|
2023
|
|
|
Lanaldia murriztu ahal izango da %10etik %70era, eta murrizketa zenbatu ahal izango da eguneko, asteko, hilabeteko edo urteko lanaldia oinarri hartuta. Bideragarria den heinean, lanaldia murrizteko neurriek lehentasuna izango dute
|
lan
kontratuak eteteko neurriei begira.
|
|
|
Bideragarria den heinean, lanaldia murrizteko neurriak lehentasuna izango dute
|
lan
kontratuak eteteko neurriei begira.
|
|
|
(d) RED Mekanismoa aplikatu bitartean ezin da aparteko ordurik egin, enpresatik jarduera gehiagorik atera eta lan kontratazio berririk egin. Alabaina, muga hori ez da aplikatuko kontratazio edo jarduera ateratze berriek zein lantoki ukitu eta lantoki horretan
|
lan
kontratua etenda edo lanaldia murriztua duten langileek ezin badute, euren prestakuntzarengatik, gaitasunarengatik edo bestelako arrazoi objektibo eta justifikatuengatik, kontratazio edo jarduera ateratze berriei eratxikitako eginkizunak gauzatu. Edozein kasutan, enpresaburuak aldez aurretik informatu du langileen lege ordezkaritza horren guztiorren gainean.
|
|
|
Prestakuntza ekintzak gauzatu dira lanaldia murriztuta edo
|
lan
kontratua etenda dagoen bitartean, ABEEE baten esparruan, edo lan denboran. Edozein kasutan, legeak ezarritako atsedenaldiak eta laneko, norberaren eta familiako bizitza uztartzeko eskubidea errespetatu dira.
|
|
|
Jaiotza kasuan, bere baitan hartzen dituena erditzea eta 12 hilabetetik beherako adingabekoa zaintzea (ikusi LELTBren 48.4 artikulua), ama biologikoaren
|
lan
kontratua etenda geratuko da 16 astez; horietatik nahitaezkoak izango dira erditu oste osteko hurrengo 6 aste jarraikakoak, lanaldi osoan hartu direnak, amaren osasuna babestuta geratzen dela ziurtatzeko.
|
|
|
Behin erditu oste osteko lehenengo 6 asteak igarota,
|
lan
kontratua eten ahal izango da lanaldi osoan edo lanaldi partzialean, aldez aurretik enpresak eta langileak hala akordatuta.
|
|
|
Emakume den langileak
|
lan
kontratua eteten badu genero indarkeriaren biktima izateagatik, etenaldiak hasieran izango du 6 hilabetetik gorakoa ez den iraupena, salbu eta babes judizialaren jardunetik ondorioztatzen denean kontratuak etenda jarraitu behar duela, biktima babesteko eskubidea eragingarri izan dadin. Kasu horretan, epaileak kontratu etetea 3 hilabeteko aldietan luzatu ahal izango du, 18 hilabeteko mugarekin (ikusi LELTBren 48.8 artikulua).
|
|
|
Jurisprudentziarekin bat etorriz, LELTBren 46.3 artikuluak eszedentziaren inguruko bi egoera desberdin jaso ditu senideak zaintzeko, dela seme alabak, dela bigarren gradurainoko ahaideak. Langileak lehenengo urtean lanpostua erreserbatzeko eskubidea izango du,
|
lan
kontratua etetearekin berdinetsitako egoera berean (derrigorreko eszedentzian gertatu antzera), baina osterantzeko aldian lanbide talde bereko lanpostu bati begira gauzatuko da erreserba [2002ko azaroaren 14ko (3841/ 2001 db. errek. zk.) AGE, 4 Salakoa].
|
|
|
Medikuarengana joate hutsak ez du justifikatzen laneko absentziarik, salbu eta baimena edo
|
lan
kontratua etenda dagoenean [ikusi 2008ko urriaren 16ko (768/ 2008 errek. zk.) Murtziako ANE, 4 Salakoa].
|
|
|
(a) Kaleratzea egiten denean, langileek
|
lan
kontratua etenda duten bitartean, baldin eta lan kontratua eten bada jaiotza, adopzioa, adopzio ondoreetarako zaintza, familia arrera, haurdunaldi bitarteko arriskua, edoskialdi naturalak iraun bitarteko arriskua edo guraso baimenaldia direla eta; edo haurdunaldiak, erditzeak edo edoskialdi naturalak eragindako gaixotasunak direla eta; edo, erabaki azkentzailea zein datatan jakinarazi den kontuan...
|
|
|
(a) Kaleratzea egiten denean, langileek lan kontratua etenda duten bitartean, baldin eta
|
lan
kontratua eten bada jaiotza, adopzioa, adopzio ondoreetarako zaintza, familia arrera, haurdunaldi bitarteko arriskua, edoskialdi naturalak iraun bitarteko arriskua edo guraso baimenaldia direla eta; edo haurdunaldiak, erditzeak edo edoskialdi naturalak eragindako gaixotasunak direla eta; edo, erabaki azkentzailea zein datatan jakinarazi den kontuan hartuta, aurreabisuaren epea aipatu egoeren ondo...
|
|
|
Erregela orokorrarekin bat etorriz (ikusi LELTBren 45.2 artikulua),
|
lan
kontratua eteteak alderdiak askatzen ditu lan egiteko eta lan hori ordaintzeko elkarrekiko betebeharretatik. Beraz, printzipioz, Gizarte Segurantzari kotizatzeko betebeharra ere eten egiten da.
|
|
|
© ETAE arrazoiak daudenean aldi baterako enplegu erregulazioko espedientea (ABEEE) erabil daiteke (ikusi LELTBren 47 artikuluko 1etik 4.era arteko paragrafoak eta 1483/ 2012 Errege Dekretua), horren bi modalitateak baliatuz: lanaldia murriztea edo
|
lan
kontratua etetea.
|
|
|
Behin kontsultaldia amaituta, enpresaburuak langileei eta lan agintaritzari komunikatuko die bere erabakia lanaldia murriztearen edo
|
lan
kontratuak etetearen inguruan; erabaki horrek zehaztuko du, berebat, neurri horiek zein alditan aplikatuko diren.
|
|
|
G Aldi baterako ezinbesteko kasuak eragindako egoera bat sortzen denean, aldi baterako enplegu erregulazioko espedientea (ABEEE) erabil daiteke (ikusi LELTBren 47 artikuluko 5 eta 6 paragrafoak eta 51.7 artikulua, eta 1483/ 2012 Errege Dekretua), horren bi modalitateak baliatuz: lanaldia murriztea edo
|
lan
kontratua etetea.
|
|
|
Aldi baterako ezinbesteko kasua izan badela,
|
lan
kontratuak eteteko edo lanaldia murrizteko arrazoi gisa, lan agintaritzak egiaztatu du, ukitutako langile kopurua gorabehera.
|
|
|
Eskabidea egin behar da horren gaineko izapideak egiteko eskumena duen organoaren erregistroan. Ebazpen horrek, hala denean, enpresaburuak alegatutako ezinbesteko kasua badela egiaztatu besterik ez du egingo; azken buruan, enpresaburuari dagokio lanaldiak murriztearen edo
|
lan
kontratuak etetearen inguruko erabakia hartzea.
|
|
|
Enpresaburuak hartu du erabakia lanaldia murrizteko edo
|
lan
kontratuak eteteko neurriak aplikatzearen inguruan. Neurriok ondoreak sortuko dituzte ezinbesteko kasua eragin duen egitatea zein datatan sortu eta data horretatik aurrera.
|
|
|
Langileek eta euren lege ordezkariek enpresaburuak lanaldia murriztearen eta
|
lan
kontratuak etetearen inguruan hartutako neurriak aurkaratu ahal izango dituzte, neurriok eurok ukitzen dituzten heinean, 1483/ 2012 Errege Dekretuan ezarritakoarekin bat etorriz.
|
|
|
Behin prozedura hasita, ezinbesteko kasua antzeman ez bada, kasuan kasuko prozedurak hasi ahal izango dira beste arrazoi batzuengatik kaleratze kolektiboak gauzatzeko edo
|
lan
kontratuak eten nahiz lanaldia murrizteko.
|
|
|
Bideragarria den heinean, lanaldia murrizteko neurriek lehentasuna izango dute
|
lan
kontratuak eteteko neurriei begira.
|
|
|
Enpresaburuak, lanaldia murrizteko edo
|
lan
kontratuak eteteko hartutako erabakia zein izan eta, kasuan kasuan bidezkoa dena aintzat hartuta, horren inguruan lan agintaritzari egindako jakinarazpena, komunikazioa edo eskabidearekin batera, honako hauek komunikatuko ditu, ondore horietarako ezarriko diren prozedura automatizatuen bidez:
|
|
|
—Langile bakoitzari aplikatuko zaion neurri mota eta lanaldia murrizteko gehienez aplikatuko den ehunekoa edo
|
lan
kontratua etenda egongo den egun kopurua, egun kopuru hori gehienez zenbatekoa izan daitekeen zehaztuz.
|
|
|
ABEEE aplikatu bitartean, langile bakoitzari lanaldia murriztuko zaio ala
|
lan
kontratua etengo zaio, baina ezin izango zaizkio bi neurriak batera aplikatu.
|
|
|
Debeku hori ez da aplikatuko kontratazio edo jarduera ateratze berriek zein lantoki ukitu eta lantoki horretan
|
lan
kontratua etenda edo lanaldia murriztua duten langileek ezin badute, euren prestakuntzarengatik, gaitasunarengatik edo bestelako arrazoi objektibo eta justifikatuengatik, kontratazio edo jarduera ateratze berriei eratxikitako eginkizunak gauzatu. Edozein kasutan, enpresaburuak aldez aurretik informatu du langileen lege ordezkaritza horren guztiorren gainean.
|
|
|
Era berean, ETAE arrazoiengatiko edo aldi baterako ezinbesteko kasuan oinarritutako ABEEEren bat aplikatzen ari diren enpresaburuek prestakuntzarako lan kontratuak egin ahal izango dituzte, betiere, kontratu modalitate horrekin kontratatutako langileek ordezten ez badituzte
|
lan
kontratuak eteteko edo lanaldia murrizteko neurriek ukitutako langileak zein izan eta langile horiek ohikotasunez gauzatutako eginkizun edo zereginak.
|
|
|
Erregela orokor gisa, oporrak nahitaez izan behar dira egutegiko urtean. Salbuespenez, oporraldiak bat egiten duenean haurdunaldiak, erditzeak nahiz edoskialdi naturalak eratorritako aldi baterako ezgaitasunarekin edo jaiotzarengatik, adopzioarengatik, adopzio ondoreetarako zaintzarengatik eta familia harrerarengatik, edo haurdunaldiak iraun bitarteko arriskuarengatik nahiz edoskialdi naturalak iraun bitarteko arriskuarengatik
|
lan
kontratua etenda dagoen denborarekin, langileak eskubidea izango du oporrak beste data batean izateko, etete aldia amaitu ostean, nahiz eta egutegiko urtea igaro (ikusi LELTBren 38.3 artikulua).
|
|
|
Alderdien eskubideeta betebehar multzoak osatzen du lan kontratuaren edukia. Are gehiago, halako eskubide eta betebeharren zenbait alde galdatu ahal izango dira
|
lan
kontratua etenda, geldiarazita edo azkenduta dagoenean ere (adib. isilpekoa).
|
|
|
Paga hori sortzeko denbora guztian aldi baterako ezgaitasunaren ondoriozko baja izanez gero, ez da sortuko aparteko pagak jasotzeko eskubiderik. Egoera horretan ez dira alokairuak jasotzen,
|
lan
kontratua etenda dagoelako, ezpada Gizarte Segurantzako prestazioak; bada, prestazio horiek aparteko paga lainduta barne hartzen dute [2022ko abenduaren 2ko (487/ 2022 errek. zk.) Kanarietako/ Santa Cruz Tenerifeko ANE, 4 Salakoa].
|
|
|
...kundeen eta enpresaburuen nahiz enpresaburuen elkarteen arteko harremanen esparruan eragina duten gaiak, bai eta eztabaidak konpontzeko prozedurak ere, eztabaida horiek sortu direnean mugigarritasun geografikoari (ikusi LELTBren 40 artikulua), lan baldintzak funtsean aldarazteari (ikusi LELTBren 41 artikulua), ekonomia, teknika, antolaketaedo ekoizpen arrazoiengatik nahiz ezinbesteko kasuarengatik
|
lan
kontratua eteteari edo lanaldia murrizteari (ikusi LELTBren 47 artikulua) eta kaleratze kolektiboei (ikusi LELTBren 51 artikulua) begira araututako kontsultaldietan.
|
|
|
Behin RED Mekanismoa aktibatuta, borondatez lan agintaritzari euren lantokietatik edozeinetan lanaldia murriztea edo
|
lan
kontratuak etetea eskatu nahi dioten enpresaburuek sinesgarriro komunikatu behar diote langileei edo horien ordezkariei RED Mekanismoko izapidetzari ekiteko asmoa, langileen ordezkaritza batzordea era dadin, hartu beharreko neurrien gaineko kontsultaldia egiteko. Batzorde hori eratuko da LELTBren 41.4 artikuluak ezarritakoaren arabera, 608/ 2023 Errege Dekretuaren 6 artikuluan jasotako berezitasunekin.
|
|
|
Langileen ordezkaritza batzordeari kontsultaldia hasteko komunikazioa bidaltzen zaion une berean, enpresaburuak lan agintaritza eskudunari aurkeztu behar dio lanaldia murrizteko edo
|
lan
kontratua eteteko neurriak aplikatzeko eskabidea, 608/ 2023 Errege Dekretuaren 7 artikuluak ezarritako moduan. Eskabide horrekin batera, enpresaburuak aurkeztuko ditu 608/ 2023 Errege Dekretuaren 7 artikuluak zehaztutako agiriak.
|
|
|
(a) RED Mekanismoaren modalitateetatik edozeinetan, lanaldia murrizteko edo
|
lan
kontratuak eteteko baimendutako neurria zein izan eta neurri hori indarrean dagoen bitartean, enpresaburuak edozein unetan komunika diezaioke kontsultaldian aritu den langileen ordezkaritzari neurria denboran luzatzeko proposamena, kontuan hartuz luzapen horrek inola ere ezin izango duela gainditu RED Mekanismoa aktibatzeko akordioan ezarritako iraupena.
|
|
|
Bestalde, eta aurreko egoeretatik at, lan zuzenbideak ahalbidetzen du langileak ordeztea,
|
lan
kontratua eteteko egoera batzuetan (LELTBren 45 artikulua), eszedentzietan (LELTBren 46 artikulua) eta lan prestazioa geldiarazteko zenbait kasutan ere (LELTBren 37 artikulua) [ikusi 7 gaia]. Gainera, ondore horietarako, hitzarmen kolektiboan edo lan kontratuan ezarritakoa ere kontuan hartu da.
|