|
2009
|
|
|
Ez berehala, baina bietan baietz agindu zigun, baina bera ez sartzeko digitalizazio kontu eta holakoetan, bestela ere gaindituta zebilela eta. Izan ere, Antoniok bazekien ez zegoela ondo (egunez erdi lotan eta gauez erdi esna, berak esan ohi zuen bezala), eta presa zeukan bere lanak argitaratzeko, behar bada bere azkena geroz eta hurbilago
|
ikusten
zuelako.
|
|
|
Ikusi, herriaren ahotan
|
ikusten
ditu berak jatortasuna eta indarra. Azalean dabilenak, ordea, uko egingo dio horri maila jasoaren sor marka.
|
|
|
Orduan ez nintzan iñola ere oartu. Baiña gaur burua atzera jiratu eta
|
ikusten
dedanez, 1954 ko Errege bigarrenaren edo irugarrenaren illuntzean Xabierko gazteluaren oiñetan entzun zan oiu orrek eman zion asiera nere bertso zaar biltzeari.
|
|
|
Mutikoak ekarritako bertso-paperak hogei ta bost bat izango ziran. Aiek ziran bai nik Tolosako Zerkausian saltzen
|
ikusten
nituanak. Besterik gabe, erderaz regla de tres esaten dana egin nuan:
|
|
|
Edozein lekutako euskaldunok konturatu ginateke zer garrantzitsua den Euskal Autonomia Erkidegoko hiriburuaren toponimiaren ikerketaren uzta aberatsaren argitalpena prestatzea, hiritarren gozamenerako eta administrazio desberdinen erabilerako. Gozamenerako, diot, zeren eta ikerketaren emaitzetatik argi eta garbi
|
ikusten
baita gure hiriburuaren toponomastikaren gehiengo nabarmena euskarazkoa edo euskal jatorrizkoa dela, horrek duen balio kulturala eransten duelarik.
|
|
|
Eta, gainera, nola irakurri behar da hori? Hori ez da gure inguruko hizkuntzetan
|
ikusten
den idazkera. Konplexua da, eta zeinu batzuk ezin dira gure ohiko hitzak bezala idatzi ordenagailuan.
|
|
|
Konplexua da, eta zeinu batzuk ezin dira gure ohiko hitzak bezala idatzi ordenagailuan. Zeinu diaktritiko bereziak erabiltzen dira; horregatik, ISO erakundeak eta Errusiak berak proposatu duten sistemak ez du arrakastarik izan ohiko erabileran, eta idazkera hori ez da
|
ikusten
ez gaztelaniaz, ez frantsesez, ez ingelesez... ohiko testuetan (komunikabideetan, eskola liburuetan, literatura lanetan...).
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi
|
ikusten
da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago ikusten bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
|
Mikhaïl Gorbatxov;... Hizkuntza bakoitzak bere sistema, bere transkripzio praktikoa, erabiltzen du, hizkuntza bakoitzaren grafiara eta ahoskerara moldatua.Nazioarteko sistema onarturik ezean, bide hori hobetsi du Euskaltzaindiak euskararako, hau da, euskararako transkripzio praktiko bat erabiltzea. Erabaki hori hartzeko orduan, xehe aztertu du azken urteotako erabilera, eta argi ikusten da euskal entziklopedietan, euskarazko komunikabideetan eta euskarazko eskola liburuetan eta literaturan euskararako transkripzio praktikoaren bidea guztiz hedaturik dagoela, transkripzio praktikoa gauzatzeko orduan kasu gutxi batzuetan aldaera bat baino gehiago
|
ikusten
bada ere. Horregatik, jatorrizko hizkuntza aurrean izanik, gure inguruko hizkuntzen transkripzio praktikoak azterturik, eta nazioarteko sistema ere kontuan izanik, euskararako transkripzio sistema praktiko bat arautu du Euskaltzaindiak, eta 156 araua plazaratu(
|
|
2010
|
|
|
Elkarteak, lurralde elkargoak eta hautetsi asko ez dira ados gobernuaren azterketarekin. Beharrezkotzat
|
ikusten
dute:
|
|
|
Mugarik gabeko telebista kanpaina Herrialde Valentziarrean sortu zen, eta bere xede nagusienetako bat, Euskal Telebista Nafarroan
|
ikusten
jarraitu ahal izateko, eskubide hori legez bermatzea da. Horretarako, urtarrilean, herritarren sinadurak biltzeari ekin zitzaion.
|
|
|
Hiztegi Batuko erabakiak hartzeko, Euskaltzaindiak erabiltzen dituen irizpideak, laneko prozedurak eta tresnak erakustea. Andres Urrutia euskaltzainburuaren hitzetan, Euskaltzaindiak hiztegigintzaren arloan daraman prozedura aldatu egin du, eta beharrezkoa
|
ikusten
dugu prozedura berri horren albiste ematea, prozedura berri hori zabaltzea jendearen artean, eta batez ere, euskalgintzaren aldetik, egunero lanean hizkuntzarekin dabilen jendearen artean, hain zuzen ere.
|
|
|
Jakina denez, Mugarik gabeko telebista kanpaina Herrialde Valentziarrean sortu zen, eta bere xede nagusia da hizkuntza bera duten erkidegoetan irrati telebista emisioak jaso ahal izateko eskubidea legez bermatzea eta, horren ondorioz, Nafarroan Euskal Telebista
|
ikusten
jarraitzea. Horretarako, Madrilgo Hauteskunde Junta Zentralean herri ekimen legegilea proposatuko da.
|
|
|
Egiteko modu bat ere bada, jendea inplikatzeko era bat, eta hori hemen egiten da. Beraz, nire ustez, erakunde honen indarra hor ere
|
ikusten
da.
|
|
|
Euskaraz hitz egiteko gai direnen artean, zergatik darabilte batzuk eta zergatik ez beste batzuk? Nola
|
ikusten
duzue euskararen presentzia sare sozialetan?
|
|
2011
|
|
|
Atxagak azaldu bezala, Erlea aldizkariak baditu hiru ardatz nagusi: batetik, idazle ezagunen lanak argitaratzea; bestetik, hain ezagunak ez diren, edo ia anonimatuan diren sortzaileenak ezagutaraztea; eta hirugarrenik, alde grafikoa, hots,, azalean
|
ikusten
dena esan du, artistak eta pintoreak aldarrikatzea, alegia?. Horiei eutsi die bosgarren zenbakiak.
|
|
2013
|
|
|
Gehigarriaren zenbaki guztiak PDF formatuko dokumentuetan daude ordenatuta, eta urtez urte eta zenbakiz zenbaki kontsulta daitezke. Hala, paperezko gehigarriak zuen itxura berarekin
|
ikusten
dira.
|
|
|
Lan isila, konfiantzazkoa, Akademiaren zordunei goiz edo berant, askotan, ezinbestean, berant, ordainkizunak prestatzen; geuri, dieta, bidaia gastu, esleipenak eta abar ordaintzen; bankuetako joan jinak, salmenten fakturazioak, kontularitzako ezarpenak egiten; Diruzaintzako artxibategia antolatzen eta abar. Gehiegi
|
ikusten
ez den, baina eragina duen lana burutzen.Resu langile noblea dela esan didate, esanekoa; langileen artean, haserrea baino, umorea gehiago erabiltzen dakiena. Lankidetza bazkarietan, irrintzi eta guzti, giroa alaitzen dakiena.
|
|
2014
|
|
|
Hilez hil
|
ikusten
denez, horiek dira, hain zuzen ere, Euskaltzaindiaren webgunean gehien bisitatutako edukiak. Hauek dira 2013ko datuak:
|
|
|
Hartara, gogoeta aldi horren barruan, bilera egin dute otsailaren lauan Zuzendaritzaren ordezkariek eta Gramatika batzordearen ordezkariek, eta bertan adostu dira zenbait puntu. Horren ondorioz, Zuzendaritzak, otsailaren 12an eta 26an eginiko bilkuretan, puntuok begi onez
|
ikusten
dituela erabaki du, eta gaur ekartzen dira Osoko bilkurara, honek, hala erabakitzen badu, berretsi ditzan:
|
|
2015
|
|
|
Manu Ruiz Urrestarazuk esan bezala,? 1960ko hamarkada, batez ere hamarkada horren bigarren erdia, garrantzi handikoa izan zen Peliren bizitzan. Euskara plazara jalgitzen ari da orduan eta harentzako etorkizun hobea
|
ikusten
dugu euskaltzale gehienok. Araban ere etorkizunak euskaldunago dirudi?.
|
|
|
Hor geratzen dira aldizkaria bera, era askotako liburuxkak? Hor geratzen da batez ere, agerian
|
ikusten
ez dena: orduko haurrengan, gaur egun gizon eta emakume gazteak direnengan, oparo erein zuen herrigintzako eta euskalgintzako hazia?.
|
|
|
Idazlearen hitzetan,, hamar aleak ditugunean, 1.300 orrialde inguru izango ditugu; horiek lagin bat izango dira, urrezko lagin bat, XXI. mendearen hasieran euskal literatura zertan den erakutsiko duena. Hamar ale horiek, denak batera
|
ikusten
ditut nik, liburu bat balira bezala, eta etorkizunean irakurriko dutenak harro sentituko dira?.
|
|
|
Alde batetik, abertzaletasunaren kontzeptu politikoaren alde egin zutenentzat, euskara ezinbestekoa zen, hizkuntzak egiten gaituelako euskaldun. Beste batzuek, ideologia politikoak eraginda edo hizkuntzaren ikuspegi bestelakoa zeukatelako, ez zuten
|
ikusten
euskara beste hizkuntzen parean jartzeko modukoa zenik?.. Sabino Aranaren lanera etorrita, helburu politikoa linguistikoari gailentzen zaiola esan daiteke. Haren esaldia Euskotarren Aberria Euzkadi da zuztar guztiak eragin zituen XX. mendearen hasierako gizartean.
|
|
|
Esan bezala, aldizkaria Zeruko Argiak argitara eman zuen eta haurrentzako komiki aldizkaria izan zen. Omenaldian, ekimenaren antolatzaileek azpimarratu zutenez, garai horretan, euskara hezkuntza sisteman baztertuta zegoen eta komunikabideetan ia ez zen
|
ikusten
. Beraz, traba asko gainditu behar izan ziren, komiki hark argia ikus zezan.
|
|
|
Antton Luku antzerkigile eta antzezleak adierazi zuenez,, antzerki lanek leku berezia dute literaturan. Irakurri ez ezik, erraten dira ere, eta argia
|
ikusten
dutelarik publikatzen dituzten gorputzek beste lengoaia baitarabilte denbora berean, ez daitezke erraz epai taulagaina ahanzten bazaie.Lukuren hitzetan, Antzerki aretoan tenorez jinik ere ez dira behatzaile oro batean sartzen obran eta berankor horien biltzeko egilearen artea da hemen eta han saihets eta gibel ate batzuk irekirik uztea, sentsibilitate horiek guztiek publikoa deitzen duguna osa de...
|
|
2016
|
|
|
hau da, euskal mundua, euskaraz aditzera ematen den mundu hori, euskara darabilen mundua, oso zabala dela, hedadura handikoa dela, unibertso oso bat dela erakustea. Euskaldun askok ez du hori
|
ikusten
, ikusten dute zerbait txiki edo urria, ikusten dute panpinatxo bat euskal kulturan, baina nik bidali nahi diet mezu bat: barkatu, baina panpina zure buruan dago, urritasuna zure buruan dago, txikitasuna zure buruan dago, eta ondotxo dakigu ezin dela atera ur handirik txongil estutik.
|
|
|
hau da, euskal mundua, euskaraz aditzera ematen den mundu hori, euskara darabilen mundua, oso zabala dela, hedadura handikoa dela, unibertso oso bat dela erakustea. Euskaldun askok ez du hori ikusten,
|
ikusten
dute zerbait txiki edo urria, ikusten dute panpinatxo bat euskal kulturan, baina nik bidali nahi diet mezu bat: barkatu, baina panpina zure buruan dago, urritasuna zure buruan dago, txikitasuna zure buruan dago, eta ondotxo dakigu ezin dela atera ur handirik txongil estutik.
|
|
|
hau da, euskal mundua, euskaraz aditzera ematen den mundu hori, euskara darabilen mundua, oso zabala dela, hedadura handikoa dela, unibertso oso bat dela erakustea. Euskaldun askok ez du hori ikusten, ikusten dute zerbait txiki edo urria,
|
ikusten
dute panpinatxo bat euskal kulturan, baina nik bidali nahi diet mezu bat: barkatu, baina panpina zure buruan dago, urritasuna zure buruan dago, txikitasuna zure buruan dago, eta ondotxo dakigu ezin dela atera ur handirik txongil estutik.
|
|
|
Euskaltzaindiak aurrerabidea ematen badit, egingo dugu hamaikagarren hori. Eta lanari eusteko modua
|
ikusten
badugu, ideia onak baditugu, jarraituko dugu aurrera.
|
|
|
Euskaltzaindiak hasieratik parte hartu du egitasmo honetan, eta 2017an ere izango du bere Kilometroa. Euskaltzaindiak begi onez
|
ikusten
ditu euskararen alde egiten diren ekimen guztiak, esan du Xabier Kintanak, AEK ko ordezkariekin batzartu ostean. Euskalgintzaren egoeraz jardun dute, ordu betez, ondorio berdinera heldu direla batzuk zein bestetzuk:
|
|
2017
|
|
|
Estandarrak porrot egin duela, ez duela balio egunerokotasunerako, intimitaterako eta abar... Batua berriz asmatu beharra
|
ikusten
du Akademiak. Batuaren eta euskalkien afera ezaguna da eta azken mende erdian presente dago euskararen bizimoduan.
|
|
|
Hasieratik batuak bazituen bere mugak, idatzirako zen eta euskaldunen arteko komunikagarritasuna errazteko bidea. Berrogeita hamar urte geroago, euskara batu hori nonahi ageri da eta euskalkien hiztunok ere, gehiago zein gutxiago, ezagutzen dugu edo
|
ikusten
duguBistan da berriz asmatu behar dena ez dela euskara batu hori, ezpada euskalkietatik batu horretara doan etengabeko biziberritzea. Aski da Euskaltzaindiaren Hiztegia, oraintsu argitaratu dena, eskuan hartzea, horren egiaztapena izateko.
|
|
|
Dena dagoelako mugituago, globalizatuago, aldaketak azkar suertatzen direlako, askotan kontrolatu ere ezin ditugula egin... Arrisku asko daude, baina aukera asko ere bai, eta ausardia puntu batekin jokatzeko aukera
|
ikusten
dut nik. Esperimentatzeko garai polita da.
|
|
|
Zuk esparru berriari buruz hitz egingo duzu 22ko hitzaldian.Bai, sektorearen osagarritasuna kokatzen ahaleginduko naiz, hau da, saiatuko naiz
|
ikusten
ea arlo publikoak, arlo pribatuak eta herri ekimeneko hedabideak ekosistema bat osatzen duten elkarrekin. Eta aztertu dira hor dauden problemak eta historikoki zein arazo egon diren, eta gero ikusi zer egin daitekeen.
|
|
|
Beraz, Administrazio berriarekin berba egiteko astirik ez duzue izan...Estitxu Alkortarekin egon gara eta jarrera ona
|
ikusten
dugu, badago interes bat. Besterik egiteko astirik ez dugu izan.
|
|
|
Besterik egiteko astirik ez dugu izan. Baina orain, Gobernu berri bat egotea aukera bat da guretzat; aro berri baten atarian gaude eta adostasunak bilatzeko aukerak
|
ikusten
ditugu.
|
|
|
Ageri da Jean Louis Davant zuberotarrak bere harria ekarri diola euskararen batasun horri.Bukatzeko, Jean Louisen beste aipamen bat egin nahi nuke. Horretan, abertzaletasuna eta euskaltzaletasuna nola orain
|
ikusten
dituen agertzen da: –Denbora batez pentsu nuen abertzale izatea euskaltzale izatea baino garrantzitsuago zela.
|
|
2018
|
|
|
Andres Urrutia (euskaltzainburua): Mendeurrenaren karira, Euskaltzaindiak argi
|
ikusten
du euskararen batasunerako bidean eman dituen eta ematen dituen arauen, gomendioen eta irizpenen zabalkunderako Hezkuntza prozesuek duten irismena eta pisua. Gainera, Hezkuntza eragileekin batera jokatu nahi du Euskaltzaindiak, horien guztien ekarpenak jasotzea oinarrizkoa baita, gerora euskararen aurrerabidean zeresana izango dutelako.
|
|
|
BESTELA, BETI IZANGO GARA BIGARREN MAILAKOAK. Zuk aspalditik ezagutzen duzu Euskaltzaindia. Ze momentutan
|
ikusten
duzu Akademia. Urte asko egin ditut barruan lanean, baina nire esparruan sartuta. Azken urteotan ikuspegi orokorragoa izateko aukera izan dut eta esan dezaket aldaketa ikusten dudala, onerako.
|
|
|
Ze momentutan ikusten duzu Akademia. Urte asko egin ditut barruan lanean, baina nire esparruan sartuta. Azken urteotan ikuspegi orokorragoa izateko aukera izan dut eta esan dezaket aldaketa
|
ikusten
dudala, onerako. Nik, eta euskalgintzak ere bai.
|
|
|
Informazio asko jarri du sarean gizartearen eskura, sare sozialetan bere lekua egin du, hainbat ikuskizun antolatzen ditu egoitzan, Donostiako Luis Villasante Ikergunean ere bai... hurbiltasuna sumatu dut. Eta datozen hilabeteetan, mendeurrena dela-eta, gauza berriak ikusiko ditugu.Momentu onean
|
ikusten
dut, beraz. Proiektu berri erakargarriak ditu, XXI. mendean bizi da, Akademiak beti atzetik joaten direla esaten den arren.
|
|
|
Bertan, euskararen batasuna bultzatzeko ezinbesteko
|
ikusten
dituen, ardatz estrategikoak, zehaztu ditu Andres Urrutia euskaltzainburuak.
|
|
|
Euskararen batasuna bultzatzeko ezinbesteko
|
ikusten
dituen, ardatz estrategikoak, zehaztu ditu ondoren.
|
|
|
esanez ekin zion Andres Urrutia euskaltzainburuak bere hitzaldiari. Berrogeita hamar urteotan gertatu diren aldaketen gaineko printza batzuk aipatu zituen lehenik, gaiari ikuspegi zabalagotik heltzeko zedarri batzuk besterik ez, eta euskararen batasuna bultzatzeko, Euskaltzaindiak ezinbesteko
|
ikusten
dituen ardatz estrategikoak zerrendatu zituen gero. Hasteko eta behin, lurraldetasuna arreta bereziz lantzea, euskararen lurralde bakoitzeko eragileekin elkarlanean arituz, hitzarmenak lortuz eta Euskaltzaindiaren presentzia areagotuz.
|
|
|
Euskara batuak euskararen iraupenean ekarri duen onura
|
ikusten
ez duenik bada, halere, jakina, eta okerragoa dena, onura ikusi nahi ez duenik ere bada, amorratua eta haserre dagoenik ere bai. Euskararen kontra jotzeko batuaren asmakeriaz, artifizialtasunaz erdara estandar eta artifiziala darabiltenak, lotsagabeki.
|
|
|
Azkue Biblioteka eta Artxiboarentzat izan dira euskaltzainburuaren azken berbak: . Akademiaren artxiboak Azkue zenaren gutunak eskaintzen ditu, sarearen bidez. Hortxe
|
ikusten
da haren izatea eta eitea, lekeitiar unibertsala izan zenaren eskutik?.
|
|
2019
|
|
|
edo transkribatu gabe daudela ohartarazi. Baina, orobat, atlasaren baliagarritasuna goraipatu zuen Videgainek,, bestela
|
ikusten
ez diren gauzak frogatzen, dituelako.
|
|
|
Kontsultatzeko sistema berria dago, kontsultagarri jarriko den erregistro kopurua lehen baino nabarmen handiagoa dela eta erregistro horietaz kontsulta daitekeen informazioa askoz ere aberatsagoa dela. Kontsultak abiatzeko eta fintzeko tresna ahaltsuagoak jarriko dira abian: datuetara jotzeko oinarrizko menuez gainera, bilaketa malguak egiteko aukerak (komodinak, izenen osagaiak...) eta erregistroak iragazteko sistema azkar eta anitzak inplementatu dira web berrituan. Kontsultagarri jarriko diren erregistro kopuruetan
|
ikusten
da EODAren hazte kuantitatibo nabarmenena, bai pertsona izenetan eta bai leku erregistroetan. Urte hasierako erregistro kopuruak eta aurrerantzean egongo direnak ikusita, argi ikusten da urrats handia eman duela Euskaltzaindiak informazio onomastikoaren irekitze prozesuan:
|
|
|
datuetara jotzeko oinarrizko menuez gainera, bilaketa malguak egiteko aukerak (komodinak, izenen osagaiak...) eta erregistroak iragazteko sistema azkar eta anitzak inplementatu dira web berrituan. Kontsultagarri jarriko diren erregistro kopuruetan ikusten da EODAren hazte kuantitatibo nabarmenena, bai pertsona izenetan eta bai leku erregistroetan. Urte hasierako erregistro kopuruak eta aurrerantzean egongo direnak ikusita, argi
|
ikusten
da urrats handia eman duela Euskaltzaindiak informazio onomastikoaren irekitze prozesuan:
|
|
2020
|
|
|
Bestalde, egitasmoak zaleen fidelizazioa bultzatu nahi du, eta hiru antzezlanak
|
ikusten
dituztenen artean' opariak' zozkatuko dira, astero. Zozketa azken emanaldiaren ostean egingo da, eta opariak Zazpikaleetan euskara eta euskal kultura bultzatzen duten negozioekin adostuko dira.
|
|
|
Uste du euskara idatzi eta mintzatu landuak hizkera sendoa duten hiztunak behar dituela. Horren harira, ez du sartaldean biotopo osasuntsurik
|
ikusten
: “Uribe Butroi ingurua ahul ikusten dut, Urdaibai aldean Gernika eta Bermeo ez dira lehengoak.
|
|
|
Horren harira, ez du sartaldean biotopo osasuntsurik ikusten: “Uribe Butroi ingurua ahul
|
ikusten
dut, Urdaibai aldean Gernika eta Bermeo ez dira lehengoak. Durangaldeak susperraldi handia izan dut azken hamarkadetan baina Durangoko hirigunea aspaldi erdaldundua da”.
|
|
|
Beste aukera batzuk garatzearen alde dago. Hiztunak hurbiltzeko hitanoa erabiltzea oso komenigarri
|
ikusten
du, eta tradizioan barneratzearen aldeko da, baina gaur egungo premietara egokituta, oraingo hiztunak probetxu atera dakion. Beste euskalkietara jotzea ere baliagarria izan daiteke, horrek komunikazioari bizitasuna edo txantxa izaera ematen badio.
|
|
|
Gazteen artean erabiltzen den kode txandaketa ez da arbitrarioa, ez eta zentzugabea ere. Gazteek, egoeraren arinkeria eta arduragabetasun falta dela eta, egokiago
|
ikusten
dute erregistro hori erabiltzea. Egilearen ustez kode txandaketak gazte elebidunen arteko elkartasun sentimenduak indartzen ditu.
|
|
|
Horregatik zenbait proposamen egiten ditu, batez ere, euskalkietan arakatu ostean. Kasurako, gainkatu, zikotu, sakatu zein zankatu askoz egokiagoak
|
ikusten
ditu larrua jo edo txortan egitea baino. Bestalde hortera esateko askoz egokiagoa ikusten du Ipar Euskal Herrian erabiltzen den afrusa, edo cutreren esanahia bizkaierazko ugerdok hartzea proposatzen du.
|
|
|
Kasurako, gainkatu, zikotu, sakatu zein zankatu askoz egokiagoak ikusten ditu larrua jo edo txortan egitea baino. Bestalde hortera esateko askoz egokiagoa
|
ikusten
du Ipar Euskal Herrian erabiltzen den afrusa, edo cutreren esanahia bizkaierazko ugerdok hartzea proposatzen du. Asiskoren iritziz “Gazte hizkerak loratzen utzi behar ditugu, LIBERtituz eta JOLAStuz.
|
|
|
Bi hamarkadatan bildutako esperientzia hori guztia eta enpresak daukan elebidun kopuru handia baliatu nahi dituzte etorkizunean, baina dena ez da aurrera egitea, eta atzera egiteko arriskua ere
|
ikusten
du orain Arruabarrenak: “Egoera hauetan (pandemiarena) erresistentziak sortzen dira enpresetan, negozioa lehenesten delako beti; eta gero erresistentzia horiek apurtzea zaila bihurtzen da”.
|
|
|
“EAEko% 25ek euskara erabiltzen du zerbitzu publikoen aurrean. Arlo pribatuari dagokionez ere, igoera nabarmena izan da, batez ere finantza entitateetan
|
ikusten
denez, edo merkataritzan. Erakundeen eginkizuna erraztasunak ematea da esparru hauetan guztietan euskararen erabilerak aurrera egin dezan, eta horretan jarraituko dugu”.
|
|
2021
|
|
|
Elizak ere eragin handia zuen euskalgintzan, eta argiro
|
ikusten
da hori liburuan.
|
|
|
Inguruabar horretan, Euskaltzaindiak kezkaz
|
ikusten
du Frantziako Asanblea Nazionaleko hiruretan hogei diputatuk, onartu berri den legearen irismena murrizteko asmoz, Frantziako Kontseilu Konstituzionalean aurkeztutako helegitea, “kolokan jar eta muga baitezake, besteak beste, hizkuntza gutxiagotuak biziberritzeko ezinbestekoa den murgiltze eredua, Ipar Euskal Herrian, Okzitanian, Korsikan, Bretainian eta abarretan”. Ondorioz, Euskaltzaindiak bat egiten du hizkuntza gutxiagotuen, kulturen eta aniztasunaren alde lanean ari diren guztiekin, “bereziki elkarte eta erakundeen ahaleginarekin, garrantzitsua baita elkartzea, indarrak batzea eta ahaleginak bizkortzea, hizkuntza gutxiagotuak aitzinatu, biziberritu eta normalizatu ahal izan daitezen”.
|
|
|
“Hedapen geografikoari erreparatzen badiogu, euskara udalerri gehienetara hedatu da; hiztunen kopuruak ere gora egin du,... (...) Hala ere, zailtasun handiena hedapen funtzionalean
|
ikusten
du, hots, irakaskuntzan, administrazioan eta komunikabideetan”.
|
|
|
Aldaketa sozial handiak bizi ditugu, garapen teknologikoak eta digitalizazioak eragin itzela dute, eta horri guztiari adi gaude, Europatik datozen tendentziei erreparatuz. Eta, batez ere, hauxe da
|
ikusten
dena: Ikus entzunezko sektorea zatikatuta dago; tokiko hedabide asko desagertzeko arriskuan daude; plataforma handiak nagusitzen ari dira; eta bestelako arriskuak ere badira (Fake news ak eta abar).
|
|
|
Ondoren, legelari bezala Etchegaray k eginiko lana aletu du euskaltzainburuak, hark jorratu zituen kontzeptu juridikoen nondik norakoak azalduz eta ikerketarako erabiltzen zuen metodologia ezagutaraziz. Gainera, berak euskal Zuzenbide pribatua nola
|
ikusten
zuen aztertu du, horretarako erabiltzen zuen corpusarekin batera.
|
|
2022
|
|
|
“Liburu honek corpusari buruzko gogoeta sakona dakar, hots, Euskaltzaindiak hiztegigintzan, gramatikan, onomastikan, ahoskeraren alorrean... eginiko aurrerapenak azaltzen eta finkatzen ditu. Baina corpusa eta estatusa batera eraman behar direnez, liburuan argi
|
ikusten
da, ildo beretik, gure hizkuntza administrazio publikoan, hezkuntzan edo itzulpengintzan baliatzeko tresna fina izan dela eta badela. Horixe da, izatez, Euskaltzaindiaren zeregin nagusia:
|
|
|
Alergiaren sintomak arintzeko eta, zehazki, alergiaren ondorioz gorputzak jariatzen duen histaminaren eragina eragozteko edo oztopatzeko erabiltzen den sendagaiari antihistaminiko esaten zaio (eta ez, tarteka
|
ikusten
den bezala,* antiestaminiko).
|
|
|
“Bertsozale Elkartearekin betidanik izan ditugun loturak berresten ditu akordioak”. “Euskaltzaindiak pozik hartzen du elkarrekiko lankidetzaren eraberritze hau aitortu du euskaltzainburuak, eta etorkizunerako oinarriak
|
ikusten
ditu bertan, euskara bere osotasunean lantzeko, euskararen munduko hainbat sektorerekin batera”. Azkenik, hitzarmenaren atal garrantzitsu bati erreparatu dio:
|
|
|
Eta guztiarekin ere, jakitun egon behar dugu Kiev izena, tradizioduna bada ere eta arautua badago ere, beharbada aldatu dela noizbait, eta beste grafia batzuekin (Kyiv edo Kiiv)
|
ikusten
ere ohitu dugula, lekuen izenen gaia dinamikoa baita. Eta hori hala dela frogatzeko, hor dugu munduko beste bazter batzuetan leku garrantzitsu batzuen izenetan dauden bikoiztasunak, hala nola Pekin eta Beijing, Kalkuta eta Kolkata edo Bombay eta Mumbai, izen ezagun batzuk aipatzearren.
|
|
|
Suedia hizpide hartuta, berriz, gogoratu hiriburuaren izena Stockholm dela; alegia, frantsesez eta ingelesez bezala idazten dela euskaraz, zenbaitetan* Estokolmo idatzia
|
ikusten
bada ere. Bertako herritarrak stockholmdarrak dira.
|
|
|
Hedabideetan eta sare sozialetan honelakoak
|
ikusten
dira batzuetan: «Bihar bero asko egingo du», «Aurtengo udan aire egokiturik gabe urtu egingo gara», «Eskandalua ezkutatzen saiatzeko, haizegailua jarri dute martxan».
|
|
|
Desegokitzat jotako erabilera hori ez da OEHn agertzen, XX. mendeko corpusean 1978an ageri da lehenengo aldiz eta epean hiruzpalau agerraldi ditu. Lexikoaren Behatokian
|
ikusten
da 2008 ingurutik aurrera ugaritu zela erabilera hori.
|
|
|
Hortaz,
|
ikusten
dugu bozka hitza XX. mende osoan Iparraldeko idazleek erabili dutela eta beti bozketa adieran. XXI. mendean, boto adieran nahiko ugari agertzen da, eta bitxia dena, baita Iparraldeko kazetari gazte batzuen idatzietan ere.
|
|
|
Igandean hauteskunde orokorrak egingo dituztela eta, hizpide izango da Italia egunotan. Horregatik, Italiarekin zerikusia duten kontu batzuk gogora ekarri nahi ditugu, besteak beste, araututako formekin bat ez datozen leku izenak
|
ikusten
baitira zenbaitetan.
|
|
|
‘Korrikalari baten bizkarraldean jartzen den zenbakia’ izendatzeko dortsal forma hautatu da estandarrerako, ez* dorsal. Eta tarteka
|
ikusten
den* sprint formaren ordez esprint erabiltzea gomendatua du Euskaltzaindiak. Bide beretik, esprintatu, esprintari jo eta esprintean idazkerak dira egokiak.
|
|
|
“Herri txiki askok osatzen dute Gasteiz eta bertan mendiak, ibaiak, larreak edo eta haranak daude. Toki horietako izen asko euskaratik datoz, eta horri esker
|
ikusten
dugu Udalerriaren sustraietan eta bihotzean gure hizkuntza dagoela”.
|