|
2018
|
|
|
Denen inplikazioa behar da
|
lan
mundua euskalduntzeko neurriak erabaki eta aplikatzeko
|
|
|
Administrazioa ez ezik, enpresariak, sindikatuak, kontsumitzaileen elkarteak, euskararen sustapenean ari diren erakundeak... denen inplikazioa behar da
|
lan
mundua euskalduntzeko ezinbestekoak diren neurriak erabaki eta eraginkortasunez aplikatzeko:
|
|
|
Bat, Patxi Saezen Elefantea ikusi
|
lan
munduaren euskalduntze beharrari buruz mintzatzen dena, eta bestea Leire Narbaizaren Euskaltegiaren heriotza euskaltegien egoera eta mugak aztertzen dituena.
|
|
|
Patxi Saezek eskatzen duena iraultza zientifiko bat da, elefantea ikustea eta elefantearekin zer egin erabakitzea. Eta elefantea, Patxi Saezentzat,
|
lan
munduaren euskalduntzea da.
|
|
|
Hizkuntzaren kasuan, ez da soilik euskara kontuan hartzea, berau garatzeko egin beharreko moldaketa eta aldaketei ere lekua egin behar zaie. Eta horretarako,
|
lan
mundua euskalduntzeko, beharrezkoak direnak zeintzuk diren jakitea zaila da: baliabideak, harremanen konfigurazio berria, material berriak, enpresetako dinamika berriak,...
|
|
|
Euskararen normalizazioaren ikuspegitik, lan munduaren inguruan egiten diren afirmazio askorekin bat egiten dut: " euskaraz biziko bagara
|
lan
mundua euskaldundu behar da"," gizarteak belaunaldi berriak euskalduntzeko egindako saiakera guztiak zapuztu egiten ditu lan munduak"," lantokian euskara nagusi ez izateak bigarren mailako hizkuntza bihurtzen du gizartearentzat"...
|
|
|
Baina arazoaren nagusitasunaren inguruko zalantza izanagatik ere, nik ere lan munduan eragitea garrantzitsua dela uste dut. Hala ere, beste hainbat zalantza sortzen zaizkit artikuluak
|
lan
mundua euskalduntzeko planteatzen duen estrategiaren inguruan. Ez dut uste lan mundua euskalduntzeko estrategia egokiena enpresei pizgarri ekonomikoak ematea denik.
|
|
|
Hala ere, beste hainbat zalantza sortzen zaizkit artikuluak lan mundua euskalduntzeko planteatzen duen estrategiaren inguruan. Ez dut uste
|
lan
mundua euskalduntzeko estrategia egokiena enpresei pizgarri ekonomikoak ematea denik. Eta ez estrategia desegokia bakarrik, estrategia hori gizartearentzat justua ez litzatekeela izango esatera ere ausartuko naiz.
|
|
|
Ziurrenik estrategia ezberdinak erabilita ere lan handia egin dugu
|
lan
mundua euskalduntzeko, baina euskararen normalizaziorako estrategia ezberdinetan sakontu eta adostasunak biltzea ezinbestekoa izango dugu, aurrera egin nahi badugu.
|
|
|
Galderen ondoren baieztapen pare bat ere egin lirateke, nire ustez,
|
lan
munduaren euskalduntzeari buruz ari bagara:
|
|
|
Eta, noski, Patxik artikuluan aipatzen duen lan mundua espazio horietan kokatzen da neurri handi batean. Izan ere, ezin da ahaztu
|
lan
munduaren euskalduntzeak herritarron eguneroko bizitzan duen eragin luze zabala. Bertan langile bezala igarotako orduengatik edota lan mundutik datozkigun zerbitzu eta produktuen kontsumitzaile izateagatik, sakoneko eragina du lan munduak gu guztion eguneroko bizitzan eta hizkuntza jardunean.
|
|
|
Ondorioz,
|
lan
munduaren euskalduntzeaz ari garenean euskaraz bizitzeko nahiaz ere ari gara, euskaraz saldu, erosi edota lan egitea euskaraz bizitzea baita.
|
|
|
Patxik aukera bat aurkezten digu
|
lan
munduaren euskalduntzean eraginkorki jokatzeko, instituzioen politikarekin lotutakoa. Halaber, lan munduko eragileak bide horretan jarri beharra ere azpimarratzen du.
|
|
|
Hor kokatu behar dugu euskalgintzaren lana, hor kokatu behar ditugu euskahaldunak. Azken finean, eta lehen esan bezala,
|
lan
munduaren euskalduntzeak ahalbidetuko digu euskaraz bizitzea, eta beraz, euskaraz bizitzeko milaka hauturen determinazioak aldaketarako erresistentziak neutralizatzeko gai izan behar dira. Euskaraz bizitzeko nahiaren bermeak aldaketa eragingarria behar du.
|
|
|
Hizkuntza Eskubideen Behatokiak" Hizkuntza eskubideen egoera Euskal Herrian 2015" txostena aurkeztu zuen 2016ko maiatzean, eta txosten horretan dio lan mundua dela euskara normalizatzeko gakoa. Behatokiaren ustez," Euskara ez da normalizatuko
|
lan
mundua euskalduntzen ez den bitartean". Enpresa batzuetan euskara planak abiatu arren, maiz eskolak euskaldundutakoa lanak" erdalduntzen" duela ohartarazi du Hizkuntza Eskubideen Behatokiak.
|
|
|
Izan ere, horietan guztietan lanpostuak daude, eta lantoki horietatik herritarrei zerbitzu zuzenak ematen zaizkie. Hain zuzen ere,
|
lan
mundua euskalduntzeko dinamika eraginkorra abian jarriz gero, eragin betea izango luke etxetik hurbil, auzoan eta herrian, ditugun zerbitzuetan eta, azken batean, dinamika horrek herritarren gertuko euskarazko harreman sareen trinkotzea ekarriko luke.
|
|
|
Ez dakit
|
lan
munduaren euskalduntzea den elefante nagusia, baina, zalantzarik gabe, nagusietako bat bai. Bat nator zure iritziarekin.
|
|
|
Euskarak aurrera egingo badu, nahitaez bereganatu behar du lan eremua. Beste modu batean esanda, euskal hiztunok erdaldunen hizkuntz eskubide eta aukera berdinak izateko, ezinbestekoa da
|
lan
mundua euskalduntzea. Bestalde, agerikoa da hezkuntza sistemak euskalduntzen duena erdaldundu egiten duela lanak.
|
|
|
D eta ereduko ikasleek gradua erdaraz aukeratzeko lehen arrazoia da uste dutela lan merkatuan erabilgarriagoa izango dela erdaraz ikastea. Ezinbestekoa, hortaz,
|
lan
mundua euskalduntzea.
|
|
|
" Patxi Saezek eskatzen duena iraultza zientifiko bat da, elefantea ikustea eta elefantearekin zer egin erabakitzea. Eta elefantea, Patxi Saezentzat,
|
lan
munduaren euskalduntzea da".
|
|
|
Horrek ez du esan nahi eskualde batzuetan (UEMA: Tolosaldea, Urola...)
|
lan
mundua euskalduntzeko plangintzarik indarrean jarri behar ez litzakeenik. Horretan ere Txepetxekin bat nator; oker ez banago, eskualde horietan euskarari funtzio komunikatibo guztiak esleitzeko politikak egitetik hasi behar genuela baitzioen.
|
|
|
Beste gauza bat dek hik jartzen diokan lehentasuna jarri nahi izatea
|
lan
mundua euskalduntzeari. Noski, lan munduak euskaraz egingo balu lan, askoz ere errazago genikek euskaldunok gure biziraupen euskalduna.
|
|
|
Era oso laburrean esanda, Patxik proposatzen duena euskararen aje nagusiei/ nagusiari? aurre egiteko
|
lan
mundua euskalduntzea litzateke, eta hartarako pizgarri bezala diru laguntzak (eta haiek bideratzeko behar den plangintza, jakina) ikusten ditu irtenbide nagusi modura.
|
|
|
Amaitzeko, Patxi Saez-ek begirada eta itaun berria jarri du gaiaren inguruan, agian enfoke ezberdin bat,
|
lan
mundua euskalduntzeko eragitearen planteamendutik, euskalduntzeko lan munduan eragitearen planteamendura eramaten gaituena. Eta horretaz, gutxienez, hausnartzeak luke.
|
|
|
Azken finean,
|
lan
mundua euskalduntzea ez da berez burugabekeria, alabaina, burugabekeria abiaburua bera da, hots, abiaburu eza. Noraino ote da bideragarria gaur egun lan munduak euskaraz funtzionatzea?
|
|
|
eguneroko lanetik burua altxatu, eta epe luzeko ikuspegiz etorkizuneko erronka nagusiak zein diren finkatzerakoan ekarpen kualifikatua egin digu artikulu honen bidez. Izan ere, euskararen berreskuratze bidean proposamen argia planteatzen du Patxik hurrengo hamarkadetarako:
|
lan
mundua euskalduntzea da euskarak EAEn duen erronka nagusia.
|
|
|
Ukaezina da Patxi Saezek egiten duen gogoetak baduela egiatik asko eta
|
lan
mundua euskalduntzea lortuz gero euskararen garapen bidean jauzi kualitatibo handia emango genukeela. Hortxe dago elefantea eta ez ditut berriro hona ekarriko Patxi Saezek bere lanean ondo aletutako datuak.
|
|
|
Azken hamarkadatan era berean,
|
lan
mundua euskalduntzeko metodologian eskarmentu polita metatu da, gizartetik bultzatutako ekimenei esker alde batetik eta bestetik instituzioek emandako babesari esker. Lan munduan eragiteko profesional sare zabala dugu eta nondik eragin daitekeen pista garrantzitsuak eman ahal dizkigute hauek guztiek.
|
|
|
Nago
|
lan
mundua euskalduntzeko dugun estrategien bateria prestatu dugula eta prozesu honek bere denbora eramango duela. Baina bitartean eta paraleloan, gure haur eta gazteen etorkizuneko perspektiban ez ezik, beraien orainean ere kokatu beharrean gaudela uste dut.
|
|
|
Hau da, zure lehen aipamenak(" Problema txikiez ardura zaitezke, problema nagusia ikusi gabe. Hori izango litzateke zoologikora joan eta bakarrik zorriak ikustea, elefantea ikusi gabe", Fishman) dioena hartuz, problema elefante nagusia dela
|
lan
mundua euskalduntzea diozu, baina problema elefante NAGUSIETAKOA dela esango nuke. Besteak:
|
|
|
Patxi Saezek eskatzen duena iraultza zientifiko bat da, elefantea ikustea eta elefantearekin zer egin erabakitzea. Eta elefantea, Patxi Saezentzat,
|
lan
munduaren euskalduntzea da."
|
|
|
Ez dut nik halakorik ukatuko. Bai, ordea, ñabarduraz beteko, uste izan baita, besterik gabe, diru-laguntzak direla biderik errazenak euskara sustatzeko eta nonbait,
|
lan
mundua euskalduntzeko. Usteak, alabaina, ustel, behin eta berriro, errealitateak erakutsi duelako diru-laguntza agortu bezain laster akitu dela euskararen normalizazioa hainbat enpresa eta lan tokitan.
|
|
|
Denen inplikazioa behar da
|
lan
mundua euskalduntzeko neurriak erabaki eta aplikatzeko
|
|
|
Baina, nire ustez, hausnarketa estrategikoa falta da: nork izan behar du
|
lan
mundua euskalduntzearen gidaritza. Aholkularitza enpresek?
|