|
2000
|
|
|
Euskal Herriko 78ko giroa pareka
|
liteke
, hein batean, Parisko maiatz hartakoarekin. Hemen ere, Euskal Herrian, autoritateak eta autoritatearen indarrak gainezkatzen ari zen gizartea.
|
|
|
Hor daude Puerto edo Alcalako kasuak, Ermuko mamuarekin batera indartzen saiatu zirenak, eta abar. Era askotako jendea izaten da kartzeletan, eta, orokorrean preso sozialak gure aurka jartzerik lortu ez duten arren, inoiz ezin
|
liteke
jakin eroren bat zertara bultza dezaketen.
|
|
|
Maiatza heldu baino lehen sumatzen zen bazetorrela zerbait. Esan
|
liteke
apirilean hasi zela 68ko maiatza. Ikasleek apirilean ekin zieten mobilizazioei.
|
|
|
Su etenaren aurretik atergabeko prediku sorgorgarrian aritzen zitzaizkigun denak, esanez: armak utziz gero, su etena emanez gero, dena izango da posible, edozertaz hitz egin ahal izango da, edozer konpon
|
liteke
; beraz... zertarako luzatu! Orain, ETAren su etena eta urtebetera, hurbilketa egin digute preso politikooi.
|
|
|
Hona heldu eta hamalaugarren egunean medikuak esan dit, Castellonera itzuli dudala azken kontsulta hori egitera. Honetatik ere aise atera
|
liteke
beste ondorio bat Instituciones Penitenciarias eko sendagileek euskal preso politikookin duten etika deontologikoaz.
|
|
|
– Bai, bai, nobela ederra egin
|
liteke
teoria horretatik abiatuta –esan zuen Jakobek– Edo baita film bat ere. Lorcari buruz mila nobela, film, saiakera, antzezlan eta perfomance egin da, baita kantak eta diskoak ere, haren alderdi ugari aztertuz, eta horien artean homosexualitatea nahikoa sarri.
|
|
|
Pizkundea maite zenuten gerra aurrean, eta oraindik ere bai agi danez. Zuri begira hala esan
|
liteke
behintzat.
|
|
2001
|
|
|
Agian horretan datza gorago aipatu amets espiritualaren oinarria, eta ez astekari zenbaitetan azaltzen den fede kristauaren birsustatze fenomeno faltsuan. Epe ahalik laburrenean antigaiaren gerizatzeko zulo beltz sakona jazarri beharrik gabe kolpeak hartzen dituen izate uherra, oinazea saihestuz, mina baztertuz, prokreatzea eta produkzioa segurtatzeko tresna kontzientea bihurtzea
|
liteke
xedea, arrangura eta kezka existentzialak ezabatuz. Antihidrogeno multzoak bilduz geroztik, uneon Burbankeko ikerlariak bilakaera sail horren aztertzen ari dira.
|
|
|
Alegia, gauza ematen duena baino korapilatsuagoa da, segitu zuen, nekatu antzean edo. Alde batetik, esan
|
liteke
ni Borges naizela. Baina beste aldetik, ez daiteke horrelakorik esan.
|
|
|
Agian moneta berri bat akuñaturik zuen, edo bazeuzkan ministerio bat eratzeko planak. Bai, horixe
|
liteke
Berlusgoñiren azpi asmoa, ni nahastea Mitxoletaren eta bere altxorren bila abia ez nadin... Baina Berlusgoñik jai zuen nirekin.
|
|
|
– Tira, kontsolagarria
|
liteke
bai. Guk agian ez dugu lortuko gure helburua, baina berak ere ez.
|
|
|
– Ez duzu pentsatu poliziari honen guztiaren berri ematerik? Zure kabuz jokatzen segituz gero arriskutsuegi gerta
|
liteke
...
|
|
|
– Amaia ikasle modura joan zuan kanpamentura, baina beti diru mordoa eramaten zian aldean. Nola
|
liteke
bekadun ikasle batek hainbeste diru edukitzea?
|
|
2002
|
|
|
Bata, gu gogaitzea edo izorratzea, garbi izan dezagun haiek direla nagusi, eta ez gaitezen mugi beldurragatik. Bigarren hipotesia, gaiztoena beharbada, jokaldi okerra egin dezagun bultzatzea izan
|
liteke
. Ea urduritasunak hanka sartzera garoatzan.
|
|
|
Marrazkien arabera, zepelin baten antzeko ontzi helikoidala zen, aurrealdean begi itxurako zerbait erraldoia zuena. " Kolorea, argi distiratsu baten errainu intentsitatearen poderioz, gris aluminiozkora hurre zegoela esan
|
liteke
. Alboetako azken heren bietan, bioleta koloreko jarioen antza zuten ildo bi.
|
|
2003
|
|
|
Baina zer dihardut, nola
|
liteke
defendatzen ibiltzea laburra luzearen aurrean. Nola liteke hori Damian, zentzu ororen aurka aritzea.
|
|
|
Baina zer dihardut, nola liteke defendatzen ibiltzea laburra luzearen aurrean. Nola
|
liteke
hori Damian, zentzu ororen aurka aritzea. Adimena era horretan makurraraztea.
|
|
|
Ezkerreko besoari atzeko aldean, ukondotik hurbilago, galtzarbetik baino. Lupa hurbildu eta, baina nola
|
liteke
, esan du. Ez da posible.
|
|
|
Ez da posible. Ezin
|
liteke
, behin eta berriz. Aztoraturik.
|
|
|
Berriro behatu dio ezker besoko azalari. Ezin
|
liteke
, esan du ehungarrenez. Ezin liteke.
|
|
|
Ezin liteke, esan du ehungarrenez. Ezin
|
liteke
. Hau ez da egia, egin du oihu.
|
|
|
Nola gertatzen da hori, heldu dio gaiari berriro emakumezkoak. Nola
|
liteke
hildako istant berean zomorroak gorpuaren gainera etortzea. Nola jakiten dute.
|
|
|
Hotz egiten badu ostera, gorpua elur gainean baldin badago adibidez, prozesu guztia geldotu egiten da. Erabat gelditu ere egin
|
liteke
, zenbaitetan.
|
|
|
Zomorroz inguratuta. Nor bizi
|
liteke
horrelako gizon baten ondoan. Zer gertatzen, da, zergatik zabiltzate Jaioneren bila, galdegin omen zien ertzainei eta hauek, ez da ezer, ez da ezer, erantzun omen zioten.
|
|
|
Batek kartolak itxita zeramatzan eta ezin izan du ikusi zama, baina beste hirurak Renault markako autoz beteta zihoazen iparralderantz. Nola
|
liteke
, pentsatu du, Frantzia aldera doaz. Ez al dira, bada, han egiten, marka horretako autoak.
|
|
|
Hain gainean ze, norbaitek bere eldarnioan faxistak herrian sartzen, benetan sartu baino lehen ikusi uste izan zituen. Eta ergel hori, gerrako hildako ergelena izan zela esan
|
liteke
. Gerrak hura bezalako beste hamaikatxo ergel akabatu izan ez balu behinik behin.
|
|
|
–Ez –biribil esan nion– Baina beste batzuekin jazo zena gogoan hartuz gero, esan
|
liteke
Donibane egunaren bueltan atxilotu zutela. Hala uste izateko beste arrazoi bat ere badago, ostera.
|
|
|
–Bai –esan zuen, negarguraz kasik– Gaur herrian bizirik diren batzuk direla esan
|
liteke
, izen eta abizen berberekin.
|
|
|
–Eta jakin
|
liteke
zertan zabiltzan? –zirikatu nahi izan nuen.
|
|
|
Usaina asmatu zuelako. Eta usaina asmatu zuela pentsatuz gero, bila agertu ez zitzaiola ere pentsa
|
liteke
, eta kito.
|
|
|
–Bai. Ika mika huskeria bategatik izan zela esan
|
liteke
. Robertek aurreko jesarlekuan joan nahi izan zuen, betiko moduan.
|
|
|
baina zein
|
liteke
aldea?
|
|
|
Har dezagun itsasoa; kodizea uretara erori eta ez da izorratzen. Zeren metafora izan
|
liteke
itsasoa, denborarena ez bada. Olatuek ez al daukate, euren joan etorri amaigabean, beti igoal datozen egunen antza, beti ezberdin datozen egun berberen antza?
|
|
|
Eta hori bera baino ezin
|
liteke
izan
|
|
|
Baina zein amets itxi
|
liteke
hesi batekin desegin gabe?
|
|
|
har daitekeena egia bakarrik izan
|
liteke
.
|
|
2004
|
|
|
" Ez zenekiten Carlos homosexuala zela?!" oihukatu zuen espantuka. " Nola
|
liteke
–".
|
|
|
sukaldaritza berriko errezeta izan
|
liteke
lasai asko,
|
|
|
atzerantz bizitzea izan
|
liteke
,
|
|
|
banatzen diren maitaleen desilusioa izan
|
liteke
,
|
|
2005
|
|
|
– Parasitatzen nauen gaitzaren erroen ikertzea, aitaren trahitzea
|
liteke
neuretako. Lotura negatiboa izan arren, enetzat lotura da halarik ere, manera bitxi batez, leher eta bizi kemenaz hustuz, zuhurki baizik ez baldin bazen ere, maitatu ninduelako seinale bat.
|
|
|
Gerriko bat ziegan, nola
|
liteke
halakorik! Jakin al daiteke nondik atera duen?
|
|
|
Oroitzapenak ere olagarroen gisakoak dira. Esan
|
liteke
kasik, olagarro bat edo oroitzapen andana bat akabatzea baino askoz errazagoa dela gizon bat akabatzea, Isabelle.
|
|
|
Eta esaldia hau zen, zehazki: zaurituari odolik ateratzen ez zaionean, izan
|
liteke
dagoeneko hilda dagoelako.
|
|
|
Zaurituari odolik ateratzen ez zaionean, izan
|
liteke
dagoeneko hilda dagoelako, ez nuke esango fuga baten eran behin eta berriz entzuten nituen hitz haiek niretzat ez zirenik, odol asko galdu bainuen neronek ere.
|
|
|
Esan
|
liteke
gaztea idealista hutsa dela: oraindik ez da ohartu txanponek ez dutela akustika berezirik behar.
|
|
|
EXCHANGE WECHSEL irakurtzen da bankuaren errotuluan: umea diru truk aldatzera doala izan
|
liteke
begirale zoli batek egingo lukeen eszenaren irakurketa. Ilusio optiko bat.
|
|
|
Berehala ohartu gara zerbait jazo dela. Sirena hotsak entzuten dira irratian, usma
|
liteke
ezinegona.
|
|
|
Ez dakit zergatik, baina Senpe zaharraren hilketa eta izokinaren ugaltzea, elkarri lotuta ikusten ditut. Izan
|
liteke
horixe izan zelako hark esan zidan azkeneko gauza, Baztan ibaian sekula ikusi gabeko arraina ari dela ugaltzen, neurrigabeki. Ez dakit.
|
|
|
Oraldearen atzetik doaz, txakurren atzetik. Ehizan dabiltzala esan
|
liteke
, basurderen baten ondoren edo. Alabaina, beste zerbait ere izan liteke, ezen gizonen aurpegietan ehizaren poza baino haragoko gose anker bat ageri baita.
|
|
|
Ehizan dabiltzala esan liteke, basurderen baten ondoren edo. Alabaina, beste zerbait ere izan
|
liteke
, ezen gizonen aurpegietan ehizaren poza baino haragoko gose anker bat ageri baita. Batez ere, aipatu berri dudan gazteenarengan, aurpegia masusta handiak iluntzen dion mutilarengan.
|
|
|
Mariputzuko leku horretan, errekak geratu egiten du mendian behera berez dakarren oldarra, eta ia esan
|
liteke
ura bihurtzen dela olio, hain baita geldia eta geldoa hango uraren mantsoa. Zomorro zapatariek soilik ximurtzen eta biziberritzen dute uraren azala, etengabeko dantzan.
|
|
|
Bai, lo geratu zinen eta esan
|
liteke
bezperan zakarrontzian zegoen zomorroaren lekua, zigarro puru habano baten irudiak bete zizula. Ederki konturatu zinen horretaz erdi loan.
|
|
|
– Deklarazio bat, lau zuloko blok frantseseko paper horian idatzia, edo berdean, izan
|
liteke
arrosan ere.
|
|
|
Mesedez, ene kapitaina, mana iezaiozu botak garbitzeko, ikusiko duzu egia esaten dizudala. Horrek ez daki zer den plano bat, ezin izan
|
liteke
abanzada bateko zelataria. Barka ezazu, kapitain jauna, baina nik ongi dakit nola funtzionatzen duen ontzi gorriak, zelatariak bolondres eskatzen dira, eta mutil horrek ez zuen pausoa bolondres emanen, edo beharbada bai, beharbada pasatu egin nahi zuen nazionaletara eta zorabiatu egin da menditarte biluzi honetan, atzera bere lerroetan zegoela usteko zuen gizajoak, iparra galduta, halako taxu oneko mutilak.
|
|
|
Gudan absurdoak gertatzen, eta gudaosteraino luzatzen. Esan
|
liteke
Werner Hartmann nire aiduru zegoela kafetetxe hartan, beharbada egunero egoten zen mahai hartan ni noiz azalduko, adiskide soinujolearen azkena jakin nezan: badatoz hegalontziak urdina betean, hirurehun itsaspeko hegan, Londongo zerua Gernikakoa halako hamar, hogei, berrogei, sirenen txistua baino mingarriagoa arranoen amiltze astuna, oinaztuaren garraren aitzin bere tarrata, zelako edertasuna eraikinak lur jotzen bazterrak sutan karrikak lehertzen, eta durunda handiaren gainetik, beste uhin luzera batean, euskaldun liluratuaren oihua hondakin guztietan oihartzun London osoan, Ingland osoan barreiatzen...
|
|
|
– Losada gu baino abertzaleago izan
|
liteke
, abertzalea ez delako.
|
|
2006
|
|
|
Ibiltzeko moduagatik jakin
|
liteke
|
|
|
mundua
|
liteke
alda
|
|
|
etxe hau ezin
|
liteke
lotu
|
|
|
Zure iritzia jendaurrean agertu ondoren, gerta
|
liteke
berri txar izugarri bat –bakarra, ehunka edo milaka izan daitezke hildakoak, berdin dio– pozgarri izatea zuretzat, zuk jendaurrean emandako iritziaren indargarri den ber.
|
|
|
Baina paradoxikoki, lagun arteak erantzun somatiko bat eskatzen zuenean, horrek beregan hartuko zuen forma higuingarria, jasanezina bazitzaion ere, ezin liluragarriago iruditzen zitzaion egoera berdintsuetan besteen erantzun somatikoek hartzen zuten formaren ikuslea izatea. Horregatik, bere gisako voyeur bat izateagatik, B k ikaragarri maite zuen zinema; are, esan
|
liteke
, bere bizitzaren pasarte batzuetan, batez ere, zinemari esker bilatu zituela bestela nekez aurkituko zituzkeen bizitzeko akuiluak. Zinema ikusgarri goren zitzaion, baina ez haatik inspirazio iturri edo bizitza praktikorako ispilu; esaterako, ez zitzaion sekula burutik pasa Humphrey Bogarti hain iradokitzaile eta berezko geratzen zitzaion hieratismo malenkoniatsu hura imitatzea, beregan patetikoa izango zelako; James Stewart baten bizkortasun nerabe horri inozoegia irizten zion, boy scout baten estiloa, eta bere buruan txertaturik eramangaitza gertatuko zitzaion.
|
|
|
Markos ez zen oso baikorra, eta erretxindu samarra zela ere esan
|
liteke
; baina bazuen ironia bat oso berea eta oso errotua eguneroko bizimoduan, eta bere sententziak ez ziren alde batera uzteko modukoak. Gainera Markos noranahikoa zen; igeltsero lanetan ibilia zen, abere esplotazio zein negutegi batzuetan lan egindakoa ere bai, etxeko elektrikako konponketak berak egiten zituen, eta halako beste mila kontu.
|
|
|
Itxurari erreparatu diot. Larru ilunekoa da eta, izerdi mehe batek aurpegia bustitzen diolarik, kasik morea dela esan
|
liteke
. Indiarra?
|
|
|
Berrogeita hamar? Horren kalkulua halako batean eman didan datuaren arabera egin
|
liteke
.
|
|
|
Orduan, dantzari gehienak eta zerbitzarietako batzuk ere kanpora doaz. Pentsa
|
liteke
, bada, negozioren bat badutela hor kanpoan. Halako batean emakumezko polizia bat ere etorri da, Fargo filmeko protagonista baino argaltxoagoa, baina bera eta bat bestela.
|
|
|
etxea egin
|
liteke
zotzez
|
|
|
egin
|
liteke
hotzez
|
|
|
egin
|
liteke
zulotzez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
luzez edo motzez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
litsez
|
|
|
egin
|
liteke
banintzez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
hatzez
|
|
|
egin
|
liteke
arkatzez
|
|
|
egin
|
liteke
akatsez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
aurrez edo atzez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
putzez
|
|
|
egin
|
liteke
zaputzez
|
|
|
egin
|
liteke
asmo hutsez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
zorrotzez edo kamutsez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
pertzez
|
|
|
egin
|
liteke
aspertzez
|
|
|
egin
|
liteke
ezin bertzez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
bakarrez edo jendetzez
|
|
|
egin
|
liteke
bitsez
|
|
|
etxea egin
|
liteke
belarrez edo ihintzez
|
|
2007
|
|
|
– Zer dago haizearen atzean, Iturrino? –galdetu zidan egun batean–, zer ezkuta
|
liteke
halako toki batean?
|
|
|
Bizitza alu hau, zeuk ere badakizu ederki, mon ami, izan
|
liteke
urre edo izan liteke putz, segun eta haizeak zer dakarren zeuretzat, baina gehienetan edukitzen du bietatik. Esango nuke ez dela izaten osoro txarretik edo osoro onetik.
|
|
|
Bizitza alu hau, zeuk ere badakizu ederki, mon ami, izan liteke urre edo izan
|
liteke
putz, segun eta haizeak zer dakarren zeuretzat, baina gehienetan edukitzen du bietatik. Esango nuke ez dela izaten osoro txarretik edo osoro onetik.
|
|
|
Nola, baina? Nola ibil
|
liteke
amuarraina ur gazitan, gezatarakoa baldin bada. Hala ere, ez naiz bakarra.
|
|
|
Esadazu, baina, nola
|
liteke
berak halako gauzak jakitea?
|
|
|
Tabernaren beste zokoren batera joango da zeu irrikatzen utzita, berarekin jardun arte pentsatu ere egiten ez zenuen enigma batez kitzikatu eta sortuko dizu azkura, ezen enigma handia izan
|
liteke
panda batek gurean zergatik ez duen. Ala ez?
|
|
|
Amarruenia edo Trepetenia izan zitezkeen nire jatorrizko planetak. Nola bizi
|
liteke
gizon oso bat halako eremu murritzean oinarrituta?
|
|
|
– Badu zenbait hilabete Gorringok aita kitzikatzen duela, aitak duen zerbait erdietsi nahiz. Zer
|
liteke
aitak zuena eta Gorringok ez zuena?
|
|
|
– Ez da posible, ezin
|
liteke
...
|
|
|
Bestela, laster Iparraldeko Euskaltzaindiaren ordezkaritza suntsitua izanen da. Pena
|
liteke
Euskaltzaindiarentzat.
|
|
|
– Bai, pena
|
liteke
egiazki. Haizeminek eta biok non ikasiko genuen orain darabilgun hizkuntza hau, Iparraldeko baserrietan izan ez balitz?
|
|
|
– Ez, maiteminarena gerta
|
liteke
. Baina zure kasuan infaliblea izango da.
|
|
|
" Hala da, ez nator bat, izan
|
liteke
.
|
|
2008
|
|
|
Bat eta bakarra. Eta nola
|
liteke
, hainbeste aldiz, hostoz hosto, erantzi?
|