|
2008
|
|
|
Foru diputazioak indargabetu eta 1814ko diputazio probintzialak berrezarri ziren, behin behineko eskuduntzekin. Baina diputazio probintzialerako hauteskundeetan, betiko lur jabeak gertatu ziren izendatuak, eta horiek konstituzioa sinatu bazuten ere, foruak defendatzen saiatu ziren; jarrera
|
horrek
foru herrialdeen konstituzionalizazioa oztopatu zuen (Rubio Pobes, 1997: 133).
|
|
|
Hutsune legal horrek agin liberalismoak eragindako aldaketek areagotuta, inor ez zen gogoratzen zehatztaldi bakoitzeko udalkideen esku uzten zuen unean uneko zenbait erabaki, eta beste zenbait arazoren aurrean malgutasun gehiagoz jokatzeko aukera eskaintzen zien. Egoera
|
horrek
foru erregimenaren interpretazio propioak garatzea ahalbidetzen zuen neurri berean, foruen aurkako jarrerak errazten zituen, zeren erabaki gehienek oinarri legalik ez zeukatela gero eta argiago baitzegoen.
|
|
|
burutu zituztela gauza jakina da. Gainera, karlistek defendatzen zuten foruzaletasuna erregearen aginte absolutuan oinarritzen zen, eta aukera
|
horrek
foru herrialdeen askatasuna bermatzen zuen neurrian, mendekotasunaren jarraipena suposatzen zuen espainiar herriarentzat710.
|
|
2009
|
|
|
I k Ikastola pribatu batean egin zituen hezkuntza ez unibertsitarioko ikasketak guztiak; euskara nahi gabe ikasi zuen, baino hizkuntza horren erabilpena ikastolaren eremuetara mugatzen zitzaion, gizartearen gainerako esparruetan euskararen presentzia urria zelako. Urteak pasa ahala, ereduak indarra hartu zuen, eta I Nafarroako Unibertsitate Publikoan matrikulatu zenean (2001ean), eredu
|
horrek
foru lurraldearen ikasleen %25, 2 biltzen zuen. Kontuan hartu behar da, gainera, eredua ez zela eremu ez euskaldunean eskaintzen.
|
|
2010
|
|
|
Sanzek onartu du legegintzaldi hau krisi ekonomikoaren ondorio larriek markatu dutela eta
|
horrek
Foru Gobernuaren kudeatzean, aurrekontuetan eta sormenean eragina izan duela.
|
|
2015
|
|
|
Eraikin berriak 1.500 metro karratu baino gehiagoko azalera du, eta taldeak Foru Erkidegoan gaur egun garatzen duen jarduera sendotu nahi du. Egunero 10.000 menu baino gehiago egiteko ahalmen produktiboa dauka, eta
|
horrek
Foru Erkidegoko egungo zein etorkizuneko bezeroei zerbitzurik onena ematea ahalbidetzen dio. Mondragon Korporazioak dioen moduan, “bi proiektu berri horiekin, Taldeak baikor egiten dio aurre etorkizunari”.
|
|
2018
|
|
|
Ondorengotza Gerraren ondoren, Espainiako koroa lortuta, estatu unitario baten aldeko jarrera hartu zuen Borboien dinastiak, eta
|
horrek
foru herrialdeen eta monarkiaren artean zegoen oreka apurtu zuen. Oreka horren oinarria herriaren eta erregearen arteko hitzarmena edota ituna zen.
|
|
2022
|
|
|
Alderantziz, Euskal Herriaren aurkakoak izan ziren. Konstituzio
|
horrek
foruen deuseztatzea zekarren berarekin, eta baita gaztelania hizkuntza ofizial bakar gisa ezartzea ere. Beste edozein hizkuntza erabiltzeko debekua ekarri zuen administrazioan, eskolan eta abar.
|
|
2023
|
|
|
Uxue Barkos Geroa Baiko zerrendaburua eta Nafarroako presidente ohia, senatari izaiteko bere alderdiak proposatuko du. Kargua lortzea PSNrekin eta Contigo Zurekin koalizioarekin lortutako Gobernu akordioari esker,
|
horrek
foru parlamentari kargua uztea ekarriko du. Izendapena PSNren, Geroa Bairen eta Contigo Zurekin alderdiaren arteko akordioen baitan egin da.
|
|
|
Orduko Gobernuaren Presidentea, Antonio Canovas del Castillo, izan zen akordio horren gidari, eta hori lortzeko tresna juridikoa 1876ko uztailaren 21eko Legea izan zen. Lege
|
horrek
Foru Aldundiak ezabatu zituen eta probintzia diputazio bihurtu zituen, Estatuko gainerako diputazioak bezala. Nolanahi den ere, Estatuak ez zeukan Euskadin ogasunik ezta estatistikarik ere ez, eta, ondorioz, probintzien ekarpena zaila ikusten zenez, Estatuko erakundeekin akordio batera heldu ziren.
|