|
2001
|
|
|
Gauzak horrela, aitak berriro Puttillal higuingarriari itzuli zion. Ordurako hau berriro ezkondua baitzen, esklabu
|
lanetara
behartu zuen. Gau batean, hirira joateko aitzakian atzipetu eta ibai bazterrean abandonatu zuen Phoolan zoritxarrekoa.
|
|
2003
|
|
|
Baina egoera horretan lanak atsegina izan luke, neke, atsekabe eta saminik gabekoa, eta ez, aldiz, egungo erruak zinezko zigorra bezala zamatzen duena. Horren ondorioz, gizakia
|
lanera
behartzen duen legea bere izaerari dagokio, dela errugabe dela errudun; lege hori, orobat, lehen bien ondorengoa da. Bi horiek gizarterako xedatzen dute gizakia, lana den batasun gune horretara derrigortzen dute eta bakoitzari dagokiona agindu egiten dute, horrela ere gizarte egoera osatu behar duten langintza eta baldintza desberdinak zehazten direla.
|
|
2005
|
|
|
Makiak bake orokorra onartzen ez zuten gazte buru beroz betetzen ari zirela erraten zion Wernerrek, Janinaren aluaren zolan zakila esku bristaz landatzen ziola. Frantzia mailan
|
Lan
Behartu Zerbitzuari eskapatu mutikoz osatu banda terroristak antolatzen ari omen ziren:
|
|
2006
|
|
|
Ni egon izan naiz pentsatzen, gauean kartzelara joan beharra izan arren, al lukete eguna baserri bat konpontzen pasa? Agian gizarteak
|
lan
behartu bezala ikusiko luke, eta horixe luke txarra. Baina pertsona hori kartzela barruan deus ere egin gabe edukitzea askoz kezkagarriagoa da.
|
|
|
Kapitalismoa, hastapenean, beren burua ekonomikoki ustiatzera etsi etsian joango ziren langileen premian zegoen. Egun, sendo eta zindo, langileak
|
lanera
behartu ditzake beste mundurako saririk eskaini barik ere (Weber, 2001: 255, 105 aipua).
|
|
|
Bizia galdutzat jotzen zuela, errukizko zigor aldatzea eskaini zioten. Heriotzaren ordez bizitza osorako
|
lan
behartuak Siberiako lurretan. Bidaia luzean, Ekaterinski Zavodera bidali zuten, Ural mendietatik haratagoko zelai zingiratsuetara, Omsketik hirurehun bat kilometro iparraldera.
|
|
|
Etsita erretiratu zen hegoaldera, atzerako bidea eginez. Bururatu zitzaion erromes madarikatu baten gisa Errusiako lurraldeetan monasterioz monasterio errezoetan ibili zuela geratzen zitzaion bizitza tristea,
|
lan
behartuen zigorra etengabeko erromesaldi batekin trukaturik.
|
|
2007
|
|
|
Gurea berriz sistema demokratikoagoa dela iruditzen zait. Europako unibertsitatea masifikatuta egon arren, ez da hain elitista eta ez du ikaslea
|
lanera
behartzen karrera bukatu ondoren mailegua bueltatzeko.
|
|
|
Eskolara joatea ere egokitu zitzaion, bederatzi urterekin hasi zen Errazkinen eta. Ez zen luzaroan ibili, izan ere, elurrak, eguraldi txarrak edo etxeko
|
lanek
behartuta behin eta berriro eteten zitzaion eskola urtea. Eskola izan zen, hain zuzen ere, ordura arteko euskara hutsezko bizimoduak gaztelaniarekin lehenengo harremana izan zuen lekua.
|
|
|
Ondorio negatiboen artean daude familia eta lagunak banantzea, adin bereko pertsonekin harremanak izateko eta jarduera komunitarioetan parte hartzeko askatasunik eza eta hezkuntza jasotzeko aukera gutxiago. Gainera,
|
lan
behartuak, esklabotza, prostituzioa eta indarkeria matxista ekar ditzake. Eta sexu harremanak saihestu ezin dituztenez eta preserbatiboa behin eta berriz erabili ezin dutenez, neska lagun adingabeek arrisku larriak dituzte beren osasunerako, hala nola haurdunaldi goiztiarrak eta sexu infekzioak, hala nola hiesa.
|
|
2008
|
|
|
Bada, satorra gertatu hura ere! Nonbait, hebain hebain egin zuten, eta salati
|
lanetara
behartu. Ezin fidaturik gabiltza.
|
|
|
Errealitate bat da, eta munduko leku askotan forma askotariko eta krudel bihurtu da”, esan zuen Shahinianek. Bere moduetako bat
|
lan
behartua da, non 12,3 milioi pertsona inguru baitaude harrapatuta. Biktimak gizarteko ahulenak eta ahulenak dira beti:
|
|
|
zorrak ordaintzeko zor eskemetan harrapatutako langile etorkinak, prostituzioan sartu behar duten emakumeak eta haurrak… Etxeko lanetan, eraikuntzaren sektorean eta elikagaien eta osagarrien industrian ere nahitaezko lanak egiten dira.
|
Lan
behartuaren %64 eragile pribatuek ekonomikoki ustiatzeko da, LANEren datuen arabera. NBEren kontalariak esan zuen praktika horiek “pobreziaren, gizarte bazterketaren, marjinaltasunaren, hezkuntzarako sarbiderik ezaren eta ustelkeriaren eskutik doazela”.
|
|
|
Milan Kundera idazle txekiarrak Miroslav Dvoracek salatu zuen 1950ean Polizia komunistaren aurrean, eta ondorioz, Dvoracekek 14 urte igaro behar izan zituen
|
lan
behartuak egiten uraniozko meategi batean, Respekt astekari txekiarraren arabera. –Berri honek sorpresaz harrapatu nau?, adierazi dio aldizkariari Milan Kunderak.
|
|
|
Rosak maiz betetzen dio kamioiaren depositua. Baina
|
lanak
behartutako jardun laburrez gain, ez dute hitz egiten.
|
|
2009
|
|
|
berriz ere ekialdera joatera behartu zuten hango buruzagiek, eta bidaia berak ordaindu behar izan zuen, neska erabateko esklabotzan murgilduz. Ikasketak egitera badoaz ere, gero ez dute lanik, eta asko
|
lan
behartuetan daude. Aitzakia da Xinjiang edo Turkestan ekialdean ez dagoela lanik eta kanpoan aukera gehiago izango dituztela.
|
|
|
Skinnerrek ezagutu zuen bere adineko gazte bat zeinaren aitona noizbait 62 zentimotako zorretan sartu baitzen eta geroztik familia osoa nagusi beraren morrontzari lotuta geratu da.
|
Lan
behartuetan eta bizitzeko adinako irabazirik gabe. Familia hori hiru belaunaldiz harri txikitzen aritu da.
|
|
|
Erruduntzat jo ondoren, hiru urteko
|
lan
behartuetara zigortu dute baina Batzorde militarrak zigorrak zigorra 18 hilabetez etxean egoteagatik aldatu dute.
|
|
|
Adibidezehatzekin irudika dezakegu bien arteko aldea: lehenengo kasua, populazio motajakin bati buruz lan egin nahiko bagenu izan genuke kontuan, esaterako, halako kartzelan preso egon zirenak, edo halako herrian
|
lan
behartuak egin zituztenak, edota Nafarroako eskola nazionaletako maistrak. Kasu honetan elkarrizketak lortzeko harreman sareei tiraka lan egin dugu ziurrenik.
|
|
|
13). Francoren Estatu Berriak ezin zuenatzerrian bere burua erakutsi erregimen hiltzaile baten modura, non existitzenbaitziren kontzentrazio zelaiak,
|
lan
behartuak, fusilatzeak, epaitegi militarrak eta, oro har, giza eskubideen aurkako mota guztietako bortxaketa sistematikoak. Horregatik, isiltasunaren eta ukapenaren bideak erabili zituen, garaituen ahanzturahelburu zuten bitartekoak.
|
|
|
Irurita Artesiagako bidearen 13 kilometroan, Pitzamarren, eguerdian Mikel Iriarte arizkundarrak egindako Bidegabeko bidea eskultura inauguratu zuten. Garai hartan Artesiagan
|
lanera
behartu zituzten eta oraindik bizi diren hiru gizaseme ere ekitaldian izan ziren: Lesakako Justo Urkijo, Iruritako Pedro Aranguena Bixkai eta Ricard Mula, Oronozen fusilatutako errepublikar baten semea.
|
|
|
Horietatik 12,3 milioi zuzeneko biktimak dira eta 1,39 milioi sexu esklaboak dira. AEBetan orotara 14.000 dira prostituzio sareetan edo
|
lan
behartuak egiteko sareetan erori diren lagunak.
|
|
|
Francoren diktadurak iraun bitartean, 500.000 preso inguru izan ziren Euskal Herrian eta Espainian. Hara hona mugitu zituzten, frankismoaren mesederako
|
lan
behartuak egin zitzaten, iparraldetik hegoaldera eta mendebaldetik ekialdera, gizapetiko baldintzetan. Animaliak balira bezala, maiz.
|
|
|
" Siberian gatibu
|
lanetara
behartutako kondenatuek hatz bat moztu eta ibaian behera zerrategietara bidean zihoazen enborretako bati lotzen omen zioten". Eta Todorovek eransten du ezen hatz haiek itsasora botatako botiletako mezu idatziek baino hobeto adierazten zutela kondenatuen deiadarra:
|
|
2010
|
|
|
Ez zen irudipen hutsa: barrutik ezagutzen zuen aroztegi metalikoa, aitak bertan lan egitera behartuta; eskolatik irtenda arratsalde batzuetan, larunbat goiz askotan eta ia opor guztietan" Lagundu egin behar didak" esango zion aitak semeari, beste azalpenik gabe, eta burua makurtuta jarraitzen zion tailerrera semeak aitari; aitzakia bakarrak salbatzen zuen Kepa
|
lan
behartu hartatik: eskolan azterketa zeukala esateak.
|
|
|
Banku bat fundatu zuen dirua irartzeko. Gero, komunikabide sistema berria antolatu zuen, telegrafoa eta bide sarea, eraikuntzarako preso espainolak
|
lanera
behartuta.
|
|
2011
|
|
|
Ezkaban, Ondarretan, Gasteizen, Saturraranen eta Zornotzan, emakumeentzako espetxea?. Presoak
|
lanera
behartzen zituzten: errepideak, tunelak eta beste egitera.
|
|
|
Sinetsi ere sinetsi egin diot, urrutiko intxaurrenen antzera. Aberritik at eman du ia bizi osoa, Kaliforniara joandakoak legez, honek ere
|
lanak
behartuta. Futbolari fina, Donostiatik Madrilera egin zuen amerikeen bila eta zinemagintza aurkitu zuen.
|
|
|
Eta haren esanean, marokoar eta italiar ugari hil ei zan Sollubeko burruketan. Hori berori berresten eben logistika
|
lanetan
behartuta ziharduen edadeko busturiarrek, egunero etxera itzultzean. Egoerak bere horretan iraun eban, harik eta frankotarrek Solluberi su emon eutsien arte.
|
|
|
1.2 dokumentuaHaurren eskubide urratuakHaurren eskubideak ez dira, inola ere, mundu osoan errespetatzen, eta, kasu askotan, haurren funtsezko premiak ase gabe daude.Munduan dauden 2.200 milioi haurretatik,% 86 garabidean dauden herrialdeetan bizi dira,% 95 baino gehiago 5 urte bete baino lehen hiltzen dira, eta askok ez dute oinarrizko irakaskuntzarako sarbiderik,
|
lan
behartuak egiten dituzte, edo sexu gehiegikeriak jasaten dituzte.Haurren herenak malnutrizioa jasaten du bizitzako lehen bost urteetan; asko baldintza negargarrietan bizi dira, ez dute oinarrizko osasun arretarako sarbiderik, lan behartuak egiten dituzte edo giza trafikoaren biktimak dira; 300.000 haurrek, gutxi gorabehera, gatazka armatuetan esku hartzen dute, haur soldadu gisa.EBn detektatutako... Europako Batzordea.
|
|
|
...rretatik,% 86 garabidean dauden herrialdeetan bizi dira,% 95 baino gehiago 5 urte bete baino lehen hiltzen dira, eta askok ez dute oinarrizko irakaskuntzarako sarbiderik, lan behartuak egiten dituzte, edo sexu gehiegikeriak jasaten dituzte.Haurren herenak malnutrizioa jasaten du bizitzako lehen bost urteetan; asko baldintza negargarrietan bizi dira, ez dute oinarrizko osasun arretarako sarbiderik,
|
lan
behartuak egiten dituzte edo giza trafikoaren biktimak dira; 300.000 haurrek, gutxi gorabehera, gatazka armatuetan esku hartzen dute, haur soldadu gisa.EBn detektatutako berariazko arazoen artean daude, besteak beste, haur ijitoen gizarte bazterkeria, haurren salerosketa, Interneteko haur pornografia, eta haurrei aurrez berariaz probatu gabeko botikak ematea.Iturria: Europako Batzordea.
|
|
2012
|
|
|
Alpargatak, Espainiako ohitura ditugu. Jantzita daramatzadan prakak, berriz, janztera behartu gintuzten, esklabo egin eta
|
lanera
behartu gintuztenean kaxmirrak egin genitzan Europara ekartzeko. Hau ez da gurea, hura ere ez… Ezer ez da gurea, hizkuntza besterik!
|
|
|
Michelek ez zuen onartu nahi emaztearen erbesteratzea. Etsita, Pétain mariskalari idatzi zion esanez Irène pattal zebilela osasunez, eta uste baitzuen
|
lan
behartuetara eramana izan zela, bere burua eskaini zuen emaztea ordezkatzeko. Baina urrian senarra ere atxilotu egin zuten eta Auschwitz-en hil, 1942ko azaroaren 6an.
|
|
|
Coffre fort.
|
LAN
BEHARTU. Trabajo forzado. Travail forcé.
|
|
2013
|
|
|
Berreziketa, lana dela medio. Horixe da Txinako justizia sistemaren leloa, eta, lelo horren itzalpean, presoen
|
lan
behartua erabiltzen da. Laogai deitzen zaien berreziketa eremuetan.
|
|
|
Kontzentrazio esparruak.
|
Lan
behartuak. Espetxeak.
|
|
|
Nazioarteko esparrua eta ziurtagarria.Laneko giro segurua eta osasungarria lortzeko gutxieneko baldintzak ezartzen ditu.Lanaldiaren iraupenari, soldatei, diskriminazioaren aurkako borrokari eta haurren lanari edo
|
lan
behartuari buruzko arauak ditu.
|
|
|
Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) zerrendatu ditu: negoziazio kolektiborako eskubidea, elkartzeko askatasuna,
|
lan
behartua ezabatzea, haurren lana deuseztatzea eta enpleguaren aurrean edozein diskriminazio mota kentzea.
|
|
|
...zen diren eskubide ekonomiko eta sozialak garatzen ditu.Nazio Batuetako kide diren herrialde guztietako legedian sartuta dago arau hori; Espainian, 1977an berretsi zen.Laneko funtsezko printzipioei eta eskubideei buruz LANEk egindako adierazpena (1998). Estatu kideak behartzen ditu errespetatzera eta sustatzera sindikatu askatasuna eta elkartzeko askatasuna, negoziazio kolektiborako eskubidea,
|
lan
behartua kentzea, haurren lana kentzea eta enplegu diskriminazioa kentzea.Eskubide horiek unibertsalak dira, eta LANEko kide diren herrialde guztietako herritarrei aplikatzen zaizkie.Ingurumenari eta garapenari buruzko Rio de Janeiroko Adierazpena (NBE, 1992). 27 printzipio horien helburua da mundu aliantza bat ezartzea, eta denen interesak, ingurumen sistemaren osotasuna eta mundu garapena erres... Ustelkeriaren aurkakoa eta juridikoki loteslea den lehenengo nazioarteko tresna da.
|
|
2014
|
|
|
Dena den, izan zen Bidankozen jaiotakorik ere presoekin euskaraz aritu zirenen artean, ikusiko dugun bezala. Hainbat argitalpen eragin du azken urteotan Igaritik Bidankozerako errepide
|
lan
behartu hark. Interesa duenak Barajas (2007) edota Mendiola (2011) ere kontsulta ditzake.
|
|
2015
|
|
|
Esklabotasun modernoa ehungintzan «Ehungintza eta nekazaritza dira muturreko ustiategi hau zabalduena duten bi sektoreak», dio CECJk lan esklabotzari dagokionez. Gogoratu Lanaren Nazioarteko Erakundeak (LANE) kalkulatzen duela 21 milioi pertsonak
|
lan
behartua egiten dutela. Erakunde horrek ohartarazten du, halaber, ehungintzako langileek 910 milioi «langile pobreen» taldea osatzen dute neurri handi batean.
|
|
|
Batailoiak herriko juduak etxez etxe bilatu behar zituen. Lana egiteko adina zuten gizonak,
|
lan
behartuen esparru batera bidaltzeko. Besteak (emakumeak, haurrak eta adinekoak) bertan tiro batez hil behar zituzten.
|
|
2016
|
|
|
Emakume beltzek beren kabuz egin izan dituzte abortuak, esklabotzaren hasieratik bertatik. Emakume esklabo askok ez zuten umerik ekarri nahi
|
lan
behartu atergabeko mundu hartara, egunerokoak baitziren kolpeak, zartailukadak eta, emakumeen aurkako sexu abusuak. XIX. mendearen erdialdean, Georgian lan egiten zuen mediku bat konturatu zen paziente esklaboek abortu eta ilaurtze askoz gehiago jasaten zituztela, mediku berak artatzen zituen emakume zuriek baino.
|
|
|
Emakume beltzek beren bizitzaren puska izugarri bat eskaintzen diote lanari, esklabotzaren hastapenetan finkatutako joera baten ondorioz. Esklabotza garaian,
|
lan
behartua zen nagusi emakumeen bizitzan, beste gauza guztien gainetik. Hortaz, emakume beltzek esklabotzapean bizitakoak aztertuko baditugu, hasteko eta behin, langile moduan bete zuten rola aintzatetsi behar dugu.
|
|
2017
|
|
|
Aita Mari zinema aretoa hotstabetzeko egindako
|
lanek
behartuta, Ostarrena zineklubak antolatutako zineforum denboraldia ohi baino hilabete geroago hasiko da. Gaur bertan hasiko dute udazkeneko zikloa Estiu 1993 pelikula katalanarekin.
|
|
|
Batetik bestera ibili nau: Pirinioetan
|
lan
behartuetan ibilitakoei egindako omenaldira, Aranzadikoekin gudarien gorpuak hobietatik ateratzera, edo unibertsitatera hitzaldiak ematera». Izan ere, Ortizek memoria historikoaren berreskuratze lanei ekarpena egitea erabaki zuen, 87 urterekin.
|
|
|
Gurseko kontzentrazio zelaian egon zen. Euskal Herrira bueltan, atxilotu eta
|
lan
behartuak egin zituen. Izagirreren hitzetan, Ortizen biografian «azken 80 urteetako une esanguratsuenak daude»,
|
|
|
3 Hau idatzi zuen Marxek Kapitala laneko III. liburukian, joputza ekonomia esklabotza ekonomia eta ekonomia kapitalistarekin alderatuz: . Langileak, bere burua mantentzen duen jopuak, beretzat bizitzeko ezinbesteko premien gainetik soberakin bat zer neurritan ziurta dezakeen[?] proportzio baten mende dago, gainerako baldintza konstanteetan haren lan denboraren baitan beretzako lan denbora eta bere jaun feudalarentzako
|
lan
behartua zatitzeko proportzioaren mende[?] Horrelako baldintzetan, inolako neurri ekonomikok ezin die lan soberakina ostu (jopuei), baina beste neurri batzuen bitartez kenduko zaie, neurrion forma edozein izanda ere? (Marx 1909, III. liburukia:
|
|
|
Frantziako legerian alderraien aurkako borroka modernoaren osagai bihurtutako elementu berri bat agertu zen:
|
lan
behartua. Gaztelan, 1387ko ordenantza batek baimena eman zien partikularrei alderraiak atxilotu eta soldatarik gabe hilabetez enplegatzeko (Geremek, 1985:
|
|
|
Jasandako porrota eta heriotzak ugaritzea tokiko jainkoak alboratu izanaren ondorio izan zela aldarrikatu zuten takionqoyek, eta jendea adoretu zuten erlijio kristaua errefusa zezaten, bai eta espainiarrengandik jasotako izenak, janaria nahiz jantziak bazter zitzaten ere. Arren eskatzen zieten uko egiteko espainiarrek inposatzen zizkieten zergak ordaintzeari eta
|
lan
behartuei, eta, uzteko alkandorak, kapelak, sandaliak edo Espainiako beste edozein janzki soineratzeari? (Stern 1982:
|
|
|
10 Eli F. Heckscherrek idatzi zuenez,? [Sir William Pettyk] haren lan teorikorik garrantzitsuenean iradoki zuen zigor guztiak
|
lan
behartuekin ordezkatzea,, handitu egingo bailirateke lana eta ondare publikoa?.? –Zergatik ez da hobe [galdetzen zuen] lapur ondasun gabeak esklabotzarekin zigortzea hil ordez?
|
|
|
Buruaren eta gorputzaren arteko harreman hierarkikoa finkatzearekin, Descartesek hazten ari zen ekonomia kapitalistarako lan diziplina beharrezkoaren oinarri teorikoak garatu zituen. Burua gorputzari nagusitzeak berekin dakar gogoak, hasiera batean, gorputzaren nahiak, erreakzioak eta erreflexuak kontrolatzeko ahalmena izatea; ordena erregular bat inposa dezake haren bizi funtzioetan, eta gorputza
|
lanera
behartu, kanpo zehaztapenak aintzat hartuta, haren grinak alboan utzita.
|
|
|
Gursera lekualdatu zuten. Espainiara entregatua soldadu langileen batailoi batean
|
lan
behartuak egiten izan zuten frankistek. Tetuan aldean izan omen zen hiruzpalau urtez.
|
|
|
...nker frankistak ez eta gure etxe aldamenean Atlantikoko Horma izandakoaren bunker naziak formolez betetako ontzietan sartu eta hauek behingoz eta betirako itxi, ezin baitut ariman inkrustatutakoa erraustu, gertatutakoaren desagerpena asmatu; hau da gerra desberdinek injustizia berdinak eta biktima berdinak sortzen dituzte; hau da, ez, ezin ditut gure historiako esklaboak askatu, ezta ere bortxazko
|
lanetara
behartutako presoen zorigaitz miserablea arindu; hau da segundo honetantxe bertan nazkatuta nago, eta bada ezagutzen dudan jendea ez litzaidakeena bereziki axola izango gaur bertan desagertzea. Hau da lesioak dituzten burmuinen museoa, horixe da, horixe gara.
|
|
2018
|
|
|
Trabajadorea. Esanahi zehatza zuen eta du,
|
lan
behartuak egitera zigortutako langileak izendatzeko erabiltzen baita, gerraostean herri hartara eta ingurura eramanak. Trabajadoreak izan ziren Jaizkibel mendiko errepidea ireki zutenak, gaur egun GI dena.
|
|
|
Funtsean, Jim Mack eta Doyler Doyle izeneko bi neraberen arteko maitasun istorioa da nobela, maitasun istorio debekatua egokitu zaien garai eta tokiagatik. XX. mende hasierako Irlanda katolikoan homosexualitatea gogor zigortzen dute; hain zuzen, Jim eta Doylerren harremanean rol garrantzitsua beteko duen Anthony MacMurrough jokabide" lotsagarriagatik"
|
lan
behartu zigorra betetzetik itzuli berria da nobela hasten denean. Homosexualitatearen kontrako jarrera ez da erlijio kontua soilik; arazo soziala eta politikoa ere bada, independentziaren aldekoek ere gaitzetsi egiten baitute familia nuklearraren egiturarekin, nazioaren oinarrietako bat hura, bat ez datorrelako.
|
|
|
Sei haien artean ez ziren ez Txomin kontrabandista eta ez Andres Sanchez karabineroa. Zigorra aldatu zieten nolabait, eta biak langileen batailoietara,
|
lan
behartuak egitera, bidali zituzten. Zortzi urte beranduago libratu eta euren etxeetara itzuli ziren.
|
|
|
etekinak. Lan indarraren jabearen eta haren jabetzaren arteko erlazioa berezia da, eta horrek esan nahi du enplegatzaileak antolatu egin behar dituela langileak (langile gorpuzdunak), eta
|
lanera
behartu edo bultzatu, bere makineriaren eta bestelako produkzio baliabide batzuen bitartez zenbait produktu ekoizteko. Enplegatzaileak, dena den, posible du langilea makina batekin ordezkatzea, eta halaxe egiten du maiz; are, 1980ko hamarkada honetan, robotekin eta bestelako makina informatizatuekin ere ordezka dezake.
|
|
|
Christine Delphyk, berriz, honela dio: . Ezkontza instituzio bat da, non populazioaren kategoria jakin bat, emakume emazteen kategoria, ordainik gabeko
|
lanera
behartzen baita estortsioz?. Ezkontza kontratua lan kontratu bat da:
|
|
|
Esklabo kontratuak edo nik esklabotza zibil esaten diodan horrek badu halako kutsu fantasiazko bat. Jende gehienari, esklabotzan pentsatzean, ez zaio burura etortzen ugazaba batentzat lan egiteko kontratu bat bere borondatez egin duen esklabo bat, baizik eta (Ipar Amerikaren hegoaldeko esklaboekin egin zuten bezala) Afrikatik indarrez eramandako esklabo batzuk, beren borondatearen kontra salerosiak eta gero
|
lanera
behartuak, zigorkaden mehatxuz. Gai horretan, kontratuaren inguruko beste kontu gutxi batzuetan bezala, Rawlsen intuizioak nahiko jarraibide fidagarriak dira.
|
|
|
Esklaboak langile kategoria berezi bat dira, nahiz eta praktikan sarri beharbada zaila den bereiztea esklabo baten bizi baldintzak eta beste lan ez aske batzuenak, hala nola mirabetzarenak, peoi lanarenak,
|
lan
behartuarenak, zorra ordaintzeko lanarenak eta espetxeratuen lanarenak. Esklabo bat beste langileen ezberdina da bere ugazabaren jabetza delako legez.
|
|
|
Nolanahi ere, badirudi ezen historiako benetako esklaboa, emakumezkoa izan nahiz gizonezkoa izan, soldatapeko langilearen justu kontrakoa dela. Esklaboa atzeman egiten da, jabetza bihurtu, eta
|
lanera
behartu. Trukean, irauteko behar duena jasotzen du, eta horrek ugazabari modua ematen dio esklaboaren lanaz baliatzen jarraitzeko.
|
|
|
Irudimentsua izan da gizateria bere auzipetuekin, ugariak izan dira erantzunak.
|
Lan
behartuak harrobi batean, galerak, trintxerak, gurutzearen bidea, Kalbario mendia, lotsaizunaren desfilea, zaldi bidezko zatikatzea, brontzezko zezena, burua han, pikota gainean, bularren anputazioa, harrikatze publikoa, Siberia, Guyana, Australia, Sokratesen astaperrexila, sua, ezpata, urkamendia, amildegia, garrotea, gillotina, aulki elektrikoa, azken injekzioa, azkena.
|
|
|
Ezohiko
|
lan
behartuak
|
|
2019
|
|
|
Estatuaren kontrako krimentzat jotzen zen. 1810eko legeak guztiz debekatu zuen, eta espetxe zigorrak eta
|
lan
behartuak ezarri emakumearentzat eta haren konplizeentzat; egiaz, medikuek beti egiten zuten abortua emakumearen bizia salbatu beharra zegoenean. Legea zorrotzegia zenez, epaimahaikideek hura aplikatzeari utzi zioten mendearen bukaeran; ez zuten ia inor atxilotzen, eta atxilotutako bost emakumetik lau libre ateratzen ziren.
|
|
|
Legea zorrotzegia zenez, epaimahaikideek hura aplikatzeari utzi zioten mendearen bukaeran; ez zuten ia inor atxilotzen, eta atxilotutako bost emakumetik lau libre ateratzen ziren. 1923an, lege berri batek
|
lan
behartuak ezarri zizkien oraindik konplizeei eta ebakuntzaren egileei, baina kartzela zigorra edo isuna baino ez zion jartzen emakumeari; 1939an, beste dekretu batek teknikariei erreparatu zien batez ere: ez zitzaien halako auzi bat bera ere artxibatzen.
|
|
|
Beste herrialde batzuetan, zigor zentzagarri batez zigortzen da; Ingalaterran, dena dela,, felony? krimen bat da, kartzelaz edo
|
lan
behartuez zigortua. Oro har, kodeak eta auzitegiak askoz barkaberagoak dira abortatzen duen emakumearekin, konplizeekin baino.
|
|
|
Eta, hala eta guztiz ere, jende gutxik alde egin zuen etxetik eta ondoko herrialderen batera jo, babes seguru bila. Gitari bistakoa iruditu zitzaion Goldstein andreak ez zuela esparruan luze iraungo,
|
lanera
behartzen bazuten. Duen adina baino zaharragoa da, fisikoki eta emozionalki hautsia.
|
|
|
–Ez gara juduak, errusiar soldaduak baizik. Gure unitatetik banatu ginen eta aleman malapartatuok gu harrapatu, eta
|
lanera
behartu gintuzten. Eta zu?
|
|
|
BI URTEZ
|
LAN
BEHARTUA
|
|
2020
|
|
|
urte bitarte bortitz haietan egin zuenaz, ez dut ezer atzeman. Esaterako, zendu berriarekin urtebeteren alderik ere ez zuen Xarriton zenak orduan Etxegarai bezala apaiz ikasketak egiten ari kontatu zidanez, 1942an, Alemaniara
|
lan
behartuak egitera bidali nahi izan zuten, eta uko egin zion. Ikasketak Uztaritzeko seminario ttipian, Baionako seminario handian, eta Erromako Unibertsitate Gregorianoan.
|
|
|
Energia, petrolioa, gasa eta «zerbitzu kritikoak» bermatzeko neurriak hartuko dituela iragarri dute, batetik. Beharrezko gaiak —janaria, botikak... — iritsiko direla ziurtatzeko, garraiolariei ordu mugak kendu dizkiete, eta gobernuek aukera izango dute errekisatzeak egiteko —lantegiak, haztegiak, hiltegiak, industriak... — edo langileak zein enpresak
|
lanera
behartzeko.
|
|
|
«Betiko
|
lanera
behartuta, umeak ere ez ote daude estututa?»
|
|
|
Faxistak Arrasaten sartu eta berehala irailean lehenengo pertsonan ezagutu zuen errepresioa, beste hogei emakumerekin garbitasun
|
lanetara
behartu zituzen, Parrokia, Frente Popularra egon zen bitartean, gerrako almazena izan zelako, ahizpa Asun, berriz, lastozko koltxoiak egiten matxinatuentzat Cerrajeran. " Hiru egun egon gitzen Parrokixa garbiketan.
|
|
|
Horretaz ohartarazi du Lola Young aktore eta Erresuma Batuko Lorden Ganberako kideak, Moda Iraunkorrerako Zentroko kide gisa izandako esperientziaren harira. " Klima aldaketaren ondorio lazgarrietatik ihesi joaten diren pertsonak zaurgarrienak izaten dira salerosketaren menpe geratzeko, edo
|
lan
behartuak egiteko, menpekotasun handiko baldintzetan. Eta, beste behin ere, haurrak eta emakumeak dira egoerarik zaurgarrienetan eta larrienetan daudenak" 24.
|
|
|
Batailoi horiek 100.000 kide inguru zituzten 1939 urtearen hasieran. Nafarroan 15.000tik gora pertsona aritu ziren
|
lan
behartuak egiten Bidasoaldean eta Nafarroako Pirinio inguruan. Batailoi bakoitzak 500 kide zituen.
|
|
|
Baina haren izenik ez da agertzen Lesakako Udalaren herriko seme alaba ospetsuen zerrendan.
|
Lan
behartuan aritutakoen berbaroa aditzen da Bidasoa ibaiaren ertzean.
|
|
2021
|
|
|
Eta Basarrik Pedro Mari Otañori buruzko hiru artikulu argitaratu zituen haren heriotzaren ondotik, lagunaren lanari jarraipena eman nahi izango balio bezala. Ahalegin hori ere eten egingo zen hark etxerako bidea hartu eta atxiloturik hiru urtetarako
|
lan
behartuak egitera bidali zutenean. Handik irten ondoren, hurrengo zikloaren hasieran kontatuko den bezala, beste hiru urte pasatuko dira zarauztarrak prentsan argitaratzen jarraitzeko modua aurkitzen duen arte.
|
|
|
Itzuli, atxilotu eta
|
lan
behartuak egitera zigortu zuten:
|
|
|
Hostoek azkazal luze haiek moztu zizkioten eta
|
lanera
behartu zuten. Ogia prestatu zuenean, hura hartu eta kui bete esnerekin atera eramateko agindu zioten, hantxe baitzegoen zain munstro ikaragarria.
|
|
|
Tresna asko garatu ditugu lege berrian, hori bermatzeko: biktimen errolda, frankismoak konfiskatutako ondasunen eta errepresio ekonomikoaren inguruko auditoria,
|
lan
behartuei buruzko ikerketak... Elementu ugari bilduko ditu legeak, jazarpen frankistaren dimentsio guztiak aintzat hartuta, auzia gizarteratzeko.
|
|
|
Bestalde, kostazainek atzematen dituzten migratzaileak, maiz, ez dira Nazio Batuen Erakundearen erregistro guneetara heltzen, desagertu egiten dira, dela ziega sekretuetara eramaten dituztelako haien truke erreskateak eskatzeko, edo dela
|
lan
behartuetarako baliatzen dituztelako.
|
|
|
Piezetako bat, luzeena, 23 metroko luzerakoa da, eta beste biak, sei metrokoak. Garraioak eta ondorengo
|
lanek
behartu due gunea ibilgailuentzat zein oinezkoentzat itztera; izan ere, garabiak lagunduta ari dira piezak muntatzeko lanetan.
|
|
|
Horra preso
|
lan
behartuetara kondenatuak, langile arrunt esplotatuak, andaluzak eta abar, nondik pasatu zuen fundatzailearen doktrina. Pentsatu nahi dut gure ama muinetaraino gerra aurreko jeltzaleak zerikusia izan zuela.
|
|
|
1937ko abuztuan, adibidez, Errepublikaren alde borrokatu ondoren, Antonio Mujika Albisu Altsasura itzuli zen. Bi eguneko baimena zuen,
|
lan
behartuetan ari baitzen Zorrotzan (Bilbo). Herriko kaleetan ikusi bezain pronto, Aniceto Azpiroz Posturitas ek, Anacleto Zelaiak, Domingo Larrazak eta Lorenzo Lahidalgak idazki bat sinatu zuten Mujika atxilotzeko eskatuz.
|
|
|
Baionako Mgr Vanstenberghe apezpikuak kondenatzen zuen nazismoa; harendako doktrina hori erlijionearen etsaia zen eta Vichyko gobernua, legearen kontrako agintaritza bat zen... Gazteeri erraiten zien, STO (Service du Travail Obligatoire
|
Lan
Beharturako Zerbitzua) deitu erakundea behar zutela errefusatu. Zenbait apez preso eraman zituzten Alemaniarat.
|
|
2022
|
|
|
Urteak aurrera joan ahala trenbideetako
|
lan
behartua gutxituz joan zen, 1957an desagertu arte. Hamarkada batzuk pasa dira baina milaka preso horiek esklabotza egoeran eraiki zutena oraindik erabilgarri dago.
|
|
|
Greba mugimendua gogortuz joan da, eta erregai eskasia eragin du, Frantzia iparraldean bereziki. Hori hala, bortizkeriarekin erantzutea erabaki du Frantziako Gobernuak, greban dauden langileak
|
lanera
behartuta. Erabaki horrek «piztu du sua», Gloryren erranetan.
|
|
|
Eta ezinezkoa duk hi jakitun ez izatea azkoinak askatzeak zein ondorio dituen. Bada, pertsona horri deportazioa eta
|
lan
behartuetan aritzeko zigorra ezarriko zaio.
|
|
|
Amonak esaten du oso urrutira eramaten dituztela, lurralde hotz eta mortu batera, non
|
lanera
behartuko dituzten, hain latz lanera behartu ere, ezen haietako bakar bat ere ez dela itzuliko. Denak hilko omen dira, hotzez, nekez, gosez eta orotariko gaitzez.
|
|
|
Amonak esaten du oso urrutira eramaten dituztela, lurralde hotz eta mortu batera, non lanera behartuko dituzten, hain latz
|
lanera
behartu ere, ezen haietako bakar bat ere ez dela itzuliko. Denak hilko omen dira, hotzez, nekez, gosez eta orotariko gaitzez.
|
|
|
4 Abuztuaren 15eko arratsaldean Sarrikotapean, berriki Urrustoin plantatua zen ORAko talde batek aleman konboi txiki bat erasan du, bi soldadu erahilez, baita frantses auto gidari bat, alemanek
|
lanera
behartua bere kotxearekin. Biharamunean, 16an, Spielberg batailoiak Zuberoa utziko du, Sarrikotapean bi etxe errez.
|
|
|
Orotara milioi bat eta erdiko jendetza zuen Euskal Herriak 150 000 desterratu ukanak zituen, 50 000 nonbait han 1936ko udan Iparraldera erbesteratuak, 100 000ko bat 1937ko udaberrian itsasoz ihes joanak Frantzia behere horretara, hemen tokirik ez egonez; hilak milaka, Baskongateko hiru lurraldeetan 21 000 denetara, presonerak ere anitz, esklabo
|
lanetara
behartuak, 11 000 hiltzera kondenatuak, 1 000 berehala fusilatuak... Zapalketa orokor bat izigarria, inolako askatasunik gabekoa, erresumako eskualde guztietan bezala omen.
|
|
2023
|
|
|
Japoniak inposatutako
|
lan
behartuen biktimentzako konpentsazio plan bat iragarri du Hego Koreak
|
|
|
Hego Koreako Gobernuak konpentsazio plan bat iragarri du Japoniak Bigarren Mundu Gerraren garaian inposatu zituen
|
lan
behartuen biktimentzat. Bi herrialdeak ahaleginean ari dira elkarren arteko harremanak onbideratzeko, Ipar Koreak bere programa nuklearra garatzen jarraitzen duen honetan.
|
|
|
Baina Park Jin Atzerri ministroak gaur aurkeztutako planak protestak eragin ditu herrialdean. Izan ere, biktimek —90 urte baino gehiago dituzte— jasoko dituzten kalte ordainen funtsa Hego Koreako enpresa pribatuak direlako finantzatzekoak; ez, ordea,
|
lan
behartuak inposatu zituzten Japoniako enpresak. Hego Koreako Auzitegi Gorenak Nippon Steel eta Mitsubishi Heavy Industries enpresak zigortu zituen 2018an, eta agindu zien kalte ordainak emateko lan behartuen biktima izan ziren hamabost pertsonari.
|
|
|
Izan ere, biktimek —90 urte baino gehiago dituzte— jasoko dituzten kalte ordainen funtsa Hego Koreako enpresa pribatuak direlako finantzatzekoak; ez, ordea, lan behartuak inposatu zituzten Japoniako enpresak. Hego Koreako Auzitegi Gorenak Nippon Steel eta Mitsubishi Heavy Industries enpresak zigortu zituen 2018an, eta agindu zien kalte ordainak emateko
|
lan
behartuen biktima izan ziren hamabost pertsonari. Japoniak Koreako penintsula okupatu zuen 1910etik 1945era eta 780.000 bat korear errekrutatu zituen lan behartuetarako.
|
|
|
Hego Koreako Auzitegi Gorenak Nippon Steel eta Mitsubishi Heavy Industries enpresak zigortu zituen 2018an, eta agindu zien kalte ordainak emateko lan behartuen biktima izan ziren hamabost pertsonari. Japoniak Koreako penintsula okupatu zuen 1910etik 1945era eta 780.000 bat korear errekrutatu zituen
|
lan
behartuetarako.
|
|
|
«Japoniaren erabateko garaipena da, esan baitu ezin duela yen [Japoniako dirua] bakar bat ere ordaindu
|
lan
behartuen auziarengatik», idatzi zuen atzo, Facebooken, biktimen abokatu Lim Jae sungek, planaren nondik norakoak prentsan filtratzen hasi zirenean. Oposizioak ere kritikatu du gobernuak hartutako erabakia.
|
|
|
|
Lan
behartuen auziak eta Japoniako militarren burdeletan prostituitzera behartutako emakume korearrenak bi herrialdeen arteko erlazioak gaiztotu dituzte azkeneko hamarkadetan. Tokioren arabera, baina, 1965ean bi aldeek sinatutako hitzarmen batek balio izan zuen garai kolonialeko auziak konpontzeko.
|