|
2000
|
|
|
Nolabaiteko muga bat jartzearren, 90 urtearen ondoren lehen narratiba lanak argitaratu dituzten idazleak bakarrik izango ditugu hizpide, sarritan idazle ezagunagoen
|
lanek
idazle berri hauen lanak isilpean igaroarazi baitituzte. Izan ere, gure asmoa narratiba berria aztertzea denez, hamarkada honetan argitaraturiko lan guztiak aintzat hartzea zabalegia iruditu zaigu, eta beraz, egokiagotzat jo dugu esparrua murriztu eta lan jakin batzuei buruzko bilduma osatzea.
|
|
|
(b) Idazle ezagunagoen
|
lanek
idazle berri hauen lanak isilpean egonarazi dituzte.
|
|
2001
|
|
|
2 Isiltasun hori nobelagintzari dagokio, noski. Izan ere, deigarria da azken urteotan (ikus bibliografian) idazle honek eginiko hainbat
|
lanek
(nobelei hitzaurreak, hitzaldiak, egunkarietako artikuluak...) Ramonek aspaldian zuen jarrera etetea. Idazleak argitaraturiko artikulu eta lanetan ikusten denez, jarrera askozaz ere publikoagoa edo erakutsi du Ramonek azken garaiotan eta, zentzu honetan, garai bateko konpromiso kulturalaren oihartzunak dakuskigu.
|
|
|
Jamesen
|
lanek
oihartzun itzela eduki zuten eta jarraitzaile sutsuenetarikoa izan zen Percy Lubbock kritikariak zera gehitu zuen:
|
|
|
Kritikaren arlora itzuliz, lehenago aipatutako autore aitzindarien
|
lanek
eragin zuzena izan zuten estrukturalismoaren ildotik ikuspuntuari buruz egin ziren azterketetan. Alabaina, esan daiteke azterketa hauek ez zirela hain oparoak izan eta, ikuspuntuari dagokionez, Gérard Genette ren Figures III (1972) izan zela lanik sakon eta interesgarriena.
|
|
2002
|
|
|
1999ko datuetara itzuliz, literaturan argitaratzen denaren% 59,3 narrazio testuek osatzen dute,% 11 poesiako
|
lanek
eta% 7 antzerki lanek. Literatur kritikari dagokionez, ezin azken urteetako datu zehatzik eman, daukagun azken datua epeari dagokiona baita.
|
|
|
1999ko datuetara itzuliz, literaturan argitaratzen denaren% 59,3 narrazio testuek osatzen dute,% 11 poesiako lanek eta% 7 antzerki
|
lanek
. Literatur kritikari dagokionez, ezin azken urteetako datu zehatzik eman, daukagun azken datua epeari dagokiona baita.
|
|
|
Savalek, kasu) 11, ordu arte bazter literatura izan ziren idazle hegoamerikarren lanak gaztelaniazko literatura kanoniko izatera iritsi ziren urte horietan. Hau da, ordura artean espainiar idazleen
|
lanek
izandako leku hegemonikoa hasi zen iraultzen urte horietan. Euskal literaturari dagokionez, azterketa sakonegirik egin gabe ere, badira zenbait adierazle antzeko emaitzetara iristen lagun diezaguketenak.
|
|
2005
|
|
|
Ezaugarri horiek tartean, eskola sistemaren menpeko literatura genuke. Irakurle multzorik handiena eskolako ikasleen artean daukagu eta eurentzako neurriko
|
lanek
daukate arrakastarik handiena. Horrela, idazleen partetik eta, are gehiago, argitaletxeen partetik horrelako literatura, eskolarako homologarria, bultzatuko litzateke.
|
|
|
itsas giroa, kontakizun historikoaren eragina eta hiriko errealismo zikinaren zantzuak. Berez Jimenezen
|
lanek
genero literaturaren eragina dute, idazlearen partetik generoetatik urruntzeko ahalegina badago ere. Guztietan, pertsonaiek baino, giroak du garrantzi handiagoa, eta gaiei indar berebizikoa ematen die.
|
|
2007
|
|
|
Eskolara joatea ere egokitu zitzaion, bederatzi urterekin hasi zen Errazkinen eta. Ez zen luzaroan ibili, izan ere, elurrak, eguraldi txarrak edo etxeko
|
lanek
behartuta behin eta berriro eteten zitzaion eskola urtea. Eskola izan zen, hain zuzen ere, ordura arteko euskara hutsezko bizimoduak gaztelaniarekin lehenengo harremana izan zuen lekua.
|
|
2008
|
|
|
Literatur
|
lanek
(eta idazleek) sistemaren erdigunean denbora luzez irauten dutenean kanonizatu egin ohi dira, eta literaturaren historiaren zati garrantzitsu bilakatu. Hori dela eta, adituei lanen iraupenaz hausnar dezatela eskatu diet:
|
|
|
Bestalde, merkatuan hainbat lan daude irizpide literarioen arabera kalitate eskasekoak direnak, baina kalitatezko zenbait
|
lanek
baino errentagarritasun ekonomiko handiagoa dutenak. Halako lanen inguruko eztabaida sortu da delphy honetan, eta oro har bi iritzi nagusitu dira; iritzietako bat zera da:
|
|
|
Ortuko
|
lanek
arreta handia behar dabe. Lurra ondo ondo saratu, atxurtu, landarak banan banan jarri, mimo handiz ureztatu, bedar txarrak kentzeko jorratu, inguruko sasiak erre eta errautsa ongarri bihurtu.
|
|
|
Besteok treinta y tres baino ez genduan ikasi, baina harek apur bat gehiago be bai. Baserriko
|
lanek
ez eben saiatzeko asti handirik lagaten. Kantu, soinu eta bertso giro hori nabarmena zan, anaia nagusiak gazte eta gu ume ginanean.
|
|
2009
|
|
|
Zalantza barik, antzinako baserritarrek gorputza askoz sarriagotan garbitzen zuten udan neguan baino. Udako hainbat
|
lanek
, amaitu ostean, berehala garbitzea eskatzen zuten. Adibiderako, aipa dezagun gari jotzea, galautsa azaletik, sudur zuloetatik eta eztarritik kentzeko behargin guztiak errekara abiatzen ziren.
|
|
|
Baina, horrez gainera, jatorrizko ondasunei eusten ahalegindu izan da historikoMardaratz baserria, 1970eko hamarkadan. ki momentu guztietan; izan ere, bertan bizi zenak iraun egiten zuen ondasun baten transmisorea baino ez zen nekazaritzako gizartean, arbasoen eta bere ostekoen arteko lotura eginez. Azken urteetan, ordea, abeltzaintzak eta nekazaritzak behera egin dute eta etxegintzak eta azpiegitura
|
lanek
, ostera, gora. Horren ondorioz jabetzak kentzea eta lurrak saltzea ugaritu egin dira asko.
|
|
2011
|
|
|
Kritika gehien dituzten bi
|
lanek
6 kritikariren testuak biltzen dituzte (Satanen seme eta Intimitatea liburuek). Alabaina, aztertzeke dago zeren arabera hautatzen diren hedabideetan kritikatuko diren izenburuak.
|
|
|
Ez da edonolakoa Juan Garzia Garmendia itzultzaileak esku artean hartu duen erronka. Ezein itzulpen
|
lanek
izan ditzakeen berezko zailtasunei Juan Rulfo idazle mexikarrak sortutako lan konplexu eta berezkoaren izaera gehitu behar zaio, tartean mexikarren hizkera propioaren isla eta Pedro Páramo honetan bereziki landutako prosa indartsua, alde askotarikoa eta neurri handi batean lirikoa.
|
|
|
Bestalde, badirudi orain arte egin diren itzulpenari buruzko
|
lanek
, oro har, testua izan dutela aztergai. Testu jakin bat, jatorrizko hizkuntza edozein izanda, euskaraz emateko jarraitutako prozesua eta euskaraz nola eman den; horixe izan da orain arte aztertu izan dena.
|
|
|
Are gehiago, aipatu teoriaren arabera, itzulpenak eragin zuzena du literaturaren kolonizazioarekin eta kanonizazioarekin. Lanbert ikertzailearen
|
lanek
, hain zuzen ere, horixe dute ikergai. Polisistemen teoriak, oro har, literatur sistemak kultur sistema orokorrean duen eragina deskribatzeko balioko luke.
|
|
|
testu erraza, itxuraz ume batek idatzia, eta euskaraz oso dotore emana. " Kutsidazu bidea, Ixabel" ek eta antzeko
|
lanek
izandako arrakasta bera izan zuen, nire aburuz; osterantzean, ezin uler daiteke gisa horretako liburuak hainbeste irakurle erakartzea.
|
|
2013
|
|
|
Garai hartako euskaldun asko bezala, Joxe sinestuna zen, euskaldun fededunaren eredua. Baserriko
|
lanek
uzten zioten jai guztietan elizara joaten zen zintzoki, herriko parrokoak oso ongi ezagutzen zuen Zapirain sendiaren kristautasuna, eta estimu handitan zuten familia herriko elizgizonek. Ilobarekin egindako saioa zela eta, etsita, Errenteriako parroko zaharrarengana jo zuen, semeak askatzeko laguntza edo bestelako zerbait lor zezakeelako ustean.
|
|
2017
|
|
|
Rodopi, 2000), 189 orr. koa, Clarissa Dalloway ren lorategiko ikusmira ederrari so dagokiolarik aldi berean edo segida azkarrean" urrezko hodei batek" zein" egun argi baldarrak" sortutzat jo eta bere buruari dohakabeki galdetzean: " zein da egiazko ikuspegia?" Ezinbestean, ironia disjuntibozko eta are zehatzago ironia absolutuzko
|
lanek
ez dute askaerarik erdiesten, itxiera baizik, itxiera estetiko bat, alegia, zeinean paradisu berreskuratuaren nozioa ordezkatu egiten den gizakiak berak taxuturiko paradisu baten irudiarekin (Yeats en" Ilargiaz haraindiko paradisua", kasu). 38
|
|
2019
|
|
|
Bere ibilbide literarioari dagokionez, esan behar da argitaratutako lehen hiru
|
lanek
, Egunero hasten delako (1969a), 100 metro (1976) eta Ene Jesus (1976) eleberriek, garaiko nobelagintza irauli zutela. Izan ere, aurrerago ikusiko dugun moduan, Frantziako Nouveau Roman korrontearen teknika berriak gure literaturara ekarri zituen.
|
|
|
Batetik, berriki ikusi dugun moduan, eskolak eragina izan du idazle honen salmentetan. Liburuen aurkezpenetan pizten duen ikusmirari dagokionez, bere
|
lanek
Durangon ez ezik, prentsan egindako ehunka elkarrizketek ere merkatuan interesa baduela erakutsi dute. Bestalde, itzulpenek ere garrantzia handia dute merkatuan, izan ere, itzulpenek produktua kontsumitzaile gehiago eta anitzagoetara zabaltzeko aukera ematen dute.
|
|
|
Beraz, Saizarbitoriak ez bide du interes edota anbizio bereziki handirik merkatuan, baina hala ere, berak idatzitako obrek duten kalitateagatik, merkatuan mantentzen jakin du eta hori oso idazle gutxiren pribilegio edota abantaila da. Gai zabala da euskal literaturaren sistemarengan Espainiakoak eta nazioartekoak eragiten duen indarraren bektoreetan Saizarbitoriaren
|
lanek
hartzen duten interpretazioa eta zentzua. Besteak beste azpimarragarri dira, esparru honetan, Joseba Gabilondok eginiko lanak Ikasketa Poskolonialetatik euskal literaturak esparru globalean harturiko kokapenaz Nazioaren hondarrak saioan (2008) nahiz New York Martutene (2013), bai eta Ur Apalategik Ramon Saizarbitoria.
|
|
|
Beraz, liburu honen inguruko kritika eta
|
lanek
bikote harremanen gatazkaren alderdia azpimarratu dute bereziki, adulterioa, desira eta jelosiaren alderdi literarioei eta haien tratamendu umoretsuari begiratuz. Gure ekarpen honetan, orain arte aztertu ez den ikuspuntu batetik ikertzen ahalegindu gara, uste baitugu Senarraren berriketa etengabearen lerro artean, umorez eta ironia beltzez helarazi dena indarkeria sinbolikoaren diskurtso tai gabearen kritika eta hastioa dela, tratu txarren eta genero indarkeriaren oihartzunak nabari direla.
|
|
2021
|
|
|
Horretatik badute azken urteotan literaturaren didaktikan munta irabazten joan diren literatur tertuliek. Hauen helburua literatur
|
lanek
sorrarazitako esperientzia, gogoeta eta analisia partekatzea eta hauetatik eratortzen den ezagutza sozialki eraikitzea da. Hauek literatura lantzeko metodologia gisa sarri erabiltzen dituela kontatzen du MIR1 ek, eta inguruko lankideen artean erabil daitezen saiatzen dela adierazten du.
|
|
|
" Ikusi dugun moduan, ez dago idazle izan beharrik literatura sortzen hasteko. Eta, gainera, zuen
|
lanek
seguruenik guztioi hainbat emozio eta ideia sorrarazi dizkigute. Nik orain eskatu nahi nieke bihar aurkeztea tokatzen zaien kideei, galdera honi erantzuteko:
|