|
2000
|
|
|
Gaur egun aurriak besterik ez badira ere, lepoan ikusiko ditugun txabolak eta trikuharriak igarobide honek mendetan zehar izandako garrantziaz hitz eginen digute. Zenbat
|
lagunek
, zein garaitan eta egoeratan iragan zuten leku hau. Gure bideetako mundruna existitzen ez zen garaietan herrien arteko mendi bide eta pasagune hauek izango ziren benetako errepideak.
|
|
|
«Normaltasunaren esparruaren» barruan ere, zeharo urruti gaude kultura batek behar beharrezkoak dituen gutxieneko jarduera batzuetatik. Lau hari mehek eusten diote gure eguneroko jardunari askotan, eta ez da boutade bat, sarritan bi
|
lagunek
aparato burokratiko oso batek baino lan gehiago egin izan dutela erakusten den herri batean bizi gara.
|
|
|
«programatzaile batzuen arabera, dokumentala ez da telebista, baina aldi berean, guk egindako `Euskal herritik' saioa behin eta berriz ari dira ematen. Duela gutxi, asteburuan eman zela, ETBko bi kateetan oso `share' ona eduki zuen, %20tik gora euskaraz eta %30etik gora gazteleraz; agian 6.000
|
lagunek
baino ez dute ikusi, baina bada zerbait»
|
|
|
Urtean zehar musika eskoletan eta trikitixa eskoletan emanaldiak eta hitzaldiak antolatuko dituzte horretarako. Ekitaldi hauek zortzi
|
lagunek
eskainiko dituzte, lau bikoteetan banaturik: Iker Goenaga eta Aitor Furundarena, Alaitz eta Maider, Imuntzo eta Beloki eta Ixiar Orexa eta Joseba Tapia.
|
|
|
Momolo deitzen zioten, berezko izena Joseba zuenik gogoratu ere egin gabe. Seigarren mailaren hasieran ordea, erabat aldatu zen Momolo eta
|
lagunek
bere kontura barrik egin ez zezaten bihurrikeriak eta gaiztakeriak egiten hasi zen...
|
|
|
tontu, chapurriau... Ezezagutzaren eta mesprezuaren gainean eraikitako ideiak gaindituz, gaur eguneraino heldu da ordea hizkuntza hori bera, eta Kantauriko kostaldetik Duero ibaiaren haraneraino laurehun mila
|
lagunek
baino gehiagok mintzo dute. Mendetako ukazioaren aurka, ezagupen ofiziala eta hizkuntza eskubideen borroka puri purian bizi dituzte, eta azken urteotan eztabaida politikoa interesgarria piztu da.
|
|
|
" Gure hizkuntzak bizi daitezen" lelopean, Frantziako hizkuntza gutxituen aldeko kanpaina abiatu dute Korsika, Bretainia, Okzitania eta Euskal Herriko hainbat
|
lagunek
. Frantziak Konstituzioko bigarren artikulua alda dezan eta Eurokarta berrets dezan eskatuko dute.
|
|
|
Inguru hartatik atera gabe, halaber, ehun biztanle inguru zuen Barañain herriko etxekoandreek behi esnea nafar hiriburuan partitzen zuten XX. mendearen hirugarren hamarkadan. Egun, berriz, andre haien etxeak desagertu eta horien ordez dorreetan bizi diren hogei mila
|
lagunek
, oro har, Zizur" zendea", haranarekin zuten loturaz deus guti dakite.
|
|
|
Erresuma Batuan mende honen hasieran, konponbide bikaina agertu zen: animalien hondakinak pentsu bihurtzea, beren animali
|
lagunek
jan zitzaten. Ekuazioak garbia dirudi:
|
|
|
Trama honetan zehar, pertsonaia ugari deskribatzen zaizkigu. Stalinen
|
lagunek
, esaterako, intrigaren korapiloa askatzen lagunduko diote Mailuri: Gorroto, Miren, Mikel.
|
|
|
Ezberdina izan daiteke, ordea, Iparraldeko albistegiaren kasua: Iparralderako deskonexiorik egiten ez denez, Iparraldeko
|
lagunek
Gipuzkoako albistegia ikusten dute deskonexioen orduan. Era berean, Iparraldearen berri Euskal Herri osora hedatzen daIparraldearen Orena saioaren bitartez.
|
|
|
aldarrikatzeabera problema dela erakustea baizik. Jakinik, gainera, zenbait?
|
lagunek
–ez dutelaokasiorik alferrik galtzen, horixe berori beste intentzio batzuekin aurpegiratzeko.
|
|
|
pertsona horrek eskubide linguistiko batzukdituen bezala, zergatik ez dituen izan behar eskubide politikoak. Egia da, guk planteatzen dugun proiektuan, Nafarroan, laurogei mila
|
lagunek
parte har dezaketela.Baina pertsona horiek beren eskubideak dituzte, Gipuzkoan, Bizkaian edo IparEuskal Herrian beste batzuk dituzten bezala, eta eskubide politiko horiek era praktikoan jarri behar ditugu martxan.
|
|
|
Ez dut uste, daukan suharra ezaguturik, Txillardegi inoiz jubilatuko denik. Halaere, pozik etorri naiz hitz xume batzuk esatera,
|
lagunek
gaur egin nahi dioten gorazarrehonetara, unibertsitatetik jubilatu behar duela eta. Nemesio Etxanizen gutunetan osogauza bitxia irakurtzen ahal dugu.
|
|
|
Orozkon berean (Arana 1996, 226) eta Bizkaiko beste lekuetan Laminaren amorantea ren istorioa kontatzen dute. «Mutilbat neska eder eder bategaz ibilten zan eta ezkontzekotan ziren;
|
lagunek
senargaiariesa ten eutsien, hain galanta izateko, lamina izan behar euala neska harek, etahanketara begiratzeko ea, ahateek legez, uger egiteko oihaldunak baeudiezan. Begiratueutsezan bai mutilak, eta ahate oina ikusi.
|
|
|
Zentzu desberdina atzematen diogu motiboari istorio bereko beste bertsio batean, Etxebarriak Zeberion bildurikoan (1995, 181). Hasiera Orozkokoa bezalakoa da; lamina eta mutila maiteminduak dira eta ezkontzeko,
|
lagunek
bultzaturik mutilakneskatilaren ahate zangoak ikusi arte: «laminagaz, pertsona txar bategaz dabilela... desgustutik hil zen mutila.
|
|
|
Eta laburkina lexikalizatuz joan zen, harik eta herri xeheak tezef hitza bere egin zuen arte. Ipar Euskal Herriko
|
lagunek
ongisko dakite oraindik zer izkutatzen duen hitz laburtzapen horrek.
|
|
|
Gutun gehienetan entzuleek beren kexak agertzen dituzte irratilarien lengoaia iraingarri eta kaskarra dela-eta, baita gai eztabaidatsuen tratamenduagatik ere. Suitzako
|
lagunek
edo hiritarrek bide demokratiko bat dute bertako telebista eta irrati federalen aurka joateko. Helvetiar herrian, botere politikoaren menean ez dagoen Epaimahai bat dago, non jendearen protestak entzun eta aztertzen diren.
|
|
|
Ezezkoa eman diot; ez nuela ezagutzen eta, gainera, tabernan izan zuen jokaera arraroa ez zitzaidala batere gustatu. Erantzun dit barkatzeko, mahaian jarrita berarekin zeuden
|
lagunek
esan ziotela guregana joateko. Duncanek, batez ere mozkortuta dagoenean, berba larregi egiten duela, eta ez zutela nahi bere hizjarioarekin ni molestatzerik.
|
|
|
—Bada, errazago duzu zuk Potosirat joaitea, zure
|
lagunek
mapako Utopiarat baino, nahiz eta Potosi urrunago dagoen —ihardetsi zion aita Zacaríasek— Zeren, harat joaiteko, etorri bidetik itzuli baitzenuke eta Limarako bidea hartu, Panamako lur besotik; aldiz, bertze hauen bidetik joanen bazina, zu ere galdurik zeundeke... zeren batzuetan biderik laburrena izaiten baita luzeena, ongi dakizun bezala.
|
|
|
Eta
|
lagunek
, bitartean, hitz egiten zidaten, eta nik baietz edo ezetz ihardesten nien, jakin gabe garbi zer erraiten zidaten eta zer erraiten nien, zeren bistaren gibeletik bainituen bertze zentzu guztiak, begiak harat eta honat, kale kantoietako emazteki haiei beha... harik eta, halako batean, Manexen boza aditu nuen arte:
|
|
|
Eta beheiti jaitsi, eta lagunak berehala hasi zitzaizkidan galdezka, nola joan zaik, zer moduz... Eta, ihardesterakoan Mignon bera aitzinatzen zitzaidala, imajinaturik zer nolakoak izan zitezkeen
|
lagunek
egiten zizkidaten galderak, erran zien: " Il a été magnifique!", eta nik, gibela ez geratzeko, berdin erran nien, ezin magnifiqueago joan zitzaidala guztia, eta hain asebeterik geratu nintzela eta hain goserik, aldi berean, non indarberritu bezain fite ekin behar bainion bigarren ahaleginari.
|
|
|
Etxe hartarik jalgi nintzenean, portuan ainguraturik genuen untzirantz abiatu nintzen, ez Frantsesen Ostaturantz, lagunekin geratu bezala, artean ez bainengoen neure onean... eta goiti beheiti etsaminatu eta argitu nahi bainuen, bertzalde, neure egoera, eta imajinazinoa dantzan jarri,
|
lagunek
biharamunean egin ziezazkidaketen galdegiteei ahalik eta modurik airosenean buru egin ahal izaiteko. Harako bidean nindoala, azken hiruzpalau orenetan gertatuak ezin sinetsirik, arrai sentitu nintzen, amesgaizto hartarik libratu nintzelako, baina baita bentzuturik eta zapuzturik ere, edonor zapuzteko modukoak izan baitziren, zinez, azken ordu haietan neuri gertatuak...
|
|
|
Eta itzuli ginen Amsterdametik Donibane Lohizunerat... eta, handik hilabeterat, Ho lan da eta Frantziaren arteko gerla piztu aitzin, Alemaniarantz abiatu ginen —bar katuko ahal didazu, jaun André, baldin, bertze anitzetan bezala, aipatu baizik egiten ez badizkizut hango hiriak, batetik, zeren, bertzenaz, gogaikarri bihurtu arteino luzatuko bainintzateke, eta bertzetik, zeren, liburu osoan bezala, neure burua eta neure kontzientziaren joan etorriak nahi bainituzke kontakizunaren ardatz—, Hanburgoko porturat lehenik eta Lübeckekorat gero, non, ahantzirik hilabete batzuk lehenago Amsterdamen egin nuen promesa, Ama Birjinari eta saindu guztiei xuxendua —zertarat behartzen ninduen, izan ere, promesa hark, baldin ez Ama Birjinari ez sainduei ez erretauletako imajinei debozione partikularrik ez banien, eta baldin promes hura egin banien, bertzalde, ez konbentzimenduak konbentziturik, baina beharrak beharturik? —, pentsa dezakezun bidetik bideratu bainituen neure poltsako sosak eta gainezka nituen indarrak, Bako eta Venus gidari nituela berriro ere, kurkaz kurka eta haragiz haragi. Eta
|
lagunek
, jakinik ezen, geure Amsterdameko egonaldian, ez nintzela Mignonekin baizik ibili, eta hitz eman nuela eta zin egin ezen ez nintzela bertze nehorekin ibiliko hare kin baizen, ikusten zutelarik hitza guztiz jan nuela, berriro hasi zitzaizkidan zirikatzen handik eta hemendik, erraiten zidatela: " Baina ez al huen aitortzen ezen, Mignonekin heure gauzatxoak egin hituenean, zeruan sentitu hintzela, eta nekez ibili ahal izanen hintzela, hartaraz gero, bertze nehorekin, zeren eta infernua izan baitzitekeen zeru hartarik kanpoan egon zitekeen gauza bakarra?
|
|
|
Neure burua madarikatu nuen, nire
|
lagunek
hain airos erabiltzen zuten telefono mugikor horietariko baten jabe ez izateagatik. Tomasi galdatuta, nonbaitetik aterako zuen, beretik ez bazen, inguruko bertze edozein kideri eskatuta.
|
|
|
—Ugaldeko atsoaren aferan baizik ez balitz...! Gauza handia duk, dena dela,
|
lagunek
deontologia profesionala oroitaraztea. Hain segur ere, hire ikuztegiak eramateko maneraz nik ere izan nezakek erratekoren bat.
|
|
|
Lodikotea, moldegabea, inoxoa eta aurpegi pikorrez emokatua, taldeko gainerako
|
lagunek
—Karlos Ripodas" Charly", Fernando Soria" Ximurra", Anjel Urtxipia" Ttipi" — ez zuten begiko zikina baino gehiago nahi beren inguruan, are gutiago asteburuetan neskatara ateratzen ginelarik: gainerako guztiok baino sutsuago lehiatuta ere, Potzolo gurekin egote hutsa kale egiteko bermea zen.
|
|
|
Niri zegozkidanak falta ziren. Noiz eta nola trenkatu zuten ene
|
lagunek
ni ere soberan nengoela. Dirurik izan ote zen tarteko Ximurraren aldetik (honetan ere erdia pagatuko ote zion?).
|
|
|
Kristina gitarra baten zorroa lepotik zintzilika zeramala ezagutu nuen, unibertsitatera sartu berritan. Larunbat arratsaldeetan, berak eta bere
|
lagunek
—Josefina, Ximurraren emazte izatekoa barne— ez zuten hutsik egiten gure parrokiako gazte taldearen bileretara. Gaiak zirraragarriak ziren:
|
|
|
Lau aldiz: sendiak, koadrilako
|
lagunek
, Enpresako lankideek eta Yogako taldeak. Atzo hil zen, istripuz, Elizaren Bedeinkapenak jaso ondoren.
|
|
|
Aurrera bakarrik. Ez nuen nolanahi hautsiko ongi portatzeko aitak eman zidan agindua, eta gainera, zer demontre!, nire
|
lagunek
ere ikusi ninduten, eta oso aukera gutxi nuen haien aurrean norbait nintzela agertzeko. Astiro edan behar nituen egun hark ekarri zizkidan aurrerapenak.
|
|
|
Ez du mundurik merezi nire kezka eten honek, eta horregatik edo gogoratzen dut gaur goizean ikusi dudan haur herrena. Zakur gaixo baten moduan xaxatzen zuten
|
lagunek
.
|
|
|
nonbait,
|
lagunek
mundulogia ikastera bidali aurretik ere, Rubenek ez omen zuen hain argi apaiz izatearena; baina arazoa ez ziren emakumeak, lagunek uste zezaketen gisan," Emakumeak soilik ez, behintzat", esan zidan irri firfira bat ezpainetan," Krisi orokorragoa da: nahasi sentitzen naiz, eta ttiki, ttikiegi, hasiera bateko idealismoa globo baten antzera hustuz joan izan balitzait bezala".
|
|
|
nonbait, lagunek mundulogia ikastera bidali aurretik ere, Rubenek ez omen zuen hain argi apaiz izatearena; baina arazoa ez ziren emakumeak,
|
lagunek
uste zezaketen gisan," Emakumeak soilik ez, behintzat", esan zidan irri firfira bat ezpainetan," Krisi orokorragoa da: nahasi sentitzen naiz, eta ttiki, ttikiegi, hasiera bateko idealismoa globo baten antzera hustuz joan izan balitzait bezala".
|
|
|
Guztiarekin, nik ez dakit Rubeni nola lagundu, eta damu doi bat ere sortzen zait eragin diodan nahasmendua dela eta. Baina berak zoriontsu dela esan dit, eta asko pozten dela
|
lagunek
egin zioten bidaia opariagatik. Eta beharbada bozkario hori aski da elkarrengana biltzeko, elkarrez mozkortzeko.
|
|
|
Lakua auzunetik San Martinera aldatu ginenean, Miren eta Koldo
|
lagunek
bi lanpara oparitu zizkiguten logelako. Oso gustu txarrekoak izanik, bikoteak alde egin bezain laster ganbarara igo genituen.
|
|
|
Adibide gisa aipa dezakegu Marca Digital en arrakasta. Urtarrilean, egunero, batez beste, 29.286
|
lagunek
bisitatzen zuten on line gune hau. Horrek esan nahi du Estatu espainiarrean gehien bisitatua izan den hirugarrena izan dela, El Pais Digital eta El Mundo ren atzetik.
|
|
|
Miseria hauek osatzen baitzuten benetako desordena, gehienetan ezkutatu nahi den anabasa: zientziaren iruzurrak, obskurantismo politikoa eta diktadoreek eta totalitarismoaren
|
lagunek
hain ongi maneiatzen zekiten apublikotasuna (109 orr.). Areago, metafisikaren ukapenak —zentzugabeko proposizioen gorputza zela eta—, Horkheimerren ustez, ez zion ezagutzari inolako iraultza kognitiborik ekarri, alderantziz baizik:
|
|
|
Iruditu zitzaidan idiak adina jan nezakeela, eta halaxe hasi nintzen. Barazki purea prestatu ziguten
|
lagunek
, eta tragoan hartzen hasi nintzen puretik egundoko ontzikada. Ondoezik jarri nintzen berehala.
|
|
|
Patioan ezkutatuta uzten zuen tabakoa, teilatu ertzean, ahal zuen tokian, gu irtendakoan eskura genezan. Irratiak eta, aldiz, bizitza normala egiten ari ziren
|
lagunek
uzten zizkiguten bisitetako kabinetan, eurek bisita egiten zutenean. Irratia neurtuan erabili behar zenuen, berriak entzuteko doi doi; behin pilak ahituz gero, ez baitzeneukan besterik erosterik.
|
|
|
Jaikitzeko agintzen aritu zitzaizkidan berriro, eta nik ezetz berriro. Eta beste ziegetako
|
lagunek
berdin.
|
|
|
Hartarainokoa zen jendearen amnesia eta kontzientzien ezabaketa. Langileen arazoez, arazo sozialez, eta horrelakoez zerbait aipatzen banuen, berehalaxe erantzuten zidaten
|
lagunek
ohiko arrunkeriaren bat: " zu beti politikaz"," orain ere politika alu horrekin".
|
|
|
Lagunak harrituta geratzen ziren;" gaur ezetz tarta hik atera!" esan zidaten behin; nik orduan: " zuek aukeratu karta!"; eta
|
lagunek
: " eska ezak bateko ezpata!"; eta, halaxe, bateko ezpataren boletoa erosi nion.
|
|
|
Astebeteren buruan azaldu zen funerariako nagusia bera, kutxarekin eta bi enbaltsamatzailerekin. Ondoren, eliza bateko kriptara eramateko modua egin zuten
|
lagunek
. Hogeita lau egunez egon zen kripta hartan, beste inora ezinik.
|
|
|
Jipoiei, gaixotasunei, jazarpenei gainditu gatzaizkie, eta hemen gaude. Gure ahaide eta
|
lagunek
ere eutsi egin diote urte luzeetako erasoari, eta hor daude, zutik.
|
|
|
Hiru
|
lagunek
beso zabalik hartu zuten; antza kopengatik zen; idorrago ziruditen gaineratikoan. Euren aldean aulki librerik ez izan eta, ez zuten hargatik kezkatzeko itxurarik ere egin.
|
|
|
Xan harengana heltzen ari zela, hark berari begiratu arin bat eman eta, barratik irtenda, hiru gizasemeengana joan zen, kopa bana eramaki. Handik atzera barrara heldu zelarik, aurpegi zupatuko hark bere begi beltzak neskaren ipurdian tinkaturik zeuzkala drolekeriaren bat esan, hiru
|
lagunek
barre egin zuten. Neskak, aparientziaz jaramonik egin gabe hari, ja bere tokitik Xani begiratu zion.
|
|
|
Etxe multzo batera iritsi zen. Etxe handiak, karratuak ziren; pobreak ematen zuten hala ere bertako
|
lagunek
; arropa zaharrak janzten zituzten, oihuka mintzatzen. Gehienak pixka batean berari begira gelditzen ziren, gero segitzen zuten oihuka.
|
|
2001
|
|
|
" Karramarro uhartea" orain arte euskarazko film batek inoiz izan duen arrakasta komertzialik handiena lortu duen animaziozko filma da. Inazio Mujika, Joxean Muñoz eta Txabi Basterretxeak zuzendu eta Irusoinek ekoiztutako pelikula hau 11.000
|
lagunek
ikusi dute jada. Pelikulako protagonista Dimitri da, bere loroaren laguntzaz Karramarro uhartean dagoen altxorra topatu nahi duen pirata.
|
|
|
Madrilera bizitzera joan ginen orain 11 urte. Noski, gure
|
lagunek
ez zuten balio umearentzat, harentzat eskolatik aterata balio zutenak eskolakideak eta parkea ziren, eta horrek amak esan nahi du. Gainera denak ziren etxekoandre soilik, ez ni bezala, eta 15 urte gazteagoak.
|
|
|
" Errelebotako karrera bitxia" bezala definitu zuen Elixabete Garmendia testuaren egileak: " Euskal Herrian zeharreko 1.800 kilometro korrituko dituzte, etengabe, gau eta egun, gutxienez beste hainbeste
|
lagunek
". Orduan ere Korrika ez zen lasterketa hutsa izango:
|
|
|
Hortik ikasten duzuna da, aldagelako elkartasunak egiten duela talde bat handi: 6 laguni bakarrik zor ziguten dirua, eta gainerantzeko
|
lagunek
gurekin bat egin zuten. Garai hartan talderik ahulena ginen, eta mailaz igotzea lortu genuen, nahiz eta batere ez kobratu.
|
|
|
Badihardugu elkartea 80 bat
|
lagunek
osatzen dute, Mutrikutik hasi eta Gatzaga bitarteko hamazazpi herritako (Bergara, Eibar, Oñati, Arrasate eta Antzuola, besteak beste) hainbat kultur eta euskara elkartek, idazlek, filologok eta euskaltzalek.
|
|
|
Herrikoaren zuzendaritza 14
|
lagunek
osatua da, akziodunek hautatua. Akziodun gehienak Iparraldekoak dira, badago ere baten bat Hegoaldekoa.
|
|
|
Aurten, Txantreako
|
lagunek
gogoz heldu diote lanari, eta hilabete osoan ekitaldiak antolatzeaz gain, sarean ere zintzilikatu dute poesiazblai izeneko web gunea. Sekula baino serioagoa zirudien, beraz, aurtengoak.
|
|
|
Lehen urratsak eman ziren azaroaren 24an, baina orain hasten da benetako lana. Mao Tse Punk eta Vladimir brigadetako
|
lagunek
aurrera egiteko konpromezua hartu genuen. Baina gainontzeko guztien laguntza dugu
|
|
|
Izan ere, Eibarren izan ziren lehen bi aldiak eta, Zarautzen, berriz, hirugarrena. Aurtengoan Txantreako Mao Tse Punk taldeko
|
lagunek
hartu dute lekukoa eta ardura, eta iaz Vladimir Brigadek Zarautzen Literatura Astea bezala, Poesia Hilabetea antolatu digute aurten Txantrean.
|
|
|
Saiatu naiz pixka bat pentsarazten hemengo jendeari zeinen ongi bizi garen. Izan ere, ez gara konturatzen New Yorken dorreak suntsitu zituzteneko gauza izugarri hori gertatu zenean, bost mila lagun hil zirela, baina egun berean 15.000 mila lagun hil zirela goseak munduan, egun berean 15.000
|
lagunek
hartu zutela hiesa…
|
|
|
Estatuko milioi bat
|
lagunek
baino gehiagok izaten du ezbeharren bat urtero bidaian, ustekabeko gaixotasun bat, ekipajea galtzea edo beste zerbait.
|
|
|
Eroski Taldea Fundazioaren bazkide eta
|
lagunek
ere beren web gunea izango dute: www.amigos.fundaciongrupoeroski.es Irabazi asmorik gabeko entitate honek heziketa lana ere egiten du, Kontsumo Eskola, Kontsumo Gela, hitzaldiak, era askotako biltzar eta jardunaldiak, jostailuen inguruko aholkularitza, Interneteko erosketetarako on line Eskola eta abarren bidez.
|
|
|
Kontsumitzailea da Eroski Taldea Fundazioko benetako protagonista eta Fundazioa osatzen duten milaka
|
lagunek
Eroski Taldea Fundazioaren Laguna txartela daukate, entitateak egiten dituen ekintzekiko lotura gisa.
|
|
|
Objektu Hegalari Ezezagunekin bezala geratzen da: pertsona batek plater hegalari bat ikusten du eta astebetean, ehunka
|
lagunek
ikusiko dute.
|
|
|
esker, aurrezkia birritan egin ahal izango duzu, material horiek gerora senideek,
|
lagunek
edo auzokoek baliatzean.
|
|
|
Abenduaren 22tik urtarrilaren 2ra bitartean Estatu espainiarrean lau milioi
|
lagunek
erosten dute txartela: hori ere aurreikusirik edukitzea komeni izaten da, enpresak zerbitzua indartzeko urterik urte trenari bagoi gehiago eransten dizkion arren, teknologia berriei esker, txartelak geroz eta lehenago erosten dira.
|
|
|
Euskal literatur esparruan ere bada zentsura ezagutu duen obrarik. Noski, Estatuak inposaturikoa, kanpo zentsura beraz, Saizarbitoriaren kasuan? 100metro, kasu, idatzi eta bi urte geroago baizik ezin izan zen argitaratu?; bainabatez ere barne zentsura, oroit bedi Jean Etxepare mirikuak bere Buruxkakargitaratu orduko erretiratu behar izan zituela, inguruko
|
lagunek
eskaturik, eta bestehainbat gertatu zela Miranderen Haur besoetakoarekin?.
|
|
|
Metformina, diabetikoei ematen zaiena, eta clomifena, obulazioa estimulatzen duena, konbinazioaren bi botikak dira, ‘Fecity and Sterility’ aldizkariaren azken zenbakian argitaratutako azterketak dioenez. Ikerketa horretan, Valerie Ratt doktoreak eta Washingtongo Unibertsitateko bere
|
lagunek
ikusi zuten bi botikek obulazioa eta aipatutako patologia hori duten gaixoen haurdunaldi probabilitateak areagotzen dituztela. Adituek ez dakite zein diren obulutegietako gaitz horren arrazoi zehatzak, haurdunaldian dauden emakumeen %4 eta %6 artekoak baitira.
|
|
|
Intsulinarekiko erresistentzia diabetesaren aitzindaria da, eta, obesitatea diabetesaren arrisku faktore bat denez, kaloria asko dituen edozein dietak areagotu egiten du diabetearen arriskua. Greenwoodek eta haren
|
lagunek
ere aurkitu dituzte aztarnak zenbait giza azterketatan, karbohidratoek oroimena hobetu dezaketela adierazten baitute. Adineko pertsonekin egindako ikerketa txiki batean, ikertzaileek ikusi zuten patata egosien gosari batek haien errendimendua handitzen zuela zenbait memoria testetan.
|
|
|
Bidezkoena da aita santuak aymara chuqi izena izatea. Andeetako hizkera da aymara, eta milioi bat eta bostehun mila
|
lagunek
baino gehiagok hitz egiten dute Titicaca aintziraren inguruan. Hala ere, espainiarrek jaki gisa onartzeari zioten mesfidantzaren ondorioz, ingelesek bataiatu zuten eta mundu guztia “potato” gisa aurkeztu zuten; potato hori Karibeko jatorrizko hitz bat da.
|
|
|
Idazterik merezi duen ezer ez. Arantxaren
|
lagunek
kafe bana hartu dute. Berak botila bat ur.
|
|
|
Igande hura nire egun librea zen eta
|
lagunek
buelta bat ematea erabaki genuen. Buelta txiki bat, zer giro zegoen ikusteko soilik.
|
|
|
Harritu aurpegiz begiratu diote
|
lagunek
idatzi duena irakurtzean. Hi, Tasio, zertan habil ordea, bota diote, eskutitza animatzeko bidali bihar zioagu, ez nazionalitate aldaketa eskatzeko arrazoiak emateko.
|
|
|
Ez zuela hilerrira joan nahi esan zion Lucasek Mariari, nekatuta zegoela eta olinpiadak ikusi nahi zituela telebistan eta, astirik izanez gero, Annapurnako espedizioaren artikulua irakurriko zuela aldizkarian, erdia falta zitzaiola. Gero azaldu zion larri zebilela espedizio-kide bat eta atzera egiteko esan ziotela
|
lagunek
eta ekaitza hur zegoela Annapurna aldean, zeruari begira zekitela hori espediziokoek eta euren minutuko 120 taupadei galdetuta ere bai.
|
|
|
Bor, Bor, Bor... eta Borges topatu beharrean" Boralli, Ivan" topatzea eta zeharo harritzea, ez dudalako inondik ezagutzen, eta literaturaz asko dakiten lagunei galdetu diedalako eta beraiek ere ez, eta liburua hartzea, Gaiztakerien gaztelua, 1876, eta negar egitekoa izan da: ez nik edo
|
lagunek
edo munduko entziklopedia guztiek edo Internetek Boralli ez ezagutzea, baizik eta Boralliren beraren semearen alabaren alabaren semeak ere ez ezagutzea, nahikoa duelako ordenagailuari aginduak emateko jakin beharrekoa ikastea, edo futbolari ohi batek idatzitako liburuaren izenburua gogoratzea. Negar egitekoa izan da, halaber, Ivan Boralli ni bilatzen ari nintzena –Borges, Jorge Luis– aurkitzeko oztopoa baino ez dela izan sumatzea.
|
|
|
udaberria zen eta harria berotu gabe zegoen. Egurrezko banku batera aldatu zen,
|
lagunek
errieta egingo ziotela ondo zekien arren. Baina hildakoen jenioa gozoagoa da.
|
|
|
Kontua da Japoniako espedizio bat zegoela zortzimilako mendi bateko kanpamentu nagusian. Eta igotzen hasi zirela eta nahiko goian beste espedizio bat aurkitu zutela, poloniarra edo suitzarra, eta espedizio horretako kide bat erdi hilda zegoela eta
|
lagunek
ezin zutela jaitsi eta japoniarrei eskatu zietela laguntza eta japoniarrek ezetz, ez zutela jaitsiko, mendia igotzera joan zirela, ez jaistera, eta ez zutela denborarik galduko.
|
|
|
Eta horixe behar zuen: kaleko giroa eta aroztegiko ate ondotik pasatzen ziren
|
lagunek
zerbait esatea eta barre egitea. Eta anaiarekin, Angelekin, diskutitzea eta, astebururako txalupa egin zutenean bezala, elkarrekin haserretzea eta ez niretzat ez zuretzat, eta erdi bana egitea, zerra hartuz eta ris ras ris ras txalupa erditik ebaki eta handik pare bat egunera adiskidetzea, lagunei kontatzea eta barre egitea eta, Angel, noiz hasiko gara txalupa berria egiten.
|
|
|
Vikasek egunero, eskolara joateko, itzulinguruko bidea hartzen du,
|
lagunek
nondik datorren jakin ez dezaten. Goseak hamikatua badago ere, eskolatik etxera itzultzeko, luzeago izan arren, bide bera hartuko du.
|
|
|
Dirurik ez duenean adiskideek laguntzen diote. Larrialdietan
|
lagunek
berarengana jotzen dute. Elkartasun goxoan bizi dira.
|
|
|
Nire
|
lagunek
esaten zidatenez, katagorriok adiskide eginez gero, zeure gelan bertan egingo dute habia eta umeak. Habia egiteko, berriz, puskatu egingo dituzte gelako gortinak eta oihalak.
|
|
|
Egungo egunean zailtxo da Indian suge liluratzailerik ikustea. Nire
|
lagunek
lehenago asko zeudela esaten didate. Alde batetik, animaliak errespetatzeko agintzen duen legea zabaldu zen India osoan 1972an.
|
|
|
Orain urte gutxi Ahmedabaden gertakari latza agitu zen. Hango nire
|
lagunek
ikusitako kontua da.
|
|
|
Vinodek bere lau laguni etxean sartzen utzi zien, nagusiak lo zeudela. Lau
|
lagunek
nagusiak hil, eta 500 dolar eta bitxi batzuk harrapatu zituzten. Gero Vinod bera ito egin zuten, lekuko izan ez zedin.
|
|
|
Itxuraz Ibrahimen mehatxuetatik urruti eta babesean. 1987an, ordea, 30
|
lagunek
eraso zioten espetxeari, bonbaz bidea egin eta bere gelan zegoen Babu Reshim bahea baino zulatuago utzi zuten.
|
|
|
Satish Raje, berriz, egun batez bere beribilean zihoan, balaz zulatu ezinezko Ambassador batean. Zubi baten erdian hamar
|
lagunek
geldiarazi zuten. Mailuz leihoak puskatu eta mailu haiexekin burua txiki txiki egin zioten, hilketari itxura ankerragoa emateko.
|
|
|
Geroago jakin zuen ezkerreko giltzurruna kendu ziotela. Egun gutxiren buruan, beste bederatzi
|
lagunek
gauza bera esan zioten poliziari.
|
|
|
Begitarte guztia pinturaz mozorroturik daukaten lau
|
lagunek
daramate andetan gorpua.
|
|
|
Liburu hau neronek ikusitakoaz eta Indiako neure
|
lagunek
emandako argitasunez osatu dut, batik bat. Bertan alderdi arrotzak, bakanak eta bitxiak bakarrik bildu ditut.
|
|
|
Ahmedabadeko Jagdish Noonia mutil goxoa eta ikasle isila zen. Unibertsitatean bere
|
lagunek
oso maite zuten.
|
|
|
Gero nire
|
lagunek
azaldu zidaten kontua. Indian pertsona bati izterretik eustea ohorezko seinale da.
|
|
|
Nire indiar
|
lagunek
, beraiek ere, irribarrez esaten zidaten: " Hemen filmetako protagonistak zuhaitzak dituzu".
|
|
|
Ahmedabaden bada aintzira bat, Kankaria, ur bazterrean harkaitz tzarrak dituena. Bost urtean 225
|
lagunek
egin dute aintzira horretan bere buruaz beste.
|
|
|
‘Badeutso! Badeutso! ’ esaten zuen Goiok bere
|
lagunek
bezala, arrantzaleek bezala, atzamarretan azkura sentitzen zuenean.
|
|
|
Ostegunero bezala, Arianek egun librea zuen eta etxean izango zen. Goizeko hamarretan, errekreora irtetean,
|
lagunek
futbolean jokatzeko deitu genion arren, Goiok alde egin zuen.
|
|
|
‘Heldu da medikua, Tarje! ’ esango diote
|
lagunek
|
|
|
Kanoi frankistek Nabarraren makinak jo eta ontzia hondatzear zegoela, hamabi
|
lagunek
uretara salto egin eta igerian salbatu ziren, baina frankisten eskuetara erortzeko. Hauetako batzuei gero heriotza zigorra ezarriko zieten.
|
|
|
‘Bakea, Bagina eta Belarra aldarrikatzen genuen. Guk ere gure
|
lagunek
bezala bagina esaten genuen, buztana esan beharrean, eta erbien moduan tratatzen gintuzten, sartu eta atera, sartu eta atera, sartu eta atera... ’
|
|
|
Izotz lauza edo xafla zabalak egingo dira urgainean,
|
lagunek
pancake izena emango diete, izotz pastelak. Eta izugarri ugaldu eta estutuko dira izotz pastelak.
|
|
|
Denbora doia du zerbait pentsa  tzeko: gudu
|
lagunek
hala ikusiko balute, behera egingo luke haien sasoi lehendik ere higatuak. Eta hasi dira iristen gudariak.
|
|
|
Eta hortik kanpora bertsoak eta jostaketako gauzak dira gelditzen zaizkigunak. Baina Lapurdiko hamazazpigarren mendea hartzen badugu eta batez ere libururik ezagunena eta onena, alegia Axularren Guero, hitzaurrean esaten digu berarekin biltzen ziren zenbait
|
lagunek
bultzatu zutela liburu hori egitera eta bera luzaroan egon zela ezezka eta tenkan eta azkenean baiezkoa eta amore eman ziela. Eta gero honela dio:
|
|
|
Bi
|
lagunek
ezagutu dituzte inork baino hobeki gure herri ondasunak: Azkuek eta Ormaetxeak.
|