2000
|
|
Eta
|
hori
hala bada Espainiako gobernuak hainbat alorretan kudeatzen dituen lurralde guztietan, are larriagoa da arazoa euskal kulturgintzan ari garenontzat: gurean, dena da txikiago, dena ahulago; dena, oligopolioak izan ezik.
|
|
Etorkizunean bertsolaria autore bezala ere imaginatzen dut. Nik uste aski belaunaldi sendoa badatorrela
|
hori
hala izango dela ikusteko. Une honetan ikusten da ez txapelketetan puntan dabiltzanak, baizik autore perfildunak nahi dituela publikoak.
|
|
—Baina
|
hori
hala bada, nork izan dezake orain karta, osaba...? —galdetu nion, sinetsi nahirik ezen osabak arrazoin zuela bere arrazoinbide hartan.
|
|
Naturalezaren liburuarekin, aldiz, ez duk halakorik gertatzen, zeren, etengabe aldatuz doan arren, bere baitan baitirau, eta zeren, aldi oro berritzen ari delarik ere, beti bat baita eta beti berdin. Eta
|
hori
hala duk eta hala izanen duk, oinarrian lege eta arau finko eta aldaezin batzuk daudelako, naturaleza eta naturalezaren mugimenduak gidatzen eta gobernatzen dituztenak, halako suertez, non goiti beheiti doan harria goiti beheiti erortzen baita eta ez beheiti goiti igaiten... eta erortzen duk beti ere lege jakin batzuen arabera... eta horregatik guztiagatik duk, hain zuzen ere, fidagarriagoa natur... Eta putzurat jaurtikitzen den harriak ere lege jakin batzuen arabera sortuko ditik uhinak uraren gainean, zentrotik bazterrerat beti...
|
|
" Ez dut ulertzen! Ez dut sinesten!" Eta
|
hori
hala duk egiaren beldur garelako eta libertatearen beldur...
|
|
ORAINOKOAN garbi geratu da ezen kontu gaitzenetarik dela gauzen deskribatzea, zeren agor baitaitezke urak, eta agor daitezke lurrak, baina behakoa ez da nehoiz agortzen. Eta
|
hori
hala bada —eta hala da—, zeren mila orri skriba baitaitezke edozein kontuz, baita denik tipienaz ere —hari buruz ulertzen dugunaz eta hari buruz ulertzen ez dugunaz—, zer ote da amorio baten deskribatu nahi izaitea. Zenbat orri nituzke Rosa de Osoriori lotu ninduen amoriozko historia haren deskribatzeko:
|
|
—Ordea, mundu errealean euritakoak eguzkitako bihur daitezke, eta eguzkitakoak euritako... eta
|
hori
hala bada, zergatik ez du eguzkiak euri eginen, eta euriak eguzki...? —erran zion jaun Marcelek, erdi txantxetan jada, irriz bera ere.
|
|
Edo, ez al dizut liburuaren hatsarrean erran ez dagoela meza itemisaest etik hasterik, eta ez ote nezake berdinzki erran ezen ez dagoela sanctus a kyrie eleyson etarat aitzinatzerik, zeren eta nahaste borrastea bailitzateke? Eta
|
hori
hala bada, zergatik nabilkizu orduan horrela. Ote da zeren anitzetan lotuagoak egon baitaitezke bi egun diferentetan edo urte diferentetan gertatu hainbat gertaki, egun berean eta urte berean gertatuak baino, eta zeren, nola jaun Marcelez ari bainintzen, jaun Marcelekin jarraiki bainatzaizu?
|
|
Ez dakit. Baina,
|
hori
hala bada, egia da, halaber, ezen, lehen abiaduraren eta lehen apoderaren ondotik, gauza bakoitza bere neurrirat etortzen dela, eta, neurri hartan, neurri gabeko sentimendua nagusitu zitzaidala, handik gutirat, Lutheroren alde.
|
2001
|
|
gizarteari eta gizartea kudeatzen zuten klase sozialdominantei (apez, errient, notable...) oso lotua izan da, gutxienez 1968an abiatzenden, ametsaren aroraino? (nik epoka
|
hori
hala izendatzen dut samurkiro...). Betikotasunaren kontzeptua mila puskatan joan denean, Maiatz taldekideek, bakoitzak bere moldean, ildo hortarik eskaintzen duten literatura bertsolaritzarenalorrari hurbil daiteke, urgentziari, prekaritateari, erralitateari josia; ahozkotasunaren praxia iheslaria lehenik.
|
2002
|
|
Baina
|
hori
hala izanik ere, ezin da ukatu euskarak presentzia handia duela Euskal Herriaren zati handi batean. Komeni da hau gogoraraztea, zeren ez baita egia, esan dizudan gisa, gauzak ez direla aldatu.
|
|
Laster iritsiko gara kopuru osoaren erditsuraino, dagoeneko 2001eko ekainean %45ek egin baitzituen azterketak euskaraz. Baina
|
hori
hala baldin bada ere, gazte kopurua, oro har ikusirik, gutxituz doa. Gero eta unibertsitate gehiago dago, gero eta titulazio gehiago, baina gero eta ikasle gutxiago, Europara alde batera eta bestera joan nahiko dutenak gainera.
|
2003
|
|
Autoak saldu edo erosteko nahikoa izango da agian bokal gutxiago bereizita ere, edo aditzen egitura ez bada Shakespearen aberastasunera iristen ere. Edozeinek daki, gainera,
|
hori
hala izaten dela, hala dela. Hizkuntzalari horiek proposatzen dute hori guztia sistematikoki aztertzea eta ingeles errazago horri ere duintasuna ematea, azken batean, agiria edo titulua ematea.
|
|
Ezer ere ez. Moral unibertsala ez da inoiz hil, ezta hilko ere, inoiz izan ere egin ez delako, eta
|
hori
hala uste dudala, zer dela ta iragazten dut beti ikusten dudan guztia neure kontzientziaren galbahetik. Bakoitzak bereari ekin diezaiola, bere erosotasuna aurki dezan, bere ideiek bere kontzientziarekin lasai bizitzeko balio dieten heinean; eta testu hau ordenadore honetan, kondenaturik, gera dadin, inoiz argia ez ikusteko, hasitako hipokrisia honekin jarraitzea ez du merezi eta.
|
|
Baina gorri diferenteak. Eta
|
hori
hala zen eta ez zeukan bestelako sinbolismorik.
|
|
Itxuraz, zientzialariak ados daude beren esparruko ikasle guztiek jakin behar dutenari buruz. Eta
|
hori
hala da, izan ere, lanbidean aritu aurreko curriculuma diseinatzeko, testuliburuak erabil ditzaketelako, ikerketen lagin eklektikoen ordez.
|
|
(ii) Bestetik, filosofiak badu joera bat jendaurrean aurkezteko, batik bat auzi estetiko, etiko, sozial edo kulturalak ukitzen dituenean. Irekitze
|
hori
hala ‘kaleko’ jendeari —zientzia eta teknologiaren dibulgazioaren hausnarketan gertatu lez, adibidez— nola zientzi eginkizuna ere aztertzen duten beste esparruei —soziologia, historia, politologia, esaterako— zuzentzen zaie. Hemen dibulgazioa eta diziplinarteko lana jorratzen dira.
|
|
Ez dakiela parean daukan emakumeak ba ote dakien, gizonari gustatzen zaiola beti bera izatea ehiztaria. Edo
|
hori
hala dela antzeztea. Ez daki Lupek badakien horrelakorik.
|
2004
|
|
denek eraman dute aurrera bere hizkuntzaren batasuna. Eta
|
hori
hala izan da; eta aurrerakoan nabarmenkiago gertatuko da, erresuma modernoen instituzio nagusia sekulan baiño garbikiago hizkuntzaren batasuna baita.
|
|
Kasu horretan, pentsa liteke Eusko Jaurlaritzak egin dezakeen arautegian euskaraz emititu beharreko gutxieneko ordu kopuru bat ezarriko duela, eta baldintza hori derrigorrezkoa izango dela. Hau posible izango dela uste dut, nahiz eta
|
hori
hala izango dela ziurtatzeko datu ofizialik ez daukadan. Baina gerta liteke, beraz, lege aldetik euskarak derrigorrezko presentzia edukitzea Euskal Autonomia Erkidegoko telebista lokalen kontzesioetan.
|
|
Dakusagun zergatik. Leibnizen Bereizgaitzen printzipioari esker badakigu errealitatean objektuak ez direla inoiz identikoak, litezkeen ‘klonikoenak’ izanik ere, eta
|
hori
hala da ez bakarrik denbora eta espazioarekiko dituzten diferentziengatik (Aristoteles geroztik bagenekiena), baizik eta objektuak berez bereizgarri ere badirelako. Hala ez balira ezagutze oro ezinezko litzateke eta mundua ere ez litzateke mundu izango, anabasa (khaos) hutsa baizik.
|
2005
|
|
Ezagutzaren mailaren aldetik asko falta da, esaten da eskolak euskalduntzen duela, baina datuek ez dute hori erakusten. Eta
|
hori
hala den bitartean AEK k jarraitu du, Korrikak jarraitu du. Bestela, gu lehenbailehen desagertzeko prest gaude.
|
|
–Bai. Gaur jende asko primeran bizi duk, baina
|
hori
hala bada, mende eta mendeetan borrokatu izan diren langileen odol eta izerdiari esker izan duk, langileen eskubideak ez baitira zerutik erori, azukre euri gozo bat bezala, zer uste duk, bada. Eta aizak:
|
|
“Ez dut ulertzen nik, saltzen duenari buruzko bermeak eskaintzen dituen enpresa izanik, sektore honetan oso garrantzitsua dena, neurri berean eman ezin dituzten partikularrekin lehiatu behar izatea”, kexatu da. Àlex Vilak onartzen du batzuetan
|
hori
hala dela, baina ñabartu egiten du: “e renova. net en bi iragarki sistema ditugu:
|
|
Ezinezkoa iruditzen zaizula horrelako gauza bat zure oraingo bizimoduan, emakumezkoa eta gizonezkoa elkarren ondoan betiko egongo direla esateari zin egitea. Edo
|
hori
hala balitz bezala ibiltzeari nazka diozula. Ez zarela beste gizonezkoen antzekoa.
|
2006
|
|
Futbolzaleek dakite Sagnolek, demagun, zer nolako mundiala egin duen, nahiz kamisetak Zidanek saldu. Eta
|
hori
hala izango da futbola futbola den artean. Bai, gero eta biribilago nago, baina sekula baino hobeki ukitzen dut baloia, taldearen probetxurako bukatzen du (galdetu behar diet bere futbolkideei benetan hala den).
|
|
Bai,
|
hori
hala da. Ez dago historiari begiratu besterik.
|
|
Etxebizitzaren prezioen dezelerazioak merkatu horren “gainbalorazioa” zuzenduko du pixkanaka. Bestalde, Malo de Molinak Gobernuaren zerga politika baloratu zuen, eta adierazi zuen administrazio publikoen superabitak hein batean “arintzen” duela Espainiako ekonomiaren finantzaketa beharra, nahiz eta
|
hori
hala izan, “maximo historikoetan” baitago, BPGaren %6, 5 Malo de Molinak Gobernuak gastuari eusteko helburua mantentzearen alde egin zuen, eta enpresa berrikuntza eta giza kapitalaren prestakuntza bezalako neurriak sustatzearen alde, “lehiakortasunaren narriadura zuzentzeko”.
|
|
Hala eta guztiz, kontakizun bakoitzean badago beti,
|
hori
hala da, benetako erreferentziaren bat, errealitatearekin lotzen duen soka bat: itsasontziak lotzeko sokatzarra bezalaxe ziba dantzarazteko listari mehea.
|
|
Sarri ohartu nintzen euskaldunen sostengua baizik ez nuela. Eta
|
hori
hala izan bazen, gehiago zor nion Etienneren ahoberokeriari nire abileziari baino. Mixelek ezustean harrapatu zuen, Nikolasi eta Sebastiani predikuan ari zitzaiela.
|
|
Hortaz, interakzioa posible izan dadin, grinek eta usteek eduki bera behar dute. Jakina,
|
hori
hala bada, hau da, grinak intentzionalak badira, orduan Humeren zenbait argudio berrikusi genituzke.11
|
2007
|
|
Ahal bada ez erabili mezu negatiborik berarekin; ikasle txarra zara moduko esaldiak ebitatu,
|
hori
hala dela sinetsi dezake eta aurrera egiteko arazoak eduki.
|
|
Baina, egun, inoiz baino garrantzi handiagoa hartu du informazioak; hura trukatzeko hau da, komunikatzeko dauden erraztasunak direla eta. Askotan entzuten dugu informazioaren gizartean bizi garela, eta,
|
hori
hala bada, hein handi batean IKTei esker da. IKTak eta, bereziki, Internet gizartea erabat aldatzen ari dira, eta gizarte horren urre preziatua informazioa da.
|
|
Ehun puntutik 95,18 eman zizkiguten! Eta
|
hori
hala gertatu da upategian egiten dugun ardorik onenarekin (â?. Hiruâ, izenekoarekin).
|
|
Ehun puntutik 95,18 eman zizkiguten! Eta
|
hori
hala gertatu da upategian egiten dugun ardorik onenarekin (â?. Hiruâ, izenekoarekin).
|
|
«Gu gara gure herriko gazteen aldegehien egin duen eskualdeko enpresa». Horrek ez du balio; egunkarian goiburuhori ateratzea nahi baduzu, ordaindu egin duzu, hori publizitatea delako.Aldiz, informazioa bada eskaini nahi duzuna, benetan informazioa egin beharduzu, eta datuak eman behar dituzu, diozun
|
hori
hala dela neurtu ahal izateko, etakonparagarria izan dadin. Beraz, kanpo komunikazioaren esparruan ere osoegiteko garrantzitsua daukagu.
|
|
Aldeok oro behar dira aintzat hartu Humboldt-en hizkuntzako «munduaren» ikuskeran (hori hertsiki lexikoan bakarrik dagoela, esango litzateke, egitura gramatikalean izpiritua bera baita eratu dena: baina
|
hori
hala bada, lexikoaren hizkuntzen arteko mailegu erraztasuna bera froga askia da, mundu ikuskerak, golkoan itxiak barik, zein komunikagaleak elkarren artean izan ohi diren). Eta are gehiago, munduikuskera Humboldt-en ustez ez dela hizkuntzan bertan suposatu behar, horren egoneango izaeran, baizik eta hizketan, hitz egitean; beraz, hizkuntza batek garatzen duen solaskera, literatura, filosofia eta zientzietan.
|
|
Ez dago jakiterik. Akaso Josetxo ez nuen ezagutu ahal izango
|
hori
hala izanda, eta ez nizuke asmatuko esaten zer den hobea, asko maite baitut nik alkizar mozolo hori ere. Ez dakit, ez dakit.
|
2008
|
|
" Tamainak", nahi baduzue. Eta
|
hori
hala izan da hainbat hamarkadetan zehar: bankuek mailegu batzuk ematen zizkieten bezeroei eta maileguen ordaina jaso ahala, mailegu berriak emateko baliabideak (eurenak eta besteenak) berreskuratzen zituzten.
|
|
Ari gara esaten euskara elkarteek erabilera sustatu dutela, baina hori esaterakoan belarriz ari gara. Ez dago azterketarik esateko
|
hori
hala den ala ez den. Ikerketa lerroa ireki genuke ikusteko elkarteek eragina izan duten herriko euskararen garapenean.
|
|
Gutako bakoitzak nahi adina pentsio plan edo ABP eduki ditzake, eta
|
hori
hala dela jakitea ere komeni da.
|
|
Dirua oparitu egin diete ia ia,
|
hori
hala da, eta epe motzera begira jokatzen baduzu, oso erraza da halako egoeratan zorretan sartzea: etxea, autoa, bidaiak...
|
|
Badira hiru arrazoi, behintzat,
|
hori
hala izan dadin: haurrek ariketa gutxi egiten dute, aulkian gaizki esertzen dira eta, hau da deigarriena, bizkar zorro pisutsuak erabiltzen dituzte oso (sei urtetik gorako hiru ikasletik batek bere pisuaren% 35 eramaten du zorroan).
|
|
Eta Aitorrek trenean deiadarka hots egiten zion emakume hura benetan Garirekin ibiliko balitz? Eman dezagun une batez
|
hori
hala dela, eta emakume hori handinahia ez ezik eskrupulurik gabekoa ere badela, edozer egiteko prest daudenetakoa, Gari berarentzat oso osorik eduki eta bizitza guztirako erosotasuna emango liokeen ondasun baten jabe egitekotan. Horrelako bat baino gehiago dabil munduan, eta Garik, hotz hotzean begiratuta, gonetarako jite nabarmena erakutsi izan du beti, baita ezkondu ostean ere.
|
|
que, se, dedican? á, cultivar, el, euskera» azpititulatu zuen, eta aldiz abandotarrak urte bereko bere proiektuaz zioenez «Aquél sistema gráfico que al público euskeldun le parezca más conveniente, ése será el que prospere»133 Azkuerentzat talde kualifikatu batek erabaki behar zuen auzia («los que se dedican á cultivar el euskera»), Aranak, aldiz, soluzio populista bat bilatzen zuen («euskeldun» oro inplikatuz). Eta
|
hori
hala zen jada 1896an, eta baita, noski, 1901eko irailean Hendaian. Horregatik da harrigarria Zalbidek, hain argiikusi izanik premisak, ez ikustea ondorioa.
|
|
Ingurumen Deklarazioa. Proiektu batzuek azaldu behar duten zinpeko agiri bat, zeinean indarrean dagoen ingurumen legedia bete egiten dutela frogatzeko aurrekariak ematen dizkioten
|
hori
hala den erabaki behar duen administrazioari.
|
|
Ez dago inoiz jakiterik, eta ni benetan pozik egongo nintzateke
|
hori
hala izango balitz. Nork daki, agian egundoko denboraldia egingo dugu aurten, eta dena zoragarria izango da.
|
|
ETArekin zein ETArik gabe, Euskal Herriak ez du erabakitzeko eskubiderik, Konstituzio espainolak baizik. Eta
|
hori
hala izan dadin, Armada espainola da horren berme. Horra arazo nagusia.
|
|
–Nik ez dut miraririk egiten, taldea zuzenduko dut eta irabaztea nahi dut, noski. Nire esku dagoen guztia jarriko dut
|
hori
hala izateko, baina jardunaldi honetan ez badugu irabazten, lanean jarraituko dugu eta aurrerago irabaziko dugu?, adierazi zuen.
|
|
Atxilotuak polizia etxean egindako deklarazioak ez dira, berez, inor zigortzeko nahikoa froga. Atxilotuak bere burua erruduntzat jo eta egozten zaion delitua berak egin duela esan arren,
|
hori
hala dela baieztatzen duten, kanpoko froga objektiboak, beharrezkoak dira akusatua zigortzeko.
|
|
Baina, bestetik, antsietatea ere ageri daiteke. Eta
|
hori
hala izanez gero, jokalariek ez dute euren maila ematerik izango. Hori bilatu behar dugu guk.
|
|
Eguneroko lan sindikalean, enpresa edo sektore ezberdinetan, ELA eta LAB bakoitza bere bidetik doa. Ez diot inori errua bota nahi, baina
|
hori
hala bada, ez da posible planteamendu serio eta sakon bat uztartzea horren gainetik.
|
|
Hemendik aurrera ez da eragozpen berezirik egongo ikasketak eta lana aldi berean egiteko. Eredu berriak berrikuntza asko dakar;
|
hori
hala da. Baina berrikuntza horiek ez dute eragotziko aldiberekotasun hori, ikasleek hala nahi badute behintzat.
|
|
Hortaz, ikasketa eredu berriak —graduko eta graduondoko ikasketetan oinarrituriko eredu berri honek— aurreko ereduak baino aukera gehiago eskaintzen ditu bizitza osorako prestakuntza horretarako. Eta
|
hori
hala da master ofizialek eskaintzen dituzten malgutasun eta moldagarritasun aukerengatik.
|
2009
|
|
Ni Standforden eta Massachusettsen egon naiz, ranking aren puntaren puntan. Alde handia dago, eta arrazoi asko daude
|
hori
hala izateko: Euskal Herriak ez dauka tradiziorik unibertsitate arloan.
|
|
Trenak ezagutarazi du frantsesen artean, eta egun oro jiten da jende berria. Baina
|
hori
hala izanik ere, meritu bat aitortu behar zaio. Trenari esker, adinekoak, eta elbarriak ere, mendira igan daitezke, bestela debekatua zaien lekura.
|
|
Hizkuntza osagai garrantzitsua da inondik ere talde jakin batekin identifikatzeko:
|
hori
hala izanik, hizkuntza jakin batekiko jokabidea asko alda daiteke hizkuntza horrek gizarteko esparruetan —hezkuntzan, lanean, lagunartean, familian, aisialdian... — duen eginkizunaren arabera.
|
|
Denbora behar da garuna entrenatzeko, eta garrantzitsua da
|
hori
hala dela barneratzea.
|
|
Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten,
|
hori
hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Ko... Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek, baina horrek ez du esan nahi haiek nahi duten guztia egiten utzi behar dietenikZuk baduzu seme alabarik. Hiru alaba dauzkat, eta izugarri maite ditut.Esaten duzun hori egiten duzu haiekin. Egiten dut, eta zenbaitetan nire hutsegiteak onartu behar izaten ditut, barkamena eskatu... nahi dudalako nire alabek uler dezaten zer den pertsona heldu izatea:
|
|
Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten, hori hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Komeni da, beraz, gazteak elkarrekin bilduz jar daitezela harremanetan, eta ez bide birtualetatik.Harreman fisikoak ordezkaezinak dira.Azken bi hamarkadetan gertatu diren bi fenomenok aldatu egin dituzte giza harremanak.Lehena telebista izan da.Gurasoek eta seme alabek arreta gehiago jartzen diete pantailan ageri diren irudiei, eta elkarren arteko hizketa isildu egiten da.Ondorioz, familia bihurtzen da leku berean bizi den arrotz multzo bat.Bigarren fenomenoa Internet da.Telebista baino askoz hobea da, ikuslea ez delako pasiboa.Aktiboa da.Internet bidez pertsona asko ezagutzen ditugu, baina haren etxeko ataria soilik ezagutzen dugu, ez barru barruan dagoena, eta hortxe dago arazoa.Gainera, bizitzak ez du ematen dozenaka, ehunka lagun min edukitzeko adina, eta Internetek besterik pentsaraz diezaguke.Ezinezkoa da.Lagun onak esku bakarreko hatzekin konta daitezke, edo bi eskuetakoekin, asko jota.Eta hori aurrez aurreko harremanean landu beharra dago.Gurasoek seme alaben lagunak izan behar dute. Seme alaben lagunik onenak izan behar dute gurasoek.Mugak ere jarri behar dituzte, baina ekuazio horretan dago gakoa, mugen eta adiskidetasunaren arteko ekuazioan.Beharrezkoa da gure seme alabak harritzea, eguneroko errutinatik irtetea, gure galeren eta frustrazioen berri ematea, seme alabek uler dezaten gure bizi esperientzien bidez ez beti onak, gainera, sentiberago egiten garela, gizatiarrago, eskuzabalago.Sekula ez da gaur beste garatu entretenimenduaren industria, eta sekula ez dira izan pertsonak gaur bezain tristeakEz zaizu iruditzen gurasoak adiskidetzat hartuta, seme alabek oker uler dezaketela harreman horren muina. Adiskide izan behar dela esaten dudanean, ez dut esan nahi seme alabek aurrez antzeman behar digutela zer egingo dugun, seme alabei nahi dutena egiten utzi behar zaiela, gehiegi babestu behar direla edo haurrek gurasoak manipulatu behar dituztela.Egun, haurrek manipulatu egiten dituzte gurasoak.Adiskide izateak esan nahi du gure irudi ezin hobea ematea seme alabei, gehiago besarkatzea, maitekorragoak izatea eta eskuzabalagoak; eta aldi berean, mugak jartzen jakitea, ezetz esaten ikastea... Hau da, oreka lortzea autoritatearen eta afektibitatearen artean.Ez dirudi erraza oreka hori lortzea.Ez da erraza, ez.Baina egiten ez badugu, nola prestatuko ditugu gure seme alabak bizitzak jartzen dituen erronkei aurre egiteko, krisiei, estualdiei, desilusioei... Gure seme alabak ez baditugu prestatzen beste gizaki batzuekin harremanak edukitzeko. Ez dugu egingo baldin eta arau eskuliburu oso zorrotz eta azalekoa hartzen badugu oinarri; eta nahi duten guztia egiten uzten badiegu eta eskatzen duten guztia erosten badiegu, orduan ere ez dugu egingo.Era horretan jokatuz, kontsumitzaileak soilik sortzen ditugu, kreditu txartel baten zenbakiak.Eskola porrota, jazarpena, bullying a, aspaldiko arazoak dira eta gizarte guztietan ageri direnak.Zergatik ematen diegu halako garrantzia gaur egun. Gero eta ohikoagoa da haurrak eta gazteak krudel jokatzea elkarren artean, eta sentimendurik ez erakustea besteen minarentzat.Gero eta enpatia gutxiago dago, bestearen lekuan jartze hori.Adimenaren funtziorik garrantzitsuenetakoa da, eta inon ez dute lantzen.Zer egin behar litzateke. Gurasoek eta irakasleek lagundu behar lituzkete seme alabak, ikus dezaten nola bizi den hain ongi ez dagoen jendea, langabeak, adinekoak, gaixoak... Gure haurrak ez baditugu behin eta berriz horretan entrenatzen, ehunka aldiz, ez dute garatuko gaitasun hori.Eta horren faltan, liderrak sortuko ditugu, oso txarrak, beren zilborrari baino begiratzen ez diotenak.Guztiok ezin ditugu eduki maila handiko ikasketa, lan bikainak eta aitortza handiak.Arrakastaren gizartean, nola erakutsi jendeari arrakastarik gabe bizitzen. Egungo gizartea obsesionatuta dago garaipenarekin, podiumarekin, lehenengo izatearekin.Baina gutxi batzuk soilik irits daitezke horra.Baina izan gaitezke hamargarrenak, ehungarrenak, milagarrenak, duin eta zoriontsu, eta hori irakatsi daiteke, eta irakatsi egin behar da.Tamalez, gizartearen agenda paranoikoak kontrakoa sustatzen du.Seme Gaur egun, zazpi urteko haur batek informazio gehiago dauka, erromatar enperadore batek zeukana baino. Gizarte sareak, solasguneak, eztabaidaguneak... Gazteentzat Internet da plaza publikoa, eta hor egiten dituzte harremanak.Zer jarrera hartu behar dute gurasoek. Internetek aukera ematen du gazteek euren mundua zabal dezaten,
|
hori
hala da, baina, aldi berean, areagotu egiten du harremanen azalkeria, eta horrekin batera, konfiantza falta ere bai, eta bizi esperientzia sakonak trukatzeko zailtasuna ere izugarri handitzen du.Muga bat jarri behar dela iruditzen zait, eta hori gurasoek egin behar dutela, baina, ahal den neurrian, deus inposatu gabe, elkarrizketa erabiliz.Arauak ulertu egin behar dira lehenik, eta gero onartu.Ko... bere hutsegiteak onartzen dituena.Duela urte batzuk, alaba zaharrenak aurpegiratu zidan jende asko hartzen nuela kontsultan, hitzaldi asko ematen nituela, baina azkenaldian ez nuela denborarik berekin hitz egiteko.Begietara begiratu nion, besarkatu eta esan naion:
|
|
Hori da aurrera eramango duten politika baita aurrekontu proiektua ere. Halaber, Lopezen esanetan EAJk bat egiten badu, primeran baina ikusi da eskaintza
|
hori
hala den, zintzoa den edo taktizismo kontua den.Ondo iruditzen zait oposizioko alderdi batek aurrekontuen egonkortasunean parte hartu nahi izatea. Uste dut herriaz arduratu daitezkeela, oposizioan egon arren, esan du Lopezek.
|
|
dituztela: Gurasoen aukerak errespetatzeko printzipioa eta komunitate elebiduna egiten ahalegintzea.EAJrekin adostuaDekretuak EAJrekin adostutakoak izan zirela esateko egin zituen adierazpenen harira, Celaak esan du
|
hori
hala dela: Material guztia pasa diet PPri eta EAJri eta biekin hitz egin dut.
|
|
Hilketa haiek egin zituzten pertsonek edo taldeek ez zuten izan agintarierrepublikanoen oniritzia, haiek ez zekitela egin zituzten. Frankistek fusilatuzituztenen aldean oso kopuru txikia izan zen hura, eta
|
hori
hala izan zen, nahiz etaDebagoieneko eskumako 200 presotik gora izan Bilbon. «Gorri separatistek»mendekua har zezaketen Bilbon erretenitutako presoekin, baina ez zuten eginhalakorik, are gehiago lehen atxiloketetan adierazi zieten herriko frankistei, ezegiteko ezer presoei, eta eurak arduratuko zirela haien aldeko presoei ezer ezgertatzeko.
|
|
Bestalde, martxoko hauteskundeen inguruan hitz egin zuen atzo Urkulluk, Radio Euskadi irratian. Bozen ostean PSEk eta PPk bat egingo dutela uste du Urkulluk, eta ziur da
|
hori
hala izan dadin estatu estrategia bat dagoela. Urkulluren aburuz, bi alderdi horien helburua da Ajuria Eneara iristea, eta horretarako Alderdien Legeaz baliatuko dira ezker abertzalea Legebiltzarrean egon ez dadin.
|
|
Bitartean Abrairak bere argudioak aurkeztu ditu, azalduz BNG berak utzi dituela Movemento pola Baseko militanteak alde batera, eta iragarri,
|
hori
hala izanik, MpBk berak hartuko dituela bere erabakiak. MpBk lanean jarraituko du gure taldeak ahalik eta eragin handiena izan dezan Galiziako politikagintzan, eta horretarako taldea hobetzen saiatuko gara.
|
|
Hamar urteko agintaldia, ordea, ez da aski izan eginbeharrak amaitzeko. Eta,
|
hori
hala, 2007ko abenduaren 2ko erreferendumean ezetza bozkatu zutenei garaipena eskatu die Chavezek, agintaldia luzatzeko bigarren saioan.
|
|
Horrek ez du esan nahi, ordea, adoptatzeko moduan daudenik. Horretarako, haurrek abandonatuta egon behar dute, eta
|
hori
hala dela erabakitzea epaile bati dagokio. Unicef Nazio Batuen Haurren Laguntzarako Funtsa bera abandonatua egotearen kontzeptua aldatzekotan da.
|
|
Hirugarren postuan amaitu behar du horretarako, eta laugarren da orain. Azken jardunaldian aukerak izango ditu helburua erdiesteko, baina
|
hori
hala izan dadin atzo irabazi egin behar zuen Zaragozan. Baita irabazi ere (27).
|
|
Eta
|
hori
hala izango da, benetako neurri eraginkorrak hartzen hasten diren egunera arte. Alegia, heziketaren, legeen eta balioen transmisioaren bidez, askatasun eta harreman sexual afektiboak edonolakoak direla, norberaren eta bikotekidearen onespenez egiten badira bizitzaren alor guztietan bultzatzen diren arte.
|
|
Gobernuek alde batera utzi eta beren baliabide naturalen lurra, batez ere jabe egiten direla salatzen baitute, oro har, jatorrizko herriek. Eta
|
hori
hala, lurren, petrolioaren eta gasaren gaineko kontrolak piztu ohi ditu Gobernuen eta komunitateen arteko liskarrak.
|
|
ilustratu talde bat edo lobby moduko zerbait osatzen dugu?. Buronek onartu du
|
hori
hala dela, eta gaineratu du hasieran, alderdiaren gehiengoaren kontra, jardun zela.
|
|
Betiko zabortegiak baztertu eta hondakin arriskutsuen zabortegiak sortzen ari garela ezinbestean. Baldin eta hondakinen energia baliatu nahi badugu, bada horretarako modu garbiagorik, biometanizazioaren bidez. Ezker Batua Berdeak ekoak, behintzat,
|
hori
hala izan dadin ahaleginduko gara.
|
|
Izan ere, klaseen borroka dago gizarte komunistaren oinarrian. Eta
|
hori
hala, bai han etniako langileek, bai uigur etniakoek nortasun bakarra zuten Mao Zedongentzat: langileak ziren, beste bereizgarririk gabe.
|
|
ikusi ondotik, krisia dela-eta desagertuko diren erakundeei erreferentzia eginez. Jarrera
|
hori
hala Kutxako nola Vitaleko agintariei azaldu eta ulertu dutela ziurtatu zuen BBK ko agintariak.
|
|
Gutxienez bost aukera on sortu behar izaten ditu gol bat egin ahal izateko. Eta
|
hori
hala izanik, ez da erraza irabaztea. Sportingen aurka, penalti inozo batek erabaki zuen lehia.
|
|
Nafarroako lehendakariak ohartarazi du bere gobernuak konpromisoa hartu duela 2011n lanei ekiteko, eta,
|
hori
hala izanik, Espainiako Gobernua ezin dela atzean geratu. –Castejon eta Zaragoza arteko lotura ezinbestekoa da Nafarroako korridoreari eraginkortasuna emateko.
|
|
enarak, olatuak, izarrak, agurrak... Nire izaeraren adierazgarri dira, dio Igartuak, nik abstrakzio
|
hori
hala ikusi beharra daukat. Sinbolo horiek dira olerki gehienen ardatza, eta horiek erabiliz azaleratzen ditu sentimendu eta hausnarketak.
|
|
Gehiago ekoitzi beharra. Hemendik 40 urtera 3.000 milioi lagun gehiago izango dira munduan;
|
hori
hala, FAOren arabera, elikagaien ekoizpena %70 handitu da.
|
|
Baina ez da hori, identitatearena eta abertzaletasunarena alegia? euskarari atxikitzeko bide bakarra, ezta nahitaez eraginkorrena ere; eta
|
hori
hala onartu behar dute abertzaleek.
|
|
Garbi daukat, halaber, testuarekin leial izatea dela irakurlearekin ere leial izateko bermea. Baina
|
hori
hala dela jakitea gauza bakar baten berme da: ezagutzen dudala teoriak dioena.
|
|
Eta ez ere hainbeste plazer. Bai, itxi zazue begiak, altxa zazue eskuak zerurat, baino
|
hori
hala da, ez dena ukatzen ahal. Eta ez dut nere gorputzaren kontra egin nahi, ez dut nere naturaleza bortxatu beharrik, zuen estimoa irabazteko.
|
|
Neretzat izan gizona izan emaztea, izan animalia, denek beren manerian sendimentu izaunak pizten dituzte netan. Gero gehienak partitua diren prinzipioak ero usarioak, ez dakit justu, behexten dituzte horiek denak, errateko
|
hori
hala dela, ero bertzeala, ongi ero gaizki, ametitua ero ez, baino nik ez dut holako sehestasunik buruan, neretzat on egiten duen guzia ona da, eta ongi.
|
2010
|
|
Ematen du abstentzioa handitzen ari dela. Batetik, ondoriozta daiteke
|
hori
hala dela arazo handirik ez dagoelako. Baina, bestetik, pentsa daiteke axolagabekeria dela horren errudun.
|
|
Eskaera argia egin genuke datozen hauteskundeetan aukera politiko guztiek izan dezaten parte hartzeko eskubidea. Zentzu horretan, beste batzuen ardura aldarrikatzeaz aparte, eskaera garbia egin genukeela, eta presioa ere bai
|
hori
hala izan dadin.
|
|
Ulertu behar dena da haiek ere urrats gehiago eman nahi dutela. Gara egunkariko editorial batean ere
|
hori
hala agertu zen. Izan ere, orain arteko urratsek ezein alderdi politiko ez dute ase.
|
|
Publizitateak edo esku-orriak esaten badu enpresetan ikastaldiak egiteko aukera ematen dutela edo ikaslea lan poltsa batean sartuko dutela, egiaztatu egin behar da
|
hori
hala ote den, eta ikastaldia edo lan jarduera egingo den enpresarekin zer akordio duten ere argitu behar da.
|
|
Iruñeak dauzka parke eta lorategi gehien guk aztertu ditugun 18 hirietatik, eta
|
hori
hala izan dadin, aurrekontuaren zatirik handiena horretarako bideratzen duen bigarren hiria da (aurrekontu osoaren% 3,8); Madrilek baino zertxobait gehiago jartzen du(% 3,4), eta Valentziak baino gutxixeago (aurrekontuaren% 4 bideratzen du berdeguneetara).
|
|
Psikologiako adituek aski ongi dakite
|
hori
hala dela, eta hainbat aholku ematen dituzte, dieta bereziren bat egiten ari denak edo elikadura ahal bezainbat zaindu nahi duenak jakin dezan nola jokatu behar duen balio sinboliko eta emozional handia daukaten elikagaiekin, Eguberriak eta gisa horretako ospakizun garaiak heltzen direnean.
|
|
Irrifarrez gogoratzen dit adineko batek esan ziona: Bizitza bizi, bizio gutxi eta lanari eutsi.... Aztertzen ari naiz
|
hori
hala den... aitortu du.
|
|
Gogo gogoan dut, adibidez, nola erabili nuen, Domingo zirikatzeko, silogismo itxurako bat, Jainkoaren existentziari buruzkoa: . Jainkoak bere irudi eta antzera egin zuen gizona, baina
|
hori
hala bada: a) Jainkoak ez du betaurrekorik, zeren zuk ez dituzun; b) baditu betaurrekoak, zeren nik baditudan; ergo, c) Jainkoak baditu eta ez ditu betaurrekoak, baina hori nola ezinezkoa den, Jainkorik ez dago??.
|
|
krisiaz mintzatu behar badugu, berez, krisian dagoena ez dela irakurketa, baizik eta irakurle identitatea eta irakurtzeko modu jakin bat, zeina ez baitator bat irakurketaren urrezko aroarekin, garai hartan irakurtzea ariketa konplexua eta dotorea baitzen, eta ez dago dudarik intelektual batzuek, tartean Steiner, haren nostalgia salbaezina sentitzen dutela. Dena dela,
|
hori
hala izanik ere, Steinerrek hamaika argudio ematen ditu justifikatzearren zergatik gaitzesten duen gaur eguneko irakurtzeko modua; zenbaiten irakurtzeko modua, hobeki esanda.
|
|
Zuek hartu behar duzue esku". Eta probintziala eta bikarioari eskatu zien bidaltzeko ni Ameriketara, pobreekin lan egitera, eta
|
hori
hala esan zien" graziazko neurri" gisa," graziazko aukera" gisa. " Ur zikina" naiz hemen, gehitu zienez," Eliza barrukoak ez ezik kanpokoak ere kutsatzen dituena".
|
|
Horregatik, arrastoak azalduko ditut". Bat batekoaren historia 1960an hasten da," baina ezin dugu
|
hori
hala izan zenik kontrastatu". Bertso paperen hasiera, berriz, 1825ean kokatu du.
|
|
Gogo gogoan dut, adibidez, nola erabili nuen, Domingo zirikatzeko, silogismo itxurako bat, Jainkoaren existentziari buruzkoa: " Jainkoak bere irudi eta antzera egin zuen gizona, baina
|
hori
hala bada: a) Jainkoak ez du betaurrekorik, zeren zuk ez dituzun; b) baditu betaurrekoak, zeren nik baditudan; ergo, c) Jainkoak baditu eta ez ditu betaurrekoak, baina hori nola ezinezkoa den, Jainkorik ez dago...".
|
|
Hurrengo urtean, 1970ean, bisitaldi luze bat egin zuen Arrupek Espainiara eta babes handiak jaso zituen alde guztietan. Mugimendu
|
hori
hala ere ez zen desagertu artean. 1974 urtean, besteak beste, Loiolara etorri zen horietakoren bat, Aita Arrupe han zegoela, eta honen aurkako txartelak banatu zituen.
|
|
Eragin berezia izan zuten Ertzaintzari eginiko kritika eta akusazioek, batez ere urteak zeramatzatelako etengabe haren eraginkortasuna zalantzan jartzen. Baina,
|
hori
hala izanik ere, 2001eko Inbestidura Plenoan esan nuen nire iritziz bazela garaia salaketa horiek sortu zituzten zauriak sendatu eta hausturak gainditzeko.
|
|
Amuseneko Bordako alaba nola Berdabiora ezkondu zen, ta nola bularra moztu zioten". Hala bazen, hala bedi, oraingoz ez baitut dokumentuz
|
hori
hala zela erakusten duen daturik inon aurkitu, nahiz Amoseneko borda han ageri den 1854ko eliz erroldan: Yturriozcoborda...
|
|
Hala eta guztiz ere, egia da, esaterako, betiereko zigor sariaren inguruan sortutako morala gailentzen dela zenbaitetan. Baina
|
hori
hala izan dadin, etengabe gogorarazi behar zaio gizakiari betiereko zigor sarien sistemaren presentzia, mehatxu hori gizakiari etengabe gogoratu behar zaio, eta errepikapenaren poderioz (eta batez ere, umetatik mezu hori behin eta berriro jasotzen bada) mehatxu hori guregan aingura daiteke, zalantzarik gabe. Hala ere, auzia ez da hor amaitzen.
|
|
Negoziazio horrek emandako fruitu urriak balio izan du erakusteko zer norabide hartuko zuketen gauzek EBn baldin eta gehiengoak Europako Konstituzioa, erabakitzeko eskubidearekin, onartu izan balu; izan ere, eskubide
|
hori
hala aplikatzen da dagoeneko Europako Parlamentuan, zeren eta gaur egun europarlamentari gehienek —lehen hamabost estatu kideetatik datozenak— euren baldintzak inposatzen ahal dizkiete gainerako estatu kideei, izan ahulak, txikiak edo pobreak, eta jakina, baita sartu berriei ere.5
|
|
Irlandak muga hori gainditua zuen zabalkundearen aurretik. Beste hiru herrialdeak artean 15 estatu kide zaharren Nazio Errenta Gordinaren %90etik behera zebiltzan, baina zabalkundean beste 12 herrialde atxiki zirenean —pobreagoak eta, beraz, Erkidegoaren batez bestekoa baino Nazio Errenta Gordin txikiagoarekin—, aipatutako hirurek %90eko portzentajea gainditu zuten eta,
|
hori
hala, galdu egin zuten aipatutako funtsaren bitartez finantzatzeko eskubidea. Horri" efektu estatistikoa" deitu zaio.
|