|
2007
|
|
|
Horrela, bada, euskal herrietako jendetxikiak galdu zuen Erdi Aroko erakundeetan zuen eskumena, baina prozesuhau orokorra izan zen Europan eta burgesiaren goratzean akuilu moduaneragin handia izan zuen. Euskal Herrian, askotan aipatu den bezala, reseñorizacion
|
hori
foru erakundeen baitan garatu zen. Jakina, ez zen erabatekoa, erresistentziak eta matxinadak etengabekoak izan ziren, eta berauetan ereherriak bere buruaz eta botereaz asko ikasi zuen.
|
|
|
PFEZa Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan 1998ko abenduan onetsitako hiru Foru Arauek jasotzen dute. Bestalde, zerga
|
hori
Foru Aldundiek eskatuko dute subjektu pasiboa EAEko egoiliarra denean. Beraz, EAEn bizi diren zergadun gehienak eremu honetan sartzen dira, baina badaude, egon ere, zalantzazko kasuak eta horien egoera argitzeko lotura puntuak daude.
|
|
|
esaten dut zantzuak ditudala, estatu laguntzak? direla, orduan Bruselari galdetu behar zitzaion hala diren ala ez, baina galdera
|
hori
Foru Aldundiek egin ez dutenez, Epaitegi Gorenak, erabakitzen du Euskal Erakundeek oker ari direla jokatzen,, estatu laguntzen, kasuan daudelako.
|
|
2008
|
|
|
Zerga
|
hori
Foru Aldundi eskudunak edo Estatuak eskatu behar du, zergaduna Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan Administrazio baten ala bestearen menpe dagoen kontuan hartuta, alegia, zergapean diren ondare osagaiak kokatutako lurraldea aintzat hartu gabe. Subjektu pasiboek zerga ordaindu behar badute betebehar errealaren ondorioz, Foru Aldundiei dagokie zergaren ordainarazpena, baldin eta zergadunaren ondasun eta eskubide guztiak euskal lurraldean badaude.
|
|
|
Euskal Herriari begira, nortasun maila ematen dion berezitasun
|
hori
foruak dira, batez ere. Foruak, dio Praderak, erabil litezke Euskal Herria Espainiatik aldentzen saiatzeko, eta hori da abertzaleen xedea (guztiz gaitzesgarria, Praderaren aburuz).
|
|
|
Pinedok dioenez, Gipuzkoako gorenek oztopo ugari jarri zituzten herriak aukeratutako pertsonaia berri hauek onartzeko. Probintziak neurri
|
hori
foruen kontrakoa zela uste zuen, baina Kontseiluak «1767ko maiatzaren 16an hartutako ebazpenaren bidez aurreko erabakia berretsi zuen?» eta Gipuzkoako urte bereko batzarrek «Gipuzkoako herri guztietan obeditu eta bete behar zela erabaki zuten». Horrek guztiak hornigaien inguruan iruzurrak gertatu zirela onartzea zekarren, «por mala administración o régimen de los concejales».
|
|
|
Lehen batailoiko soldaduak borondatez apuntatu ziren, eta Donostiako setioan parte hartzen ari ziren abuztuan; bigarren batailoiko soldaduak, ordea, behartuta erroldatu zituzten, eta Gipuzkoatik kanpo, Fuenlabrada aldera eraman zituzten. Jokabide
|
hori
foruaren aurka zihoan, eta Ordiziako Batzar Nagusietan udalerrietako ordezkarien kexak entzun ziren. Batza Nagusiek bi batailoiak bakar batean biltzea erabaki zuten, bertan parte hartzen zutenei soldata bat ezarriz.
|
|
|
Datorren urterako egindako aurrekontuen proiektuan %25 murriztu du UPNren gobernuak Euskarabidearen dirua aurtengo aurrekontuekiko. Dena den, %16 murriztu zuen aurtengo ekainean lau milioiko aurrekontu
|
hori
foru gobernuak, krisiari aurre egiteko neurri gisa. Hortaz, Euskarabideak aurten baino %9 gutxiago izanen du 2009an.
|
|
2009
|
|
|
Eta horrek elikatu egin du gatazka. Bide
|
hori
foru baskongadoen izaerari buruzko eztabaida historikoan suma dezakegu, aldeen aldarrikapenak legezkoak diren edo ez frogatzeko saioetan. Eztabaidak pribilegioaren teoriarekin segitzen du, errepresioarekin, etab. Egon da konponbiderako proposamenik, baina irrealtzat jo dituzte askotan.
|
|
2012
|
|
|
Horrela baloratzen zuen 1839ko urriaren 25eko legea eta ondorioz, Bergarako ituna. Bere ikuspegitik, lege
|
hori
foruen aurkakoa zen. Eta horretan, zuzen zuzenean liberal foruzaleen ikuspegiaren aurka ekin zion.
|
|
|
Eta horretan, zuzen zuzenean liberal foruzaleen ikuspegiaren aurka ekin zion. Tradizionalisten ikuspegitik, lege
|
hori
Foru Konstituzioaren aurkako ageri zen eta beraz beraren ondorioz gertatutako guztia kaltegarria zen. Hori frogatzeko, aipatutako legearen ondorioz egiaztatutako kontrafuero nagusiak aipatu zituen liburuan:
|
|
2013
|
|
|
langile publikoei soldataren osagarria ematea, galdu duten erosmen ahalmena berdintzeko. Abenduan hartu zen erabaki
|
hori
foru parlamentuan, baina Nafarroako Gobernuak ez du ilbeltzaren 2ra arte publikatu eta foru administrazioko langileek abenduko estra galdu dute (2015ean berreskuratuko omen dute). Horren ordez, garilekoa orain kobratu dute.
|
|
2015
|
|
|
Behin betiko epaia 2014ko irailean eman zuen Auzitegi Nagusiak. Jada ez dago pankarta
|
hori
foru jauregiko balkoian.
|
|
|
152. Nafarroan, aldiz, Konstituzio Auzitegiak onartu egin zion eskubide
|
hori
Foru Erkidegoari, Nafarroaren" eskubide historikoetan" oinarrituta.
|
|
|
" Horregatik diot izaera forudun hori asmakizun bat baino ez zela izan. Aurrezki kutxaren hasieratik ez zegoen halakorik, eta interpretazio huts
|
hori
Foru Hobekuntza baino lehen egin zen", ondorioztatzen du Patxi Zabaletak eta oso modu grafikoan laburbiltzen du izaera foruduna: " Komikietako asmakizun bat baino ez da.
|
|
2018
|
|
|
Horren lekuko, 1895ean erreserbisten inguruan egindakoa. Ez da ahaztu behar Nafarroan, estatuko beste tokietan bezala, kinten aurkako sentimendua oso zabaldurik zegoela XIX. mendean, eta Nafarroan kinten ezarpena 1841eko legearen ondorioa izan zenez, sentimendu
|
hori
foruen defentsarekin lotzen zela. Gainera, kinten sistemak txiroak bultzatzen zituen armadara, eta aberatsak diruarekin libratzen ahal ziren.
|
|
2020
|
|
|
Nafarroako Gobernuko Oronoz Mugairiko arrain haztegian bortz izokin (lau eme eta ar bat) sartu dira urtarrilaren 2an, ortzegun goizean, Izan zaitez Bidasoko izokinaren babesle boluntario programaren barnean. Programa
|
hori
Foru Gobernuak sustatu du, espeziea berreskuratzeko.
|
|
|
" Aurreko batean, lagun batek kontatu zuen bere izeba Bizkaiko zahar etxe batean dagoela eta 600 euro baino gehiago ordaintzen duela, baina haren postuak, berez, 3.000 euro balio dituela. Alde
|
hori
foru aldundiak ordaintzen du. Hau da, diputazioak kopuru handia pagatzen du, zeren horrelako kasu asko daude.
|
|
2022
|
|
|
Steilas sindikatuak" Hezkuntza Itun Sozial berri bat sortu nahi duen lehen mahaitik altxatu da asteazken honetan", eta iragarri du ez duela itun horretan" parte hartuko", uste baitu Nafarroako Gobernuak" ez duela sinesgarritasunik eta legitimitaterik itun berri bat proposatzeko, Hezkuntza Publikoaren Ituna behin eta berriz urratzen duelako, nahiz eta itun
|
hori
foru lege batean ezarri". Sindikatuak ohar baten bidez jakinarazi duenez, Nafarroako hezkuntza sistemak" ez du dokumentu berririk behar, ikasgeletako ikasleen eta irakasleen egunerokoan inolako eraginik ez duten proposamenak dituena", baizik eta" indarrean dagoen ituna bete dadila, irakasleek beren lana baldintza egokietan egin ahal izan dezaten". “Nazkatuta gaude Gi... Azkenik, PSNk" SKOLAE programa deskafeinatu du eta ez du ikastetxe pribatu gehienetan ezarri".
|
|
2023
|
|
|
TFAOek artikulu oso bat Arabako eta Gipuzkoako TFAOren 82 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 84 artikuluadaukate prozedura horiek zerrendatzeko: tributuei buruzko kontsulta idatziak, ondasun higiezinen eskuraketa edo eskualdaketen aurreko informazioa, aurretiazko balorazio akordioak eta aurretiazko tributu proposamenak (azken
|
hori
foru lurraldeetan baino ez da arautu).
|
|
|
Kutxa bakar
|
hori
Foru Diruzaintza izan ohi da. Estatuan Herri Altxorra aipatzen da.
|
|
|
Horren azalpena bilatu behar dugu Administrazioak bete behar duen interes publikoan. Adibideren bat jartzearren, tributu betebeharra xedaezina dela adierazteko, Tributu administrazioak tributu zorrak barkatzeko debekua dugu, barkamen
|
hori
foru arau bidez egiten ez bada. Nolanahi den ere, konkurtso prozedura batean Administrazioaren eta norbanakoen akordioagatik tributuaren kopurua alda daiteke, baldin eta tributu zor osoa edo horren zati bat barkatuko bada, eta zorraren kita osoa edo zati batekoa ez du foru arauak agintzen ezpada konkurtsoan dagoen zordunaren hartzekodunek hartutako akordioagatik, Ogasun publikoaren eta gainerako hartzekodunen arteko akordioagatik.
|
|
|
Ekonomia Itunak ez du ohiko egoiliarra izatea zehazten Euskadiren barruan. Egoiliarra izatearen gaineko arauketa
|
hori
foru arauetan jaso da," Itunaren barruko" egoiliar izatea, alegia. Adibidez, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergan zehazten denez, pertsona fisikoak zergaldiko egunik gehien Euskadin bizi izan baditu baina Lurralde Historiko batean baino gehiagotan, ulertuko da pertsona hori egoiliarra izango dela zergaldiko egunik gehien egon den Lurraldean (urtarrilaren 17ko 3/ 2014 Foru Arauaren 3 artikulua, Gipuzkoako Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergarena).
|