|
2008
|
|
|
Orduan bezala orain ere, krisi hitza entzuten dugunean badakigu zertaz ari diren: enpresarien, aurrezki kutxa eta bankuen eta enpresa multinazionalen irabaziak espero baino gutxiago haziko dira (hau da, mozkin gutxiago aterako dute), eta horren ondorioz, langabeziak gora egingo du,
|
lan
baldintzak okertu egingo dira eta gure soldatek ez dute igoerarik izango, aurreko urtekoen moduan geratuko dira, izoztuta. Erosteko ahalmena galduko dugu, noski, premiazko lehen mailako produktuak garestitu egingo direlako.
|
|
|
Osakidetzako telefono bidezko arreta sistema berriak langileen
|
lan
baldintzak okertu, eta bezeroei ematen zaien arretaren kalitatea murriztu du. Gasteizko eskualdeko osasun zentroetako langile gehienek hori deritzote, ELA, LAB, UGT eta ESK sindikatuek jakinarazitakoaren arabera.
|
|
|
Lan talde berberarekin dei guztietara heltzean langileen
|
lan
baldintzak okertu direla azpimarratu dute, baita bezeroari emandako arreta ere. Egoera hori ikusirik, telefono bidezko arreta zerbitzuaren pribatizazioa egon daitekeela aurreratu dute aipatu sindikatuek.
|
|
|
Hori gutxi balitz bezala, Espainiako lan hitzarmena aplikatzeko mehatxua egin die Mapfrek langileei. Horrek
|
lan
baldintzak okertzea ekarriko luke, eta zortzi hilabete horietan lortutakoa «pikutara» bidaltzea. Gainera, Ganak dioenez, negoziatzeko bi baldintza jarri dizkie:
|
|
2009
|
|
|
LABek iragarri du aurtengo datuak iazkoak baino okerragoak izango direla, krisiaren ondorioz
|
lan
baldintzak okertuko direlako
|
|
|
Kapitalismoaren logika onartuz, pelotazo immobiliarioen festari eta burtsako espekulazioari babesa eman zieten, eta, noski, zerbitzu eta enpresa publikoak pribatizatu dituzte monopolio handien negozioen onerako. Ezein gobernuk ez zuen arazorik izan lan merkatuan erreformak onartzeko, enplegu duina suntsituz, langileen
|
lan
baldintzak okertuz eta soldatak murriztuz. Globalizazioaren eta lehiaren izenean hartu zituzten gobernuek neurri horiek, eta zin egin zuten enplegua eta etorkizuna bermatuko zituztela.
|
|
|
Enpresariek, bankariek eta multinazionalek irabaziak pilatu dituzten bitartean, gure soldatak murriztu eta
|
lan
baldintzak okertu egin dira. Orain, enpresen irabazi tasak erortzen hasi direnean gutxiago ari dira irabazten eta ez irabaziak galtzen, ekoizpen kostuak murriztu nahi dituzte milaka langile kalera botaz.
|
|
|
Baita enpresarioei ere: Errealitatea gordina izan arren, lan merkatua zurruna dela diote, eta neurri berriak eskatzen dituzte lan eskubideak murrizteko eta
|
lan
baldintzak okertzeko.
|
|
|
soldatak jaitsiz, lanaldiak luzatuz, malgutasuna areagotuz, enplegu finkoaren ordez enplegu prekarioa sartuz... Patronalak beti bezala, eta oraingo honetan ere bai bere interesak zainduko ditu, eta egoeraz baliatuz
|
lan
baldintzak okertu nahi ditu. Jakin badakite soldatek ez dutela zerikusirik gertatutakoarekin; baina ez da arrazoi kontua, indar kontua baizik.
|
|
|
Urrun ekoizten denari ateak irekitzeko bertako sare produktiboa hondatuz joan da. Sistema ekonomiko okerraren ondorioz lan eskubideak galdu ditugu langileok;
|
lan
baldintzak okertu egin zaizkigu, eta gure bizi kalitatea degradatu egin da. Kontsumo errazaren bitartez gauzen esklabo bilakatu gara.
|
|
2011
|
|
|
«Baina behin behineko garaipena da, ebazpena bost gurasok jarritako salaketari baitagokio eta soilik ikasturteko bi hilabeterako delako», esan du Handik kolektiboko kide Ladis Arrosagaraik.Urritasunen bat duten haurren eskolatzea bermatzeko laguntzaileak kontratatzeko eskatzen du Handik kolektiboak. Hezkuntza Ministerioak, ordea, langile horiek
|
lan
baldintzak okertu dituela uste dute elkarteko kideek. Hori ikusirik, langile horien lanpostuak profesionalizatzeko eta egonkortzeko aldarrikatu dute, ahalmen urriko haurren eskolaratzea beramatu ahal izateko.Ez da epaitegiek arrazoia ematen dieten lehen aldia.
|
|
|
Irabaziak izan arren, Tolosako SAM enpresak lau langile kaleratu eta langileen
|
lan
baldintzak okertu nahi ditu. Kaleratzeek eta enpresa itxierek jarraitu egiten dute Euskal Herrian.
|
|
|
Igor Eizagirrek astebete besterik ez darama ELAko Gizalan zerbitzu publikoetako federazioko idazkari nagusi karguan, nahikoa langile prublikoen egoeraz jabetzeko, administrazioek guraizeak ateratzen dituztenean haiek direlako ondorioak jasaten lehenak. ...ataratzea egingo dute Eusko Jaurlaritzak Gasteizen duen egoitzaren parean, 10:00etan hasita.Eusko Jaurlaritzak ehun milioi euro aurreztu nahi ditu langile publikoen kontura, baina zerbitzu publikoen kalitatean galerarik eragin gabe.Iruditzen zaigu Eusko Jaurlaritza arduragabe hutsa dela, horrelako politikekin lortu nahi duen gauza bakarra lanpostuak deuseztatzea eta zerbitzu publikoetako langileen
|
lan
baldintzak okertzea delako. Eta horrek ondorioak ditu sektore pribatuan ere, sektore publikoan lanpostuak galtzeak kalte egiten diolako ekonomia errealari, eta, ondorioz, baita sektore pribatuari ere.
|
|
|
zerbitzu publikoak indartu behar lituzke ekonomia errela eta sektore pribatua berpizteko. Gainera, ezin da ahaztu sektore publikoa eredu dela pribatuarentzat, eta bateko
|
lan
baldintzak okertzen badira, bestekoak ere okertu egiten direla.Orduan, Jaurlaritzak zergatik heldu die murrizketei. Confebaskek hala eskatu diolako. Bi gauza eskatu dizkio:
|
|
2012
|
|
|
Ez al da onargarria une batean zailtasunak dituen enpresa batean lan baldintzak pixka bat okertzea enpleguari eusteko? Gezurra da enplegua babesteko soldatak murriztu,
|
lan
baldintzak okertu eta lanorduak gehitu behar direla esatea, enplegua suntsitu baino ez du egiten. Azkeneko urteetan gertatutakoa ikusi besterik ez dago.
|
|
|
«Menpekotasun Legea ez da bideragarria, eta ahal dena egingo da». Eta ahal dena, dirudienez, murrizketak dira, eskubideak murriztean eta
|
lan
baldintzak okertzean datza, gero eta kontserbadoreagoa eta emakumeekin zapaltzaileagoa den sistema patriarkala indartuz. Modu honetan adierazi digu Raxoiren gobernuak; lehenengo eta behin, autonomia erkidegoek askatasuna dutela aurretik jasotzen zen laguntza ekonomikoa, gutxienez, %15 murrizteko, batez beste ematen zen 400 euroko kopurua gehiegikeria izango balitz bezala.
|
|
2013
|
|
|
Orokorrean, kazetarien kexa nagusiak bi dira: langabeziaren igoera eta
|
lan
baldintzen okertzea. Lehenengo aldiz, kazetaritza gaizki saritutako lanbidea izateak baino gehiago kezkatzen dituzte murrizketek profesionalak.
|
|
|
«Akordioa dagoen ala ez dagoen ikusteko dago, baina eztabaida gai honekin eta beste edozeinekin gertatzen da foro honetan». Akordiorik ez metalgintzan Uztailaren 7tik indargabeturik daude itun gehienak Hego Euskal Herrian (%85 EAEn UGTren arabera), eta asko dira
|
lan
baldintzak okertuko zaizkiela jakin duten langileak; egunero ezagutzen ari dira lan erreforma baliatuz Espainiako itunak edo Langilearen Estatutuaren baldintzak gauzatzeko asmoa duten enpresen izenak. Zestoako bainuetxeko langileei, esaterako, gutxieneko soldata emango diete aurrerantzean.
|
|
|
«Patronala ez da ari esaten oro har' 500 euro kenduko dizkizut', baina bai luzatzen ari zaizkiola langileari oraingo lan baldintzak zerbaiten truke; benetan interesatzen zaiena ziurtatu nahi dute». Aurrerantzean langileen
|
lan
baldintzak okertzen dituzten jakinarazte gutunen jarioa eten daiteke Air Nostrum epaiaren harira, baina dagoeneko enpresa zuzendaritza askoren asmoak argi geratu zaizkie langileei, adibidez, Zestoako bainuetxekoei. Langilearen Estatutua aplikatu dietela jakinarazi die enpresak?. Sektore askotakoak dira, gainera, gutuna jaso duten langileak, metalekoak asko (Espainiako itunean sartzeko) eta zerbitzu atalekoak ere bai.
|
|
|
Berak eragin du krisia eta krisiaren ondorioz bultzatutako berregituratze ekonomiko eta soziala: batetik, soldata jaitsierak,
|
lan
baldintzak okertzea eta bizitzaren garestitzea. Montoro jaunaren etxean izan ezik?; bestetik, herritarren pobretzea eta gizarte klaseen arteko diferentziak areagotzea: aberatsak aberatsago egitea eta pobreak, pobreago.
|
|
2014
|
|
|
350 langile ere izan zituzten, baina azken urteotan erregulazioz erregulazio aritu dira. Beste lantegiak, ongi Zuzendaritzaren proposamena gaizki hartu zuten langileen ordezkariek, soilik
|
lan
baldintzak okertzea zekarrelako, lantegiaren iraupena ziurtatzeko industria planik gabe. Gainera, langile batzordeak auzitan jarri zuen enpresa hain gaizki dagoela.
|
|
2016
|
|
|
gehiengoari muzin egiteko arazorik gabe, mintzaideak aukeratu ahal izango ditu akordio merkeak egiteko, langileak pobretzea beste helbururik ez duen bidean aurrera egiteko».Sindikatu abertzaleen salaketari erantzuteko, Enplegu Sailak esan zuen egitasmoak helburu argi bat duela: «Gure langile batzuen
|
lan
baldintzak okertzea dakarten egoerak desblokeatzea». Alegia, hitzarmenen estatalizazioari muga jartzea.
|
|
2020
|
|
|
CCOO sindikatuak auzibidera jo zuen enpresaren erabakiaren kontra, argudiatuta tarte horiek lanaldiaren parte zirela, «langileen onurarako» jada eskuratutako eskubideak ziren heinean, eta enpresak, alde bakarrez, langileen
|
lan
baldintzak okertzen zituen aldaketa bat egin zuela. Baina, Auzitegi Nazionalaren arabera, Galp Energiaren kasuan, erregistro berriarekin enpresak egindako moldaketa horiek ez dira «lan baldintzen funtsezko aldaketa» bat, eta, beraz, ez dira zertan negoziatu behar langileen ordezkariekin.
|
|
|
Hori ikusita, CCOO sindikatuak auzitara jo zuen enpresaren erabakia indargabetu zezan. Argudiatu zuen tarte horiek lanaldiaren parte zirela, «langileen onurarako» jada eskuratutako eskubideak ziren heinean, eta enpresak, alde bakarrez, langileen
|
lan
baldintzak okertzen zituen aldaketa bat egin zuela. Baina, Auzitegi Nazionalaren arabera, Galp Energiaren kasuan, erregistro berriarekin enpresak egindako moldaketa horiek ez dira «lan baldintzen funtsezko aldaketa bat», eta, beraz, ez dira zertan negoziatu langileen ordezkariekin.
|
|
2021
|
|
|
Osasun krisiak
|
lan
baldintzak okertu dituela salatu dute Iparraldean
|
|
|
Edonola ere, eskatu du ez gertatzea azken krisiaren irteeran gertatutakoa: «Orduan, susperraldi ekonomikoaren kostua langileriak jasan zuen, 2012ko lan erreformaren babesean soldata jaitsiera handiak eta
|
lan
baldintzen okertze larria jasan baitzituen, eta muturreko kasuetan, lan esklabotzarekin alderatu zitezkeen egoerak gertatu ziren».
|
|
|
IDE Informatica de Euskadin geratzen zitzaizkion akzioak —%10— dagoeneko saldu dizkio Accenture AEBetako enpresari, enpresa batzordeak iragarri duenez. Salmenta oso gaizki hartu dute IDEko langileen ordezkariek, uste baitute horren ondorioz beren
|
lan
baldintzak okertu egingo direla eta enpresa bera arriskuan dagoela.
|
|
|
Lan erreformari dagokionez, Bruselak gustuko du PPren 2013koa, bere ustez milaka lanpostu sortu zituelako kaleratzeak merkatzeak eta enpresei boterea emateak
|
lan
baldintzak okertzeko. Oposizioan, PSOEk eta UPk agindu zuten erreforma bertan behera utziko zutela, baina epelago dabiltza gobernuan.
|
|
|
Inbertsio publiko izugarriaren ondoren, pribatizatu eta jeltzaleen erabaki politikoak tarteko, putre funtsen esku utzi zuten, gehiengoa galduz. Bidean, langileen
|
lan
baldintzen okertzeak eta kaleratzeak, diru publikoaren xahutzea eta kudeatzaileentzako bonu banaketa izugarriak izan ziren. Emaitza, honakoa:
|
|
|
Izan ere, ELAk eta LABek mobilizazio asko iragarri dituzte uda osterako merkataritzaren sektorean. Langileen
|
lan
baldintzak okertzen ari direla salatu dute, batez ere jardunaldiak murriztuz, eta saltoki handiak digitalizazioa aitzakia gisa erabiltzen ari direla dendak ixteko. Era berean, nabarmendu dute lan hitzarmen ugari negoziatzen ari direla egun, eta jarrerak «oso urrun» daudela.
|
|
|
Aurreko krisialdian irakasgai argia atera genuen: krisian egiten dituzte aldaketak
|
lan
baldintzak okertzeko. Ez dugu nahi argazki bera.
|
|
|
«Finantzaketa publikoa» badago, «kontraprestazio» bat izateko eskatu dute. Sindikatuek ohartarazi dutenez, «pandemia erabiliz desindustrializazio prozesu bat gertatzen ari da», eta enpresa handiak egoera «aprobetxatzen» ari dira
|
lan
baldintzak okertzeko eta lantaldeak murrizteko, finantzaketa publikoa eskatzeko, eta, azken batean «dibidenduak handitzeko». Salatu dute politika hori aplikatzen ari direla beste enpresa batzuk ere:
|
|
2022
|
|
|
Bederatzi hilabete luzeko gatazka baten amaiera izan zen. Langileek, azkenean, enpresak egin asmo zituen 129 kaleratzeak gelditu zituzten, baina
|
lan
baldintzak okertzea onartu zuten. Lantegiak utziko dituzten bakarrak hauek dira:
|
|
|
ELAk, LABek eta ESK-k Mercedeseko zuzendaritzari leporatu diote sindikatuei «xantaia» egitea enpresak proposatutako lan hitzarmena sinatzeko, eta salatu dute multinazionala instituzioak «presionatzen» ari dela hori gerta dadin. Alemaniako taldeak dio akordioa funtsezkoa dela Gasteizko lantegirako iragarri duen 1.200 milioi euroko inbertsioa egiteko, baina, langileen ordezkarien ustez, enpresa inbertsio hori erabiltzen ari da, besteak beste, beharginen
|
lan
baldintzak okertzeko.
|
|
|
ELA, LAB eta ESKren arabera, Mercedeseko zuzendaritza «xantaia» egiten ari da langileei, eta salatu dute Eusko Jaurlaritza eta Arabako Aldundiak xantaia horrekin bat egin dutela. Alemaniako taldeak dio berak proposatutako lan hitzarmena babestea funtsezkoa dela Gasteizko lantegirako iragarri duen 1.200 milioi euroko inbertsioa egiteko, baina, sindikatuen ustez, enpresa inbertsio hori erabiltzen ari da, besteak beste beharginen
|
lan
baldintzak okertzeko.
|
|
|
Sagarduik esan zuen «kultura aldaketa bat» egongo zela, eta, Larrañagaren ustez, «argi» dago aldaketa horrek zer eragingo duen: «Herritarren osasun zerbitzuen okertze bat, baita langileen
|
lan
baldintzen okertze bat ere».
|
|
|
Sindikatuen arabera, Osasun Sailak ez du neurri «eraginkorrik» hartu egiturazkoak diren arazoak konpontzeko, hala nola langile falta, gehiegizko lan kargak edo
|
lan
baldintzak okertzea. Horregatik, irtenbide «zehatzak» eskatu zituzten.
|
|
|
Aldiz, lan itunak eta inbertsio planak loturarik ez duela iritzi diote ELAk, LABek eta ESK-k, eta proposamena ez babesteko eskatu zieten langileei. Sindikatu horien ustez, proposamenak
|
lan
baldintzak okertzea ekarriko du, besteak beste, langileek erosteko ahalmena galtzen jarraituko dutelako. Horregatik, iritzi diote ezinbestekoa dela soldatak KPIari lotuta igotzea.
|
|
|
«Izen ona zikintzeko beldur izaten dira. Baina, gutxienez, kautelazko neurriak hartu behar lituzkete, hala nola urruntzea; noski, emakumeen
|
lan
baldintzak okertu gabe».
|
|
2023
|
|
|
Mobilizazio sortaren aurkezpenean, «kezka» adierazi dute gehiengo sindikalak eta plataformak, sistema publikoa pixkanaka «desegiten» eta «pribatizatzen» ari dela sinetsita. Uste dute horrek eragina duela bai herritarrek jasotzen duten artan bai langileen
|
lan
baldintzen okertzean. «Narriadura hori ez zen atzo hasi; oinarria du 2008ko krisiaren murrizketa politiketan», azaldu du Begoña Ruizek, intersindikaleko bozeramaileak, gaur eginiko agerraldian.
|
|
|
Azken hilabete eta urteetan pairatzen ari garen eskubideen gainbeherari erantzun sendo bat eman behar diogu. Aspaldidanik, sektore publikoaren ahultzea begi bistakoa da; finantzaketa publikoaren falta,
|
lan
baldintzen okertzea eta, ondorioz, zerbitzu publikoen kalitatearen galera, administrazio guztietan errepikatzen ari den erradiografia bat da.
|