiki oinarri etnikoa izangolukeen nazio nortasunaren eraikuntza. Honengatik guztiagatik, talde nazional batekokide izatearen pertzepzioa ezaugarri kultural komunen presentzia bezain garrantzitsuaedo agian are garrantzitsuagoa izan
|
liteke
nazio nortasunaren eraikuntzan. Honek ezdu esan nahi, ordea, ezaugarri kultural batzuek ezinbestekoak ez direnik; batzuk, gainera, erabakigarriak izan daitezke, hizkuntza esaterako.
|
|
|
– Kableari dagokionean, sare baten titularra ezin
|
liteke
aldi berean beste batena ere izan, baldin eta guztira 8 milioi biztanletik gorako biztanleria potentzialera helduko balitz.
|
|
|
Dualitatehoni jarraituz, nazionalismoa berdin lerratu izan da iraultzaren nahiz kontrairaultzaren alde. Berdin suerta
|
liteke
liberal zein kontserbakoi, ezkertiar zein eskuindar,...
|
|
|
Hamlet enaez da gure galdera. . Izan ala ez izan?, izatekotan, gure egoeraren deskripzio zuzenbat izan
|
liteke
, izan ala ez izatearen kinka horretan dagoelako gure herria.
|
|
|
F) Gaur egungo arazo makroekonomikoei aurre egiteko, subiranotasunarendefentsan tresna boteretsua izan
|
liteke
instituzionalizazio monetarioa, barnekoa zeinatzerrikoa.
|
|
|
Beraz, eredu osoa honelaxe laburbil
|
liteke
:
|
|
|
psikoanalista izatea. Nor izan
|
liteke
bermatzaile. Nork berma lezake beste subjektu bati buruz ari dela, berau,. Wo Es warsoll Ich werden?
|
|
|
Masailezurraren tentsioak gatazka batadieraz dezake, kosk egiteko bulkadaren eta halako ekintza batek gurasoen aldetikekar ote ditzakeen errepresalien beldurraren arteko gatazka, hain zuzen. Tentsioberdina lot
|
liteke
negar egiteko gogoarekin, eta horrek gurasoen haserre edo errefusa ekar ote dezakeen beldurrarekin. Tentsioek askotariko esanahiak dituzte, etahaien jatorrian konpondu gabeko zenbait gatazka emozional egon daitezke.
|
|
|
Gainera, badaude sailkatzen zailak diren autoreak ere, jakina, aipaturiko taldehorietara egokitzen ez direnak, edo eragiteko asmorik gabe eragina izan eta geroFamilia Terapiaren arloa zabaltzen jarraitu ez zutenak. Azken kasu hauetako batizan
|
liteke
John Bowlby, Tavistock Child Guidance Clinic eko haurren psikiatra; klinika hau nagusiki orientazio psikoanalitikoa duen Tavistock Institute izenekoLondresko erakunde ezagunekoa da; J.Bowlby k 1949an argitaratu zuen Familiakotalde tirabiraren azterketa eta gutxitzea (Bowlby, 1949) izeneko artikulua etabertan bere pazienteen banakako tratamenduaren laguntzaile modura familiaosoekin egindako entreb... 1951n, garai hartanWorcester ko (Massachusset) Clark University ko psikologia irakasle zen JohnBell ek John Sutherland, Tavistock Clinic eko zuzendaria, bisitatu zuen Londreseneta Bowly ren lanei buruz harekin eztabaidan jardun zuen.
|
|
|
izendatzeko garaian; aitzindari hauek, beren ikerketetan oinarriturik eta aurretiko eragin urriekin, familia terapiareneremua landu zuten, eta autoreen araberako inklusio edo esklusioak gorabehera, aitzindari zerrendaren mamia ez da askorik aldatzen. Gure zerrenda honako hauizan
|
liteke
:
|
|
|
Kondaira mitiko bat entzutean, gehienetan, berehala ezagutzen dugu zer tipokoaden eta zelan bururatuko den; bakar batzuetan soilik aurkitzen ditugu garrantzizkoaldaketak, baina handiak direnean, gerta
|
liteke
deusik ez ulertzea, haria galduta etahapax baten aurrean gaudela uste izatea. Eulaliren ahotik horrelako batzuk aditzekozori ona izan dut, hari esker pausatu bainion galdera neure buruari.
|
|
|
Hola xifritua izan denak katuari kolpe bat ematen dio etazauritu; eta biharamunean herriko lagun bat, komunzki atso bat, hilik edo kolpatuaagertzen da katua zauritua izan den leku berean, zango edo beso batean gehienetan.Horrela jakiten da lagun hori sorgina dela eta katu bihurtzen dela. Gerta
|
liteke
horrenondorioz sorgina errea izatea.
|
|
|
Berraragitze eragiketak ez baitira ariketa hutsalak. Mitoak jendeen gogoan edukitzen ahal duen atxikimendua handia da, horrela harrapatzen duenean, fagozitatzenesan
|
liteke
, gertakaria.
|
|
|
Zilegi da pentsatzea, historian zehar mitoek izan duten bilakaeran, eraberritzekoprozedurak erabili direla: funtsean egitura bat aldatzeko, zein izan
|
liteke
motibazioazkarra, berragitzekoa ez bada. Difusio prozesuan ere, jende talde batek beste tradiziobaten elementua bereganatu aitzin adaptatu egiten duenean, askotan sinkretizatzetikpasatzen da.
|
|
|
Gerta
|
liteke
, halaber, herriaren kokapena eta haize mota bat ez etortzea. Horigertatzen da, gure ustez, nabarniz aize haize izenarekin.
|
|
|
Ez dagonortasunik ez eta kulturarik sentimendurik gabekorik. Teorian izan
|
liteke
, agian, bainapraktikan gizakiarenak izanik, ezin dira sentimenduak sentsazioetatik bereizi, eztasentsazioak errealitatearen eraginetik aparte laga. Horrelakoa da bizitza, konputagailuetatik bereizten gaituena ez dugu gutxietsiko, goraipatuko baizik.
|
|
|
Kierkegaard-en obra literario intentso guztia hamabi urteren barruan arrapaladan produzitua eta gaibakarrekoa dela esan
|
liteke
. Izkribu bakoitza aurrekoa xehetuz, osatuz, zuzenduz, argituz dator.
|
|
|
Une batez isilik gaude bi biok. Leihotik itsasoa suma
|
liteke
. Jakin minez dit.
|
|
|
Izan ere, garaiko euskaldungoa, gerrarekin, hizkuntzaren kultur eta erakunde mailan hain ahuldua gertatu zena?, parte estimagarri batez bederen, bere hizkuntzohituretan praktikan elebakarra ere bazela esan
|
liteke
: erdara zekien euskaldun askokgaizki zekien, artean, bigarren hizkuntza hori.
|
|
|
Gure izaeraz duda mudatan dagoen euskaldunak honakoa jakin luke: baldin eta kulturaren izaera bereizlerik balego (eta egon badago) eta komunitatepolitikoak objektu edo errepresentazioen bidez identifikatu edo ordezkatzeko joerabalego (eta hau ere badago), ezin
|
liteke
gauzatu fenomeno komunikatibo hau kasupartikular batean honela eta beste kasu partikular batean hala. Kulturaren izaerabereizlea eta komunikazio mekanismoak zerbait izango badira, unibertsalak izangodira, europar kulturaren testuinguruan behinik behin.
|
|
|
– Aparatu hitzaren erabileraren azterketa luze eta kuriosoa gerta
|
liteke
hizkuntzalaritzaren esparrutik atera gabe ere... Gure fonologiazko eskoletan bertanikusi izan dugu nola erabiltzen duen Garcia Calvo-k, ahoskerari buruzkolanen hit paradeko goren postuetan behar lukeen lan horretan (Garcia Calvo, 1989).
|
|
|
Txillardegi hizkuntza erakunde bat dela esanez datorkigu, eta baieztapen horrek hankaz gora jarriko dituhizkuntza izaera neutralaren ikuspegi koitaduak. Gizarte erakunde bat, izatez, nolaizan
|
liteke
gauza guztien gainetik dagoen zer edo zer. Definizioz ere ezin da.
|
|
|
Oro har, esan
|
liteke
tabakoarena izan zela adierazgarrienetakoa. Gehiago erretzeaz gain, ia tabakobeltza baino ezagutzen ez zuten aramaioar gazte helduak tabako gorria ere erabiltzera igaro ziren, pelikuletako protagonisten antzera.
|
|
|
Okerrik egin gabe esan
|
liteke
, aramaioarrek ez zutela inolako aukerarik izaneuskal lurraldeei edota euskal kulturari buruzko erreportaiarik xumeena ere ikusteko.Pelikula laburren norabidea ere garbia zen, beraz.
|
|
|
Ekonomiaren epe aurre zientifikoan, ekonomialariek monetaren balioa determinatzea bilatzen zuten, ez ondasun errealen balioa; alde batetik, moneta kopuru baten, eta, bestetik, ondasun erreal baten balio berdintasuneko kasuan, ondasun horienbaliokidetzaz mintzatzen ziren. Erabat abstraktu den sistema hipotetiko batean, gertakariekin inolako harremanik ez daukan sisteman, kasurako, ondoko bi ekuazioaurki litezke, eta hirugarren baliokidetza erlazioa deduzi
|
liteke
: 100 eusko= x baliounitate; a ondasuna= x balio unitate; beraz, 100 eusko= a ondasuna.
|
|
|
nahimenezko ekintza ohartiaren denbora, etorkizunerako proiektua orainaldian hezurmamitzen duena. Iragangizatiarraz, laburbiltzearren, hauxe esan
|
liteke
: alde batetik, proiektu hori gauzatzekoahalmena iraganean geureganaturikoak ahalbidetzen du; bestetik, proiektua oraingauzatzen duen ekintzak iragan bilakaraziriko egoerak eragin du, hain zuzen, proiektuhorren beharra.
|
|
|
Euskarri material hau, bestalde, bera osagai den jaso dugun leku denborazkounibertsoan dago nahitaez, non edo non eta noiz edo noiz alegia. Gauza, aldiz, kontzeptu bilakatu ostean, nahi bezala erabil
|
liteke
. Beraz, kontzeptu den neurrian,, errusinola?
|
|
|
Aitzitik, errusinol guztiak lur gainetik desagerturikere,, errusinol? izenaren adiera gauzatuak, poema batean esate baterako, iraun dezakebizirik, baita errusinol errealak gaindiezinak dituen oztopoak iragan ere, irrati uhinenbitartez adibidez?; nonahi koka
|
liteke
, halaber, errusinol errealak bertan kokalekurikez badu ere; eta abar. Askatasun bereizi eta erabateko ahal hauexek dira erroreakahalbidetzen dituztenak.
|
|
|
Hizketatzaile trebeak ondo daki bere lengoaia egoera bakoitzari egokitzen. Eragozpenik handiena izan bide
|
liteke
, aldi berean gure mezua eskolagabe bati eta jakitun bati ulerraraztea.
|
|
|
Orain arte ikusitako berri iturriez irrati txiki asko oso urri horniturik badaude ere, kazeta eta aldizkarien kanalaz nahiko horniturik agertzen zaizkigu irrati guztiak, handiak zein txikiak. Honen arrazoia, irratilari gehienak kazeta irakurzale izatetik etor
|
liteke
, edota argitalpenena albisteak lortzeko bide merke eta ona dela uste izatetik; baina sarritan gertatzen dena hauxe da: gehiegi erabiltzen da kanal hau, irratirako nahiko zaharkiturik aurki daitekeen medioa dela konturatu gabe.
|
|
|
Harreman publiko ofizialen ugaritasunak, eta kasurik hoberenean, informazio ofizialaren ugaritasunak oso errazten ditu gauzak, nahiz eta epe ertainera informazio lana errazegi eta sinple egi bilakatzen duen: esan
|
liteke
, karikatura moduan edo, berriemaileak elkarren segidako prentsaurrekoetara joatea eta beraietan bere denbora gehiena ematea baino ez duela??
|
|
|
leada eta corpusa (garapen beheranzkoa). Irratian, ostera, oinarrizko egitura honako hau izan
|
liteke
: abiatzea, leada, narrazioa eta amaiera edo errepikapena.
|
|
|
Albiste hau, berau, baina gaurkoturik honela gera
|
liteke
:
|
|
|
behar du izan, aire korronteen eza beharrezkoa da eta ur emariak tantaketarik gabekoa eta egunean cm3 gutxi batzukoa izan behar du. Munduan ezagutzen diren kobazuloen artean, Pozalagua da estalaktita eszentriko gehien dituena; horren arrazoia, dolomita eta kaltzitak egitura desberdina izatea izan
|
liteke
, edo baita ere, ezagutu arte kobazuloak izan zituen kondizio mikroklimatikoak, urte luzez baldintzek aldatu gabe iraun baitzuten.
|
|
|
Pentsa
|
liteke
–hizkuntza nazionalarena, aukera guztiz pragmatikoa dela, Estatuaren inongo interes ezkuturi erantzuten ez diona, huts hutsean gizartearen modernotze prozesuari erantzuten diona, baina:
|
|
|
Jakina da ezen san Bartolomeko gau izugarri hartan, zeinean, Katalina Mediciskoaren manuz, Frantziako hainbat tokitan milaka higanot hil baitzituzten, Baionan ez zela odolik isuri, ez bertako gobernariak —Orthezko bizkondea zenak— eta ez herritarrek ere erreginaren manua bete ez zutelako, eta erran
|
liteke
ezen baionarrek gau hartan erakutsi spiritu franko eta liberal hark gehiago ukitzen zuela jaun Marcelen bihotza, eta gehiago erakartzen ere zuela, erlijione eta pentsu diferentetako kideen arteko liskarrek baino, eta hargatik zen, jendearekin zuen tratuaz denaz bezainbatean, atsegin eta etorkor, malgu eta manaiukor.
|
|
|
Bai, erran
|
liteke
ezen, burua hotz mantentzeko gai nintzenean, osabaren alderat eta zientziaren argirat makurtzen zitzaizkidala, oro har, nik bizi nituèn eta ni bizi nindutèn zalantzen arrazoinak, baina beldurra ere arrazoin bihurtzen denean —zeren ez heldutasuna eta ez hoztasuna edo buru jabetasuna ere izan ohi baitira haurren eta adoleszenteen bertute—, plegatzen eta doblatzen dira arrazoin guztiak b...
|
|
|
Vanitas vanitatum et omnia vanitas. ...dira haiek —eta denboraren menekoak, beraz, gu bezalaxe—, baita hitzik handiusteenak eta ustez handienak ere; eta nola, bertzalde, gorputz orok bere baitan duen ereinik denboraren harra, denborarekin indartzen eta bortizten dena, kementzen eta adoretzen, halako suertez, non, lehenago edo berantago, gorputza bera ere guztiz jaten duen eta itxura kanpo ederra ezabatzen, hala, berdin gerta
|
liteke
hitzekin. Zeren eta hitz bakoitzak ere bere gorputza baitu, bere baitan eta bere gerizpean har ttipi ikustezin bat aterbetzen duena, eta handituz eta handituz joan daitekeena, baldin hitzak, hanpatzearen hanpatzeaz eta erabiltzearen erabiltzeaz, higatzerat eta galtzerat egiten badu.
|
|
|
Eta solasean hasten gara, eta ni sagar batez ari naiz eta zuk bertze sagar bat ulertzen didazu, eta hala bihurtzen da hizkuntza bakoitza ere babel dorre bat eta hala erran
|
liteke
ezen Bibliako dorre hura ez zela bakarra izan eta zenbat hizkuntza, hainbat babel dorre direla munduan. Eta osaba eta Alessandro ere hala ibiliko ziren, segur, italianoaren babel dorrean... eta nik, zer erranik ez, zeren, haien konbertsazionetik ez bainituen hitz solte batzuk baizik ulertzen.
|
|
|
Villagrandeko dukeak hiru egun egin zituen gure jauregian, eta erran
|
liteke
ezen, haren errezibitzeko eta haren omenez eginkizun genituen festen zelebratzeko, Urbiaingo herri kasik osoa izan genuela morroi edo neskame, zerbitzari edo mirabe. Inurritegi bat zirudien gure etxeak, norat batzuk sartu eta bertzeak jalgi egiten baitziren:
|
|
|
Zeren, noiz eta ehizaren gibeletik egiten baitzuen —hotzetik berorat, alegia—, istant ezin laburrago batean egiten baitzuen, zeinean baitzirudien ezen sua haren baitan piztu eta, piztu orduko, gorputz osorat hedatzen zitzaiola, zainetan bolbora balu bezala, harat eta honat lehertzen zena eta gihar guztiak dantzan jartzen zituena, mugimendu arin eta ezin airosagoan. Edo, zehatzago izaitearren, mila mugimendu egiten zituen, gihar bakoitzak bere mugimendua zuelako, baina erran
|
liteke
, aldi berean, ezen mila mugimendu haiek bat zirela edo bakar bat osatzen zutela, zeren indar eta mugimendu haiek guztiak senaren meneko baitzituen eta sena zuten, halatan, gidari, sinkronia eta harmonia zirelarik, azken finean, leherketaren fruitu.
|
|
|
Izan ere, haurtzaroko edozein gertaki hartzen dugularik ere, nola, alde batetik, bizi izan gintuèn haurrak bizi izan baitzuen gertaki hura, eta nola, bertzetik, haurraren berezko berezkotasuna den gertatu gauzen inguruan fabulatzea, asmatzea eta haiek apaintzen ibiltzea, hala iduritzen zaigu handik urte batzuetarat ezen asmatu fabula edo ipuin iduriko horiek direla zinez bizi izan ditugunak eta ez mementuan eta bere denboran gertatuak. Baina fabulatzeko duen ahal horregatik ez balitz, bertzalde, haurra ez litzateke egiazko haur izanen eta, alde horretarik, haurrak itxuraldatu errealitatea bertze errealitate horren ezaugarri ere izan
|
liteke
: haurraren haurtasunarena.
|
|
|
—Oi, nola
|
liteke
hori. Zeren ez baitakit zer den malenkonia...
|
|
|
—Nola
|
liteke
bidegabekeria hori...?
|
|
|
Zeren nik ez bainuke orain bertze munduan sartzeko okasionea galdu nahi, berorri eskua emanik eta biok bat eginik. Eta amorioaren lorea, gaur hain ederra dena, bihar berean ihar
|
liteke
..." Hitzen ederra...! Edo, hobeki, hitz biribilen ederra...!
|
|
|
Zeren mementuak eta mementuak baitaude bizitzan, eta neure oina untziaren gainean jarri nuenekoa izan zen haietarik bat. Zeren bizitzako anitz mementu, gehienak erran
|
liteke
, berdintsu eta orobatsu dira, egunorozkotasunaren kolorekoak eta, beraz, kolore umilekoak edo kolorerik gabekoak; guti batzuetan, ordea, lehertzen da denbora gure baitan, bolbora balitz bezala, eta bizitza ezin koloretsuago azaltzen zaigu, su festa batean bezala. Eta, bizitzaren festan, esperantzaren urdinak eta odolaren gorriak hartzen gaituzte orduan, udazkenaren horiak eta udaberriaren berdeak, elurraren zuri beltzak eta doluaren beltz zuriak, koloreen kontzertu distiratsu bezain iheskorrean.
|
|
|
—agur zeremoniotsu zirtolaria, berea, eta hura ere harrigarri. Josu Aita Sainduarekin ere ari
|
liteke
zirika, baina ez, preseski, atzarri berritan.
|
|
|
Nik maiz erraten nion gure Agustini: " nola
|
liteke
...?"
|
|
|
Enuresia izan
|
liteke
arrazoia. Konforme nago psikiatrarekin.
|
|
|
Inporta ez bazaizu, zurekin batera ikusi nahi nuke partidua. Polita izan
|
liteke
.
|
|
|
Besorik gabe ezin gida
|
liteke
, ordea.
|
|
|
Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera, gure begien aurrean, beldurrezko filmetan gertatu ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak; gu iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela. Badaezpada ere, prestu hurbildu gin  tzaizkion lau gizasemeok, eta hil aginean zen gizajoak hala eskatuta, esan
|
liteke
, bada buruan lau kolpe latz lehor eman genizkion zoruaren kontra, adeitsu asko, eta, aireari (eta bizitzari) azken ostikada haserretua joz, Borge jaunak herio betikoa besarkatu zuen azkenik eta sofrikario erantsirik gabe. Gero, errespetuz, begi itsuak itxi genizkion eta brageta lotu.
|
|
|
Astebete libre dut, eta Gasteizera itzuli beharrean, zergatik ez goaz Karibe aldera denbora hori biok biotara igarotzera? Gurea konpontzeko aukera ezin hobea izan
|
liteke
ekin dio Dabidek; baina nik errepikatu behar izan diot orain bakardadea behar dudala, bakardadea; eta, bestela pentsatuko banu ere, egun gutxiren buruan lanean hasi beharra daukadala.
|
|
|
Agiri baten sinatzaileei egindako kritikak, eta kritikei emandako erantzunak giroa garraztu dutela pentsa
|
liteke
, eta garraztasuna ez dela ona. Baina nik ez dut uste txarra denik.
|
|
|
" Berritzen ar’iz, Xuria/ Nitan, egun guziez,/ Noizten begiez/ Egin erautan zauria...", kexatzen zen Oihenarte. Begiak edertasunaren graduak dira, eta edozein izan
|
liteke
kalitatea: handiak izatea, txikiak izatea, beltzak izatea, argiak izatea, alaiak izatea, tristeak izatea...
|
|
|
Gizarte materialista honetan ez etsitzeko ahalegin poetikoa da bere azken obra ere, salmodia kutsuko hegalditan antolatua. Poetak ez du galdu, haatik, hitzaren alderdi guztiak ustiatzeko talentua, baina orain joko haiek zama semantiko handiagoa dute, eta esan
|
liteke
adieraren arabera antolatzen direla. Lehen zeukan espazioaren eta soinuaren ardura berberaz, orain Artze abiatua da formaren liberaziotik barnearen liberaziora.
|
|
|
Uler bedi, ez naiz esaten ari Lekuonaren poemak maila denotatibo hutsekoak direnik, baizik eta konnotazio errazetatik eta esangura libreegietako formulez goiti, poesiaren esentzialismo batean mugitzen dela sortzailea. Edergailua ez baita bakarrik forma mailan atzematen, apaingarri esaten dugun hori izan
|
liteke
mezuari desmezu egiten dion joko kontzeptuala ere. Eta soberakinak sobera dira beti. gogoratuko duzu heriotzak zuen masaila horia gelako itzal ketsuan agurea eta amona aulki marroietan betebeharrekin jarrita korridorean zoru freskoa pauso ahul batzuen azpitik eta negar pixka bat isilik haurraren bideak leuntzen bi koadrotan arbasoak denbora hatzetan balego bezala eta behakoak horman erailak edo ezpain gorrien puzturan jendetza triste marmarka besarkadak eta intsentsua pertsonen joateaz solasa eta bihotzean gorde ezin lurpera zeramaten kaxa eskaileretan beherantz baldar karreran kalean airean geldiro kanpaiak haurtzaroa iheska arropa beltz haiek eta atea itxi zuteneko danbada
|
|
|
Poema hori irakurrita, nor ausart
|
liteke
negar egiten, nor jar liteke malkoa idazten. Gizaki bakarra dago munduan hori irakurrita malkoa errebindika dezakeena:
|
|
|
Poema hori irakurrita, nor ausart liteke negar egiten, nor jar
|
liteke
malkoa idazten. Gizaki bakarra dago munduan hori irakurrita malkoa errebindika dezakeena:
|
|
|
" Olerkari arnasa izanik iruditzen zait lanari ez diozula ekiten behar adina astiz, bihotzean dezuna lasterregi jalgitzen dezula, hots, neurtitza aski landu gabe, bixitu gabe". Lizardiren diagnostikoa zuzena zen hagitz; esan
|
liteke
gerora ere Zaitegik ez zuela bere poesigintza behar adina landuko, gogoz ekin zion arren. Ia beti isurtzen zaio prosaismoren bat, eta gaia lantzeko erak askotan dauka artifizialtasunetik.
|