|
2001
|
|
|
SAOSarekin batera beste sintoma eta arrisku batzuk daude: obesitatea, hipertentsio arteriala, arritmiak, trafiko edo
|
laneko
istripua izateko arriskua, galera intelektuala, bat bateko heriotza arriskua eta istripu zerebrobaskularra izatekoa.
|
|
|
Egunean bost langile baino gehiago hil diren
|
laneko
istripu hilgarriek gora egin dute
|
|
2002
|
|
|
Malagak plan aitzindari bat jarri du abian Espainian,
|
laneko
istripuak kontrolatzeko
|
|
|
Esan du herrialde batzuek, Herbehereek esaterako, dagoeneko egin dutela. Lege hutsune horren aurrean, epaitegi batzuk epaiak ematen ari dira,
|
laneko
istripua laneko estresa dela adierazteko. «Burn out» sindromea Zentzu horretan, Epaitegi Gorenak 2001eko urriaren 26an emandako epai bat onartu du, lehen aldiz «burn out» sindromea lan istripu gisa aitortzen baitu.
|
|
2003
|
|
|
Eskola beretik
|
laneko
istripuak prebenitzeko, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, Donostiako Easo Institutuarekin eta PAKEA Lan Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuarekin batera, programa aitzindari bat jarri du abian Espainian, eta lan arriskuen prebentzioa kudeatzeko eskuliburu integratu bat emango die Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe guztiei. Espainian laneko ezbehar kopuru handia dagoenez, gizarteak gero eta gehiago eskatzen du laneko istripuak prebenitzeko mekanismoen kalitatea hobetzeko eta areagotzeko.
|
|
|
Eskola beretik laneko istripuak prebenitzeko, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, Donostiako Easo Institutuarekin eta PAKEA Lan Istripu eta Lanbide Gaixotasunen Mutuarekin batera, programa aitzindari bat jarri du abian Espainian, eta lan arriskuen prebentzioa kudeatzeko eskuliburu integratu bat emango die Euskal Autonomia Erkidegoko ikastetxe guztiei. Espainian laneko ezbehar kopuru handia dagoenez, gizarteak gero eta gehiago eskatzen du
|
laneko
istripuak prebenitzeko mekanismoen kalitatea hobetzeko eta areagotzeko. “Neurri egokiak eta egokiak hartzeaz gain, zer aukera hoberik eskola beretik laneko arriskuen prebentzioaren kultura ezartzen hastea baino.
|
|
|
Koordinatzaileek prebentzioa betetzeko behar diren jarraibideak emanen dituzte eta behar diren neurriak proposatuko dizkiete enpresei. Koordinatzaile horiekin batera, arriskuei aurrea hartzeko delegatuek edo langileen ordezkariek ikuskatzaileei lagundu ahal izango diete lantokietara egiten dituzten bisitetan, baita haiek bisitatzera ere, eta komenigarritzat jotzen dituzten neurriak proposatu ahal izango dituzte
|
laneko
istripuak saihesteko.
|
|
2005
|
|
|
Eraikuntzako 50 langile hil dira
|
laneko
istripuetan urteko lehen bi hilabeteetan
|
|
|
Gainerako hildakoak 55 urtetik gorakoak ziren. Urtarrilean
|
laneko
istripu bat bereziki larria izan zen. Urtarrilaren 13an Burgosen izan zen, langileen aldagela gisa erabiltzen zen sotoan, eta aldi berean likido sukoiak biltegiratzen ziren.
|
|
2007
|
|
|
Kontsumoko Institutu Nazionalaren datu ofizialen arabera, etxea da norbanakoaren osotasun fisikorako lekurik arriskutsuenetakoa. Hala,
|
laneko
istripuak eta trafikoa aparte utzita, ezbeharren %57, 4 etxebizitzan bertan gertatzen da. Hala ere, Etxekoandreen, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkarteen Espainiako Konfederazioak (CEACCU) egindako inkesta baten arabera, espainiarren %80k ez du hori kontuan hartzen.
|
|
2008
|
|
|
Segurtasunik eza eragiten du, lanari zein gizarteari begira, eta telelangileak babesik ez duela senti dezake, berariazko araudirik ez dagoelako
|
laneko
istripuei, gaixotasunei eta abarri buruz.
|
|
|
Bakean ari den animalia bati tiro egitea edo jaberen batean kalteak eragitea ehiztarien arteko ohiko istripuak dira. Baina ehiza jarduerak ezbehar indize txikia du,% 2,9, Lan Ministerioak “2006ko urriko (2007ko iraila)
|
laneko
istripuen datuen aurrerapenean” jasotako datuen arabera. Gainera, ehizarekin zerikusia duten istripuen %99, 3 arinak dira eta %0, 7 bakarrik dira larriak edo hilgarriak.
|
|
|
Arinetatik larrietara Kalte Zerebralaren Arretarako Zentro Estataleko (CEADAC) “Garuneko Kaltearen Gida” ko datuen arabera, TCEen %75 trafiko istripuetan gertatzen dira; horietatik 90.000 Espainian erregistratzen dira urtero, eta 34.000 lesio larriak dituzte. TCEen beste %10
|
laneko
istripuek eragindakoak dira, %5 haurren erorketek eragindakoak, %5 gehiago zaharren erorketek eragindakoak eta %5 kirol istripuek eragindakoak eta arrisku handikoak. Gainera, traumatismoen ehuneko handi bat gazteen artean gertatzen da.
|
|
2009
|
|
|
Pentsioaren onuradunek aukeratu ahal izango dute aldi hori, eta betiere heriotzaren aurreko 15 urteetan. Langilearen heriotza, alta emanda edo parekatuta egonda,
|
laneko
istripu baten edo eritasun profesional baten ondorio bada, pentsioaren hileko zenbatekoa kontzeptu hauen batura zati 12 eginez lortzen da: Langilearen eguneroko soldata istripuaren edo gaixotasunagatiko bajaren egunean, 365 egunez biderkatuta.
|
|
|
“Kalkulatzen da urtero 74.000 lanheriotza izaten direla lantokian substantzia arriskutsuen eraginpean egoteari lotuta. Horrek esan nahi du 10 aldiz pertsona gehiago hiltzen direla
|
laneko
istripuen ondorioz baino substantzia arriskutsuekiko esposizioaren ondorioz”, esan du Jukka Takala OSHAko zuzendariak. “Enpresa askok ez dute ematen substantzia arriskutsuak ezabatzeko edo ordezteko behar den garrantzia.
|
|
|
Soberakina gauzazko ordainsari gisa tributatzen da. Enpresak
|
laneko
istripuaren edo erantzukizun zibilaren aseguru kontratuaren bidez ordaintzen dituen primak edo kuotak ere ez dira aitortuko. Langilearen eritasuna estaltzen duen aseguru mediko pribatu baten kuotek ez dute urtean 500 euroko muga arte ordainduko pertsona bakoitzeko.
|
|
2010
|
|
|
Laneko poluzio akustikoa are kezkagarriagoa da, epe luzerako ondorioak baititu, eta bihotza da haren biktima nagusietako bat. Zarataren eraginpean luzaroan egoteak hipertentsio arteriala eta arteriosklerosia eragin ditzake, baita ikusmen zolitasunaren alterazioak, lo nahasteak, nekea eta estresa ere, eta horiek
|
laneko
istripua izateko arriskua areagotu eta errendimendu profesionala murriztu dezakete. Artikulu honetan Espainiako zarataren egoera eta osasunean dituen ondorioak deskribatzen dira.
|
|
|
Europako Agentziak azterketa bat aurkeztu zuen, enpresaburuak gero eta kontzientziatuago daudela arrisku berri horiekiko. Takalak azaldu zuenez, Europako bost enpresatatik lauk kezka agertu dute estresak eragindako arriskuez,
|
laneko
istripuen kezkaren parekoa. Hala ere, Europako agentziako zuzendariak deitoratu zuen arazo horren kontzientzia gero eta handiagoa izateak ez duela zerikusirik “EBko enpresen %26k bakarrik aplikatzen ditu estresari aurre egiteko prozedurak” izatearekin.
|
|
|
Gizarte Segurantzak ekitaldi honetan 107.376,63 milioi euro sartzea aurreikusten du kotizazio sozialen kontzeptuan. Diru sarreren zenbateko osotik,% 91,50 Gizarte Segurantzako erakunde kudeatzaileei eta zerbitzu erkideei dagokie, eta gainerako% 8,50
|
laneko
istripuen eta lanbide gaixotasunen mutuei. Ordainketei dagokienez, %92 entitate kudeatzaileek aitortu zuten eta %8 mutuek.
|
|
2011
|
|
|
Valeriano Gómez lan ministroak azaldu zuenez, bide segurtasunarekin konprometitutako enpresei laguntzeko plan horretaz gain, bere sailak 400 lan ikuskapen inguru egiteko asmoa du 2010 eta 2011 artean, “gidariek dituzten arriskuak enpresek nola kudeatzen dituzten ikusteko, eta enpresei laguntzeko langileek izaten dituzten zirkulazio istripuen prebentzioa hobetzeko lanean”. Gizarte Segurantzako kotizazioak murriztu nahi dituzten enpresek hainbat ekintza egiaztatu behar dituzte, besteak beste,
|
laneko
istripu gutxiago izateko konpromisoa eta Bide Segurtasuneko Europako Gutuna sinatu beharra. Horretarako, enpresak aitortu du laneko bide istripuen garrantzia eta hori gutxitzeko borondatea jarduketa plan baten bidez. Beharrezkoa da, halaber, enpresek mugikortasun plana garatzeko ardura duen saila izatea, baita langileek parte hartzeko prozedurak ere.
|
|
2012
|
|
|
Europa mailan, Espainiako Lan eta Gizarte Segurantzako Ikuskaritza partaide duen lantaldeak sektore batzuk zehaztu ditu, gizarte lanean, telemarketin enpresetan eta bidaiarien garraioan oinarrituko den ikuskapenerako. Laneko baldintzak hobetzeaz gain, arrisku psikosozialen ebaluazioei buruzko Europako legeria betetzen dela harmonizatzea du helburu kanpainak, laneko gaixotasunak eta
|
laneko
istripuak murrizten laguntzeko.
|
|
2013
|
|
|
Baina badira kontuan hartu beharreko elementu gehiago ere bi substantzia toxiko horiek. Laneko arrisku faktoreen eraginpean egoteak edo indarkeriazko kausek eragindako heriotzak (zirkulazio istripuetan zein
|
laneko
istripuetan) gizonei eragiten die gehienbat. Haiek gehiago bizi dira, baina ez dute zertan hobeto bizi.
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, kasu batzuetan handitu egin daiteke: Heriotza
|
laneko
istriputzat hartzen bada. Hiltzen badira, ez bat, bi gurasoak baizik.
|