|
2002
|
|
|
Barre egin zuen. Besteek, Alex zela
|
jakin
ez balute, ez zuketen ezagutuko. Zeharo zargalduta zegoen; zurbil zurbil.
|
|
2003
|
|
|
" Artearen arrabal ilunetan ospearen argiraino iritsi nahirik pilatzen den jendailaren artean oso azkar bereizten dira miseriatik ihesi datozenak eta etxe onekoak, eta etxe onekoa zen Romain, zein etxetakoa zen inoiz
|
jakin
ez bagenuen ere –dio gaztetako beste adiskide batek– Esnobismoagatik murgildu zen beharbada hiriaren zabortegietan, gaztetako errebeldia merkeak bultzatuta nahastu nahi izan zuen giza hondakinekin, ezagutu nahi izan zituen gertutik etsipenera kondenatuak, jo nahi izan zuen berak ere bere oinekin bizitzaren hondoa eta dastatu nahi izan zuen gauak, galerak eta porrotak duten distira beltz... Desberdina izan nahi zuen seguruenik, heterodoxoa, eszentrikoa, eta lortu zuen alafede!".
|
|
2004
|
|
|
Alegia: euskera folklore jazkera gisa erabiltzetik ateratzen
|
jakin
ez dutenek, eman diren pausu guziak (Baionakoak, Arantzazukoak berak) kondenatzen dituztela. Eta erderaz kondenatu!
|
|
|
" Politikarik" ezak hondatu gaitu euskaldunok, hain zuzen. Euzkadi sortzen
|
jakin
ez dugulako gaude gure huntan. Ez gaitu galdu hitz batez," politika" ren gehiegiak eta" soberaniak", ezak eta eskasiak baizik!
|
|
|
Moduren batean jabetu ziren nik sekula
|
jakin
ez nuenaz. Argi zegoen.
|
|
2005
|
|
|
Sudur txikiaren zuloak airea hartzeko zabaldu dira, Naroak interpretatzen
|
jakin
ez duen keinua eginez.
|
|
|
Nik denbora asko igaro zen arte
|
jakin
ez nuen arren, kontatzen hasi naizena baino hiru urte lehenago, udaberrian baita ere, Larraitz Azua, hamasei urteko neska gazteak, haurdun zegoela aitortu behar izan zion bere aitari, eta ekintza larri honek gure bizitzekin lotu zuen betiko.
|
|
2009
|
|
|
Ez dakit noraino egin zuen gogo onez bere andrearen nahia. Haren hotzak ni ere hoztuko ninduen,
|
jakin
ez banu Margarita so genuela, eskua amorante.
|
|
|
–Aitatxik eta aitak zuzenarazten
|
jakin
ez zuten okerraren zuzentzailea izanen nauk, oraino min ematen duen zauriaren sendatzailea. Ez izan dudarik, Joanes, Iruñea erauziko zieagu espainolei.
|
|
2010
|
|
|
Don Faustok gabonetarako etorriko zela agindu zigun, eta gabonetan etorri zen, mementoan
|
jakin
ez banuen ere. Gero, Inuxente Egunean dei bat izan nuen Susana enean.
|
|
|
Madarikatu nuen Teofilo Maria, intrantsigente hutsa zelako; madarikatu nuen Domingo, arreba etxean gelditzera behartu beharrean, gerrara eraman zuelako; madarikatu nuen Ada, buruan txoriak zituelako; eta madarikatu nuen neure burua, hondamendia eragozten
|
jakin
ez nuelako, ez egon eta ez egin?
|
|
|
Don Faustok gabonetarako etorriko zela agindu zigun, eta gabonetan etorri zen, mementoan
|
jakin
ez banuen ere. Gero, Inuxente Egunean dei bat izan nuen Susana enean.
|
|
|
Madarikatu nuen Teofilo Maria, intrantsigente hutsa zelako; madarikatu nuen Domingo, arreba etxean gelditzera behartu beharrean, gerrara eraman zuelako; madarikatu nuen Ada, buruan txoriak zituelako; eta madarikatu nuen neure burua, hondamendia eragozten
|
jakin
ez nuelako, ez egon eta ez egin...
|
|
2011
|
|
|
Eta jarraitu zuen?. Badago, ordea, urte askotan alferrik galtzen ikusten nuen zerbait eta nola berrerabili inoiz
|
jakin
ez dudana. Urte hauetan guztietan nola berrerabili asmatu bitartean gordetzen joan naiz, gal ez zedin, baina azken hilabete hauetan bururatu zait berekin zer egin behar dudan.
|
|
|
–Ordu asko pasa zuten gurasoek gurekin, hori ere eskertzekoa da, ustezko lorpen soziopolitikoez gain; guk gurasoekin apurtu genuen zuek egiten
|
jakin
ez duzuen eran, betiko letania hipokrita: zuen gurasoek ez zuten abandonatuak izateko zuek duzuen beldurra, zuek gurasoekin apurtu zenutelako eragotzi diguzue guri berdina egitea, laguntasunaren bertsio makiabeliko bat aplikatuz:
|
|
|
–Kanadan, esaterako, Nazio Aitzindarien Batzarrak 1992an egindako ikerketa baten arabera, egoera kritikoan daude bertako hizkuntzak. Kanadako Estatistika Institutuak emandako datuen arabera, ordea, bere garaian hizkuntza bazekitenen% 88k berriz ikasi nahi lukete, eta sekula
|
jakin
ez duten aborigenen% 75 hizkuntza ikasteko prest leudeke? .
|
|
|
Jolasean ari ziren gurekin, bai, baina ez zegoen haien indarra inolaz ere mespretxatzerik. Auzi hartan guztian klabe bat zegoen, giltzarri bat, seinale bat, antzematen
|
jakin
ez genuena. Xehetasunen bat, apaizak harrapatzen jakin ez zuena...
|
|
|
Auzi hartan guztian klabe bat zegoen, giltzarri bat, seinale bat, antzematen jakin ez genuena. Xehetasunen bat, apaizak harrapatzen
|
jakin
ez zuena... Itxaron egin behar zen.
|
|
2012
|
|
|
Deblauki Oteiza eta Taoa etorri zitzaizkidan gogora, ez dakit zergatik, biak txirikordan. Oteiza, gizakiak betidanik begien aurrean eduki baina ikusten
|
jakin
ez duena deskubritu zuena, hustasuna. Hala dio Taoko poema batek:
|
|
|
Moskoe strömgo zurrunbiloa milia laurden bat aurrerago zegoen; baina hura ez zen betiko Moskoe ström, zuk hemen ikusten duzun zirimola hau putzu batekoa ez den bezala. Non ginen
|
jakin
ez banu, eta zer espero behar genuen, ez nuen leku hura ezagutuko. Gauzak ziren bezalakoak izanik, izumenez itxi nituen begiak.
|
|
|
Gogoetan ari nintzela uhartera iritsi ondorengo egoera aztertzen, uhartean eman nituen lehenengo urteetako jarrera alaia konparatu nuen, hondarretan oin arrastoa ikusi nuenetik sortu zitzaidan ezinegonaz, beldurrez eta kezkaz betetako bizimoduarekin. Ez zen basatiak uhartean lehen ere izan zirela sinesten ez nuelako, agian ehunka etorriak baitziren askotan hango itsasbazterrera; baina,
|
jakin
ez nuen bitartean, ezin beldurrik izan. Nire lasaitasuna erabatekoa zen orduan, arriskua berbera izan arren, eta arriskuaren berri ez izateak horrelakorik inoiz izan ez banu bezala jokarazten zidan.
|
|
2013
|
|
|
Gogo nahasmendu honetan eta bere pentsamenduak inon ere ezin pausaturik, Elizabethek oinez jarraitu zuen; baina alferrik; handik minutu batera berriz ere tolesgetu zuen gutuna, eta, albait ondoen bere buruaz jabetuz, Wickhami lotutako guztiaren irakurketa mingarriari heldu zion, esaldi bakoitzaren esanahia aztertu arte bere buruaz nagusituz. Pemberleyko familiarekiko loturaren azalpena eta Wickhamek kontatutakoa bat bera ziren; eta Darcy jaun zenaren ongura ere, Elizabethek ordura arte norainokoa zen
|
jakin
ez zuen arren, guztiz bat zetorren, halaber, ofizialaren berbekin. Horraino azalpen bakoitzak bestea sendotzen zuen, baina testamentura heldu orduko, alde handia zegoen.
|
|
|
–O! Jane, oihu egin zuen Elizabethek?, izan ote zen zerbitzaririk, egun hori amaitu orduko istorio guztia
|
jakin
ez zuenik?
|
|
|
–Hain egin nau zoriontsu, esan zuen gau batean?, aurreko udaberrian hirian nintzenik inondik ere
|
jakin
ez zuela esan didanean! Ez nuen uste halakorik izan zitekeenik.
|
|
2015
|
|
|
–Desiratzen nengoen ea aitari buruzko gauzak kontatzen zizkidan, amak inoiz kontatu ez zizkidanak, beharbada amak berak ere inoiz
|
jakin
ez zituenak. Aita hil eta bi urtera berriz ezkondu zen ama, inoiz gustuko izan ez nuen gizon batekin, eta ez zitzaion aitaren anekdotak kontatzea gustatzen.
|
|
|
Espaloi gris zurrunaren gainean datza Sylvieren gorpua, tirita batek nekez sendatuko lukeen zuloa buruan, soinekoarena bezalako gerezi umotu koloreko odoletan, betazalak oraindik irekita, hiltzeko unean begiak nola itxi behar diren
|
jakin
ez balu bezala.
|
|
|
Berriz ere beste baten izterretan trabatu delako. Berriz ere aita maitatzen
|
jakin
ez duelako damuak jota. Eztula salataria da.
|
|
|
Burua auzoan, ihardetsi zion emazteak, apur bat gorrituz. Biek sentitu zuten ondoeza, aurrera ala atzera egin
|
jakin
ez balute bezala. Jamesi maitagarri ipuinak irakurtzen aritu zen, esan zion emazteak.
|
|
2016
|
|
|
Ezkontza eguneko trajea lurrean zarpailki botata ikusten nuen. Altxatu, presaka jantzi eta, ispiluaren aurrean musuen arrastoak garbitzen nituen bitartean bere ahizpa luzetsita egon zitekeela gogoratu nionean, barre algara labur bat egin zuen, interpretatzen
|
jakin
ez nuena. Berak biluzik jarraitzen zuen, hareazko duna leunak dituen paisaia bat bezain eder.
|
|
|
batetik, arestian ipini ditugun adibideekin aski ongi irudika daiteke zer izan ziren haien ibilketak eta biribilketak, orain lehengoak berritzen eta xehatzen ibili gabe; bestetik, hegazkineko emakumeak berak ez daki gauza handirik ibilaldi hartaz: ez interesatzen ez zaiolako edo noizbait ikasitakoa ahaztu duelako, baizik eta inoiz
|
jakin
ez duelako, eta ez litzateke oso gisakoa izango, kontatzearen teknikaren ikuspegitik esan nahi dugu, gure protagonistaren oroipenen haria nola hala jasotzen eta berreraikitzen ari garenean, haren gogorapen saretik kanpo geratutakoak asmatzen hastea. Hortaz, amak kontatu zizkion apurrak azalduko ditugu hemen, hala nola, gasen kontrako ahoko bat erosi ziotela gurasoek (beste bana berentzat ere) alemanek bota zitzaketen gasezko bonben beldurrez, eta, mozorro hura beti aldean eramateko eta inoiz ez galtzeko agindu bazioten ere, berari galdu egin zitzaiola halako batean, hain zuzen ere pixa egitera gelditu behar izan zuenetako batean; ez dakigu irakurlea oroitzen den baina gure kontaketa kate honen aurreko kate maila edo begia horixe izan da, hots, nola hegazkineko emakumeak larrialdi bat izan duen, komunera joan den, eta han, bere egitekoa egiten ari zela, bere amarekin oroitu den, ihesaldi zoro eta arriskutsu haietan nola moldatzen ote zen halako zeregin apal baina hala ere baztertu ezinezkoak burutzeko, eta horixe gogoratu du orain, nola kontatu zion behin, osterantzean ezer gutxi kontatzen zion baina, gasen kontrako mozorroa galdu zuenekoa:
|
|
2017
|
|
|
Philippe ezkontzeko adinean zela! Berak
|
jakin
ez balu bezala... eta ni ere, ez ote nintzen kasu berdintsuan?! Bakoitzak bere zauriari pentsatzen baitu...
|
|
2018
|
|
|
Aiorak gogorarazi zion horretantxe zetzala sistema, gustatu zein ez, jendeak ondorioak atera eta kasua epaitzeko bil zitezkeen datu guztiak behar zituela. Aita eta izekoren arteko kontuek mutu utzi zituzten luzaroan, azkenean Naomi berriz lehertu arte, ea kasua argitzeko nori interesatzen zitzaion eurek ere inoiz
|
jakin
ez zuten kontua. Xabierrek ahopeka esan zuen gustatuko zitzaiokeela lehenago jakin izana eta Aiorak ere alde ona ikusi nahi izan zion:
|
|
|
–Jesus, motel, ez dizugu eskatzen ekintza kriminal bat aitortzeko ere. Umetan edo nerabezaroan ezkutatu zenigun zerbait baizik, sekula
|
jakin
ez genuena. Ezin zaizu hainbeste kostatu.
|
|
|
Erresidentzia hartantxe izan zuen amak nire aitaren heriotzaren berri. Telegrama jaso aurretik jakin zuen, bezperatik, berak beste inork ikusten eta ulertzen
|
jakin
ez zuen zeinu baten bidez, txori baten bidez, zeinek oihu egin baitzuen gauaren erdian eroturik, galdurik, nire aitaren jauregiaren iparraldeko bulegoan. Hantxe aurkitu zen, nire ama, senarra hil eta egun batzuetara, gauaren erdian orduan ere, bere aitaren, aitaren beraren irudiarekin aurrez aurre.
|
|
|
Bi igande lehenago zerbitzuburuak ordu batzuk jai eman zizkigun arratsaldean eta, Zestoako plazara joan ginelarik, Monsieur Perrinek dantzara atera ninduen. Nik ozta ozta nekien baltseoaren pausoak ematen, baina ezer
|
jakin
ez banu ere primeran egingo nuen, berak eramaten baininduen airean dotoretasun izugarriarekin. Musika amaitu eta elkarri begira geratu ginelarik, plaza biltzen zuten eraikinek, eliza eta udaletxea barne, bueltaka jarraitzen zutela ohartu nintzen, eta gizonari lepotik heldu behar izan nion lurrera eroriko ez banintzen.
|
|
2019
|
|
|
Berak nahi baino gutxiago maite badu gizonak, porrot egiten badu gizona beretu, zoriontsu egin eta asebetetzeko ahaleginean, nartzisismo guztia bere buruaren erdeinu, umiliazio, gorroto bihurtzen zaio, eta horrek bere burua zigortzera bultzatzen du. Krisialdi gutxi asko luze batean, eta batzuetan bizi guztian, biktima izango da berak hala nahita, eta bere niaren kontra grinatuko da, maitalea gogobetetzen
|
jakin
ez duela eta. Orduan, jarrera zehatz mehatz masokista hartuko du.
|
|
|
Nahiago izan du bere gurtzan aterpetu. Ernaltzen
|
jakin
ez duen mundu horri lotu ordez, mundu horretan bere buruari begiraturik kontentatu da, eta bere begiek bakarrik ikusten zuten ispilukeria horren interesaren arabera moldatu du bere bizitza. –Printzeak eroso sentitzen dira zernahi egoeratan, baita porrotean ere?, idatzi du; porrotean laketzen denez, errege izan uste du.
|
|
|
Lan berriaren nondik norakoaz jabetzeko baizik ez bada, Raimundo Silvak, bulegoan, Costak utzi dion jatorrizko testua begiratzen du, ea ez zaidan Portugaleko Historia oso bat ateratzen, han Bai eta Ez jartzeko beste hainbat tentazio agertuko lirateke, edo are limurtzaile eta espekulatiboagoa litzatekeen beste tentazio bat, harririk harriaren gainean eta gertaerarik gertaeraren gainean utziko ez lukeen Agian infinitu batena. ...tzuk zein besteak, denak egiten baitira zalantza etengabe baten gainean, gauzak mesfidati baieztaturik, batez ere ezer ez dela egia jakitearen urduritasunarekin, eta egia delako plantak eginik, hainbat denboran zehar gutxienez, aldaketa zalantzagabe eta begi bistakoari aurre egin ezin zaion arte, orduan igaro zen denborara joan ohi da, denbora hori delarik bakarrik, benetan, denbora, eta ezagutzen
|
jakin
ez genuen unea berreraikitzen saiatzen gara, beste une bat berreraikitzen ari ginen bitartean igaro zen unea, hain zuzen, eta horrela hurrenez hurren, unerik une, nobela guztia horixe besterik ez da, etsipena, igarotakoa betiko galdu den zerbait izan ez dadin egiten den saiakera zapuztua. Oraindik erabat jakin izan ez dena da nobela ote den gizonari ahaztea galarazten diona, edo eta ezin ahaztua ote den gizona nobelak idaztera bultzatzen duena.
|
|
|
Maria andrea gehien narritatzen duena da hau bezalako aldaketa itzelak gertatzen ari direla eta bera ez dela ezertaz jabetu, pertsona eskarmentu handikoa izan ez balitz, den bezala, edozein egunetan, ustekabean, beste emakume batekin egingo zukeen topo muturrez mutur etxe hartan, eta ziokeen egin nahi zion galdera egin, Nor zara zu, nork deitu dizu hona, gizonak ezgai eta sentiberatasunik gabeak dira, zer kostako zitzaion Raimundo Silvari aitormenezko irribera bat, min egingo bazion ere, leungarria zatekeen jelosia mingots haren erdian, horixe baita Maria andreak pairatzen duen gaitza, nahiz eta berak ez dakien. Beste hainbat kontsiderazio praktikok eta prosaikok betetzen diote pentsamendua, eta horien artean nagusia da bere enplegua kolokan egon daitekeela, batez ere emakume hori, behin behineko moldaketa ez bada, bederen, bere lanean muturrak sartzen hasten bada, Garbi ezazu hori hobeki, ate bateko molduran zegoen hautsaz zikinduriko hatz bat erakutsiz, gaur den egunera arte ezein neskamek erantzuten
|
jakin
ez duen keinu gorrotagarri hori, zalantzarik gabe historiara sartuko litzatekeen esaldi batekin, Sar ezazu, bada, hatz hori ipurtzuloan eta ikusiko duzu, zikinago aterako duzu. Errukarria, mundu honetara obeditzera etorri den oro, pentsatzen du Maria andreak, eta garbi zegoena berriz garbitzen du, zergatik jakin gabe bihotzeko malkoak begietara igotzen zaizkion bitartean, halabeharrak nahi izan zuen hau gertatzea bainugelako mirailaren aurrean, bere bilo ederrak ikusteak ere ez du Maria andrea kontsolatzen, une honetan.
|
|
|
Jaimeri sukaldariak ez dio penarik ematen, alderantziz, pozten da tenienteak egia
|
jakin
ez duelako. Zalantzarik gabe horrexek salbatu du Sebastian.
|
|
2020
|
|
|
Austeritate eta pribatizazio estrategia ekonomiko gero eta okerrago batek alternatiba aurrerakoiak onartzeari uko egiten dion bitartean —keynestarrak baino ez direnak ere—, agertokia zabalik utziko dio eskuin muturraren suspertze populista bati. Eskuin muturrak orain arte krisia aprobetxatzen
|
jakin
ez badu ere, ez da batere ziurra horrek irautea behin austeritate olatu berria iristen denean. Indar aurrerakoiek galdutako kapital politikoa berreskuratu eta alternatiba baten aldeko borroka defendatu ezean, kapitalismoaren estilo autoritarioago baten hazkunde isila gertatzeko arriskua dago —eskuin muturrak gidatutako EBko exodoa ez bada—, zaintza ahalmen handiagoekin," Europa Gotorleku" indartsuago batekin eta lan eskubide murriztuekin.
|
|
|
" Gu" hori, gaur eta hemen soilik baino, iraganeko eta etorkizuneko euskal belaunaldiekin lotzen gaituen" gu nazionala" da. Narrazio komun bat egiteko balio sistema indartsua dugu, beraz, oraindik bere potentzialitate osoa askatzen
|
jakin
ez duguna, eta bertako zein kanpoko joeren eraginez arriskuan dena. Bai, badugu gurean kontrako joerarik, historikoki gure herrian bai baitira banderizoak, Oinatz eta Gamboa, Agaramontarrak eta Beaumondarrak...
|
|
2021
|
|
|
" Bihar San Antonio eguna, egizu otoi gauzak Jaungoikoaren loriari hoberen komeni zaion eran joan daitezen", eta" (por la) salvación de las almas de nuestros hermanos –" hermanos" hori zelan eman
|
jakin
ez dudalako ez dut euskaratu azken hau– los vascos. Agur Nikoko.
|
|
|
Hartara, kuadrillarekin moztea erraza izan zen, bitan baino ez ziren saiatu ateratzen jarraitzeko deitzen; Endikaren adiskidantza eskaerei ezezkoa ematea, ordea, gehiago kostatu zitzaidan, oraindik ere, Ezker Abertzalearen ideiez mintzatzen zitzaidanez, halako ilusio antzeko bat sortzen baitzidan. Baina, azkenean, errotik moztu nuen, nahiz eta
|
jakin
ez zuela ulertuko. Bakean utzi ninduen.
|
|
|
Aurrez aurre gelditu ziren, bata besteari begira. Andreak begiak ñarrotu zituen eta ahoa muturtu berak irakurtzen
|
jakin
ez zuen imintzioan. Zer esan ez zekienez, luzatu egin zen isiltasuna.
|
|
|
Hormaren kontra nekez igar zitekeena gorputz xehatua zen, lehenago ikusitako guardia zibilarena. Mehatxagarri iruditu zitzaion, ordura arte antzeman gabeko sua zerion begietatik, Itziarrek zer sentimendu zen izendatzen
|
jakin
ez zuen zerbait, beldurgarria, edonola ere. Halako zurrumurru gatzitu bat nabaritu zuen airean, eta itzala hormaren arrakaletan bat eginik desagertu egin zen mahai bat seinalatu ondoren.
|
|
|
erabiltzen
|
jakin
ez zenuten denbora;
|
|
2022
|
|
|
Julia aurka egitekotan egon da, esatekotan Begoñaren zorigaitzaren errudunak mojak izan zirela, haurra lapurtu zioten mojak eta behar bezala jokatzen
|
jakin
ez zuten guraso ahalketu haiek.
|
|
2023
|
|
|
lagunak, mutilak, kontzertuak eta kantaldiak. Estik ez dio esan ahizpari, ez du-eta gura are gehiago goibeltzea, erruak hartu diola barrena amarekin gozoagoa izaten
|
jakin
ez zuelako eta amaren falta benetakoa izan denean ohartu delako zenbat behar duen. Halabeharrez, amaren premia handitu zaie etxeko txikiei ere.
|
|
|
–banekien niregana itzultzekotan ez zuela apalik egingo. Korapiloak askatzen ez zekienez, ez baleude bezala jokatzen zuen; eta nik aitarekin tratatzen sekula
|
jakin
ez dudanez, hari beretik josi nuen.
|
|
|
Enara urte amaieran itzultzekoa zen. Berlinen tesia amaitzen ari zen; gurasoek azaltzen sekula
|
jakin
ez duten tesi bat. Ez da hain zaila, esaten zien berak, bihotz taupadak neurtzen ditut ikerketa klinikoak egiteko.
|
|
|
Eta hortik aurrera,
|
jakin
ez ditugunak, beharbada esan ezin direnak. Errekan gora egin baitzuen Ameztoik, izokinak bezala.
|