|
2000
|
|
|
–Lasai, egon lasai. Badakit kolpe handia izan dela, baina
|
lehen
ere esan dizut hutsetik hasteko aukera ere badela. Zatoz lagunengana.
|
|
|
Horrelaxe izan zen, eta horrelaxe kontatu nion Rocíori. Ez zen izan bilatutako istorio bat, hori
|
lehen
ere esan dut. Barrutik atera zitzaidan.
|
|
2001
|
|
|
Alabaina, eta
|
lehen
ere esan dugunez, isiltasunaren atzean beste zerbait erebadago ausaz, disidentzia jarrera, hain zuzen. Berriro ere Atxagaren hitzak gureartera ekarriz, «atx!
|
|
|
Nik ordea,
|
lehen
ere esan dut, Ingalaterrara joan nahi nuen. Eta egoera hartan gehiago.
|
|
|
– Horren inguruko berri zehatzik ez daukat. Antzinako eskuizkribu batzuk edo aurkitu omen zituen indusketa batzuetan;
|
lehen
ere esan dizut: kasualitate hutsa.
|
|
2002
|
|
|
Ipuinean sarrarazi baino lehenago ere ipuin beldurgarri batean sartua baitzegoen Leire orduko, hiesaren munstroak barnetik harrapatua zuenez gero, berak artean ez bazekien ere. Ametsa eta irudimena genituen, ordea, alde, munstroari aurre egiteko,
|
lehen
ere esan dut. Bizitzak jarritako muga estuen barnean, mugetatik harat bizi zedin Leire.
|
|
|
Ordea,
|
lehen
ere esan dugun bezala, gure planaren arabera eraikitako espetxea erasotzeko modurik ez du inork aurkituko, eraso horrek ez luke-eta batere arrakastarik lortuko. Gizatasunak exijitzen duen baldintza oinarrizkoa dugu atentatuak aurreikustea, horiek ezinezko bihurtuz; krudelkeriak eta zuhurgabetasunak bat egiten dute, justiziak ahul jokatu eta gizagaixoren bat behar ez den zerbait egitera bultzatzen duenean.
|
|
2003
|
|
|
Lehenik eta behin, ezinbestekoa da ingurumenari buruzko gaiak lantzeko kazetariakoinarrizko jakintza zientifikoa edukitzea eta ingurumenari buruzko arazo nagusienen ikuspegi zabala edukitzea. Izan ere,
|
lehen
ere esan dugu ingurumenari buruzkogaiak konplexuak eta askotarikoak direla eta, era dibulgatiboan eta ulerterrazeanazaltzeko, ezinbestekoa da lan-taldean jende espezializatua egotea.
|
|
|
Eta bekatuak izkiriatzen hasi zen, bostehun lerro gutxienez izkiriatu zituen! Protestantea baitzen Friedrich Wolff jauna,
|
lehen
ere esan dizuet, eta ezin konta ahala bekatu egin baitzituen, ondorioz! Ai, zer nolako infernua pasatu zuen ardi beltz alemanak, Jainkoak barkatu ez balio!
|
|
|
Sekulako harrera egin omen zioten ikasleek. Jakina,
|
lehen
ere esan dut eskutitzek, gutunek ez bezala, zirrara eragiten dutela. Kontua da ikasleek behin eta berriz eskatu ziotela Anttoni, arren eta arren, eskutitz gehiago idatzi eta gelan irakur zitzala.
|
|
2004
|
|
|
–Pixka bat itxaroten baduzu, berehala naiz zurekin berriro. Izan ere,
|
lehen
ere esan dizut, telefonoaren beste aldean Joana daukat zain, eta honezkero aspertuta. Atzo ere faena berbera egin nion, eta oraingoan haserretuko zait.
|
|
|
–Ongia hedatzeko,
|
lehen
ere esan dizuet!
|
|
2005
|
|
|
Ikusten dut, beste erremediorik ez daukadalako. Ni gerra zikina delako horrek gogor jo ninduen, hurbil hurbiletik, eta
|
lehen
ere esan izan dudan bezala, gerra zikinak hartzen ditu momentu bakoitzean behar dituen formak. Gure momentuan GAL zen gerra zikin horrek hartu zuen forma, hortik jo zuten ezker abertzalea, eta hainbeste hildako gelditu ziren bidean.
|
|
|
–Baina, beharbada, gauzak hobeto pentsatu nahi dituzu, Kontxi,
|
lehen
ere esan dizut, eta, bon, hala bada, datorren astean deituko dizut?
|
|
2006
|
|
|
⢠Nortasunaren disfuntzioak:
|
lehen
ere esan dugu euskara teknikariaren eginkizunak askotarikoak direla. Diharduen udalean, enpresan, edo erakundean hizkuntzaren normalizazioaren ikusmoldea zenbat eta zentzuzkoagoa eta orekatuagoa izan, orduan eta zentzuzkoagoak izanen dira teknikariari ezartzen zaizkion eginkizunak ere; baina hizkuntza normalizazioaren ikusmolde folkloriko eta pobre antzekoak ere egon badaude, hainbat administrazio arduradunen artean adibidez, eta horrelakoetan teknikarien eginkizunen eta eginbeharren zerrenda aise luzatzen eta zabaltzen da.
|
|
2007
|
|
|
–Bai, hori
|
lehen
ere esan didazu. Baina, beharbada, horixe izan liteke niretzat gauzarik txarrena etorkizunean.
|
|
|
• Filosofia razionalarekin batera —baino
|
lehen
ere esango genuke— mundua bera ere razionalizatu zen Heladen: pisuak eta neurriak sortu ziren; alfabetoa; kartografia; espazioa geometrizatu zen; arazo komunak konpontzeko artea —politika— razionalki esplikatu eta justifikatu zen; gizakia banakotu edo indibiduotu zen; hitz sakratua sekularizatu egin zen, praktika ezberdinetan logos sortu zen; hizkuntzaren fenomenologia aztertu zen...
|
|
|
Alderantziz izaten dira batzuetan gauzak, mon ami, eta Oja gora eta behera Marseillako kaleetan erakustea, bazter guztiak kitzikatu eta Picasso, une batez bada ere, bere onetik atera eta pintatzetik apartarazteko moduan egitea gauzak, ez zen filmak eskatzen zuen zerbait, aitzitik, Oja horrela erakutsi nahiak eskatzen zuen filma egitea, ulertzen? Ez dizut, ba,
|
lehen
ere esan, zinema eginez bizi nahi zuela Orsonek, eta kontua ez zela filma amaitzea?
|
|
2008
|
|
|
ABEL. Hala izango duk. Baina
|
lehen
ere esan nian, emakume hori ez duk egokia kasua eramateko. Lotura handiegia zaukak umearekin.
|
|
|
JOANA: Hori
|
lehen
ere esan dun.
|
|
2009
|
|
|
Zaldi haragiak,
|
lehen
ere esan dugu, gozo ukitua du; izan ere, beste haragiek baino azukre gehiago izaten ditu, nahiz eta horiek ere desagertu egin daitezkeen animalia hiltzean (akitu egiten dira) edo hainbat egunez kontserbatzen bada jan aurretik.
|
|
|
Bost urte,
|
lehen
ere esan dut, Hego Bronxen eman nituen. Oso eskualde arriskutsua huraxe.
|
|
|
–Hori
|
lehen
ere esan diguzu, lukainka halakoa! Ez da harritzekoa mundu guztiak zu abandonatu izana eta inortxo ere zurekin ez akordatzea!
|
|
|
Tomas Caballerorenak bai, oso bestelakoa izan zen, baina Ulaiarrenak ez. Zalantzarik gabe esan dezaket ez zitzaidala gustatzen ikusten nuena, baina gure lana pasioz betetzen genuen, eta hilotzak ikustearen poderioz, azkenean anestesiak jota amaitu genuen, hori
|
lehen
ere esan dizut. Ez zegoen gizartearen erreakziorik, hori garbi dago.
|
|
|
ALIZIA. Bueno,
|
lehen
ere esan nizun, ez dakit askorik harreman horretaz.
|
|
|
Ez, ez, ez,
|
lehen
ere esana dizut, nik ez dut entrenatzaile aldaketetan sinesten. Zigandaren kasuan hartu egin behar izan genuen erabakia, iragan sasoitik zetorrelako bolada txarra.
|
|
|
Kezkagarria da, baina ez gaitu itotzen, eta zorrak ez du klubaren funtzionamendua baldintzatuko. Baina
|
lehen
ere esan dut futbolera ere iristear dela krisia, eta gauzak bere onera etorriko dira krisiarekin. Egungo futbolean inflazioa egundokoa da.
|
|
|
–Espainiako Gobernuak proposatu bazuen ere, Gipuzkoako Ogasunak bere esku zeukan abian jartzea edo ez jartzea?. Rebeka Ubera alderdiko batzarkidearen esanetan, Aralarrek
|
lehen
ere esan zuen neurri horrek, gutxien irabazten duten pertsonak kanpo uzteaz gain, foru kutxak hustuaraziko zituela.
|
|
|
Ez zagok inor ukitzerik. Ados;
|
lehen
ere esana diat ez naizela gauza oilasko bat akabatzeko ere, hura jatearren; are gutxiago hilko diat gizaki bat. Baina, potrorik ez dudalako, edo yoghi zaharrak barruraino kutsatu ninduelako, sentikortasunean zerbait ezabaezina sartu zidalako.
|
|
2010
|
|
|
harik eta, Pio Barojaren hainbat testuren irakurketa lagun, errudun ustearen zurezko kontzeptuan buru belarri sartu eta hura ere zuhirindu nuen arte. Nire poza, bizkar gaineko zama hura guztiz arindu zitzaidala egiaztatu nuèn egunean?
|
lehen
ere esan dizut eta beste mila aldiz esango dizut!?, ez Jainkorik baina ezta deabrurik ere, ez zerurik baina ezta infernuko garrik ere!
|
|
|
betiere osagai. Baina
|
lehen
ere esan dizut ez dudala hitz handietan. Aberria, Justizia, Jainkoa, eta Antzekoak?
|
|
|
Baina mundu guztia niri begira. Eta
|
lehen
ere esan dizudan bezala, nik deusen errurik izan gabe.
|
|
|
Zer uste duzu, nahita hil nuela? Nik ere nahiago nuke bizirik balego,
|
lehen
ere esan dizut, baina neure burua defenditu behar nuen, eta horrelaxe gertatu zen. Eta ez zen lehenengo aldia bere indar guztiekin jotzen ninduela.
|
|
|
Artista erromantikoak, izan ere, absolutu baten funtzioan bizi diren heinean, mundu absolutu bat eraikitzen ahalegintzen dira beren artearen bidez; edo hitzezko tenplu bat erakitzen dute, bestela esanda —poeten kasuan dudarik ez—, hitz handiak —tenpluaren habe eta zutabe izateko deituak— betiere osagai. Baina
|
lehen
ere esan dizut ez dudala hitz handietan —Aberria, Justizia, Jainkoa... eta Antzekoak— sobera sinesten: purpurinaz jantziak izan arren, pipiak janda egon ohi direla, alegia, halako moldez, non, tenpluak, hondarrean —habe eta zutabeek zamari ezin eutsita—, goitik behera egiten baitu, arkitektoa azpian harrapatuz maiz.
|
|
|
Bi arrazoi nituen horretarako. Batetik,
|
lehen
ere esan dut, nahitaezko baldintza zelako Euskal Herritarrok en babesa onartzeko; hori gabe Eusko Jaurlaritzak ezin zuen onartu haiekin akordiorik egiterik. Bestetik, urrats benetan garrantzitsua zelako alderdi abertzaleen arteko lankidetza normaltasun osoko giroan gerta zedin.
|
|
|
Arrazoi batengatik diot hori, ez dituztelako sufragio unibertsal bidez hautatu lobby horren alde pribatua zuzentzen dutenak; beraz, herritarrek ez dute inolaz ere esku hartzen haiek hartzen dituzten erabakietan; alegia, ez du betetzen herriak gobernuan nagusi izan behar duelako printzipioa. Halaber, ez du askatasun eta berdintasun kontzeptuen arrasto izpirik ere;
|
lehen
ere esana dudanez, herritarrek ez baitute aukerarik lobby horren erabakietan esku hartzeko.
|
|
2011
|
|
|
MIREIA. Baina aitak
|
lehen
ere esan zizun hilda zegoela.
|
|
2012
|
|
|
Langileen Estatutuaren 52 artikuluak kontratua amaitutzat jotzeko arrazoi objektiboak zehazten ditu eta horien artean da aldian aldiko laneko faltak lanaldiaren %20 baino gehiago izatea, nahiz eta justifikaturik egon medikuaren agiriarekin, adibidez. Hori
|
lehen
ere bazioen arauak, baina PPk dekretu bidez artikulu horretako esaldi oso bat kendu du orain: " Betiere lantaldearen absentismo indizeak %2, 5 gainditzen duenean".
|
|
|
Ez da gauza izan gai horri zirrikitu bat egiteko, gizartean eragin positiboa izan zezakeen arren. Izan ere,
|
lehen
ere esan dugu: elkar ezagutzea da elkar ulertzeko lehenengo urratsa.
|
|
|
Ez al dizuet
|
lehen
ere esan zuek eromentzat hartzen duzuen hori ez dela izaten zentzumenen zorroztasun gehiegia baino. Une hartantxe, izan ere, hots apal, sor, laster bat iritsi zitzaidan belarrietara, erlojuek kotoian bilduta daudenean egiten dutena bezalakoa.
|
|
|
Apetaldia zen hura, egia esateko, eta neure buruari agiraka egin nion ideia tolesgabe hori izateagatik, berehala konturatu bainintzen bazirela zenbait gauza garagardoa egiteko premiazkoak zirenak eta nik lortu ezin nituenak. Hala nola, lehenik eta behin, garagardoa gordetzeko upelak,
|
lehen
ere esan dudan bezala, inoiz egin ezin izan nituenak; ahalegin horretan egunak, asteak, are gehiago, hilabeteak eman nituen arren, ezer ez lortzeko. Bigarren, ez nuen ezker aihenik garagardoa urrineztatzeko, ez legamiarik muztiatzeko, ez tupikirik edo kobrezko ontzirik irakinarazteko.
|
|
|
MILENA. Aitaa...
|
lehen
ere esan didazu!
|
|
|
Argentinako Ezequiel Martmez Estrada-ren Tres cuentos sin amor eta Fernando Lorenzo-ren Arriba pasa el viento, Brasilgo Carmen Da Silvaren Septiembre, Ekuadorko Alberto Borges-en La resaca, Mexikoko Armando Ayala Anguiano ren El paso de la nada... Suposatzekoa denez, arlo horretan argentinarrek protagonismo berezia izan zuten, berrogei izenburu ingururekin, tartean Goyanarterenak berarenak, azken finean,
|
lehen
ere esan dugunez, bere burua herrialde horretakoa bezala azaldu baitzuen beti.
|
|
|
Pena dela preseski horietako gau batean iritsi izana berera, dena dela elkar hobeto ezagutzeko aukera izango genukeela lehenago iritsi izan banintz, ezin nuen ordea, kontaktuak arratsaldez lan egiten duelako eta hobe delako zer gerta ere iluntzean ibiltzea, horregatik eman dut igande osoa kafetegiz kafetegi eta zinemaz zinema, ni ere gusturago nengokeen apartamentu honetako epelean babesean, sentitzen duela ni bakarrik utzi beharra. Ikasgaiak berrikusteko baliatzen duela lan gaua, zaindaritza lana egiten duela eta bere presentzia baino ez dela beharrezkoa, seiak aldera iritsiko dela etxera, croissantak mahai gainean utziko dituela, saiatuko dela zaratarik ez egiten dutxa hartzerakoan, ohitura baitu etxeratu ahala dutxa bero bat hartzeko, eta ez dela eguerdira arte jaikiko, hori
|
lehen
ere esan didazu, hau ez diot esan, saiatzeko ni ere zaratarik ez egiten jaikitzerakoan, ez prestatzeko deus bazkaltzeko, berak prestatuko duela jaikitakoan, zarata egingo dudala bestela eta esnatuko dudala. Nago ez dela batere fio sukaldean egin dezakedanaz.
|
|
2013
|
|
|
Hori
|
lehen
ere esan duzu!
|
|
2014
|
|
|
Lehendik aztertua dugun Colebrook White formula inplizitua hartuko dugu kontuan (1.3.13 formula), horixe baitarabil UNE 149201 arauak, eta hodi mota guztietarako erabil baitaiteke,
|
lehen
ere esan bezala:
|
|
|
Onartzen dut beti eman izan didatela inbidia pixka bat herri euskaldunek, baina
|
lehen
ere esan dut tarte handia dagoela zuritik beltzera. Getxon, esate baterako, euskaraz bizitzeko gune eta uneak eraiki ditugu, eta horretan jarraituko dugu.
|
|
|
Bideak ere txarragoak ziren,
|
lehen
ere esan diot, ezagutuko ditu Berorrek, nola ez ditu ezagutuko. Harri txikiekin ere gelditzen zen orga trangatuta...
|
|
2015
|
|
|
Hasierak zailak izaten dira beti, hori
|
lehen
ere esana dago, eta bizitza ere ez da inoiz erraza izan. Beraz, ez nuen etsi; gau eta egun, gaua egunari, oina oinari, ezkien atzean ezkutatuta, bankuetan eserita, zain eta atezuan, zelata ernean pasatu nituen hainbat hilabete, hiru, bederatzi, nik al dakit; eta atzera etorri ziren hirira zapata lotuak, bota korapilatuak, lokarri bezatuak, zoriona eta harmonia, nire izenaren orbangabetasuna.
|
|
|
Aitona Joxemari hil zenean, 1985eko maiatzaren 9an, hogeita bat urte bete berriak nituen,
|
lehen
ere esan dudan moduan. Aitona adin horretantxe irudikatzen saiatzen naiz, eta gero neure buruarekin konparatzen.
|
|
|
Aski denbora izan nuen beraz hura ezagutzeko, bai umetan, bai ondoren. Eta hala ere, ez nuen ia ezagutu; amona Teresa baino are gutxiago, nahiz eta,
|
lehen
ere esan dudan bezala, gure etxetik bostehun metrora egon baserria, aitona amonen bizilekua, eta txikitan sarri askotan ibili han jolasean, koxkortu eta gero gutxiago agertzen banintzen ere.
|
|
|
Askotan irteten ziren laurak elkarrekin zerbait hartzera, eta klasera ere autobus berean, beti batera ezta, lagun lagunak ziren. Ba beno, gauza da maiatz inguru horretan gertatu zela,
|
lehen
ere esan dizut, eta noski, garai horretan azterketak prestatzen hastea komeni da. Hasi ziren guztiak ikasten, bakoitza bere gelan noski, bestela a ze jaleoa apunte desberdinak handik eta hemendik, imajinatu...
|
|
|
Alde egin behar nuen handik berehala. Aski nuen horretarako gezurtxoren bat asmatzea, ospitalean hasi beharra neukala aipatzea, esate baterako, baina
|
lehen
ere esan dut ez dakidala gezurrik esaten. Katramilatu egin nintzen, lotsagarri, beharrik ez zegoen lekuan.
|
|
|
Poesia idaztea erbesteko lana da bai,
|
lehen
ere esan dut.
|
|
|
14 Behin gai hori plazaratuta,
|
lehen
ere esana duguna errepikatzea baino ez zaigu geratzen. Hau da, hedabide elebidun diglosikoen hautuak baduela logikarik; izan ere, haientzat ahalik eta gehien saltzea baita lehen mailako kontua, euskararena bigarren mailako afera dela.
|
|
|
Oker zagoz. Historia errepikatuko den susmoak aztoratuta bizi da,
|
lehen
ere esan dizut.
|
|
2016
|
|
|
Legitimatuta gaude sareak sortzeko, kontatu dizkiguten arazoez interesatzeko, eta ez epaitzeko, ez gaude legitimatuta pentsatzeko arrazoi absolutua daukagula, salbatuko ditugula. Uste dut
|
lehen
ere esan dudala hau, baina iruditzen zait oso ohikoa dela horrela jokatzea eta ez zait gustatzen.
|
|
|
Irudiak etorriko zaizkio burura, baina ez berak ikusitakoak, ezin?, ez argazkietan jasotakoak, ez amak kontatutakoaren gainean berak asmaturikoak; 1940ko maiatz amaiera hartan eta ekainean Parisen eta Frantzia osoan gertatu zirenak irudikatu nahi dituenean, nahi gabe ere, film bateko irudiak datozkio begira, zeluloide puskek hartzen diote oroitzapenen lekua; zein film ote den jakin nahiko du batek baino gehiagok, eta ez daukagu ezkutatzeko:
|
lehen
ere esana dugu harentzat garrantzizkoa dela eta inor ez da harrituko Casablanca aipatzen badugu, Michael Curtiz en film kasik mitikoa.
|
|
|
Gure emakumeak ere, sartu eskua bere poltsan eta pasaportea atera du bertatik, ez bere amak erabili zuen bezalako igarobidea, Euzko Jaurlaritzak Espainiako Errepublikaren baimenaz kaleraturiko hura, baizik eta Estatu Batuetako zigilua eta balio osoa dituen pasaporte ofiziala. Hegazkineko emakumea deitu diogu berriro, hala deitzen ohituta geundelako, baina
|
lehen
ere esan dugu ez zegoela arrazoirik haren izena denbora gehiagoz ezkutatzeko, eta une hartan bertan agertzen ez bagenuen, pasartearen erdian eta hotz hotzean egiteak sor zezakeen itxura arraroagatik zela. Orain, eten bat eginda eta atal berri bat hasita, une egokia dirudi estalitakoa behingoz agerian erakusteko; Espainiako aduanako funtzionarioaren aurrean agertu behar duen unea balia genezake gainera:
|
|
|
– Bai, hori
|
lehen
ere esan didak. Baina hemen maleta bakarra zagok.
|
|
2017
|
|
|
Esan komuna da, eta ongi esana da,
|
lehen
ere esan dugun bezala, ez diezaiokeela inork ere inori hainbat kalte eta bidegabe egin, nola berak bere buruari.
|
|
|
Kutxan jarri zuen azken egur puska. «Eta orain segi gora Benjygana,
|
lehen
ere esan diat eta», esan zuen. «Eta ez diat beste inor eskaileretatik hoska ikusi nahi nik txilina jo arte.
|
|
|
–Ez dakit aurkeztuko naizen edo ez,
|
lehen
ere esan dut goizegi dela hori erabakitzeko. Oposizioan egiteko lan bat daukat eta hori ahalik eta ondoen egiten ahaleginduko naiz, oraingoz horrekin konforme.
|
|
|
Arren,
|
lehen
ere esan dizuet.
|
|
2018
|
|
|
MANUEL. Bai,
|
lehen
ere esan dun.
|
|
|
Duintasuna herrialde honetako gizon emakume guztiek bilatu eta aurkitu dezaketen zerbait da. Barkatuko didazu, jauna, baina,
|
lehen
ere esan dudanez, zeremonia gutxi hemen nork bere iritzia agertzeko orduan. Horratx, beraz, nire iritzia, ezertarako balio badu.
|
|
|
Bai, bai! Hori
|
lehen
ere esan duzu, baina gaua luzea da, tematu zen Alotz?. Ekonomatoaren alternatibak ez du baflearen arriskurik gutxitzen.
|
|
|
Artean drogarena fenomeno berria zen,
|
lehen
ere esan dut. Protokolorik, drogazaleak artatzeko zaintza berezirik eta horrelakorik ez zuen poliziak.
|
|
|
Amets,
|
lehen
ere esan dizut ez dudala AmetsMan en etsaia izan gura. Ez naiz batere abila antzezten.
|
|
|
Amets,
|
lehen
ere esan dizut. Ez dakit zer esan nahi duen berbahorrek?
|
|
|
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak elkarlanean jardun du eskuragarri dagoen informazioa kontrastatzeko eta osatzeko eginkizun honetan, informazioa galdegin zitzaien pertsona errepresaliatu guztiei buruzko datuak kontrastatu eta trukatu dira, eta
|
lehen
ere esan dugun bezala, informazio hori familiek eskainitako testigantzatik eta Iruñeko biztanleen Erroldaren kontsulta sistematikotik jasoa da.
|
|
|
Memoria Historikoari buruzko Informazio Bulegoan errepresaliatuen familien eskutik jasotako lekukotasunetatik hartuak dira informazio jakin batzuk, eta
|
lehen
ere esan dugun bezala, Iruñeko egungo udal korporazioak eskaini zion aipatu bulego hori UPNA NUPeko historialariek osatutako ikerketa taldeari txosten hau egin ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
Eta mexikar horrek, alarguna zigortu eta odolustu egingo zuela agindu zuen. Hori
|
lehen
ere esan dizut...?
|
|
|
Ofizioan hainbeste urte, eta hain zorrotz, pasa eta gero, Raimundo Silvak ez du liburu baten azken irakurketa osoa egingo. Oharrez josiriko laurehun eta hogeita hamazazpi orri dira,
|
lehen
ere esan den bezala, dena irakurtzeko gau osoa lorik egin gabe pasatu luke, edo ia, eta ez du martirioa jasan nahi, begitan hartu ditu egilea eta bere obra, bihar irakurle oharkabeek esango dute, eta eskoletako gazteriak errepikatuko euliak lau hanka dituela, Aristotelesek hala esan zuelako, eta mairuei Lisboa kendu zieteneko hurrengo ehungarren urtemugan, bi mila eta berrogeita zazpigarren urtea...
|
|
|
Hurrengo bi egunetan, Raimundo Silvak eta Maria Sarak asko hitz egin zuten telefonoz, zenbaitetan
|
lehen
ere esana zeukaten hainbat gauza errepikatuz, aurkitzen zituzten gauza berriez miretsirik beste zenbaitetan, eta beti gauzak modu diferentean hobekien adierazteko hitz egokienak bilatuz, azken hau balentria ezinezkoa da, ia ia, jakina denez. Bigarren eguneko arratsaldean Maria Sarak iragarri zuen, Bihar lanera joango naiz, handik ordubete lehenago atera eta zure etxetik pasatuko naiz.
|
|
|
Lehen aipatu dugun Fray Rogeirok Osbernori egin zion gutunean kontatzen dizkigun gertaerak ikertutzat eta ontzat ematen baditugu, beharrezkoa izango da Raimundo Silvari adieraztea ez duela bere burua engainatu behar kanpamentua aise, besterik gabe, paratzeari dagokionez, ez aipatu Porta de Ferroren aurrean, ez eta beste ezein ateren aurrean ere, mairuen arraza zital hau ez baita hain herabea, eta ez delako borrokarik gabe iltzez eta giltzez itxiko, galiziarrak beren asmo ilunetatik desbideratuko dituen Alaren mirakulu baten zain. Lisboak,
|
lehen
ere esan dugu, baditu etxeak bere harresietatik kanpo, eta ez gutxi, ezta bakarrik uda pasatzeko edo baratzea edukitzeko ere, alderantziz, esan liteke etxe horiek beste hiria inguratzen duten hiri bat osatzen dutela, eta gauza jakina baldin bada ezen, zenbait egun barru, setioa errealitate geometrikoa izango denean, etxe horietan paratuko dituztela eroso kuartel nagusiak, eta berorietan pertsonal... Honegatik ez dezagun Raimundo Silva, hala ere, zeren, berak behin eta berriz gogorarazi digunez, soldadutzatik libre gelditu zen zuzentzaile xume bat baizik ez baita, arte hauei buruz ezer ez dakiena, nahiz eta bere liburuen artean Clausewitzen obren edizio laburbildua dagoen, urte asko direla bigarren eskuko azokan erosia eta sekula ireki gabea.
|
|
|
Maria Sara doktoreak ere irribarre egin zuen, Ez, ez dago aldaketarik, den dena bere tokian dago, txukun, zehatz. Isildu egin zen une batez, txostenen bilduma gainetik begiratu zuen, zalantza une bat eduki zuen oraindik ere, eta gero, Iritzi hauek bultzatu ninduten, eta,
|
lehen
ere esan dudan bezala, ongi idatzita egoteak, eta erakusteak, behaketa kritikorako gaitasunaz aparte, nola esango nuke, nolabaiteko zeharkako pentsamendua, oso bere gisakoa, Zeharkako pentsamendua, Ezin dizut azaldu, sentitu baino gehiago ikusi egiten dut, honek guztiak bultzatu ninduen, berriz esango dut, egin nahi dizudan proposamena hezurmamitzera, Eta zein da proposamena, Lisboako setioaren h... Raimundo Silva zutitu egin zen, gabardina, artean kendu gabea, lisatu zuen, Nirekin beste gairik mintzatu behar ez baduzu, ni banoa, Eraman ezazu zure liburua, ale bakarra da.
|
|
|
Ni, inoiz ezer egin ez dudana eta etakideak bost potro inporta zaizkidana, hiru aldiz atxilotu naute, eta haietako batean ederki asko berotu ninduten, ostia zaparrada galanta jasota, ea zer aitortzen nuen, ea zer salatzen nuen, eta horrela ehunka eta ehunka pertsonarekin, eta neskei, emakumeei, egiten zietena... ezin da kontatu, denek ederki asko eskuztatuta amaitzen zuten, ederki asko umiliatuta ziegetan, eta batzuetan, bortxatuta. Horretaz guztiaz ez zen inoiz ezer esan prentsan, El Pais irakurtzen zuten intelektual espainiarrak ez ziren horretaz ohartzen, soilik etakideek burututako azken atentatua aipatuko zuten, besterik ez, eta kontuz,
|
lehen
ere esan baitizut atentatu horiek beti iruditu zaizkidala arbuiagarriak, kondenagarriak, oso lazgarriak.
|
|
|
“Ni bisitatzera etorriko zinela esan zenuen.” Hori esan zidan, horiek izan ziren hitzak, ia ahotsik gabe. Hildakoen ametsa iruditu zitzaidan,
|
lehen
ere esan dudala uste dut. Etxean kontatu nuen ametsa gero, emazteari, alabei, iruditzen zait ez zutela ulertu.
|
|
2020
|
|
|
Irakurketa sakonagoa izan daiteke. Birusa etorri baino
|
lehen
ere esaten genuen: tamalez zahar egoitzetan dauden pertsonen bizitzek, bizimoduak, eta etorkizunak ez dute gainerako jendartearenak bezainbesteko balioa.
|
|
|
Ikusi orain lehen dudatan jartzen gintuena... ilea. Ez darama lehengo tankeran, luze; motz motza du;
|
lehen
ere esan zigun. Huck, ez diat nire bizitzan inoiz mamu naturalagorik ikusi.
|
|
|
Ez darama lehengo tankeran, luze; motz motza du;
|
lehen
ere esan zigun. Huck, ez diat nire bizitzan inoiz fantasma naturalagorik ikusi.
|
|
|
Komando Autonomoek elkarrizketa luze bat eman zioten ERE aldizkariari, 1979ko azaroaren 8/ 15eko alean argitaratu zena,
|
lehen
ere esan den bezala.
|
|
|
Iruñeko erdi erdian dago,
|
lehen
ere esan den bezala.
|
|
|
Garrantzizkoa da azpimarratzea mugimendu autonomoa esaten dugunean bere osotasunean hartzen dugula aintzat, hau da, ez gara bakarrik mugimendu autonomo armatuari buruz ari, erakunde armaturik inoiz sortu ez zuena ere aintzat hartzen ari gara. Bigarrenik,
|
lehen
ere esan dugun bezala, argi eduki behar da mugimendu autonomo osoa ez datorrela bat auzi honi buruz (badira BVEren egiletzan sinesten dutenak eta badira kritikoak). Izan ere, autonomiaren mugimenduaren barruan beti izan da joera edo ildo bat baino gehiago, zer esanik ez komandoetan, eta ildoen arteko harremanak ez dira beti idealak izan.
|
|
|
Ezta pentsatu ere! Gainera,
|
lehen
ere esan dizuet, nik ez daukat lan finkorik, eta gutxiago lan ordutegi murriztua eskatzeko eskubiderik, eta, zer esanik ez, etxeko lanak egiteko neska hartzeko aukerarik ere ez, eta ama bakarrik izateko inongo asmorik ere ez! (Erremarkatuz) Ni ez naiz estatubatuarra.
|
|
2021
|
|
|
Bada k, aldiz, ondoko solas zatiari egiten dio, hura iragartzen du, hari begiratzen eta hartara igortzen du irakurlearen arreta. Beraz en ondoren esaten dena
|
lehen
ere esana dago nolazpait, ezaguna du irakurleak gutxi gorabehera aurreko lerroetatik. Bada ren ondokoa, aldiz, ezezaguna eta berria da, mintzagai berria.
|
|
|
erlazio bat ezartzen du predikatu baten eta honen argumentu (subjektu) baten artean, perpaus erlatibo baten bidez egingo litzatekeen antzera (Azkue; Goenaga 2003). Horregatik, ko postposizio hau izendatzeko, ‘erlaziozko’ edo ‘erlatibo’ deitura egoki litzateke agian, edo, beharbada, aski litzateke adjektibo kategoriakotzat hartzea, adjektibozkoa baita nolabait,
|
lehen
ere esan dugun bezala (§ 21.8.6a). AdbSak AdjS bihurtzeko gaitasuna du nonbait, eta subjektu bati buruzko predikazioa bidera dezake.
|
|
|
Horrez gain, eta
|
lehen
ere esan dugu, juntagailuak era oso desberdineko elementuak elkartzeko balia ditzakegu (perpausak, sintagmak eta osagai sintaktikoak, hitzak); baina DMek beti perpausen arteko lotura semantikoa bideratzen dute. Esan nahi baita, DMrik ez dugula aurkituko, adibidez, bi izen sintagmaren artean, edo bi izenen artean.
|
|
|
Mendeko perpausa denbora aspektuei dagokienez orokorra eta mugagabea denean ere orainaldia erabil daiteke komunztadurako iraganaren lekuan: Bosniakoa ikusi baino
|
lehen
ere esana nuen nik gerra guztiak txarrak zirela; Bosniakoa ikusi baino lehen ere esana nuen nik gerra guztiak txarrak direla.
|
|
|
Mendeko perpausa denbora aspektuei dagokienez orokorra eta mugagabea denean ere orainaldia erabil daiteke komunztadurako iraganaren lekuan: Bosniakoa ikusi baino lehen ere esana nuen nik gerra guztiak txarrak zirela; Bosniakoa ikusi baino
|
lehen
ere esana nuen nik gerra guztiak txarrak direla.
|
|
|
Disekzio edo inpresio horietan,
|
lehen
ere esan dut, iritziak oso inportanteak izan ohi dira. Gure kulturaren ezaugarrietako bat ere hori baita.
|
|
|
Mendebaldeko kulturan sortu delako eta,
|
lehen
ere esan dugun moduan, Mendebaldeko kulturaren hierarkiak ontzat eman dituelako. Hierarkia horietan, esan dugu, emozioa jakintza primitiboa da eta buruarena zibilizatua.
|
|
|
–Bai. Hori
|
lehen
ere esan didan.
|
|
2022
|
|
|
–Diru gosea,
|
lehen
ere esan diat!
|
|
|
–Hortik ez, mesedez! Hankak lurrean,
|
lehen
ere esan dizut!
|
|
|
–Zertan? Ikasten,
|
lehen
ere esan dizut.
|
|
2023
|
|
|
Eta ondo dago ordaindu nahi ez izatea, selektiboak izatea. Gogoan dut kioskora joaten nintzen garaia (ez naiz natibo digitala,
|
lehen
ere esan dut): nik ere ez nituen egunkari guztiak erosten, normalean nire kutuna baino ez nuen hartzen eta ordaintzen.
|
|
|
PANPINA: Bai, hori
|
lehen
ere esan duzu. Beti izan zara harro samarra.
|
|
|
Badaezpada ere, dena den, espazioaren ikerketak horretarako zabaldu berri zituen aukerak baliatuta, beraiek, munduko agintari nagusiek, Martera ospa egitea erabaki zuten, pribilegiatu kasta batekin batera, tartean,
|
lehen
ere esana dudan moduan, horretarako meriturik egin gabe, neu nintzela, Mariorekin batera, biak nire amaren hegalpean babestuta.
|