|
2002
|
|
|
Kontratu partziala da (sarritan, aparteko orduen erabilpenarekin elkartuz)
|
lan
denbora malgutasunez kudeatzeko gehien erabili den elementua. Aipatu dugukontratu partzialek emakumeen gain duten eragina, lanaren banaketa sexistarekinduten lotura eta behin behinekotasunaren gain duten eragina (promozio zailtasunak, gizarte babes apalagoa...).
|
|
|
–Soldatadun lanaren gizartearen? arabera pentsatuagatik ere gizarte industriala, orain arte oso garbia izan den lanaren eta ez lanaren banaketa zaildu egiten da, bai
|
lan
denbora, bai lantokia malgutzearen ondorioz.33 Modernizazio prozesuarekin kontuan edukitzekoa da, bere aukera eta arrisku guztiekin,, infraokupazio plurala, deritzonaren forma berrien bidez langabezia okupazio sisteman barneratu izana.
|
|
|
Jarraikortasunari muzin egiten ez dion lanaren sistema eredu horrek lan hitzarmena, lantokia eta
|
lan
denboraren estandarizazioa izan ditu oinarritzat. Baina hirurogeita hamargarrenera arte nagusi izan den ereduak lanaren eta ez lanaren bereizketa garbia egin badu, gaur egun enplegu betearen sistema hori ahultzen ari da lanpostuen galeragatik (Gorz, 1995a).
|
|
|
Botere harreman berriak ere sortzen dira, lan hitzarmen eta lan merkatuaren harremanak lehertzearekin. Toki jakin batean kokatutako lan ekoizpen prozesuaren zatikatzearekin eta
|
lan
denbora eta zikloen harreman egonkorraren hausturarekin, langileei automatikoa izan zaien nortasun komuna, elkartasuna eta bizitzeko forma homogeneoak eratzea zaildu egiten zaie, ezinezko bilakatzen dela ez esatearren (ikus: Offe, 1993).
|
|
2004
|
|
|
Izan ere, duela ia urtebete Sepla pilotu sindikatuak salatu zuenez, Europako Batasunean (EB) haiek osatzen duten presio taldeak «ahalik eta muga permisiboenak lortzea, dena produktiboagoa izan dadin» zuen helburu. Hala ere, konpainia handien iritziz, kostu txikiko operadoreak dira, berez, «hain zorrotza ez den izendatzaile komun batekin» gustura geratzen direnak; izan ere, ahalik eta gehien ustiatzen dute tripulazio bakoitzaren
|
lan
denbora, eta ahalik eta gutxien murrizten dute haien atsedena. Araudi berriaren arabera, oraindik ere izapidetzen ari diren arren, hegazkinetako tripulazioak eta hegaldiko langileek ezin izango dituzte eguneko 13 ordu baino gehiago eman.
|
|
|
Judu bat da eta beti sosez hetea da! Egia erran, ger
|
lan
denbora txarrak pasatu ditu, baina ez du jokoen gustua galdu! Are, banoa.
|
|
2005
|
|
|
Niretzat ezin da festaz jardun, munduaren antzerki izaeraz eta giza existentziaz bere osotasunean jardun gabe. Festa
|
lan
denboraren kontraproposamen bezala ulertu behar da. Festa, giza existentziaren hainbat aspekturekin gertatzen den bezala, ez da erraza definitzen.
|
|
|
– Data eta LTZko arduradunaren sinadura. Prestazioa kontsumitzailearen etxean egiten bada eta matxura errazak badira, LTZek gutxieneko
|
lan
denbora batzuk ezarrita dituzte. Erabilitako denbora ezarritako mugara iristen ez bada, gutxieneko denbora ordainduko da.
|
|
2006
|
|
|
Soziologian doktore eta UPV/EHUko irakasle den Jose Inazio Imaz Bengoetxeak
|
lan
denboraren gaia aztertzen du, 1990eko hamarkadan Europako langile mugimenduak lanaldi murrizketaren aldeko borrokari astinaldi bat ematea erabaki zuenetik ia gaur arteraino. Izan ere, 35 orduko lan astea lortzea ez dirudi oso erraza.
|
|
|
Geruza bakarreko produktuek
|
lan
denbora murrizten dute, eta faktore hori oso aintzat hartzen da kanpoko gainazalak konpondu behar direnean. Uda konponketa mota horietarako garai aproposa den arren, tenperatura beroek lehortze prozesua azkartzen baitute, ez da komeni eguzkitan gehiegi egotea.
|
|
|
Hilabete batzuk Senako bazterrak garbitzen jardun ondoren, jostundegi batean egin nuen
|
lan
denbora dezentez. Ne serez vous pas une lopette?, galdetu zidan tailerreko arduradunak lan eske agertu nintzenean.
|
|
|
profesionaltasuna, eta errentabilitatea:
|
lan
denborak gutxituz, geldi dadin bezeroa satisfetxo –haren satisfazioa baita orobat gurea.
|
|
2007
|
|
|
Azken urteetan, agintarien aldetik HEAren garrantzia estrategikoa gero eta onartuagoa dela erran daiteke. Herriko etxe nahiz Departamenduko langileei
|
lan
denboran euskara ikasteko parada eskainia izan zitzaien eta 2006ko hondarrean lehen aldikoz Iparraldean, erakunde publikoek, Euskararen Erakunde Publikoan bildurik, plazaratu duten hizkuntza politika egitasmoan HEA alorrari bere leku osoa aitortzen diote.
|
|
|
Departamenduko langileei
|
lan
denboran euskara ikasteko parada eskainia izan zitzaien eta 2006ko hondarrean lehen aldikoz Iparraldean, erakunde publikoek, Euskararen Erakunde
|
|
|
Hala nola, 2002tik Euskal Konfederazioak Herriko Etxeei proposaturiko hitzarmenaren ildotik euskararen presentzia bermatzen hasi da herri administrazioan eta ondorioz bertako langileen formakuntza garatzen. Gisa berean duela 2 urte Departamenduko agintariek euskara ikasteko parada (parte batez
|
lan
denboran eta dohainik) eman diote beren langileei. Galdeari erantzuteko irakasle bat kontratatu dute eta AEKrekin ere hitzarmen bat izenpetu.
|
|
|
Hala nola, 2002tik Euskal Konfederazioak Herriko Etxeei proposaturiko hitzarmenaren ildotik euskararen presentzia bermatzen hasi da herri administrazioan eta ondorioz bertako langileen formakuntza garatzen. Gisa berean duela 2 urte Departamenduko agintariek euskara ikasteko parada (parte batez
|
lan
denboran eta dohainik) eman diote beren langileei. Galdeari erantzuteko irakasle bat kontratatu dute eta AEKrekin ere hitzarmen bat izenpetu.
|
|
|
...hosuan, bai eta lege honen 46 artikuluko 3 idatz zatian jasotako eszedentzia eskatu duten langileen kasuan ere; eta kanen 37 artikuluko 4 eta 5 idatz zatiek aipatutako baimenetako bat eskatu duten langileen kasuan egiten denean, edo baimen hori duten langileen kaleratzea genero indarkeriaren biktima diren emakume langileen kasuan egiten denean, emakume horiek euren eskubideak egikaritu dituztenean
|
lan
denbora murriztu edo beste modu batean antolatzeko, mugigarritasun geografikoa izateko, lantokia aldatzeko edo lan harremanak eteteko, lege honetan ezarritako baldintzen arabera.
|
|
|
Hori gorabehera, benetako
|
lan
denbora gisa hartuko da beti, aipatu orduen kredituari egotzi gabe, segurtasun eta osasuneko batzordearen batzarrak egiteko denbora eta enpresaburuak arriskuak prebenitzeko arloan deitutako edozein batzar egiteko denbora, bai eta aurreko artikuluko 2 zenbakiko a) eta c) letretan ezarri bisitak egiteko denbora ere.
|
|
|
Prestakuntzan erabilitako denbora
|
lan
denbora gisa hartuko da ondore guztietarako, eta horren kostua ez zaie ezarriko inola ere prebentziorako eskuordeei
|
|
|
Enpresaburuak lanpostu hutsen berriten. Horrenbestez, langileek eskabideak aurkez ditzakete, lanaldi osoko lana bo eman die enpresako langileei, horiek lanaldi partzialeko lanean borondatez mugitzeko aukera izan dezarondatez lanaldi partzialeko lan bihur dadin, eta alderantziz, edo lanaldi partzialeko langileen
|
lan
denbora gehi dadin. Hori guztia bat etorri da sektoreko hitzarmen kolektiboek edo, horrelakorik izan ezean, esparru txikiagoko hitzarmen kolektiboek ezarri prozedurekin.
|
|
|
Alokairutzat joko dira inorentzat lan zerbitzuak emateko lanbide prestazioaren ondoriozko hartukizun ekonomiko guztiak, horiek diruz zein gauzaz egin. Hartukizun ekonomiko horiekin ordainduko da benetako lana, hori ordaintzeko modua edozein dela, bai eta
|
lan
denboratzat jotzen diren atsedenaldiak ere. Gauzaz ordaindutako alokairua ezin da izan langileak jasotzen dituen alokairu izaerako hartukizunen 100eko 30 baino gehiagokoa.
|
|
|
Benetan lanean egindako ordu arruntak ezin izango dira izan bederatzi bainodezkarien arteko akordioaren bidez, egu gehiago egunero, salbu eta hitzarmen kolektiboaren bidez edo, horrelakorik izan ezean, enpresaren eta langileen orneroko
|
lan
denboraren beste banaketa bat ezarri denean, lanaldien arteko atsedenak errespetatuta beti.
|
|
|
7 Genero indarkeriaren biktima den emakumeak eskubidea izango du, beraren babesa edo gizarte laguntza osorako eskubidea benetakoak izan daitezen, lanaldia murrizteko, alokairua ere modu proportzionalean gutxituz, edo
|
lan
denbora antolatzeko, horretarako ordutegia egokituz, ordutegi malgua aplikatuz zein enpresan lan denbora antolatzeko erabiltzen diren beste modu batzuez baliatuz.
|
|
|
7 Genero indarkeriaren biktima den emakumeak eskubidea izango du, beraren babesa edo gizarte laguntza osorako eskubidea benetakoak izan daitezen, lanaldia murrizteko, alokairua ere modu proportzionalean gutxituz, edo lan denbora antolatzeko, horretarako ordutegia egokituz, ordutegi malgua aplikatuz zein enpresan
|
lan
denbora antolatzeko erabiltzen diren beste modu batzuez baliatuz.
|
|
|
...ondorioz diru sarrera gordinak lortzen dituena, ekainaren 25eko 3/ 2004 Errege Lege Dekretuak, Lanbide Arteko Gutxieneko Alokairuaren arauketa arrazionalizatzeari eta horren zenbatekoa gehitzeari buruzkoak, ezarritako Ondore Anitzeko Errentaren Adierazle Publikoaren bikoitza gaindituz; horrekin batera, nekazari profesionalak jarduera horietan duen arduraldi zuzeneko eta pertsonala, gutxienez, bere
|
lan
denboraren ehuneko 25ekoa izan behar da.
|
|
|
Soziologian doktore eta UPV/EHUko irakasle den Jose Inazio Imaz Bengoetxea
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz Bengoetxeak, [Soziologian doktore (A) eta UPV/EHUko irakasle denA],
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz Bengoetxeak, [Soziologian doktore (A) eta UPV/EHUko irakasle denAK*],
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz BengoetxeaK, ZEINA doktore (a) Soziologian eta irakasle (a) UPV/EHU AN BAITa,
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz BengoetxeaK, ZEINA doktore (a) BAITa Soziologian eta irakasle (a) UPV/EHU AN,
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
[Jose Inazio Imaz Bengoetxea Soziologian doktore (A) eta UPV/EHUko irakasle (A) denAK]
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz Bengoetxeak, [Soziologian doktore (A) eta UPV/EHUko irakasle (A) denA],
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz BengoetxeaK, ZEINA Soziologian doktore (a) eta UPV/EHUko irakasle (a) deN,
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz BengoetxeaK, ETA berau/ hau Soziologian doktore (a) eta UPV/EHUko irakasle (a) da,
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz BengoetxeaK, ZEINA Soziologian doktore (a) deN eta UPV/EHU AN irakasle (a),
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
Jose Inazio Imaz BengoetxeaK, ETA berau/ hau doktore (a) DA Soziologian eta irakasle (a) UPV/EHU AN,
|
lan
denboraren gaia aztertzen du...
|
|
|
... aztertzen du
|
lan
denboraren gaia?
|
|
|
Soziologian doktore eta UPV/EHUko irakasle den Jose Inazio Imaz Bengoetxeak
|
lan
denboraren gaia aztertzen du,...
|
|
|
Edoskitzaroagatik edo legezko zaintzagatik baimena eskatu duten langileak edo seme alabak zaintzeko eszedentzian daudenak. Genero indarkeriaren biktima diren langileak direnean, beren
|
lan
denbora murriztu edo berrantolatzeko, mugikortasun geografikorako, lantokiz aldatzeko edo lan harremana eteteko eskubideen ondorioz. Deuseztzat jotzen den kaleratze baten epaiari berehala eman behar dio erantzuna enpresak:
|
|
|
Zenbat balio du graffiti batek? Graffiti bat enkargatzeak 400 eta 1.000 euro artean balio du, nahiz eta kalkulua, batez ere, behar den
|
lan
denboragatik egiten den. Salvatore Benintendek, performance egun batez (TVboy, buru erraldoiko haurra, Nicok lagunduta), 500 euro kobratzen ditu gutxienez.
|
|
2008
|
|
|
CONSUMER EROSKI Eslovakiako txandako lehendakariak esan zuenez, lan titularrek gehiengo kualifikatuz onartu zuten Lan Denboraren Zuzentarauaren erreforma, zenbait herrialderen abstentzioekin, besteak beste Espainiaren abstentzioekin. Marardo Cotman Eslovakiako ministro eta Kontseiluko txanda presidentearentzat, hitzartutako neurriak “langileentzako babesa eta
|
lan
denboraren antolaketan malgutasuna eskaintzen ditu”. Orain, Europako Parlamentuarekin bigarren irakurraldian akordio batera iritsi dute hogeita zazpi kideek, arlo horretan erabakitzeko ahalmena baitu.
|
|
|
Horregatik, ziurtatu zuen Espainiak lan egingo duela proposamena Europako Parlamentuan izapidetzean alda dadin, eta eurodiputatuei eskatu zien kontuan har ditzatela hurrengo urteko Europako hauteskundeak, non herritarrei botoa eskatu dieten. Aurkako sindikatuak Langile Komisioak (CCOO) sindikatuak eta Langileen Batasun Orokorrak (UGT) ere iragarri dute presioa egingo dutela Europako Parlamentuak
|
lan
denboraren zuzentaraua alda dezan. Batzordeen arabera, onarturiko araudiak egoera onartezinari eustea dakar, hau da, “Gobernu britainiarrak astean gehienez ere 48 laneguneko mugatik kanpo uztea, negoziazio kolektiboan hala erabakitzen duten langileei dagokienez, edo, are okerragoa dena, beren banakako lansinatzea”.
|
|
|
asteko gehienezko ordu kopurua 65 ordura irits liteke”. Gainera, salatzen du langileak atsedenaldirako duen denbora ez dela
|
lan
denboratzat hartzen.
|
|
|
Zuzenketa horiek eskatzen dute gehienez ere hiru urteko epean 48 orduko lanaldiari dagozkion salbuespen guztiak kentzea. Era berean, Euroganberak eskatu du guardiako denbora guztia
|
lan
denboratzat hartzeko, aldi inaktiboa barne (adibidez, medikuak ospitalean lo egiten duenean). Horrek zalantzan jartzen du, halaber, Zazpiek lortutako akordioa, non esaten baitzen guardiaren aldi ez aktiboa ez zela lan denboratzat hartu behar, non eta ez den legeria nazionalak, hitzarmen kolektibo batek edo gizarte solaskideen arteko akordio batek aurkakoa xedatzen.
|
|
|
Era berean, Euroganberak eskatu du guardiako denbora guztia lan denboratzat hartzeko, aldi inaktiboa barne (adibidez, medikuak ospitalean lo egiten duenean). Horrek zalantzan jartzen du, halaber, Zazpiek lortutako akordioa, non esaten baitzen guardiaren aldi ez aktiboa ez zela
|
lan
denboratzat hartu behar, non eta ez den legeria nazionalak, hitzarmen kolektibo batek edo gizarte solaskideen arteko akordio batek aurkakoa xedatzen. Oinarrizko zuzenketek gehiengo absolututik 393 boto baino askoz babes handiagoa lortu dute aurrera ateratzeko.
|
|
|
Adibidez, enpresa batean urtean 300 ordu estra egitea negoziatzen badute, 301 orenetik aitzinakoentzat baizik ez lukete ukanen berreskuratze egunik. Ondorioz, langileentzat RTT egunak(
|
lan
denbora murrizteari dagozkion berreskuratze egunak) desagertuko liratekeela ohartarazi du CFTC sindikatuak. 35 oreneko lan astearen legearekin, langileek edo astean egun erdiko pausa lortzen dute, edo, RTT egunen bidez, opor egun gehiago.
|
|
|
Mendekoste astelehena jaieguna zen berez, eta jaiegun hori kendu zuen, egun horretan lan egindakoaren saria zaharrak laguntzen erabiltzeko. De facto,
|
lan
denboraren murriztearen kontrako urrats gisa hartua izan zen.
|
|
|
20 langilez beherako enpresetan 35 orenak indarrean ezartzea beste enpresetan baino berantago egiten ari zen. 2003an oraino legea betetzen ez zutenei
|
lan
denboraren murriztearen adosteko epea luzatu zien Frantziako Gobernuak.
|
|
|
Arduradunek
|
lan
denbora murrizte egun (RTT) gutxiago hartzeko aukera izan zezaketen, egun horietan gehiago kobratzearen truke.
|
|
|
Peio Etxeberri Aintxartek salatu du arduradun postuak dituztenei lan ordu gehiago eman dizkietela. Eñaut Aramendi merkataritza sailekoak igandeetako lana ezartzeko asmoaz ohartarazi du, baita ere sektore horretako langileei, oroz gainetik emazteei, «inposatzen dieten
|
lan
denbora partzialaz». Bixente Eiherabide laborantza arlokoak argitu du hamar langiletik beherakoek ez dezaketela ordezkari sindikalik ukan.
|
|
2009
|
|
|
" Neretzako esperientzia harrigarri bat. Nere
|
lan
denbora luzean ez dut holako graziarik ardura ukan eta hau hartzen dut suerte handi bat bezala. Izigarri kontent nago, izigarri!".
|
|
|
Euskal Herrian zaila da artista izatea. Nik kantu lan guzia ene
|
lan
denboratik kendu dut. Auñamendi diskoaren egiten berrehun bat oren edo hola pasatu ditut.
|
|
|
elikagaiak berotzea. Funtzio apal horri esker, ezin izan du gailu txiki horren protagonista izan arropa garbigailu automatikoan eta hozkailuan gordetako izar papera, eta ez hainbeste ontzi garbigailuan, etxeko lanen antolaketan eta
|
lan
denborak hobetzean, baina mikrouhin labea familiek gehien estimatzen duten etxetresna elektrikoetako bat izan daiteke. Eta, batez ere, kide guztiek gehien erabiltzen dutenetako bat.
|
|
|
Arrisku kimikoen kudeaketa bereziki eskasa da enpresa txiki eta ertainetan eta azpikontratisten artean”, salatu du Takalak. Txostenaren arabera, Europako langileen %15 inguruk dio produktu kimikoak erabiltzen dituela
|
lan
denboraren laurden batean, %10ek lurrunak arnasten dituela eta %19k hautsa, gasak eta keak arnasten dituela. Azaleratzen ari diren arrisku kimikoei buruzko adituen aurreikuspenen arabera, Europa osoko 49 adituk ezarri dituzte nanopartikulak, eta langileek babestu beharreko substantzia zerrendaren buruan jarri dituzte.
|
|
|
Zuzenbide eta biolentziaren bidez, hasieratik oinarrietan ezarria dago. Lehen akumulazioaren garaitik lotura komunitarioaren disoluzioan eta
|
lan
denboraren banaketan, alor juridikoa guztiz presente dago. Estatua aurresuposatua dago produkzioaren eta zirkulazio zikloen azpizolan.
|
|
|
Gaur egun, edozerk bere baitan bere kontraesana dakarrela dirudi. Gizakien lana emankorrago egin eta
|
lan
denbora murrizteko ahalmen izugarria duten makinak ikusten ditugu, baina langileak gosez eta unatuak gelditzen dira horiekin. Aurkitu berriak izan diren aberastasun iturriak, sorginkeria bitxi batez, gabezien iturri antzaldatzen dira.
|
|
|
Marxengan, zenbait formula, natura menperatzea aurrerapenaren neurritzat hartuz, naturarekin berraurkituriko elkarkidetasunaren ideiara hurbiltzen dira eta aurrerapen irizpide bereziki gizatiarraren —obligaziozko
|
lan
denboraren gutxitzea, jarduera aske eta sortzailearen aldeko lanarekiko emantzipazioa— ideiaren inguruan dabiltza. " Gizartearen benetako aberastasuna eta bere erreprodukzio prozesuaren etenik gabeko luzapenaren posibilitatea ez daude gain lanaren iraupenaren baitan, bere produktibitatearen eta lana egiteko baldintzen egokitasunaren baitan baizik.
|
|
2010
|
|
|
Manifestazio harekin bat egin dute Oldartu kolektiboak eta LABek ere. Azken horrek atzo ziurtatu zuenez,
|
lan
denbora luzatzeak ez du deus konponduko, gazteak lan munduratzeko politika eraginkorrik ez baita: Sinetsarazi nahi digute erretretak sobera gora direla, baina oroitarazten dugu Euskal Herriko erretretadunen erdiak pobreziaren mugaren azpitik bizi direla.
|
|
|
–Xede arloko? ikasleek
|
lan
denboran euskara ikasten dute, nahiz sektore publikoan, nahiz sektore pribatuan. Hauen artean 79 sektore publikoan ziren (Kontseilu orokorrean, Miarritzeko eta Baionako herriko etxeetan, Errobi Herri elkargoan, Hego Lapurdi Herri elkargoan).
|
|
|
Profesional horren kudeaketa espezializatuak laguntzen du obren aurrekontuak eta
|
lan
denbora doitzen.
|
|
2011
|
|
|
Horregatik, hitzarmenaren urteko ordu guztiak osatu arte berreskuratu behar dira. Epaian argi utzi da langileak libreki hartzeko duen denbora dela, eta ezin dela benetako
|
lan
denboratzat hartu, bere betebeharra eten eta lanpostutik alde egiten duelako bere eginkizunak bete gabe. “Norberaren aferetarako” eska daiteke eguna, baina berreskuratu egin behar da Auzitegi Gorenak lanaldiaren gaineko araua lehenesten du (urteko lanaldia betetzea) baimenena baino.
|
|
2012
|
|
|
lan antolamenduaren, lanpostuaren, langilearen ezaugarrien eta haren lanetik kanpoko egoeraren eraginez, langileak jasan ditzakeen kalte psikologikoak saihestea du helburu. Horretarako, zereginen monotonia, lan antolamenduaren egitura,
|
lan
denboraren antolakuntza, erantzukizun maila, komunikazioa, agintzeko moduak, aztertzen ditu.
|
|
|
Martínez Bonafé k ondokoa idatzi du: «Ikasleak
|
lan
denbora ia osoa ematen du material espezifiko baten gainean edo inguruan: material hori testuliburua da».
|
|
|
Antibiotikoak eskuarki erabiltzen dira eritasun hori tratatzeko, nahiz eta froga gutxi dauden haren eraginkortasuna bultzatzeko. Errinosinusitis akutua gaixotasun garrantzitsu batekin, galdutako
|
lan
denborarekin eta tratamendu kostuekin lotzen den ohiko patologia da. Artikuluaren babeseko informazioaren arabera, “antibiotikoekiko erresistentzia gero eta handiagoa izateak dakarren osasun publikoko mehatxua kontuan hartzen bada, sintomak arintzen diren ebidentzia sendoa behar dugu, gaixotasun horrentzako antibiotikoen preskripzioa justifikatzeko”.
|
|
|
Bigarren graduko odol ahaidetasun edo ezkontza ahaidetasun arteko ahaide bat zaintzeko, baldin eta adinagatik, istripuagatik, eritasunagatik edo ezintasunagatik bere kabuz moldatu ezin bada eta bi urte baino gehiago irauten ez badu. Deuseztzat jotzen da genero indarkeriaren biktima diren langileak kaleratzea, beren
|
lan
denbora murriztu eta berrantolatzeko, mugikortasun geografikorako, lantokiz aldatzeko edo lan harremana eteteko eskubideaz baliatuz. Era berean, deusez joko dira amatasun, adopzio, harrera edo aitatasunagatiko kontratuaren etenaldia bukatzean lanera itzuli ondoren langileak kaleratzea, baldin eta umea jaio, adoptatu edo etxean hartu zenetik bederatzi hilabete baino gehiago igaro ez badira.
|
|
|
Txandakako lan sistema ezartzea. Ordutegiak eta
|
lan
denboraren banaketa. Soldatak birnegoziatzea Soldatak jaisteko klausularekin, soldatak doitu daitezke krisialdietan enpresaren kontuei nabarmen eragiten dietenean.
|
|
|
Azken hamarkadetan lan munduan izan diren aldaketen ondorioz, Europako lantokietako arazo psikosozialak areagotu egin dira: lan karga handia, lan monotonoa, eginkizunetan eta zereginetan argitasunik ez izatea, lana ez baloratzea,
|
lan
denbora antolatzea eta indarkeria izateko arriskua. Enpleguak azaldu zuenez, arrisku psikosozialen adibide horiek enpresaren antolaketan eta langileengan eragina dute.
|
|
|
egindako lanagatik prezio finko bat kobratuta edo orduka. Kasu horretan, aplikazioak
|
lan
denbora kontrolatzeko softwarea du eta harrapaketak egiten ditu, jarduera aurreikusitako denboran egiten dela egiaztatzeko. Lehenespenez, oDesk ek astean bi proiekturen eskaintzetarako sarbidea ematen du.
|
|
|
Gertu zegoen Jakinentzat lan egiteko, baina diru ordainketarena gogoratu beharrean gertatu zen: " Ene
|
lan
denbora nolabait ordaintzeko modurik baldin baduzu, esaidazu zer egin behar dudan; eta egingo dut. Nobelaren bat euskaratu, Utopiarena prestatu, edo abar".
|
|
2014
|
|
|
Guztiz ados. Horretarako
|
lan
denbora murriztu behar dela diok: langileak astean 35 lan oren egitetik 32tara pasatzea proposatzen duk, eta horrekin langabezian direnei lana ematea.
|
|
|
Ez diat uste aterabidea horretan denik. Bestalde, gaurko ekonomia ekologikoki jasangarria bilakatzeko eta jendartean harreman sozialak aldatzeko ere
|
lan
denboraren murrizketa beharrezkoa dela diok. Arlo sozialerako adibidetzat, denbora gehiago bagenu gure ahaide zaharrak hobeki artatuko genituzkeela diok.
|
|
|
Azkenik, gaurko ekonomia ezin dela ekologikoki jasangarria bilakatu uste diat,
|
lan
denbora murriztu ala ez. Nik uste merkatuaren logikak aipatzen dukan produktibismoaren gorakada eragiten duela nahitaez eta gorakada etengabe hori ekologikoki jasangaitza dela:
|
|
|
Sortzaileak emaitza darama, prozesu osoa gabe. Horregatik, nik diot jantzi asmatzaile eta sortzaile naizela, asmaketa
|
lan
denbora hori biziki luzea baita. Ikusiko modelo gehiago ateratzen dudan.
|
|
|
79 urte zituen. Bere
|
lan
denbora Parise inguruan iraganik, erretreta denborakotz etxe berri bat egina zuen Ibarrunen duela 20 urte. Hor bizi izan da familiarekin.
|
|
2015
|
|
|
Eta hain zuzen ere, garapen indibidualaren gakoa den autodeterminazio printzipioa bada ere, maila kolektiboan, sistemaren eraldaketaren ardatza. Eta ondoko artikuluan,
|
lan
denboraren murrizketa ardatz honen arabera gauzatzen bada sistema irauli daitekeela argudiatuko diat.
|
|
|
Behingoagatik, berehala pasatu zitzaion
|
lan
denbora. Kaxak mugitzen ibili zen etengabe, eta konturatu orduko ogitartekoaren ordua zen.
|
|
|
Ordainsariaren zenbatekoa praktika kontratuena baino txikiagoa da, eta hitzarmen kolektiboan ezarritakoa izango da. Inoiz ere ezin da izan Lanbide arteko Gutxieneko Soldata baino txikiagoa, benetako
|
lan
denboraren proportzioan. Lehenengo urtean, langileak finkatutako soldataren% 75 jasoko du, lanaldiaren% 25 trebakuntzari dagokio eta, bigarren eta hirugarren urtean, finkatutako soldataren% 85 izango da – lanaldiaren% 15 trebakuntzari dagokio.
|
|
|
Lanaldiaren eta lanaldiaren artean – etxeko langilea bada – 10 ordu pasa daitezke 12 ordu beharrean, baina bi ordu horiek konpentsatu behar dira atsedenaldietan pilatzen badira. Barnekoek, gainera, egunean bi ordu dituzte jateko, eta ez dira benetako
|
lan
denboratzat hartzen. Etxeko langileen oporraldiak 30 egun naturalekoak izanen dira, zatikagarriak, baina gutxienez 15 eguneko atsedenaldia izanen dute aldi batean.
|
|
|
Alabaina, EEPk lortu du" Commission Nationale de Certification Professionnelle" (CNCP) erakundeak bi agiriak" Répertoire National des Certifications Professionnelles" deituaren ondoan 2015ean sortu duen zeharkako gaitasunen Inbentarioan ezar ditzan, eta biak" Comité Paritaire Nationale Emploi Formation" egiturak sortu lanbide arteko zerrenda nazionalean izendatuak izaiteko bidean dira. Ofizialtze horren ondorioz, beren
|
lan
denboran euskara ikasi nahiko luketen edozoin arloko langileentzat dirulaguntza handiak ardiets litzakete enpresek, ez baita garaipen ttikia euskara eta enpresa munduaren egoerak ikusirik egungo kontestu sozio-ekonomikoan. Esperantza atxik dezagun lorpen horiek hastapen bat baizik ez dutela osatuko euskararen ofizialtze orokorraren prozesuan, eta EEPk partaide ezberdinekin deraman orainarteko hizkuntza politika garatuz eta azkartuz joanen dela, gizartean funtsez errotuz.
|
|
|
Eskolatzea aipatzez, jüstoki, XeDE egitasmüak, azkenean, laugerren ildo bat ere badüala erran daite. Ezi, bere
|
lan
denboraren parte batetan, Johañe Etchebestek eskolatzen dütü jadanik Xiberoko lizeoetan batxileratuala heltü bi urte aitzin diren eta eüskal dantzaren" Master Class" delako bat haütatü düen 18 neskatila eta motiko. Master Class horren jarraikitzeak, ikasle horier parada emanen deie, batxileratuan, dantzaren sail hau haütüzkoan hartzeko eta, arren, diploma horren kausitze bidean püntü zonbait habororen biltzeko.
|
|
|
Mikro haurtzaindegiak 2014an zuen abiatu elebidun labelisazio desmartxa, Euskararen Erakunde Publikoarekin: horri esker, Aurélie Eiheramouno langilea euskara ikasten hasi zen
|
lan
denboran, AEKrekin, eta dirulaguntzak eskainiak izan ziren euskarazko materiala erosteko, euskarazko animazioak antolatzeko eta itzulpenak segurtatzeko. Buxeta orekatua agertu da, arazorik gabe.
|
|
|
Dolu Bere azken egoitzarat segitu dugu Janpiarre Sourhouet. Kurutzaldean sorturik, hor ereman du bere
|
lan
denbora, ondotik familiari hurbilduz Larteiberrira, Ixturitzeko erretira etxerainokoan, hor pausatu da 87 urtetan. Gure doluminak familiari, mementoan operaturik duen arrebari goraintziak igorriz.
|
|
|
Bainan ondarrean gaitzak bentzutu du. Gizon hori bere
|
lan
denboran Donibane hiriko langile izana da. Bere ehorzketako mezan bere ahaidego handiak eta laneko lagunek gure eliza ederki bete dute.
|
|
|
Bere ahaide senpertar eta hazpandarrek eta bere bizian erabili dituen urratsetan eginak zituen ezagun eta adixkideek gure eliza mukurru bete dute. Bere
|
lan
denboran lan asko egin izan du. Erakasle, parropian katexizta, bereziki Konfirmazioneko gaztetxoekin.
|
|
|
Heriotze Arño Bidegainberrik utzi gaitu 88 urtean zagoelarik. Bere
|
lan
denbora Parisen iragan ondoan, bere emaztearekin etorri ziren sort herrirat erretretan sartu orduko. Helena duela lau urte zendua, berak ere osagarri arrangurak bazituen azken urte hautan.
|
|
|
Bertzea, Jean Sanceo mariñel ohia. Berez Bretainiakoa zen eta bere
|
lan
denbora eta beraz bere bizi manera itsasoan arrantzatik egin du. Denbora heietan euskaldun mariñel arrantzaleekin ezagutzak eginik, adixkide gelditu ziren elgarrekin.
|
|
|
Heriotze Zubiburuko Janine Sanglar zendu zaiku 86 urtetan. Beskoitzeko Rene Sanglarrekin ezkondurik,
|
lan
denbora handiena Bordelen eta Miarritzen eramana zuen, pastizerian nagusiki. Joanden apirilean Kattin ahizpa galdu zuenetik, osagarria kraskatuz joan zitzaion.
|
|
|
80 urte zituen. Gizon horrek bere
|
lan
denbora guzian Herriko Etxean segetario egin du. Gizon xintxo eta langilea zen.
|
|
|
Bi haurren ama zen, berak altxatu dituenak bere lanetik. Lekuineko Boncolac enpresan langile emanak zituen bere
|
lan
denborako urte gehienak. Bakartasunaren eta osagarri arazoen nekeziak ere ezagutu ditu erretretan iragan dituen zonbait urte horietan.
|
|
|
Pausatu da 89 urtetan. Bere
|
lan
denbora Parisen iragan du familiarekin. Behin erakasle izan da eta gero urte sail ederrean ikastegi handi bateko zuzendari.
|
|
|
Landagoien en Ura sindikatak husten dituen bulegoen parte bat Izarte elkarteari alokatuak izanen dira. Herriko lanpostuetan
|
lan
denboraren antolaketak, aldaketak, kontratazioak eta azkenik kulturaren aldeko sindikatuan Aiherra herria sartzea, denak aho batez onartuak izan dira. Biltzar bukaeran auzapezaren mintzaldi labur baten ondotik jakiten zen Cecile Saint Martin andereak, ezker aldeko hautetsi bakarrak, bere kargua uzten zuela, duen
|
|
2016
|
|
|
Enpresa da ordezkari komertzialaren jarduna antolatzen duena ordutegiak, ibilbideak, eta
|
lan
denborak, eta salerosketa kontratuen edukia, egitura eta salmenta prezioak ezarriko dituena. Ez du era independentean jokatuko eta soilik kontratatuta dagoen enpresan egingo du lan.
|
|
|
Merkataritzako agenteak lana era independentean egiten du; enpresak ez ditu bere zereginak antolatzen ordutegiak, ibilbideak eta
|
lan
denborak, ez eta kontratuak erabakitzen ere edukiei, egiturei eta prezioei dagokienez. Merkataritzako agenteak ez du, normalean, enpresa batentzat soilik lan egiten (kontrakoa sinatzen ez bada, noski).
|
|
|
Bikotearen lotura eta harreman afektiboekin eta sozialekin zerikusia duten jarduerak dira, hala nola ospakizunak, urteurrenak, senitarteko eta lagunekin harremanak, etab. Zer aurrezten da sistema ekonomikoan? Zainketa lan gehienak ordainketarik gabe egiten diren arren, jarduera horiek kuantifikatu egin dira, eta balio monetariora edo
|
lan
denboraren balioetara itzuli. Bartzelonako Unibertsitateko ‘Denborak, lanak eta generoa’ ikerlanari esker, ikusi da haurrak, adinekoak edo gaixoak zaintzeko urteko orduak 23.589 ordu direla eta% 80,9 emakumeek egiten dituztela.
|
|
|
Inguruan eraldatzailea izan nahi duen esparruak barrutik ere eraldatzaile izan behar duelako. Estruktura horri bide emateko
|
lan
denboraren, militantziarako denboraren, diruaren eta sortutako plusbalioaren inguruan pentsatu genuen.
|
|
|
4 Giza Baliabideen Zerbitzua:
|
lan
denbora emendatzea. 5 Kirol ekipamenduen erabiltzeko hitzarmena Elhuyar kolegio publikoarentzat.
|
|
|
Ofizioz zapataina izanez, hartarik segurtatu du asko urtez familiako beharrordueri buru egitea. Geroago, beste ainitz ofizio ttipi bezala berea ere galbidean sendituz, bidelangilegora konbertiturik, hortan bukatu du bere
|
lan
denbora, hogei bat urte arizanik. Duela 17 urte galdu zuen Mayi bizilagunarekin altxatu dute 3 haurreko familia ohoragarria, besteak beste
|
|
|
Ortziralez, Marie Christine Urrutia, Leizpartze Beherekoetxeko alaba dugu segitu azken pausa lekura. Ezkongabea, idazkaritzan pasatu du bere
|
lan
denbora, lehenik banketxe batean eta ondotik Donibane Lohizuneko Herriko Etxean. Aspaldixkoan osagarriz ahuldua, azken egunetan Kanboko artaetxe batetara joaitea beharturik, hor pausatu da 62 urtetan, bere erretretaren gozatzeko graziarik ukan gabe.
|
|
|
pasatu zen, bi urtez Kanboko eskolako lehen mailan arituz; 1993an hainbeste gustatzen zitzaion ama eskolara itzuli zen, bere
|
lan
denbora Zuraideko eta Itsasuko eskoletan partekatuz 6 urteetan barna; 1999tik goiti Itsasun zentratu zituen bere indarrak, 23 urteko ibilbide luzea gure herrian finkatuz.
|