|
2008
|
|
|
Batak bi hizkuntzetan egingo zuen, bigarrenak galdua zuen jadanik euskara. Eta inork ezin uka Euskalerri
|
hura
ez zuenik aberri Pio Barojak. –El cantar vagabundo, n honela dio:
|
|
|
hamarkadetako literatura lanetan Mitxelenak aldeztu Ruizekilako konparantza
|
hura
ez zen dudan jarri. Areago dena, Juaristik (1987) bi neurtizlariek jainkozko amodio sakratua eta gizon emazteen arteko maitasun larruzkoa kantatu eta goretsi zituela azpimarratu ondoan, beste puntu batean ere aurkitu uste izan zuen haien arteko bateragune bat:
|
|
|
Réveilen berean zortzi urtez euskaraz idatzitako testuen kopurua handia da. Edukiari dagokionez, alderdikaria da, noski, baina irakurri beharrekoa garai garrantzitsu
|
hura
eza gutu nahi bada, zeren, Eskualduna> batetik, eta Réveil> eta Eskual Herria> bes tetik, erdikinak baitira, elkarrekin Euskal Herriaren ikuspegia osatzen dute nak.
|
|
|
«me puse a repasar con ahinco el Nouveau cours de langue anglaise de Robertson[...]. Dia tras dia [bi bat hilabetez] dedicaba casi toda la mañana a este estudio»353 Azkenean ez zen AEBra joan «aduciendo por causa el no hablar bien el inglés para poder entenderme con autoridades de ciudades norteamericanas»354 Nolanahi ere errepaso
|
hura
ez zuen alferrekotzat izan («no [puedo] considerarlo tiempo perdido») 355 Berrikaspen hari esker, besteak beste, Rollo eskoziar ikerleak Markinako euskarari buruz (ingelesez) idatzitako artikulu bat iruzkindu ahal izan zuen356 Eta urte batzuk geroagoko posta elkartrukeetan ingelesez irakurtzeko moldatzen zen357.
|
|
|
Eta ondoren, dio Zalbidek, Arana Goirik 320 jarraitzailemobilizatu bazituen, jukutria haiei erantzuteko izan zela (nahiz jokaldiamuturreregi eraman omen zuen). Ondorioz, 320en irtenaldi
|
hura
ez zuenArana Goirik hasieran, Hendaian bertan, aurreikusia eta prestatua izangobere ortografia inposatzeko, baizik AzkueBroussain bikotea eta beste batzuk kongresuaren zentzua beren aldera eraman nahian ari zirela sumatzeanotu zitzaion.
|
|
|
Eta giro horretan burgesia giroko hainbat ikaslek izena eman zuten Bilboko institutuko euskara katedra sortuberrian. Ikasgai
|
hura
ez zen derrigorrezkoa institutuko ikasketen baitan, eta ez zeukan inolako balio ofizialik irakaskuntza arautuan, baina hala ere pizten zuen.
|
|
2010
|
|
|
EEN legearen, conocimiento práctico suficiente?
|
hura
ez dut uste ingelesezko fluency tik eta gure hitz etorri tik hain urrun dabilenik. Helburua hor dago egon baina, oro har, helburu hori ez da bete.
|
|
|
Horretan ez dago dudarik: hasi berria dugun XXI. mende honetan, euskara hutsezko hiztun herriaren (nolabait esatearren, XIX. mendeko Zazpi Probintzien) behinolako konfigurazio etnoterritorial osabetezko
|
hura
ez da, arrazoibidez eta gizarte moldaera berrien jakinaren gainean ari bagara, begien bistako etorkizunean egingarri. Egia da etorkizuna ez dagoela, ehuneko ehun, aurrez erabakia.
|
|
|
Baina, Legebiltzarrean onartuta ere, legea izan behar zuen
|
hura
ez zen inoiz indarrean jarri, haren kontrako helegitea aurkeztu zuelako Espainiako Gobernuak,. Konstituzioaren aurkakoa, zela iritzita.
|
|
|
Baina tentsio
|
hura
ez zen ematen bakarrik ikastolen mugimenduko arduradunen artean. –Sozialistekin harremanetan hasi ginen, eta ikastoletan horren berri izan eta kontrako iritziak sortu ziren etxe barruan?, dio Antonio Camposek.
|
|
|
Ikastolek protagonismo sozial handia hartu zuten 1987an, Jaurlaritzarekin sinaturiko akordioa tarteko. Baina protagonismo
|
hura
ez zen denen gustuko; ez ikastolen kolektiboko sektore batzuentzat, horrelakoetara ohituta ez zeudelako?, ez alderdi politiko gehienen begietara. Izan ere, lehen aldiz, ikastolen mugimendua pasatu zen errukia merezi zuen talde bat izatetik, bere buruaren jabe eta akordioak zuzenean egiten zituen eragile autonomoa izatera.
|
|
|
Nafarroako Diputazioak 29 ikastolaren integrazioa proposatzen zuen eta, asko jota, 1990eko irailaren 30 baino lehen nahi zuen. Baina Nafarroako Gobernuaren proposamen
|
hura
ez zen serioa, Juan Luis Larrazaren esanetan. –Zirriborro hartan jarritako baldintzak ez genituen onartu, eta ezin genituen onartu, ikastola handi batzuk ere, tartean Etxarriko, Lesakako eta Leitzakoak, sare publikoan sartzea proposatzen zigutelako.
|
|
|
Abagune hartan, ikastolek Euskadiko Ezkerrarekin bilera ofizial bat egin zuten. Bilera hartan, ikastolekiko zegoen planteamendua jakinarazi zieten ikastolei beraiei, aurretik adosturiko Euskal Eskola Publikoaren Lege
|
hura
ez zela egingo adieraziz. Hezkuntzaren zerbitzu publikoaren lege bat izan zen hizpide.
|
|
|
–Faktore ekonomikoek eragina izan zuten, bai. Baina giltzarria izan zen Iruñeko eta Armentiako batzarretan definitu zen
|
hura
ez zegoela barneratuta ikastolen mugimenduan. Orain ere zorpetuta gaudelako, eta hemen gaude!?, gehitu du Mendinuetak.
|
|
|
1993ko Euskal Eskola Publikoaren Legearen ondotik, Euskal Autonomia Erkidegoan publifikatutako ikastola askok ikastolen elkarte edo federazioetako partaideak izaten jarraitzea erabaki zuten. Titulartasuna euskal administrazioaren eskuetan uztea onetsi zuten, bai; baina prozesu
|
hura
ez zen berehala bukatuko. Eta gehienek beldurra zuten:
|
|
|
Adosturiko formula
|
hura
ez zen aurrera atera, espero bezala. 2001eko martxoaren 31n, EAEko federazioek eta Partaidek Donostiako Miramonen egindako batzarrean, bildutakoek babestu zuten proposamen nagusiari Santo Tomas Lizeoak aurkeztutako osoko zuzenketa.
|
|
2012
|
|
|
Mirandek poesia eta politika bereiztearen beharraz idatzi zituen hainbat hausnarketa, izan ere, ez zituen argitaraturik ikusi ahal izan. Ondoko pasarte hau, esaterako, 1951rako prestatuta zeukan poesia antologia baterako hitzaurre gisa idatzi zuen; zoritxarrez, ordea, poesia antologia
|
hura
ez zen 1984 arte argitaratu. Interesgarria da hitzaurre horretan Mirandek herrigintzaz eta poesiagintzaz dioena irakurtzea:
|
|
2013
|
|
|
Hiriart Urrutik nabarmendu zuen delako gizon
|
hura
ez zela euskalduna, hots, erran nahi zuen euskaldunak ez zirela apaizen kontra mintzo zirenak eta giristino onak zirela. apaizak alemanen alde zirelako akusazioari beste batzuetan ere erantzun zien Eskualduna k; ondoko honetan, adibidez:
|
|
|
Pierre Etxepare anai apaizarekin batean, Eskualdun laborariaren almanaka argitaratzen zuen urtero, 1914an gerla lehertu zen arte. Almanaka
|
hura
ez zen Eskualduna astekariak argitaratzen zuena, nahiz eta hura ere zurien almanaka izan. 1914an bi almanaka zuriek, Eskualduna renak eta Etxepare anaiek argitaratzen zutenak, bat egin zuten, Eskualduna ren gidaritzapean.
|
|
|
Hortik landa, herriko auzapezaren ardura izaten zen hildako familiaren abisatzea. Huts batzuk ere gertatzen ziren, Eskualduna n irakurri artikulu batzuen arabera, soldadu baten heriotzaren berria jakin eta zenbait hilabete edo urteren buruan jakiten baitzen delako soldadu
|
hura
ez zela hila, baizik eta Alemanian preso. Eta bitartean, ustezko alarguna berriz ezkondu?
|
|
|
Batean gudua laster hasiko zela idatzi zuen. Hilabete bat geroago aipatu zuen gudu
|
hura
ez zela oraino hasia, eta oldarra alemanek egiten utzi nahi zutela. Guduaren prestaketa edo gudu aitzineko giroa ongi islatu zuen, itxaropen itsuaren eta beldur edo tentsioaren erdian.
|
|
|
Oldarra bera baino lehen, Craonne herriaren testuingurua azaldu zuen, nolakoa zen, non kokatua zen, eta zein zen Craonneko egoera militarra eta zergatik zen hain garrantzitsua herri haren hartzea. Craonne herri
|
hura
ez da gehiago existitzen. Oraingo Craonne metro batzuk beherago berreraiki zuten, lehengo Craonne gerlan suntsitu baitzen.
|
|
|
Urhats bat. Eta bat
|
hura
ez urhats ttipia; handia holetan. [?] Bizkitartean egia da:
|
|
|
Ideia hori buruan ibili gara ikerketa lan horren egiten. Eskualduna ren ale batzuk irakurriz, hastapeneko galdera zen Frantziari begira zer jarrera zuen euskarazko astekari horrek, ea euskaldun gisa erraten zuen gerla
|
hura
ez zela haiena, ala beste jarrera bat zuten. Laster ikusi zen, bai, gerla harekin bat egin zutela, osoki, eta beren burua guztiz frantses ikusten zutela.
|
|
|
Nahiz eta egunkari
|
hura
ez zen Elizaren aldizkari ofiziala, hura sortu zuen La Maison de la Bonne Presse enpresa guztiz giristinoa zen eta egunkari hark, adibidez, Aita Santuaren diskurtsoak osoki erreproduzitzen zituen, Eliza giristinoaren ildoaren bozeramaile bihurtuz. Eskualduna astekariak ere halatsuko mezua zeukan.
|
|
|
1901eko uztailaren leheneko elkarteen legea, gaur egun oraino hainbeste goraipatua, gatazkatsua izan zen. Elkarteak sortzeko askatasuna ematen zuen lege
|
hura
ez zen Elizaren gustukoa izan. Lege hark bazuen III. zenbakidun artikulu bat, erlijio elkarte eta kongregazioei buruz.
|
|
2014
|
|
|
Ezpainak loturik, nire liburua ireki eta orri pasaka abiatu zen, nitaz ahantzia iduri. Ez ninduen adoregabetu. nik ere nire erosketa be rriaren emaitza hartu nuen esku artean, baina ni,
|
hura
ez bezala, zerbait zehatzaren bila ari nintzen.
|
|
|
diogu inoiz Krutwigi ukatu ba tasuna proposatu eta bultzatzeko merezimendu handia, ez eta gure hizkuntza, baserri girotik, zientzia eta nazioarteko gaietarako proiektatzea ere. Baina era berean, egia ere bada Federikoren idazkera gogor, artifizial eta latz
|
hura
ez zela inondik ere eredu erakargarria, eta beragatik bakarrik izan balitz, ez zatekeela seku la lortuko hainbeste jendek bera onartzea ere.
|
|
2019
|
|
|
Landaburuk ahaide zuen Azkue, haren iloba batekin ezkonduta baitzegoen, eta pentsatzekoa da Azkueren iritzia garrantzitsua izango zela Landabururentzat eta Elgezabalentzat. Baina proposamen
|
hura
ez zen erabat Azkueren gustukoa. Batetik, Ipar Euskal Herriak eta Nafarroak ez zutelako, Azkueren ustez bederen, behar adinako ordezkaritzarik izango; bestetik, kontu askotan akademia egitasmo hura gertuago ikusten zuelako Sabino Arana Goiriren jarraitzaileen ikuspegietatik bere asmoetatik baino.
|
|
2021
|
|
|
ordea, zeren den naturala, hargatik da ezagutzeko gaitzagoa (Haraneder). Mintzaira ‘berea’ izatea ez da, lehen adibidean, hura ederki erabiltzera bultzatzen duen motibo subjektiboa, hala erabil ahal izatea bideratzen duen arrazoi objektiboa edo, gutxienez, oinarri logikoa duena baizik; bizioa ‘naturala’ izatea ere ez da, bigarrenean,
|
hura
ez ezagutzeko motibo subjektiboa.
|
|
|
Nor ere baitago nitan eta ni hartan, eta harek ausarki ekartzen du fruitu (Leon); Ama Birjinak, are mundu hunetan zenean ere, nori ere, eta nork ere behatzen baitzioen, hari[...] gogoeta garbi batzuk, eta garbiki bizitzeko nahikunde handi batzuk pitzten eta emaiten[...] zerautzan (Axular); Baina, nor ere ahalegintzen baita besteak Arrazoiaren arabera gidatzen,
|
hura
ez da oldarrez ari, gizatasunez eta bihozberatasunez baizik (Xarriton); Nork ere irudikatzen baitu, alabaina, maite duen emaztea zikintzen dela beste norbaitekin, pertsona hura tristatuko da (Xarriton). Azken adibide honetan, erakusle soilaren ordez, izenaz eta erakusleaz osaturiko sintagma dugu.
|
|
|
Ez da egundaino izan, ez eta izanen etsairik gabeko gizonik. Ezen etsairik ez duelako
|
hura
ez da gizona. Oilo busti bat da hura (Hiriart Urruti).
|
|
|
39.3.1i Azkenik, aipatu behar dugu nahiz ek balio bat baino gehiago izan ditzakeela; kasu bakoitzean erabiltzen dugun aditzari edo, hobeto esanda, aditzaren formari erreparatzen badiogu, konturatuko gara balio desberdin horietaz: kontzesio balioaz eta
|
hura
ez bestelakoez.
|
|
|
Lehen motakoak dira honako hauek: Laguna etorri dela esan didate; Ikusi dugu gazte hori zintzoa dena; Ez dut uste jende asko etorriko denik; Ikusiko duzue nola primeran ibiliko zareten; Domaia da
|
hura
ez baita etorriko. Jokatugabeak dira beste hauek:
|
|
|
Hori guztia kontuan izanik, honela antolatu dugu kapitulua: lehenik EGLU III liburukian lokailu deitzen genituen elementuak bilduko ditugu berriz ere hemen, han egindako sailkapena errespetatuz, material
|
hura
ez baitugu galdu nahi. Kontuan izan behar da, hori bai, hango lokailuak eta DMen sailkapenean lokailu deitzen ditugunak ez datozela beti bat.
|
|
2022
|
|
|
Artetik errateko, italiar nabigatzaile batzuek eragin handia ukan zuten Ame rikaren esploratzean: Colonen ondotik ibili zen Ameriko Vespuzio, eta ohar tu lehor berri
|
hura
ez zela, Colonek uste zuen bezala, Indiaren bizkarra, kon tinente ezezagun bateko bazterra baizik. Hortik Amerika izena.
|
|
2023
|
|
|
Ikasleen ahozko komunikazio gaitasuna eskolan lantzeko nahikoa arrazoi dago, baina errealitateak esaten digu ez dela behar den bezala lantzen, ez modu sistematiko eta planifikatuan, alegia. 2010ean gaia landu eta prestakuntza diseinatzen hasi ginenean, irakasleen artean kezka nabarmena zegoen, hau da, ikusten zuten ikasleen ahoz ko komunikazio gaitasuna lantzeko beharra, baina
|
hura
ez lantzeko arrazoiak aipatzen zituzten: prestakuntza falta, beta falta, material falta eta abar.
|