|
2000
|
|
|
Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean. Ez da harritzekoa, beraz, azkenerako etsita amaitzea nahiz eta,
|
lehen
esan bezala, Mario Salegi baikor samar azaltzen zen hemengo egoeraren aurrean; orain ez dakit zer esan dezakeen, izan ere, hori su etena eten baino lehen izan baitzen. Agian bere eszeptizismo sakonera murgildu bide da ostera ere!
|
|
|
Bigarrenez,
|
lehen
esan bezala," neurtutako", frogatutako fede horrek bazuen garrantzi haundiko den beste ezaugarri bat. Komunitate batean, eta beraz, proiektu batean txertatzen zuen norbere bizitza.
|
|
|
Euskal Herrian gertatzen ari dena, Europa osoan gertatzen da,
|
lehen
esan dudan bezala: literatura katakunbetako jarduera bihurtzen ari da.
|
|
|
Azken aldiko bertsolaritzak hartu duen bideak hiru aspektu ditu eredugarri izan litezkeenak: bata
|
lehen
esan dudan ideologien elkarbizitza, bestea homologazio eta dikotomia horien gainditzea (lokalista pobre ustekoa, unibertsal aberats ustekoa), eta hirugarrena kulturgintza eredua. Xabierrek esan duen bezala, nahiz eta hau putakume bat izan niretzat eta ni berarentzat ere bai, hau atera egin behar dugu aurrera, gustagarria egin behar dugu.
|
|
|
Administrazioak erakundetze prozesuari bakarrik eskaini zion arreta eta laguntza, eta hor aurrez aurreko borroka bat hasi zuen herri mugimenduekiko. 90eko hamarkadaren hasieran
|
lehen
esandako bikoiztasunaren fenomenoa egon zen. Dena zen administrazioaren proiektuak sortzea.
|
|
2001
|
|
|
Ezkerreko alderdiek ere eragina galdu dute eta, besteak beste, formazio lana askoz ahulago dago. Bikilak
|
lehen
esan duen bezala, ezkerrak zikloak ditu, batzuetan goian dago eta hurrengoan behean; gaur egun behean dago baina, dirudienez, gorantz egiteko gogoarekin. Anttonek esan duen bezala, arrazoiak badaude beste jarrera batzuk bultzatzeko baina egia da iraultza proiektu gutxi dagoela.
|
|
|
Euskal Herrian arte garaikidearekin lan egiten duten galeriak ez dira oso ugariak, eta Guggenheim bezalako fenomenoek,
|
lehen
esan dugu, ez ditu galeria berriak ekarri. Aurreikus daiteke, beraz, ez Artiumek ezta Nafarroako Arte Garaikideko Zentroak ere, ez dutela horrelako fenomenorik ekarriko.
|
|
|
Joera horren aurrean beharbada faltan dago antzerki zorrotzagoa. Dena den,
|
lehen
esan dudan moduan pentsatzeko beta ematen duten lanak ere egiten dira.
|
|
|
Izan ere,
|
lehen
esan dugu Oinaz eta Ganboa, Ganboa eta Oinaz eskema soila baino askoz konplexuagoa izan zela Berant Erdi Aro gatazkatsu hura. Bando bien arteko topaketa odoltsuaz haratago, Ahaide Nagusien eta hiribilduen arteko gatazka zela esan genezake, Erdi Arotik zetorren mundu zaharraren eta Aro Modernoa zabalduko zuen antolaketa berriaren arteko talka.
|
|
|
Nekazarien gaineko presioa areagotzea hautatu zuten askok Bizkaia eta Gipuzkoan. Baina,
|
lehen
esan bezala, Euskal Herriko noblezia alde batetik xumea eta bestetik erasokorra izaki, ekintza militarra nagusitu zen gurean errentak zabaltzeko bide gisa. Hura zen bide naturala, nobleek hobekien egiten zekitena eta sarritan egiten zekiten gauza bakarra.
|
|
|
Askotan gurutzatu izan naiz politikoekin, eta irudipena da beste galaxia batean bizi direla, oso isolatuta, batez ere kaleko berrietaz. Deskonexio horren arrazoietako bat, agian,
|
lehen
esandakoagatik izango da: politikoek agintzen dutela, baina errepresentazioen jabeekin batera.
|
|
|
Geldiunea aipatzen duzu, baina
|
lehen
esan duzun bezala EEBBek bere iritzi publikoa asetu dute eta horretarako zerbait egin.
|
|
2002
|
|
|
Aralarrek beti esan izan du bere tesiak nagusi direla ezker abertzalean. Oraindik gazteak zarete,
|
lehen
esan duzun bezala, baina jendea erakartzea kostatzen zaizuela dirudi.
|
|
|
Azken eremu hau indartu eta babestea oso garrantzitsua da. Horrez gain, eta
|
lehen
esan da hemen, euskaraz egiteko aukerak nabarmen gehitu behar dira, zerbitzuak besteak beste, etxetik edo eskolan ikasi den euskara hori erabili ezean galtzeko arriskua dagoelako. Euskarazko zerbitzuak eta produktuak areagotzea oso inportantea da.
|
|
2003
|
|
|
J. M. JUARISTI. Borondate politikoa badago ez dago konstituziorik herri baten nahiak mugatuko dituenik. Bestalde, zuk
|
lehen
esan duzunarekin ados nago, nafarrek EAJ anexionismoaren eredu moduan ikusi dute. Iparraldean esan digute bertan hegoaldeko eskemak ezarri nahi izan ditugula eta hori ikaragarria dela, Iparraldea azken 215 urtetan demokrazian bizi delako.
|
|
|
Kirolak duen arriskurik handiena da hau. Eta hala ere, ezer baino
|
lehen
esan nahi dut osasunarentzat hobeto dela arrisku hori izatea kirolik ez egitea baino.
|
|
|
L.M. ZULAIKA. Iñaki,
|
lehen
esan duzu gizakia berez dela lehiakorra, baina nik uste dut lehiakortasun hori hezi eta bidera daitekeela. Jende asko dago kirola ondo pasatzeko, ondo sentitzeko egiten duena.
|
|
2004
|
|
|
Litekeena da, beste emakume askok bezala, salaketa jarri ondoren senarrari datozkion ondorioen errudun sentitzea (kartzela, isuna...). Garbi ikusten dugu, egunero, nola datozen emakume jipoituak salaketa kentzera, beldurrez,
|
lehen
esandakoaren eraginez gertatzen denaren erru osoa bere gainetik kendu ezinik. Agian Endurancek ez zuen errukirik behar eta guk ez genion besterik eskaintzen (hori bai, dena ongi zurituz) eta benetan duintasuna zuen honek nahiago hiltzea.
|
|
|
Andres,
|
lehen
esaten zenuen Igarin barrakoietan sartu zintuztela, nolakoak ziren?
|
|
|
Espainian oraingoz indarrean dagoen Jabetza Intelektualaren Legearen 31 artikuluak garbi adierazten du erabilera pertsonalerako egiten den kopia pribatuak ez duela egilearen baimenik behar. Hala ere,
|
lehen
esan bezala, legea garai berrietara moldatu nahian ari da, motel motel, eta bitartean gizarteak askoz ere abiadura handiagoa darama. Beraz, oraingoz legeari bai, baina batik bat jurisprudentziari erreparatu behar diogu.
|
|
|
Inoren iritzi politikoa aurre epaitu gabe eta herri honetan dauden planteamendu politiko guztien proposamenak eskatuz eta eskertuz. Emaitzarik agian ez du lortuko batzorde horrek, baina
|
lehen
esan bezala: kontrajarriak izanda ere, bi proposamen mahai gainean ditugun unean soluzio definitiboa gertuago dago.
|
|
|
Hizketan antzematen zaizu lasterketarekiko duzun pasioa. Bestalde,
|
lehen
esan duzu txirrindularitza dela zure pasioa lanbide bihurtua. Eztabaida filosofikoa da pasioa ez ote den alienazioa.
|
|
2005
|
|
|
Hego Euskal Herrian litekeena da paperik gabe 30.000 bat etorkin egotea, baina oso kasu gutxitan ari da egoera zuzentzen, oztopo ugari jartzen baitzaizkie, bai eskatzen diren baldintzak asko direlako, bai zehazgabeak direlako edo etengabe aldatzen dituztelako. Adibide gisa, prozesua hasi baino
|
lehen
esaten zen nahikoa izango zela errolda agiri arrunt batekin, baina praktikan hori ez da gertatu, agiri berezia eskatu dutelako. Gehiago esango genuke, pasa den azaroaren 11n, Caldera ministroak esan zuen egote denbora hori adierazteko, beste agiri batzuk onartuko zituztela, baina ez dira hori egiten ari.
|
|
|
Hala ere, hizkuntza egoerara egokitu beharra dela edota liburua argitaratzeko beharrezkoak diren parametroetara egokitu beharra dela; dela Euskal Herri gatazkatsu honetan hainbat parametro politiko liburugintzaren aurretik jarri beharrak...
|
lehen
esan bezala, itzali egin du sortzeko grina.
|
|
|
Hurrengo liburua, laugarrena, buruan neukanVredaman idazten hasi baino lehenagotik. Baina paperera eraman aurretik,
|
lehen
esan dudan bezala, honen itzulpena egin behar dut. Apirilean amaituko dut, dena ondo badoa, eta ondoren beste asmo txiki bat daukat:
|
|
2006
|
|
|
Titulu guztiak buruan zeuzkan. Titulu bat esaten hasten zinen eta esaten bukatu baino
|
lehen
esango zizun bageneukan ala ez. Orduan, ez ordenagailu eta ez ezer, jakina.
|
|
|
Aurten hiru aldiz lagundu dio, ikusi nola. Martxoaren 14an Deby Itnori lagundu zion estatu kolpea saihesten,
|
lehen
esan dugunez. Martxoaren 20an Hercules hegazkin frantses batean eraman zuten bere goardia eta guzti Sudanekiko mugara, hango frontea ikuskatzera.
|
|
|
T. STRUBELL. Pertsonek garrantzia handia dute batzuetan,
|
lehen
esan dudan bezala. Frankismoaren ondoren, Kataluniarentzako estatutua negoziatzeko garaietan, Ramon Trias Fargas ekonomia munduko pertsona garrantzitsua zen eta ordurako CiUren barruan zegoen.
|
|
|
Nik uste dut etorkizunik bazuela, borondate izugarria zegoelako eta batez ere jende oso prestatua zegoelako. Eta
|
lehen
esan dudanarekin lotuta, unibertsitatea hasi zenean, eskuindarrek ez zuten inolako oztoporik izan irakasle izateko. Hor hartu zituzten espezialista hoberenak, ospitalean nagusi zirenak, kontuan izan gabe zer iritzi eta joerakoak ziren.
|
|
|
Horrek esan nahi du euskaldun kopurua handitzen eta barreiatzen ari den moduan, merkatua ez dela handitzen ari, txikitzen ari da, eta gero eta gehiago behar dituzu laguntzak iraun ahal izateko. Lehia ikaragarria da,
|
lehen
esan bezala ez dagoelako euskaldun mundu bat non zu euskal produktuekin alderatzen zaren, produktu unibertsalekin ari zara une oro lehiatzen. Salvat, Planeta, Alfaguara, Bisbal eta Madonnarekin, guzti horiekin neurri berean, denda berean.
|
|
2007
|
|
|
Beraz, garai hartan euskaraz jakin bagenekien, eta gazteleraz ere ondo ikasi genuen. Balantza alde batera edo bestera eroriko zen,
|
lehen
esan bezala, inguruak erabakiko zuen, erreferentziek. Eta, gure kasuan, ETB1eko marrazki bizidunak ziren erreferentzia, euskaraz ikusten genituenak, alegia.
|
|
|
Eta, noski, umetan marrazkiei buruz euskaraz hitz egitea errazagoa zen bezala, Bisbalek eta bere lagunek gazteleraz aritzera gonbidatu ohi zuten jendea. Hala, eta,
|
lehen
esan bezala, hizkuntza gauza guztien gainetik praktikoa denez, gazteleraz hasitako elkarrizketarik ez zen euskaraz bukatzen.
|
|
|
Bego, beraz. Baina ezin dut burutik kendu, beharbada, Angel bezalako euskaldun berri asko genukeela, eta ez naiz ari hizkuntzaren ikasketaz sortzen den euskaradun berriei dagokionez bakarrik.Gainerakoan, ahaztu baino
|
lehen
esan behar diot Angeli hemen euskaldun zahar asko garela euskaldun berri mozorrotuak. Eta orain bai hizkuntzaz ari naiz, zeren beste gainerakoan zahar antzinakoak baikara, berritzeari izua diogunak.
|
|
|
Otegik prozesua blokeatua zegoela esan du eta orain hautsita. [ETAk su etenaren amaiera iragarri baino
|
lehen
esana].
|
|
|
Guztiz inplikatzen naiz;
|
lehen
esan bezala pixkanaka joaten zara pelikularako gauza berriak ateratzen, hasieratik dena jakin gabe, erronka mantenduz… eta horrek guztiak arreta handiarekin mantentzen nau, oso nekatuta baina pasio izugarriarekin inplikatuta.
|
|
2008
|
|
|
nazioarte mailan gure produktuak saltzea gero eta zailagoa da, eta euroaren indarra desabantaila bihurtu da Europaz kanpoko ekoizleekiko lehian. Eta,
|
lehen
esan dudan bezala, aurrikuspenak ezkorrak dira.
|
|
|
Quercus coccifera. Quercus,
|
lehen
esan bezala, arte eta haritzen senide delako; coccifera," kukurrutxa" eta" eraman" adierazten duten latineko coccum eta fero hitzetatik. Abaritzaren azalean itsatsi eta haren izerdia zurrupatuz bizi den kukurrutxa berezi bat medio, Kermes kukurrutxa.
|
|
|
Kanta ez da,
|
lehen
esan dut, ez da musika eta ez poesia. Kantak eman dezagun hiru osagai dituela:
|
|
2009
|
|
|
Jakin min handia duen haur batek hitz egingo du orain eta esperientziak erakutsitako helduak gero. Galdera erantzunak erabiliko ditu batzuetan bere testua egituratzeko, edo haur eta objektuei emango die hitza besteetan, kontua,
|
lehen
esan bezala, ikuspuntua aldatuz jolastea baita.
|
|
|
Gainontzeko salmentak EBko eta NATOko herrialdeetara egindako
|
lehen
esandako esportazioak kenduta gelditzen diren 263,7 milioi euroak, hau da, %28, 2a beste 40 herrialdetan egin ziren, batez ere Marokon. Salmenta horiek 113,9 milioi euro fakturatu zituzten, %12, 2 Saldutako gaiak:
|
|
2010
|
|
|
ortu familiarrak ugaritu ziren, bakoitzak bere letxuga eta barazkiak kontsumitu ahal izateko. Munduak makila eta azenarioaren artean funtzionatzen du, sari eta kastiguen artean, eta horien arabera norabide bat edo bestea hartuko dugu,
|
lehen
esan bezala gizartea uste duguna baino malguagoa baita egoera desberdinetara egokitzeko. Hurrengo urteetan ezusteko handiak hartuko ditugu.
|
|
2011
|
|
|
Aldi berean, Petronorren kutsadura eta Espainiako Estatuko beste findegi batzuena konparatzen zituen txosten bat aurkeztu zuten, nahiko txosten baldarra. Gainera,
|
lehen
esan dugunez, ez dakigu zenbat kutsatzen duen Petronorrek. Nondik atera zituzten datu haiek?
|
|
|
Are gehiago, esparru didaktikoan lana egiten duten lankideei ere, pedagogiaz, generoaz, eta sexualitateaz euskaraz ikasteko nahiz irakasteko oso interesgarria dela aipatu diet. Pedagogikoa, didaktikoa eta gainera komunikatiboa da liburu hau. Gaiak, berriz,
|
lehen
esandakoaz gain, modu erakargarrian landu dira, jakintza handiarekin alegia. Laranja Erdiaren teoria azaltzeko Aristofanesenganaino jo dute edota Elizak emakumea baztertu duela esateko Maria Magdalenaren bazterketa proposatu dute.
|
|
|
Bilerek segitzen dute, hortik zer aterako den? Espero dut diskurtsoan zerbait ateratzea; zenbait gauzari nola egin aurre edo nola erantzun, zer proposatu guk, zer pauso eman… Askotan jendeak borondatea baldin badu ere bi aldetara ari naiz,
|
lehen
esan baitut epeldu egin garela, zer egin asmatzea zaila da. Bilerak Nafarroa mailakoak dira.
|
|
2012
|
|
|
Erretiratu ostean, Bidarteko antzinako portua maketan berreraiki du eta izugarria da. Urpean geratu diren arroken izenak dakizkien bakarra da, arrantzaleek beraien kartografia propioa egiten zutelako garai batean, baina dagoeneko inork ez ditu arroka horiek izendatzen, eta
|
lehen
esandakora bueltatuz, gizon hau hiltzen denean, zer pasako da izen horiekin, arroka horiekin. Ilargita, Harrigaizto, Elizaportu, Bibaziki…
|
|
2013
|
|
|
Gasa ordezkatzea ez da erraza berriztagarrien aldeko apustu politiko garbirik gabe. Energia nuklearrarekin ordezkatzea ezin da kontuan hartu,
|
lehen
esan dugunez. Eta beste erregai fosilek kutsadura handiagoa eragiten dute, CO2 igorpen handiagoak dituzte eta efizientzia txikiagoa daukate.
|
|
|
Hasierako asmo kontzientea behintzat ez zen hori, baina
|
lehen
esan dudanaren ildotik, aldez aurretik ezarriak zetozen elementuek bultzatuta, ia oharkabean ikusi nuen neure burua istorioaren barnean eta Poeren Annabel Lee poesiako pasarte bat aipatzen. Beraz, bai, Poeri aitortza, eta baita ilargiari ere, eta ametsei, aipuaren zentzuan.
|
|
2014
|
|
|
Euskaraz ala ezer ez, itzulpenik gabe. Presentzia hori bermatu beharra dago, eta hori,
|
lehen
esan dudan moduan, ikusleengan inbertituz lor daiteke.
|
|
2016
|
|
|
Uste dut hedabideetan alarma jo dutela, txertoei buruzko informazio kritikorik ez emateko ohartaraziz, txertaketa sistemari kalte ez egitearren. Baina,
|
lehen
esan dudanez, kontrako efektua lortzen da; herritar asko konturatzen dira informazioa ezkutatzen ari dela, eta horrek bultzatzen ditu txerto guztien aurka jartzera.
|
|
|
Ondo egin duzu bereizketa, eskatzailearen arabera. Hori bai, sintoma guztiak behar adinako intentsitatez artatzen baditugu, eta mina kentzeko gaixoa morfinaz lepo jartzea beste biderik ez badugu, eta horregatik heriotza eragiten badiogu, hori ez da zeharkako eutanasia,
|
lehen
esaten zen bezala, efektu bikoitza baizik. Gure eginkizuna mina kentzea da, aldez edo moldez.
|
|
|
Ez daude ados emakumeak estaltzearekin, gizonaren aginduei men egitearekin… Korana berrirakurtzen ari dira, testu misoginoak kentzea bultzatzen. Beste ikuspegi batekin ari dira borrokan, jakina, ez
|
lehen
esan dugun heteropatriarkatuaren testuinguruan, emakumearen gorputza kontrolatu nahian. Adibidez, haien galderetako bat da zergatik emakumeak estali behar diren eta gizonak ez.
|
|
2017
|
|
|
Trebatuak dira lanean, herri mugimenduetan zailduak, eta nobela beltzaren asteari lotu zitzaizkiolarik, jakinaren gainean ari ziren, bazekiten nondik eta nora behar zuten. Orain baino
|
lehen
esana du antolatzaileetakoa den Elurre Iriartek: " Literaturak aukera ederrak ditu kritika soziala egiteko, eta literaturaren barnean, nobela beltzak du, batez ere, kritika sozial hori egiteko aukera.
|
|
|
Konfiantza giro bat eraiki behar da eta ez du zertan bukatu erronka honekin. Eta ez du zertan Topagunea eta HPS izan,
|
lehen
esan bezala egitasmoak instituzio publikoak eta elkarteak lankidetzan jarriko ditu. Guk markoa emango dugu, babes orokorra, lantalde bat jarriko dugu martxan, komunikazio estrategia ere garatuko dugu, baina handik aurrera herri bakoitzak osatuko du koordinazio mahaia, eta egitasmoa bere egin behar du.
|
|
2018
|
|
|
Estereotipo, bazterkeria, loditasun… kasuak biltzen ditu antzezlanak. Baina
|
lehen
esandakoa, gu iristen gara iristen garen lekura, eta agian gazte hori Anoetara joango da partidu bat ikustera eta bertan behera geratuko da egindako guztia.
|
|
2019
|
|
|
isolatua inondik inora, asko dira gehiegikeriak egin dituztenak eta beste hainbeste ezkutatu dituztenak. Eta azkenean, abusuak salatzea helburu zuen obra bihurtu da fundamentalismo erlijiosoa salatzen duen obra bat,
|
lehen
nioen bezala obra detonatzaile bat, ehunka pertsona atera zirelako kalera Iruñean, egurrezko gurutzeak eskuan, nire eta nire obraren aurka. Eszena beldurgarria benetan.
|
|
2021
|
|
|
Nire haurtzaroa nire barnean dago eta pieza horiek ukitzen baditu, ttak, zerbait aktibatzen da. Baina ikasle talde bakoitzarekin ordu askorik ez baduzu astean, eta curriculuma eman behar baduzu, gauza handirik ere ezin duzu egin,
|
lehen
esandako oxigeno bola ahalik eta gehien jaurti eta behar dituenak har ditzala, ikasle bakoitzak bere armairuarekin duen prozesua errespetatuz, jakina. Halakoak irakasle bakoitzaren prestutasunera mugatzea ez da zilegi, LGTBfobia arazo estrukturala izanik.
|
|
|
BEZa %21etik %10era jaitsi dute, eta IEEa %5etik %0, 5era. Hau dela eta,
|
lehen
esan bezala, merkatu libreko kontratua duten bezero askok faktura murriztu zaiela nabaritu dute.
|
|
2022
|
|
|
Ikasi behar dudanean, mugak izaten ditut, ikasi nahi dudanak behar baino denbora gehiago eskatzen dit beti. Eta zuk galdetu baino
|
lehen
esango dizut zein den lehenengo muga: alferkeria!
|
|
2023
|
|
|
Oso ondo kokatuta daude, eta ikusi da beste aldean zer egiten duen Txinak. Geopolitika kontua da, baina lurrera itzulita,
|
lehen
esandakoa: oraindik ere asko dute galtzeko Ukrainako herritarrek, baita errusiarrek ere.
|
|
|
Uste dut poesia idazle bezala,
|
lehen
esan dizudan dolu horregatik, gelditu egin nintzela: idazten nuen baina publikatzeko animo gehiegirik gabe.
|
|
|
Nirekin saskibaloira jokatzen ikasi zituen ume batek biderketa taulak. Erabili ditzagun ikastetxeak eskaintzen dituen espazio eta aukerak, eta lotuta dago
|
lehen
esan dudanarekin, gelan bi irakasle izateak ahalbidetzen ditu talde malgu eta dinamikoak.
|