|
2008
|
|
|
Erretiro saria kalkulatzeko modua ere aldatzen ari da: orain, lan bizitzako azken hamabost urteak hartzen dira aintzat, baina gero eta joera zabalduagoa da
|
lan
bizitza osoa hartzea aintzat.
|
|
|
Beren kontura eta besteren kontura lan egiten dutenek daukate horretarako eskubidea eta amatasun baimena hartzekoa, eta prestakuntza aldirako kontratatuta daudenek eta aldi baterako kontratua dutenek ere bai, nahiz eta azken horiek baldintza hau bete behar duten: baimena hasten den eguna baino lehenago, 180 egun kotizatuta eduki dituzte Gizarte Segurantzan azken zazpi urteetan, edo, bestela,
|
lan
bizitza osoan 360 egun.
|
|
|
Merezimendu lehiaketak aurreko lan, ikastaro edo jarduerak baloratzen ditu. Benetan zaila da karrerako funtzionarioak bere
|
lan
bizitza osoan lan egin nahi badu, bere kargutik kentzea. Hautapen prozedurek izangaien ezagupenak eta gaitasun analitikoa frogatzen dituzten probak izan ditzakete, ahoz nahiz idatziz.
|
|
|
Une horretatik aurrera, langileak karrerako funtzionario izateari uko egiten badio, nazionalitatea galtzen badu, erretiroa hartzen badu, zerbitzutik irmo banantzeko diziplina zehapen bat jasotzen badu edo kargu publikorako desgaikuntza erabatekoa edo berezia badu. Oso zaila da karrerako funtzionarioak bere
|
lan
bizitza osoan lan egin nahi badu bere kargutik bereiztea. Diziplina zehapen batek edo kargu publiko bat betetzeko desgaikuntzak dakartzaten akatsak oso larriak izan behar dira, eta, beraz, esan daiteke Administrazioan sinatzen diren kontratuak direla benetan finko dei dakiekeen bakarrak.
|
|
2009
|
|
|
Epe hori 12 hilabetean bi urtean behin berrikustea eta handitzea proposatzen da. Horrela, 20 edo 30 urte barru, kalkulu osoak langilearen ia
|
lan
bizitza osoa hartuko du. Formula berri horrek ondorio negatiboa izan dezake langileentzat; erretiro pentsioak nabarmen txikiagoak izan daitezke, langilearen lan bizitza osoa hartzen baitute.
|
|
|
Horrela, 20 edo 30 urte barru, kalkulu osoak langilearen ia lan bizitza osoa hartuko du. Formula berri horrek ondorio negatiboa izan dezake langileentzat; erretiro pentsioak nabarmen txikiagoak izan daitezke, langilearen
|
lan
bizitza osoa hartzen baitute. NBEren arabera, 2050ean Espainia planetako hirugarren herrialde zahartuena izango da, Japoniaren eta Italiaren atzetik Nolanahi ere, ez du alarmak jo behar, onartutako erreforma proposatua besterik ez baita.
|
|
|
Fernández Ordóñezek nabarmendu zuen ekimen horrek jasotako pentsioak egindako kotizazioetara egokituko zituela, eta Frantziaren (10 urte) eta Austriaren (15 urte) jarduera gogorarazi zuen. Finlandia, Portugal eta Suediaren kasua ere aipatu zuen,
|
lan
bizitza osoa kontuan hartzea erabaki baitute. “Erreforma hori bat etorriko litzateke Toledoko Itunaren gomendioekin, eta sistemaren proportzionaltasuna handituko luke, hau da, jasotako pentsioen eta egindako kotizazioen arteko erlazioa”, adierazi zuen gobernadoreak.
|
|
|
Miguel Ángel Fernández Ordóñezek azken egunetako tentsioa jaitsi nahi izan zuen, Gizarte Segurantzako defizitak pentsioak arriskuan jartzen ez dituela eta “ez da ezer gertatzen”, behin behineko saldo negatiboak erregistratzen dituelako. Fernández Ordóñezek dio Gizarte Segurantzako defizitak ez dituela pentsioak arriskuan jartzen Aurreko astean Toledoko Itunaren Batzordearen aurrean egin zuen azalpenean, Fernández Ordóñezek erretiro pentsioaren kalkulua
|
lan
bizitza osora zabaltzearen alde agertu zen, edo pentsioak KPI errealaren arabera eguneratu ahal izatearen alde, ez aurreikusitakoaren arabera, eta, beraz, beherantz ere berrikus zitezkeen. Era berean, pentsioaren ehuneko ehun jasotzeko, erretiro adina 67 urtera arte atzeratzeko eta kotizaziopeko pentsioa (15 urte) lortzeko behar den urte kopurua handitzeko aukera aztertzea proposatu zuen.
|
|
2010
|
|
|
Isolatzea. Lankideekin, nagusiekin edo bezeroekin eguneroko harremana galtzean,
|
lan
bizitzan oso erabilgarriak diren harreman profesionalak sustatzeari uzten diote. Hori saihesteko, agendan tarte bat utzi behar da gertakizun, hitzaldi edo mintegietara joateko, eta ez da galdu behar beste lankideekiko harremana.
|
|
2011
|
|
|
Gutxieneko urte kopurua ere aldatu egin da. Kotizaziopeko pentsioa
|
lan
bizitza osoan gutxienez 15 urtez lan egin ondoren lortuko da. Horietako bi erretiroa hartu baino lehen hartu dira.
|
|
2012
|
|
|
Kotizatzeko nahitaezko denbora, era berean, heriotzaren unean prestazioa kobratzeko eskubidea ematen duen pertsonaren lan egoeraren araberakoa izango da. Heriotza gertatu zenean altan edo altaren antzeko egoeran egonez gero, nahikoa da 500 egun kotizatzea heriotza gertatu aurreko bost urteko epe jarraituan, edo 15 urte
|
lan
bizitza osoan. Hiltzen den unean pentsioa kobratzeko eskubidea ematen duen pertsona alta emanda ez badago, 15 urtez kotizatu du lanean, ezkontide alargunak prestazioa jaso ahal izateko.
|
|
2013
|
|
|
Orain arte beharrezkoa zen lanaldi osoan 15 urtez lan egitea, eta horrek berarekin zekarren askoz urte gehiagotan kotizatzea lanaldi partzialean. Zehaztuko da langile bakoitzari bere «partzialitate orokorreko koefizientea», lanaldi osoan nahiz lanaldi partzialean kotizatutako aldi guztiak batuz lortzen dena, kontratu bakoitza bere lanaldi portzentajearekin haztatuz; horrela,
|
lan
bizitza osoari lotutako koefizientea lortzen da. Honi dagokionez:
|
|
2014
|
|
|
Eta, tarte horretan, kalkulatzeko sistema aldatuz joango dira:
|
lan
bizitza osoa hartuko dute kontuan, luzatu egingo dute pentsioak jaso ahal izateko kotizazio aldia...
|
|
2018
|
|
|
Aitatasun baimena eskuratzeko baldintzak eta dokumentazioa Amatasun bajarekin gertatzen den bezala, hau egin behar da: afiliatua eta altan edo altaren pareko egoeran egotea (langabezia kobratuz, adibidez), Gizarte Segurantzaren sistemaren araubideren batean. gutxienez 180 egun kotizatu izana azken 7 urteetan edo 360 egun
|
lan
bizitza osoan. Prestazioa eskatzeko aitatasunagatik, Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalera (GSIN) joan eta baja eskatu behar da.
|
|
2022
|
|
|
Heriotza gaixotasun arrunt baten ondorioz gertatzen bada, hildakoak Gizarte Segurantzan afiliatuta egon luke eta alta emanda. Halaber, hil aurreko bost urteetan, gutxienez 500 egun kotizatu behar ditu (edo, bestela, 15 urte
|
lan
bizitza osoan). Istripua edo eritasun profesionala.
|