|
2006
|
|
|
Indian 470 milioi pertsonak osatzen dute
|
lan
indarra. Aipatu ditugun industriako zazpi milioi beharginez gain, subkontratazio eta software industrian milioi bat indiar ari dira lanean, besterik ez.
|
|
|
Psikiatra batek adierazi zuen bezala, erdi esklabu bihurtzen ari gara kontsumitzen dugun horretan, gure behar edo ezbeharrei kontsumitu beharrez erantzunez. Azken hau lortzeko, gure
|
lan
indarra saltzera prest gaude eta saltzeko behartasunean aurkituko gara, gurpil zoro batean eroriz, ondorioz, Karl Marxek esaten zuen bezala, kapital bati on eginez, zeinek gogoz ikusten gaituen lan eta lan, ezinbestekoak ez diren gauzak eros eta erosi ahal izateko.
|
|
2007
|
|
|
Alea ontzi handietan jasotzen zuten, ondoren eskuz ehotzeko. Ardiak, ahuntzak, behiak eta txerriak hezten zituzten, eta animalia horietatik haragia, esnea, artilea eta
|
lan
indarra ateratzen zuten.
|
|
2010
|
|
|
Pentsioena demografiarekin baino ez da lotzen, urte batzuetara emango den ustezko langile kopuruaren jaitsiera giltzarri dela aipatuz, baina aipatu gabe denbora horretan Barne Produktu Gordina (BPG) ere asko haziko dela. Ez da aipatzen, halaber, teknologiaren garapenak,
|
lan
indarra ere etengabe ordezkatzen duela: hau da, pertsona gutxiago lanean, baina produkzio handiagoa.
|
|
2013
|
|
|
1990eko hamarkadan, 1500 milioi pertsona gehitu zitzaizkion munduko lan merkatura, batez ere Txina, India eta SESB ohiaren bloketik etorriak. Horrek eragin handia izan zuen mundu mailako lan merkatuan,
|
lan
indarraren prezioa jaitsiz eta, batez ere herrialde garatuetako langile klasearen baldintzak okerrera bultzatuz. AEBetako NICen arabera (National Intelligence Council, CIAren azterketa geopolitiko eta ekonomikoak egiten dituen erakundea), Mendebaldeko herrialdeek indar ekonomikoaren erdia galduko ei dute hemendik eta 2030era (%56tik %25era).
|
|
2014
|
|
|
Balore ekoizpenaren krisi baten aitzinean gaude. Batetik, Marxek XIX. mendean azpimarratu legez, kapitalismoak ezin du
|
lan
indarraren ustiapenaz abusatu bere hedapen gaitasuna zapuztu gabe. Horregatik errepikatzen dute periodikoki inbertitzaile kapitalistek kapitalaren errentagarritasuna ez dela nahikoa.
|
|
2015
|
|
|
Eta horren aurrean bi aukera dauzkagu: edo modu indibidualean, gure
|
lan
indarra gazteok hori bakarrik baitaukagu eskaintzeko saltzen dugu eta modan dagoen ekintzailetasun eta lehiakortasun marrazo guztien artean saiatzen gara gure bizitza topatzen; edo lortzen dugu benetan hausnarketa kolektibo eta komunitario batetik lan autogestionatuak mugitzen hastea. Badirudi hitzez esatea erraza dela eta gero egitea ezinezkoa, baina geroz eta eredu berri gehiago sortzen ari dira, eta horri erreparatu behar diogu, horretan jarri behar dugu indarra.
|
|
|
E. P. G. Alternatibak badaude, eta kasu denetan oinarria da gure
|
lan
indarra merkatu kapitalistan saldu eta horrekin lehiatu beharrean, kolektiboki erantzutea gazte mugimenduan hain errotuta dagoen autogestioaren bidez. Merkatu eta kontsumo sare paralelo gero eta zabalagoak sortu behar dira. Hori da egoerari erantzuteko daukagun modurik onena.
|
|
2016
|
|
|
Arazoa marxismoaren hasieran dago. Marxismoarentzat gauzek erabilera balio (use value) bat badute ere, kapitalismoak ez du erabilera balio hau hartzen abiapuntutzat, baizik eta truke balioa (exchange value), hots, salgaiek elkar trukatzeko duten balioa, zeina salneurriaren bidez neurtzen den, hots, diruaren bidez. Eta azkenik marxismoak proposatzen du gizakumeak bere
|
lan
indarra saltzen dionean salneurri baten truke klase burgesari, klase honek ez diola egiazko truke balioa ematen baizik eta beti ere diferentzia bat (gainbalioa edo plusbalioa, surplus value, Mehrwert) eskuratzen duela. Azken batean kapitalismoaren joera gainbalio hori gehitzea litzateke, kapitalismoaren azken forma kapitalismo finantziala izanik (dirua bera saldu eta erosiz gainbalioa metatzen duena).
|
|
2017
|
|
|
Frantziako Gobernuak eskatu zion indize hori sortzeko: aritmetika ariketa zen, ez besterik, baina horri esker kalkulatu zitekeen ea langileek zer pisu izan behar zuten, gutxienez, egunero egunero lantegira itzuli ahal izateko, eta
|
lan
indarra ekoizten eta erreproduzitzen jarraitu ahal izateko.
|
|
2019
|
|
|
Batzuk erosleak dira; gehienok, saltzaileak baino, salgaiak gara, gure
|
lan
indarra, adimena edo gorputzak derrigor saldu behar ditugulako. Inor ez da puta sartzen nahi duelako eta inoren gogoa ez da egunean hamar orduz zentralita batean aguantatzen egotea.
|
|
|
Emakumeak dira erreprodukzio lanez arduratu ohi direnak,
|
lan
indarra sortzeko oinarrizko egitekoa, eta hargatik, zure hitzetan, iraultzaren" zero puntua". Bere garaian, Soldatak Etxeko Lanentzat mugimenduko partaide izanik, erreprodukzio lanentzako soldata aldarrikatu zenuen.
|
|
2020
|
|
|
Fontanaren esanetan, ordea, bazen alternatiba igualitario bat industria garatzeko, artisau familiekin, etxeko produkzio txikiarekin eta" tailer sozialekin" zerikusia zuena, eta ez hainbeste baporezko makina eta antzeko asmakizun fantastikoekin. Baina Ingalaterran fabrika sortu zenetik esklaboek produzituriko kotoia lantzeko, ugazabak efizientzia teknologikoa beharrean
|
lan
indarraren kontrola lehenetsi zuen soberakin gehiago lortzeko.
|
|
|
Europako obreroen" esklabotza ezkutua", Ameriketako plantazioetako esklabotza irekiaren osagarri zela uste zuen Karl Marxek; bi horiek ezinbesteko izan zirela kotoizko ehun industria iraultzaren motor bihurtzeko XX. mendera arte. Historiako gezur handienetako bat da kapitalismoak esklabotzaren abolizioa ekarri zuela; beste itxura bat hartu zuen, baina jarraitu zuen industriaren garapenerako ezinbesteko
|
lan
indarra izaten.
|
|
|
Covid ondorioz, Indian, familia askok interes tasa ordain ezinezko zorretan ito du bere burua eta bitartekarien esku utzi du daukan gauza bakarra:
|
lan
indarra. Ez da hain urrun joan behar ordea, Europako eta Euskal Herriko migratzaileen kanpaleku askotan antzeko egoerak gertatzen ari dira.
|
|
2021
|
|
|
Ikusteko dago pandemiak kapitalaren eta
|
lan
indarraren arteko antolaketa sozial berri baterantz eramango ote gaituen, baina oraingoz eskema zaharrak baino ez dira errepikatzen ari, trantsizio ekologiko eta digitalaren banderapean. Aitzitik," estraktibismoa ezin da banandu kapitalismo berde deituriko horretatik", dio LLonchek, eta horrek larrialdi klimatikoa larriagotzeaz gain, austeritate eta prekarietate gehiago baino ez die ekarriko hurrengo belaunaldiei.
|
|
2022
|
|
|
Herriko Gazte Koordinadora Sozialistaren inguruko hainbat gazterekin berriketaldi interesgarria izateko aukera izan dut, eta ahotan zerabilten terminologiak garai batean parrokiako lokalaren ilunpetan entzundako kontzeptuak ekarri dizkit gogora: proletarioen antolakuntza, biolentzia kapitalista,
|
lan
indarra, gainbalioa, eta beti bereziki gustukoa izan dudan alienazioa, besteak beste.
|
|
|
Gizarte postindustrialean, proletarioak beste termino batzuekin bat egin du: egungo proletarioak" kognitarioak" dira maiz, ezagutza besterik ez dutenak, ezagutza baita merkatu berrien
|
lan
indarra
|
|
|
Jakina, urte batzuk geroago, Friedrich Engels eta Karl Marxek nabarmendu zuten antagonismo hori. Manifestu komunista n proletariotza ekoizpen bitartekoen jabetzarik ez duen klase soziala da, bere
|
lan
indarra besterik ez duena.
|
|
|
Gizarte postindustrialean, proletarioak beste termino batzuekin bat egin du: egungo proletarioak" kognitarioak" dira maiz, ezagutza besterik ez dutenak, ezagutza baita merkatu berrien
|
lan
indarra. Edo" prekario" hitza ere proletarioaren sinonimo bihurtu da, lan segurtasunik eta eskubiderik eza medio.
|
|
2023
|
|
|
Noraino utzi dezakezu alde batera bizitzaren zaintza lan produktiboaren mesederako? Enpresa askotan lehengaia gizakion
|
lan
indarra da. Lan indar hau batzuetan akzio mekaniko bat izaten da, eta bestetan balio asko sortu dezakeen jarduera, merkatu bat sortzea, adibidez.
|
|
|
Historikoki, iraultza industrialetik
|
lan
indarra, lan baliabidea, ordutan neurtua izan da. Egun, enpresa askorentzat helburua lanaldi bakoitzaren etekin handiena lortzea da:
|
|
|
" Hezkuntza baldin bada etorkizuneko
|
lan
indarra hezteko eta sortzeko instituzioa, kapitalaren behar produktiboen arabera eraldatuko da. Etorkizuneko langilea lan sinplifikatuetara ohitu beharrak ikasleok jasotzen dugun heziketaren sinplifikazioa ekarri duela begi bistakoa da, laneko konpetentziak inposatzen dizkigute hasiera hasieratik:
|
|
|
Diskotekak kontrol sozialerako espazioak ere badirela aipatu zuen Fernando Castrok bere solasaldi mamitsuan. Lo egiten ez dutenek beren
|
lan
indarra lapurtzen dutela esaten da eta horregatik jende hau kontrolatu eta diziplinatu beharra dago. Hori dela-eta, katalogazio negatiboak" zoologizazioa", Castroren hitzetan ezartzeko ere erabili ziren espazio hauek.
|