|
2000
|
|
|
Zentzu horretan, hizkuntzaren erabilpen ideologiko hutsak arreta berezia merezi duelakoan gaude, Estaturik gabeko nazionalismo batzuek egiten duten erabilpenak bereziki, adibideak izateko, ez dago urrunera joan beharrik?. Neurri handi batean, hizkuntza egokia, ren arrazonamendua ontzat harturik, beren hizkuntza erabili izan dute nazio identitate, nortasun edota parte izatearen elementu gisa, baina kultur
|
hizkuntza
sortzeari uko eginez.
|
|
2001
|
|
|
Zehatzago esanda, Zuazok lau gaitz antzematen dizkio egungo euskarari: hiztunak erakartzeko ahalmenik eza;
|
hizkuntza
sortzeko sena ihartu izana; gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza lotura eten izana; eta euskara arrotz eta exotikoa garatu izana (Euskaldunon Egunkaria,).
|
|
2002
|
|
|
Ezin erran hemen euskara batua berez dela gozakaitz eta zakar, euskaraz mintzo garenon ardura baita euskara batu hori (eta euskararen gainerako hizkerak) gozo eta atsegin iturri egitea. Hala eginez gero,"
|
hizkuntza
sortzeko ahalmena" ere berreskuratuko genuke. Aski da horretarako gure herri eta hirietako hainbat euskaldun naturaltasun osoz mintzo denean gertatutakoari erreparatzea.
|
|
|
Ohitura falta, bai entzuleen aldetik, bai esatarien aldetik. Irrati
|
hizkuntza
sortu beharra zegoen. Adibidez, oso barneratuta ziren klitxeak, eta esaldiak euskarara egokitu beharra zuten; hasierako kazetariek eta esatariek gaztelaniatik itzultzen zuten, batzuetan ez oso era egokian.
|
|
2004
|
|
|
Lau gaitz larri dituela uste dut (euskarak): hiztunak erakartzeko ahalmenik eza;
|
hizkuntza
sortzeko sena ihartu izana; gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza lotura eten izana, eta euskara arrotz eta exotikoa garatu izana?. 174
|
|
2005
|
|
|
Gatazka hedatu da. Telebistan, irratian, prentsan, kalean baztertuak sentitzen dira; eta beraiek sortu eta garatu dute kultura propio bat, baztertuarena, mendengea, magrebtarra eta frantsesa elkarrekin lotutako
|
hizkuntza
sortuz. Prekarietatea eta kultura uztartuz.
|
|
|
Alde batera utzi izan den ideia, honela diot nik bederen, hizkuntz erreserbaren masa osoa ahalik eta konpletoen biltzearen eta hizkuntza guztiak pentsagarriak diren analogiaren arau guztien arabera konparatzearen ideia da. Bertan, batetik, hizkuntza ondorio bezala kontsideratuz eta atzeraka joanez, gizakiaren jokatzeko era ikertu litzateke, zeinen arabera honek
|
hizkuntza
sortu eta garatu duen; eta bestetik, hizkuntza zergati bezala kontsideratuz eta aurreraka joanez, gizakiaren berezko formazioa ondorioztatu edo zehaztu litzateke. Bi zeregin hauek, jakina, beti eta aldi berean hartu dute kontuan, bai gizakiaren natura orokorrarekiko kontsiderazio filosofikoa, bai herrien patu ezberdinekiko kontsiderazio historikoa.
|
|
2006
|
|
|
Baina oso gauza ezberdinak dira. Mineralak ez dira zerbaiterako, ez dira deusetarako sortu; hizkuntzek, ordea, funtzio bat dute, sormen ariketa baten ondorio dira, zerbaiterako egin ditugu, eta, zehazki, gizakiok gara, ikerlariak barne,
|
hizkuntza
sortu dugunak. Horregatik besterik ez bada, mineralen eta hizkuntzen azterketak jarrera ezberdinak eskatzen dituela uste dut.
|
|
2007
|
|
|
bi elementu duela osagarri, esango du Humboldt-ek: bat, giza izpiritutik dariona (naturala), berak fisiologikoa deitzen duena; bestea historikoa,
|
hizkuntza
sortu deneko baldintzetatik dagoena edo nazionala (ikusiko dugunez, hirugarren elementu bat, hizketan, indibiduala izanen da) 392
|
|
|
Erlieba dezagun hizkuntza guztien batasunaren ideia humboldtar hori (hizkuntza guztien funtsezko berdintasunarena, diferentzia ukatzen ez duen berdintasunarena, alegia!), aurre egiteko oraintxetik gaizki ulertze edo faltsifikazio interesaturen batzuei, gure artean frankotxo barreiatu baitira urteotan. Gizadia edonon bat den bezala, bat da giza hizkuntza nonahi, hots, hizkuntza guztiak bat dira, gizaki guztiengan beti bat eta bera delako hizkuntza eta pentsamendua exijitu duen premia, eta bat eta bera
|
hizkuntza
sortu duen ahalmena465 Bat da hizkuntza guztien gramatika edo forma466, eta hizkuntza bakoitza giltza bat da beste edozein hizkuntza ulertzeko467.
|
|
|
Formalki horrela, historikoki ere horrela da: etnia bakoitza bere hizkuntzan, hizkuntzarekin,
|
hizkuntza
sortzen, aldatzen, bizi izan da.
|
|
2008
|
|
|
b. Euskaldunoi
|
hizkuntza
sortzeko gaitasuna ihartu izana.
|
|
|
eta ez hain, berezkoa?, eta, inoren eremuan? jokatuta, nekez lortuko du hizkuntzarekin benetan jolastea eta gozatzea, eta, azken batean, nekez lortuko du,
|
hizkuntza
sortzea. Sarritan, gainera, euskara zuzena egitea ere ez du lortuko, zaila delako, hizkuntzalari ez denarendako,, inoren zelaiko?
|
|
|
Ez da aplikazio aurreratuegirik behar makinek
|
hizkuntza
sor dezaten. Edozein aplikaziotan ikus daitezke, makinek sortutako mezu automatikoak, tartean gramatika edo sintaxirik egon gabe.
|
|
2009
|
|
|
Eskultura kubistaren
|
hizkuntza
sortu zuen Lipchitzek, Henri Laurensekin batera. Espazioari begiratzeko filosofia izan zen harentzat kubismoa.
|
|
2010
|
|
|
Hizkuntzak, gainera, beste dimentsio bat du, zein subjektuaren alteritateagatik emana datorren, ze, egiaz,
|
hizkuntza
sortzen duen subjektuak beste subjektuak aurresuposatzen ditu[...] Hizkuntza, beraz, bada ere intersubjektibitatearen espresio152.
|
|
|
Literaturaren autonomia aipatzen zen. Eta
|
hizkuntza
sortzeko, mundua aldatzeko, inoren sabelizkera ez izateko libertate horrekin zuen zerikusia literaturaren autonomiak. Euskal literaturaren historian Alterrek emana zion beti Egori lizentzia.
|
|
|
Bilbo euskaraz hizketan kontraesana da,[.] zientzia idazlan bat, goi mailako hausnarketa filosofia, ezinezkoa da euskaraz. Euskara baserriko hizkuntza da, tradizio literariorik gabea, eta material horiekin eta hitz eratorriak osatzeko ahalmenarekin kultura
|
hizkuntza
sortzea askozaz zailagoa izango litzateke gaztelera adoptatzea egin zaiguna baino". 892
|
|
2011
|
|
|
SoLé, Jordi: Les paraules del futur, eliseu Climent, editor, Valentzia, 1995 egileak sarreran dioenez, ikerketa soziolinguistikoaren ondorioz hasi zen diskurtso soziolinguistikoaren aitzindariak aztertzen eta, horren ondoren, nazioarteko hizkuntza artifizialekiko interesa piztu zitzaion. etorkizuneko
|
hizkuntza
sortu nahi zuen mundu berriaz ohartu zenean, egileak zientzia fikzioari ekin zion, etorkizunean interesa duen generoa baita. zientzia fikzioan hizkuntzek duten papera ikertzea da iraganaren eta etorkizunaren arteko bidaia zoragarri baten azken helmuga; hau da, erabilera eta harreman idiomatikoari dagokionez, literatura genero horrek duen ikuspegia ikertzea. gainera, liburuak hamabost testu biltze... Herrialde Katalanetan heziketa soziolinguistikoa dibulgatzea eta lantzea – Jordi Solé i Camardons
|
|
2012
|
|
|
Ahozko hizkuntzaren erabileraren garrantzia hizkuntzaren ormalizazioan, Barakaldon – Enara Belloso kuntzatan ari direla ere, gazte sentiaraziko dituen
|
hizkuntza
sortu behar dute. hizkera hori kalitatezkoa izateko, ordea, euskarazko iturrietatik eta euskal kulturaren erreferenteetatik sortu litzateke.
|
|
2013
|
|
|
Eskuera. Berban eta hizkuntzan baino gehiago, berba eta
|
hizkuntza
sortzen dituen motorrean dagoen era hau. Une eta leku eta jende eta herri guztien anaia esku ahalduna.
|
|
|
Hizkuntzaren alde normalitzatzaile eta kuantitatiboa aipatzea zegoen orduan indarrean euskalgintzan, eta apur bat gidoitik kanpo zegoen hizkuntzaren sormen balioaz, gozamen balioaz eta aspektu kualitatiboez kezka agertzea. Jendeari apur bat gogorra egiten zitzaion bertsolari euskaltzale bati entzutea —probokatu gabe ez dakigu egoten eta—
|
hizkuntza
sortzeko, gozatzeko eta bizitzako funtzioak taxuz betetzeko zela, eta horretara iristen ez zenak hobe zuela hori beste hizkuntza batean egitea, edo nahiago nuela nire semea gazteleradun taxuzkoa izatea, euskaradun eta gazteleradun erdipurdikoa baino.
|
|
2015
|
|
|
Hizkuntzaren sorkuntza automatikoa HPko ataza bat da. Honen helburua
|
hizkuntza
sortzea da, gizakiok ulertzeko modukoa. Sorkuntza egiteko abiapuntuak errepresentazio abstraktuak (concept to textgeneration, data to text generation) edo testu arruntak (text to text generation) dira eta horien emaitzatestu arruntak dira.
|
|
2017
|
|
|
Adibide batzuk aipatzearren, hurrengo ataza hauek guztiak HPan ikertzen dira: hitzen analisi lexikoa, morfologikoa eta sintaktikoa, hitzen adiera desanbiguazioa, itzulpen automatikoa, diskurtsoaren analisia, hitzen analisi semantikoa, hizkuntza sorkuntza, etab. Oro har, HPa hizkuntzen eta makinen arteko interakzioarekin lotzen da, eta, ondorioz, HPko adituen helburu nagusia hizkuntza ulertzeko eta
|
hizkuntza
sortzeko gai diren sistemaadimendunak garatzea da.
|
|
2018
|
|
|
Jesuiten Salamancako ikastetxean irakasle zela Luis I.a erregearen heriotzaren kariaz idatzitako poemari" mi vascuence poetico" eta Euscara deitzean, Larramendi Mikoletak urratutako bidetik zebilen itxura guztien arabera (Bijuesca, 2013). Poema hori bera Arte beranduagokoan bildu eta euskal
|
hizkuntza
sortzeko gai zen poema ereduen(" exemplares") artean txertatu zuen, hamalaudun (soneto) eta hamardun (decima) moldeekin batera. Andoaingo jesuitak ez zuen, ordea, ziurtasun erabatekorik erakutsi euskara izeneko eredu horren alde.
|
|
2020
|
|
|
Zurrumurru bat besterik ez dirudi poetaren ni ak, eta haren printza sakabanatuak besterik ez du eskaintzen. Poetak pentsamendua eta
|
hizkuntza
sortzen dituzten mekanismoak ikusgarri bilakatu nahi balitu bezala da. «Ametsaren ertzean, zerbait, hats bat/ dardarka, pauta berberekin tematuta./ Eta solido bilakatzen da.
|
|
|
Esate baterako, Francisco Franco hil ondoko Bilbon Gabriel Aresti hil eta urte erdira, El Correo Españolekin eta Gaceta del Norterekin gosaldu eta Hierrorekin meriendatzen zuen hiri hark ez zuen euskal mundurik, eta, Etiopian, Bernardok hizkera bat sortu zuen utopia harentzat. Gero, Obabako mundua eta
|
hizkuntza
sortu zuen Bernardok Diario Vascoko baserritarrentzako orrialdea nagusi zen eretzean. Imajinazioaren sorreraren eta hedatzearen onura hori ere eman dio gizarteari Atxagak behin eta berriro:
|
|
2021
|
|
|
" Gure komunitatea lantzeko, hori lehenik eta behin. Nola maitatuko dugu
|
hizkuntza
sortzen denik ere ez badakigu. Gure komunitatera eta garenera erakartzeko irakatsi behar dugu literatura.
|
|
|
Zulo horietatik mihiaren mugimenduak kontrolatzen dituzten nerbioak igarotzen dira. Ikertzaileek hausnartu dute
|
hizkuntza
sortzeak mihiaren mugimendu zehatzzehatzen premia duenez, nerbio batzuen agerpenarekin lotuta egon litzatekeela, eta, ondorioz, kanal hipoglosiko lodiagoekin (Lalueza, 2005: 53).
|
|
|
Baina kontuan izan behar da, baita ere, zenbait gizaki prehistorikoren ahots bidearen berreraiketan neandertal aurreko zenbait aztarnak garunaren oinarri modernoa dutela. Beraz, sinesgaitza ematen du neandertalen Europako aitzindariek
|
hizkuntza
sortzeko gaitasunik ez izateak, garuna zein portaera ondorengoenak bezain dohainduak ez zituztelako. Baina, era berean, ondorengoak askoz aurreratuagoak izanik gaitasuna izatea (Stringer eta Gamble, 2001:
|
|
2022
|
|
|
Kubatarra eta dibertsioa, elkarren ondoan doazen letrak begitantzen zaizkit. Kolonizatu herriek kolonizatzaileen berezko
|
hizkuntza
sortzen dute. Konparaziorako, paketea:
|
|
|
baina frantsesetik hain urrun! Hugues Capet da Frantziako lehen erregea (987), frantses
|
hizkuntza
sortzen ari den ber deboran. Horren seme eta ondoko Robert le Pieux erregeak Burgoina beretuko du, hastapeneko erresuma hertsiari lehenbiziko ate bat irekiz.
|
|
2023
|
|
|
Etxe bat husten duzunean beti geratzen dira kantak; etxetik ateratzea aholkatzen dizuten lagunak zein etxearekin geratzea dela onena esaten dizutenak; etxebizitza agentzietako iragarkiak; medikuetarako hitzorduak; desagertutako hizkuntzak. Norbait maite duzunean, harekin bakarrik erabiltzen duzun
|
hizkuntza
sortzen duzu. Lengoaia hori hil egiten da harremana eteten denean.
|